Return to Video

Lịch sử của Khủng hoảng Tên lửa Cuba - Matthew A. Jordan

  • 0:07 - 0:10

    Không khó để tưởng tượng một thế giới
    mà vào bất kỳ thời điểm nào,
  • 0:10 - 0:15
    bạn và mọi người mình biết có thể
    bị xóa sổ dễ dàng
  • 0:15 - 0:17
    mà không hề hay biết.
  • 0:17 - 0:21
    Đây là thực tế của hàng triệu người
    trong thời kỳ dài 45 năm
  • 0:21 - 0:23
    sau Thế Chiến II,
  • 0:23 - 0:25
    ngày nay gọi là Chiến tranh Lạnh.
  • 0:25 - 0:29
    Khi Mỹ và Liên Xô đối đầu trực tiếp
    trên toàn cầu,
  • 0:29 - 0:34
    mỗi bên biết bên kia có vũ khí hạt nhân
    có khả năng hủy diệt.
  • 0:34 - 0:37
    Và sự hủy diệt chưa bao giờ cận kề hơn
    như trong 13 ngày
  • 0:37 - 0:40
    của Khủng hoảng Tên lửa Cuba.
  • 0:40 - 0:47
    Năm 1961, Mỹ đã thất bại trong việc lật đổ
    chính quyền cộng sản mới của Cuba.
  • 0:47 - 0:50
    Nỗ lực thất bại đó được biết đến
    với tên gọi Vịnh Con Lợn,
  • 0:50 - 0:53
    và nó khiến Cuba
    tìm sự giúp đỡ từ Liên Xô.
  • 0:53 - 0:57
    Thủ tướng Liên Xô Nikita Khrushchev
    rất vui vẻ đồng ý
  • 0:57 - 1:00
    bằng cách bí mật triển khai
    tên lửa hạt nhân đến Cuba,
  • 1:00 - 1:02
    không chỉ để bảo vệ hòn đảo,
  • 1:02 - 1:07
    mà còn để chống lại các mối đe dọa
    từ tên lửa Mỹ ở Ý và Thổ Nhĩ Kỳ.
  • 1:07 - 1:10
    Ngay khi tình báo Mỹ
    phát hiện kế hoạch đó,
  • 1:10 - 1:14
    các trang thiết bị để tạo ra tên lửa
    đã vào vị trí.
  • 1:14 - 1:18
    Tại một cuộc họp khẩn ngày 16/10/1962,
  • 1:18 - 1:21
    các cố vấn quân sự kêu gọi không kích
    các vị trí đặt tên lửa
  • 1:21 - 1:24
    và xâm lược hòn đảo.
  • 1:24 - 1:27
    Nhưng Tổng thống John F.Kennedy đã chọn
    cách tiếp cận thận trọng hơn.
  • 1:27 - 1:31
    Vào ngày 22/10, ông tuyên bố Hải quân Mỹ
  • 1:31 - 1:34
    sẽ chặn mọi tàu bè đến Cuba.
  • 1:34 - 1:35
    Duy chỉ có vấn đề:
  • 1:35 - 1:39
    phong tỏa hải quân được xem là
    hành động gây chiến.
  • 1:39 - 1:42
    Dù Tổng thống gọi đó là một sự cô lập
  • 1:42 - 1:44
    không gây cản trở các nhu cầu căn bản,
  • 1:44 - 1:48
    phía Liên Xô đã không đánh giá cao
    sự phân biệt này.
  • 1:48 - 1:49
    Trong một lá thư đầy giận dữ gửi Kennedy,
  • 1:49 - 1:53
    Khrushchev viết: “Việc phong tỏa
    giao thông trong vùng biển
  • 1:53 - 1:57
    và không phận quốc tế
    là một hành động gây hấn
  • 1:57 - 2:03
    đưa con người vào vực thẳm cuộc chiến
    bằng tên lửa hạt nhân toàn cầu.”
  • 2:03 - 2:07
    Điều này sau đó dẫn đến
    sáu ngày Chiến tranh Lạnh quyết liệt nhất.
  • 2:07 - 2:10
    Trong khi Mỹ yêu cầu dỡ bỏ tên lửa,
  • 2:10 - 2:14
    Cuba và Liên Xô khẳng định họ chỉ tự vệ.
  • 2:14 - 2:17
    Và vì các loại vũ khí
    tiếp tục được trang bị,
  • 2:17 - 2:20
    Mỹ đã chuẩn bị cho một cuộc xâm lược
    có thể diễn ra.
  • 2:20 - 2:24
    Ngày 27/10, một máy bay do thám
    do Thiếu tá Rudolph Anderson điều khiển
  • 2:24 - 2:27
    bị một tên lửa Liên Xô bắn hạ.
  • 2:27 - 2:32
    Cùng ngày, một tàu ngầm trang bị hạt nhân
    của Liên Xô bị trúng bom chìm cỡ nhỏ
  • 2:32 - 2:37
    của một tàu hải quân Mỹ
    cố gắng báo hiệu nó trồi lên.
  • 2:37 - 2:40
    Các chỉ huy trên tàu ngầm, không liên lạc
    được với bên ngoài do ở quá sâu,
  • 2:40 - 2:46
    tưởng rằng cuộc chiến đã bắt đầu
    và chuẩn bị phóng ngư lôi hạt nhân.
  • 2:46 - 2:50
    Quyết định đó phải được ba sỹ quan
    nhất trí thông qua.
  • 2:50 - 2:54
    Cả thuyền trưởng và quan chức chính trị
    đều đồng ý phóng,
  • 2:54 - 2:58
    nhưng Vasili Arkhipov, phó chỉ huy,
    đã phản đối.
  • 2:58 - 3:02
    Quyết định của ông đã cứu vãn ngày hôm đó
    và có lẽ là cả thế giới.
  • 3:02 - 3:04
    Nhưng cuộc khủng hoảng vẫn chưa kết thúc.
  • 3:04 - 3:06
    Lần đầu tiên trong lịch sử,
  • 3:06 - 3:09
    Quân đội Hoa Kỳ tự đặt mình
    vào tình trạng DEFCON 2,
  • 3:09 - 3:13
    mức sẵn sàng phòng thủ chỉ cách
    chiến tranh hạt nhân một bước.
  • 3:13 - 3:15
    Với hàng trăm tên lửa hạt nhân
    sẵn sàng phóng đi,
  • 3:15 - 3:20
    Đồng hồ Tận thế nghĩa ẩn dụ
    chỉ cách tận thế một phút.
  • 3:20 - 3:22
    Nhưng chính sách ngoại giao vẫn tiếp tục.
  • 3:22 - 3:25
    Tại Washington DC, Tổng chưởng lý
    Robert Kennedy
  • 3:25 - 3:30
    đã bí mật gặp gỡ Đại sứ Liên Xô
    Anatoly Dobrynin.
  • 3:30 - 3:34
    Sau cuộc đàm phán căng thẳng,
    họ đi đến thỏa thuận sau.
  • 3:34 - 3:37
    Phía Mỹ sẽ dỡ bỏ tên lửa ở Thổ Nhĩ Kỳ và Ý
  • 3:37 - 3:39
    và hứa không bao giờ xâm chiếm Cuba,
  • 3:39 - 3:44
    đổi lại Liên Xô sẽ rút khỏi Cuba
    dưới sự giám sát của Liên Hợp Quốc.
  • 3:44 - 3:46
    Khi cuộc gặp kết thúc,
  • 3:46 - 3:49
    Dobrynin gởi điện cho Mát-xcơ-va
    và nói thời gian vô cùng quan trọng
  • 3:49 - 3:51
    và họ không nên bỏ lỡ cơ hội.
  • 3:51 - 3:53
    Và 9 giờ sáng hôm sau,
  • 3:53 - 3:55
    Khrushchev gởi thông điệp
  • 3:55 - 3:59
    tuyên bố các tên lửa của Liên Xô
    sẽ bị rút khỏi Cuba.
  • 3:59 - 4:01
    Lúc này cuộc khủng hoảng mới chấm dứt.
  • 4:01 - 4:04
    Trong khi chính quyền mỗi bên
    vào thời đó chỉ trích họ
  • 4:04 - 4:06
    vì thương lượng với kẻ thù,
  • 4:06 - 4:09
    các đánh giá lịch sử đương thời
    thể hiện sự ngưỡng mộ to lớn
  • 4:09 - 4:14
    với tài ngoại giao giải quyết
    khủng hoảng của Kennedy và Khrushchev.
  • 4:14 - 4:17
    Nhưng bài học đáng lo ngại
    là một lỗi giao tiếp nhỏ,
  • 4:17 - 4:22
    hay quyết định vội vã của một chỉ huy
    có thể đã làm tiêu tan mọi nỗ lực của họ,
  • 4:22 - 4:27
    và suýt nữa là thế nếu không nhờ
    lựa chọn dũng cảm của Vasili Arkhipov.
  • 4:27 - 4:31
    Khủng hoảng Tên lửa Cuba cho thấy
    nền chính trị của con người rất mong manh
  • 4:31 - 4:35
    so với sức mạnh đáng sợ nó có thể gây ra.
Title:
Lịch sử của Khủng hoảng Tên lửa Cuba - Matthew A. Jordan
Description:

Hãy tưởng tượng bạn sống một cuộc sống mà biết rằng, vào bất kỳ thời điểm nào, bạn và mọi người mình biết có thể bị xóa sổ dễ dàng mà không hề hay biết. Đây là thực tế của hàng triệu người trong thời kỳ dài 45 năm sau Thế Chiến II, ngày nay gọi là Chiến tranh Lạnh. Matthew A. Jordan giải thích lịch sử phía sau đỉnh điểm của sự hoảng loạn — mười ba ngày của Khủng hoảng Tên lửa Cuba.

Bài học thiết kế bởi Mathew A. Jordan, minh họa bởi Patrick Smith
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:52

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.