Return to Video

Jak tworzą się blizny? - Sarthak Sinha

  • 0:07 - 0:12
    Pamiętasz upadek z roweru
    lub uderzenie głową w ostry kant?
  • 0:12 - 0:15
    Czasami chcielibyśmy
    zapomnieć o urazach z dzieciństwa,
  • 0:15 - 0:20
    ale nasze ciało często naznaczone jest
    wspomnieniami w formie blizn.
  • 0:20 - 0:25
    Czym więc są te niechciane pamiątki
    i dlaczego pozostają na tak długo
  • 0:25 - 0:29
    po nieplanowanej wyprawie do szpitala?
  • 0:29 - 0:32
    Blizny najczęściej występują na skórze.
  • 0:32 - 0:36
    To skrawek, który różni się
    od reszty skóry.
  • 0:36 - 0:39
    Często uchodzą za niefortunne oszpecenie,
  • 0:39 - 0:42
    ale bywa, że w kulturach
    tradycyjnych i współczesnych
  • 0:42 - 0:47
    umyślnie tworzy się blizny
    podczas rytuałów
  • 0:47 - 0:49
    lub po prostu dla ozdoby.
  • 0:49 - 0:52
    Jednak nie jest to jedynie
    kosmetyczna różnica.
  • 0:52 - 0:55
    Patrząc na zdrową tkankę
    skóry pod mikroskopem,
  • 0:55 - 0:57
    widać komórki o różnych funkcjach,
  • 0:57 - 1:02
    połączonych w macierzy
    pozakomórkowej (ECM).
  • 1:02 - 1:06
    Jest ona zbudowana z białek
    strukturalnych jak kolagen,
  • 1:06 - 1:10
    wydzielanych przez komórki
    zwane fibroblastami.
  • 1:10 - 1:13
    Poprawnie umiejscowione ECM pozwala
    na transport substancji odżywczych,
  • 1:13 - 1:17
    komunikację między komórkami
    oraz na łączenie się komórek.
  • 1:17 - 1:21
    Pojawienie się głębokiej rany
    zakłóca ten proces.
  • 1:21 - 1:26
    Gdy rana się goi, kolagen zostaje
    rozdysponowany na powierzchni rany,
  • 1:26 - 1:30
    ale zamiast utworzyć splot plecionkarski,
    jak w zdrowych tkankach,
  • 1:30 - 1:34
    nowe ECM układa się w jednym kierunku,
  • 1:34 - 1:40
    zakłócając procesy międzykomórkowe
    i obniżając trwałość oraz elastyczność.
  • 1:40 - 1:41
    Co gorsza,
  • 1:41 - 1:45
    naprawiona tkanka zawiera
    większą niż wcześniej proporcję ECM,
  • 1:45 - 1:48
    co obniża jej ogólną funkcję.
  • 1:48 - 1:53
    Nadmiar kolagenu w skórze
    zakłóca jej pierwotne funkcje,
  • 1:53 - 1:54
    jak wydzielanie potu,
  • 1:54 - 1:57
    kontrolowanie temperatury ciała,
    a nawet porost włosów.
  • 1:57 - 2:03
    Tkanka bliznowata jest delikatna,
    wrażliwa na temperaturę i dotyk.
  • 2:03 - 2:08
    Powinna mieć zapewnioną wilgoć,
    żeby zmaksymalizować gojenie.
  • 2:08 - 2:11
    Nadmiar tkanki łącznej włóknistej
    w organach nazywa się zwłóknieniem.
  • 2:11 - 2:15
    Termin ten może brzmieć znajomo,
  • 2:15 - 2:19
    bo skóra nie jest jedynym organem
    podatnym na zabliźnianie.
  • 2:19 - 2:22
    Mukowiscydoza jest chorobą
    uwarunkowaną genetycznie,
  • 2:22 - 2:25
    która powoduje
    powstanie blizn na trzustce,
  • 2:25 - 2:28
    a zwłóknienie płuc powoduje
    tworzenie się blizn na płucach,
  • 2:28 - 2:30
    co powoduje krótki, urywany oddech.
  • 2:30 - 2:34
    Blizny na sercu i nagromadzenie ECM
    spowodowane atakiem serca
  • 2:34 - 2:38
    może spowolnić jego bicie,
    powodując dalsze problemy z sercem.
  • 2:38 - 2:40
    We wszystkich przypadkach
    tkanka bliznowata,
  • 2:40 - 2:43
    która tworzy się w miejscu rany,
  • 2:43 - 2:46
    podtrzymuje niektóre
    z pierwotnych funkcji,
  • 2:46 - 2:49
    jednak jest jakościowo gorsza
    od tkanki, którą zastępuje.
  • 2:49 - 2:51
    Jednak jest nadzieja.
  • 2:51 - 2:54
    Badacze medyczni pracują
    nad poznaniem przyczyny
  • 2:54 - 2:58
    wydzielania kolagenu przez fibroblasty
  • 2:58 - 3:01
    i sposobem zaangażowania innych komórek
  • 3:01 - 3:04
    w procesy regeneracji
    i odbudowywania zniszczonej tkanki.
  • 3:04 - 3:09
    Dzięki lepszej kontroli gojenia ran
    i tworzenia tkanki bliznowatej
  • 3:09 - 3:12
    będziemy mogli efektywnej
    wykorzystać wielomiliardowe sumy,
  • 3:12 - 3:16
    które obecne idą na leczenie następstw ran
  • 3:16 - 3:20
    i pomóc milionom ludzi
    wieść lepsze i zdrowsze życie.
  • 3:20 - 3:22
    Na razie przynajmniej część naszych blizn
  • 3:22 - 3:26
    przypomina, by unikać rzeczy,
    które je spowodowały.
Title:
Jak tworzą się blizny? - Sarthak Sinha
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-do-scars-form-sarthak-sinha

Ciężko przejść przez dzieciństwo bez nabycia kilku blizn. Dlaczego te pozostałości po bolesnym skaleczeniu lub wywrotce wyglądają inaczej niż reszta skóry? I dlaczego pozostają na długo po wydarzeniu, które je spowodowało? Sarthak Sinha tłumaczy, skąd biorą się blizny.

Lekcja:- Sarthak Sinha, animacja:- Karrot Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:42

  • Rysia Wand

    Sending back to translator.

    Poproszę przejrzeć jeszcze raz modułem sprawdzania pisowni.
    Trzeba też poprawić łamanie linijek.

    ===
    Niewłaściwe łamanie/kończenie linijek/napisów.

    Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.

    Przykłady:
    1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).

    2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.

    3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.

    Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na
    ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.

    Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
    ===
    Niepotrzebne dzielenie / łączenie linijek.
    Nie trzeba dzielić linijki, jeśli bez trudu mieści się w limicie 42 znaków, ani łączyć dwóch jednolinijkowych boksów w jeden dwulinijkowy, jeśli każdy mieścił się w limicie czasowym. Tworząc dwie linijki tekstu przesłania się więcej ekranu, więc jeśli można, trzeba tego unikać.

    ===
    Tytuł TED-Ed
    Uwaga - opis trzeba przesunąć suwakiem, żeby nic się nie schowało. W TED-Ed na końcu opisu zawsze jest "lesson by" i "animation by". Utarło się, żeby po polsku dawać lekcja: (z dwukropkiem), bo wtedy można dać nazwisko bez odmieniania przez przypadki.

  • Rysia Wand

    Finished review.

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.