Return to Video

Co wiemy i czego nie wiemy o Eboli - Alex Gendler

  • 0:07 - 0:09
    Latem 1976 roku
  • 0:09 - 0:14
    tajemnicza epidemia dotknęła
    dwa miasta w Afryce Środkowej,
  • 0:14 - 0:17
    zabijając większość ofiar.
  • 0:17 - 0:18
    Badacze medycyny podejrzewali,
  • 0:18 - 0:22
    że sprawcą był
    śmiercionośny wirus Marburg.
  • 0:22 - 0:27
    Jednak pod mikroskopem zobaczyli
    całkowicie nowy patogen,
  • 0:27 - 0:31
    który otrzymał nazwę
    od pobliskiej rzeki Ebola.
  • 0:31 - 0:33
    Jak żółta gorączka i denga,
  • 0:33 - 0:39
    choroba wywołana wirusem Ebola
    to ciężki rodzaj gorączki krwotocznej.
  • 0:39 - 0:42
    Na początku atakuje
    system odpornościowy komórek.
  • 0:42 - 0:44
    Neutralizując jego działanie,
  • 0:44 - 0:46
    pozwala wirusowi rozprzestrzenić się.
  • 0:46 - 0:50
    Od dwóch do dwudziestu dni po zarażeniu
  • 0:50 - 0:52
    początkowe objawy, jak wysoka temperatura,
  • 0:52 - 0:53
    bóle
  • 0:53 - 0:55
    i bolące gardło,
  • 0:55 - 0:57
    przypominają objawy grypy,
  • 0:57 - 0:59
    ale szybko przechodzą w torsje,
  • 0:59 - 1:01
    wysypkę
  • 1:01 - 1:02
    oraz biegunkę.
  • 1:02 - 1:03
    Wirus rozprzestrzenia się,
  • 1:03 - 1:06
    atakuje węzły limfatyczne i organy
  • 1:06 - 1:10
    takie jak nerki i wątroba,
    sprawiając, że przestają działać.
  • 1:10 - 1:14
    Jednak to nie wirus zabija ofiary Eboli.
  • 1:14 - 1:19
    Wzrastająca liczba martwych komórek
    przeciąża układ odpornościowy,
  • 1:19 - 1:21
    zjawisko to znane jest jako
    hipercytokinemia.
  • 1:21 - 1:25
    Nadmierne działanie układu odpornościowego
    niszczy naczynia krwionośne,
  • 1:25 - 1:28
    wywołując wewnętrzne
    i zewnętrzne krwawienie.
  • 1:28 - 1:32
    Nadmierna utrata płynów
    i wynikające z niej komplikacje
  • 1:32 - 1:37
    mogą być śmiertelne od 6 do 16 dni
    od pierwszych objawów,
  • 1:37 - 1:39
    jednak odpowiednia opieka i nawodnienie
  • 1:39 - 1:43
    mogą znacznie zmniejszyć
    współczynnik śmiertelności pacjentów.
  • 1:43 - 1:46
    Na szczęście, mimo że Ebola jest
    wysoce zaraźliwa,
  • 1:46 - 1:49
    kilka czynników ogranicza jej zakaźność.
  • 1:49 - 1:53
    W przeciwieństwie do wirusów
    przenoszonych drogą kropelkową,
  • 1:53 - 1:56
    Ebola znajduje się jedynie
    w płynach ustrojowych,
  • 1:56 - 1:57
    takich jak ślina,
  • 1:57 - 1:58
    krew, śluz,
  • 1:58 - 1:59
    wymioty i kał.
  • 1:59 - 2:00
    wymioty i kał.
  • 2:00 - 2:01
    Aby się rozprzestrzenić,
  • 2:01 - 2:05
    płyny muszą być przeniesione
    od zainfekowanej osoby do innego organizmu
  • 2:05 - 2:09
    przez otwory, takie jak
    oczy, usta lub nos.
  • 2:09 - 2:11
    Stopień zaawansowania choroby
  • 2:11 - 2:14
    wzrasta wraz z obciążeniem wirusowym,
  • 2:14 - 2:17
    jest więc mało prawdopodobne,
    że zarażony kogoś zarazi,
  • 2:17 - 2:20
    dopóki nie zacznie wykazywać symptomów.
  • 2:20 - 2:24
    Choć Ebola może przeżyć na powierzchni
    nawet kilka godzin,
  • 2:24 - 2:28
    a zarażenie poprzez kichanie lub
    kaszel jest teoretycznie możliwe,
  • 2:28 - 2:32
    praktycznie wszystkie znane
    przypadki zakażenia były wywołane
  • 2:32 - 2:35
    bezpośrednim kontaktem z ciężko chorymi.
  • 2:35 - 2:37
    Na największe ryzyko
    narażeni są pracownicy medyczni
  • 2:37 - 2:40
    oraz przyjaciele i krewni chorych.
  • 2:40 - 2:43
    To dlatego, pomimo szokujących efektów,
  • 2:43 - 2:47
    Ebola jest o wiele mniej śmiertelna
    niż bardziej powszechne infekcje,
  • 2:47 - 2:48
    takie jak odra,
  • 2:48 - 2:49
    malaria,
  • 2:49 - 2:51
    czy nawet grypa.
  • 2:51 - 2:53
    Kiedy epidemia zostaje powstrzymana,
  • 2:53 - 2:55
    wirus nie jest obecny wśród ludzi
  • 2:55 - 2:58
    aż do następnego wybuchu epidemii.
  • 2:58 - 3:00
    Ale chociaż to dobra wiadomość,
  • 3:00 - 3:03
    Ebola jest przez to trudna do zbadania.
  • 3:03 - 3:06
    Uważa się, że owocożerne nietoperze
    są naturalnymi nosicielami,
  • 3:06 - 3:10
    ale jak jest przenoszona
    na ludzi - tego nie wiadomo.
  • 3:10 - 3:13
    Wiele krajów, w których
    pojawia się epidemia Eboli
  • 3:13 - 3:17
    cierpi z powodu kiepskiej infrastruktury
    i warunków sanitarnych,
  • 3:17 - 3:19
    co pozwala chorobie się rozprzestrzeniać.
  • 3:19 - 3:20
    Bieda tych regionów
  • 3:20 - 3:23
    razem ze stosunkowo
    niską liczbą przypadków oznacza,
  • 3:23 - 3:29
    że firmy farmaceutyczne mają
    mało motywacji, by inwestować w badania.
  • 3:29 - 3:32
    Choć niektóre eksperymentalne leki
    są obiecujące,
  • 3:32 - 3:34
    a rządy fundują prace nad szczepionką,
  • 3:34 - 3:36
    w roku 2014
  • 3:36 - 3:40
    nadal jedynym powszechnym i efektywnym
    rozwiązaniem wybuchu Eboli pozostaje
  • 3:40 - 3:41
    izolacja,
  • 3:41 - 3:43
    higiena
  • 3:43 - 3:44
    i informacja.
Title:
Co wiemy i czego nie wiemy o Eboli - Alex Gendler
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-we-know-and-don-t-know-about-ebola-alex-gendler

Wysoce zaraźliwy wirus Eboli miał już kilka poważnych wybuchów epidemii od 1976 roku, kiedy to pojawił się po raz pierwszy. Najgorsza epidemia miała miejsce w roku 2014. Jak rozprzestrzenia się wirus i co właściwie dzieje się z ciałem osoby zarażonej? Alex Gendler szczegółowo przedstawia nam, czym jest Ebola, i dlaczego tak ciężko jest go badać.

Lekcja: Alex Gendler, animacja: Andrew Foerster.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Polish subtitles

Revisions