Return to Video

Historia Kryzysu Kubańskiego - Matthew A. Jordan

  • 0:07 - 0:10
    Nietrudno wyobrazić sobie świat,
    gdzie w dowolnym momencie
  • 0:10 - 0:15
    ty i wszyscy, których znasz,
    zostaliby unicestwieni bez ostrzeżenia
  • 0:15 - 0:17
    przez naciśnięcie jednego przycisku.
  • 0:17 - 0:21
    Taka była rzeczywistość milionów
    podczas 45-letniego okresu
  • 0:21 - 0:23
    po II wojnie światowej,
  • 0:23 - 0:25
    zwanego Zimną Wojną.
  • 0:25 - 0:29
    Stany Zjednoczone i Związek Radziecki
    rywalizowały ze sobą,
  • 0:29 - 0:34
    wiedząc o głowicach nuklearnych
    zdolnych do zniszczenia siebie nawzajem.
  • 0:34 - 0:37
    Najbliżej całkowitej zagłady
    było podczas 13 dni
  • 0:37 - 0:40
    Kryzysu Kubańskiego.
  • 0:40 - 0:47
    W 1961 roku USA nieskutecznie próbowało
    obalić nowy komunistyczny rząd na Kubie.
  • 0:47 - 0:50
    Ta nieudana próba, zwana
    inwazją w Zatoce Świń,
  • 0:50 - 0:53
    przekonała Kubę, aby zwrócić się
    o pomoc do Związku Radzieckiego.
  • 0:53 - 0:57
    Przywódca ZSRR,
    Nikita Chruszczow, chętnie się zgodził,
  • 0:57 - 1:00
    potajemnie rozlokowując
    głowice nuklearne na Kubie,
  • 1:00 - 1:02
    nie tylko dla obrony wyspy,
  • 1:02 - 1:07
    ale też jako odpowiedź na zagrożenie
    amerykańskich głowic z Włoch i Turcji.
  • 1:07 - 1:10
    Zanim amerykański wywiad to odkrył,
  • 1:10 - 1:14
    materiały do wytworzenia głowic
    były już na miejscu.
  • 1:14 - 1:18
    Na kryzysowym spotkaniu
    16 października 1962 roku
  • 1:18 - 1:21
    doradcy wojskowi sugerowali
    nalot powietrzny nad głowicami
  • 1:21 - 1:24
    i inwazję Kuby.
  • 1:24 - 1:27
    Prezydent John F. Kennedy
    wybrał ostrożniejsze rozwiązanie.
  • 1:27 - 1:31
    22 października ogłosił,
    że amerykańska marynarka
  • 1:31 - 1:34
    będzie przechwytywać
    wszystkie transporty na Kubę.
  • 1:34 - 1:35
    Był tylko jeden problem.
  • 1:35 - 1:39
    Blokadę morską uznawano za akt wojny.
  • 1:39 - 1:42
    Choć prezydent nazwał to kwarantanną,
  • 1:42 - 1:44
    nieblokującą towarów pierwszej potrzeby,
  • 1:44 - 1:48
    Sowieci byli odmiennego zdania.
  • 1:48 - 1:49
    W ostrym liście do Kennedy'ego
  • 1:49 - 1:53
    Chruszczow pisał: "Pogwałcenie praw
    do korzystania z wód międzynarodowych
  • 1:53 - 1:57
    i obszarów powietrznych
    jest aktem agresji,
  • 1:57 - 2:03
    który popycha ludzkość w otchłań
    światowej wojny nuklearnej".
  • 2:03 - 2:07
    Zaczęło się 6 najbardziej
    nerwowych dni Zimnej Wojny.
  • 2:07 - 2:10
    USA domagało się usunięcia głowic.
  • 2:10 - 2:14
    Kuba i ZSRR utrzymywały,
    że to tylko obrona.
  • 2:14 - 2:17
    Głowice pozostawały uzbrojone,
  • 2:17 - 2:20
    a USA przygotowywało się
    do możliwej inwazji.
  • 2:20 - 2:24
    27 października samolot szpiegowski
    pilotowany przez majora Rudolfa Andersona
  • 2:24 - 2:27
    został zestrzelony przez
    radziecki pocisk rakietowy.
  • 2:27 - 2:30
    W ten sam dzień uzbrojona w głowice
    radziecka łódź podwodna
  • 2:30 - 2:32
    została trafiona niewielką
    bombą głębinową
  • 2:32 - 2:37
    przez amerykańską jednostkę wojskową,
    która chciała, aby okręt się wynurzył.
  • 2:37 - 2:40
    Dowódcy łodzi byli zbyt głęboko,
    by nawiązać kontakt z powierzchnią.
  • 2:40 - 2:46
    Myśląc, że zaczęła się wojna, przygotowali
    do wystrzelenia torpedy nuklearne.
  • 2:46 - 2:50
    Jednomyślną zgodę
    musiało wydać trzech oficerów.
  • 2:50 - 2:54
    Kapitan i oficer polityczny
    autoryzowali wystrzelenie,
  • 2:54 - 2:58
    ale Wasilij Archipow,
    zastępca dowódcy, odmówił.
  • 2:58 - 3:02
    Jego decyzja uratowała sytuację
    i być może ocaliła świat.
  • 3:02 - 3:04
    Ale kryzys jeszcze się nie skończył.
  • 3:04 - 3:06
    Po raz pierwszy w historii
  • 3:06 - 3:09
    amerykańskie wojsko postawiono
    w stan gotowości DEFCON 2,
  • 3:09 - 3:13
    o jeden poziom od wojny nuklearnej.
  • 3:13 - 3:15
    Z setkami głowic nuklearnych
    gotowymi do ataku
  • 3:15 - 3:20
    symboliczny Zegar Zagłady
    wskazywał minutę do północy.
  • 3:20 - 3:22
    Wciąż prowadzono rozmowy dyplomatyczne.
  • 3:22 - 3:25
    W Waszyngtonie Robert Kennedy,
    Prokurator Generalny,
  • 3:25 - 3:30
    potajemnie spotkał się z radzieckim
    ambasadorem, Anatolijem Dobryninem.
  • 3:30 - 3:34
    Po intensywnych negocjacjach
    doszli do porozumienia.
  • 3:34 - 3:37
    USA usunie swoje głowice z Turcji i Włoch
  • 3:37 - 3:39
    i nigdy nie dokona inwazji na Kubę.
  • 3:39 - 3:44
    W zamian Sowieci wycofają się
    z Kuby pod okiem ONZ.
  • 3:44 - 3:46
    Po zakończeniu spotkania
  • 3:46 - 3:49
    Dobrynin skontaktował się z Moskwą,
    mówiąc, że czas jest tu kluczowy
  • 3:49 - 3:51
    i nie można zaprzepaścić takiej szansy.
  • 3:51 - 3:53
    Następnego dnia o 9 rano
  • 3:53 - 3:55
    przyszła wiadomość od Chruszczowa,
  • 3:55 - 3:59
    że głowice znikną z Kuby.
  • 3:59 - 4:01
    Kryzys zakończył się.
  • 4:01 - 4:04
    Choć rządy obu przywódców krytykowały ich
  • 4:04 - 4:06
    za targowanie się z wrogiem,
  • 4:06 - 4:11
    współcześni historycy są pełni uznania
    dla Kennedy'ego i Chruszczowa
  • 4:11 - 4:14
    za ich zdolności dyplomatyczne
    w rozwiązaniu kryzysu.
  • 4:14 - 4:17
    Niepokojące jest,
    że niewielki błąd w komunikacji
  • 4:17 - 4:22
    bądź pochopna decyzja dowódcy
    mogły zniweczyć ich starania.
  • 4:22 - 4:27
    Co prawie się stało, gdyby nie
    odważna decyzja Wasilija Archipowa.
  • 4:27 - 4:31
    Kryzys Kubański pokazał, jak kruche są
    międzyludzkie relacje polityczne
  • 4:31 - 4:35
    w porównaniu do straszliwej siły,
    którą mogą wyzwolić.
Title:
Historia Kryzysu Kubańskiego - Matthew A. Jordan
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-history-of-the-cuban-missile-crisis-matthew-a-jordan

Wyobraźcie sobie życie w świecie, gdzie w dowolnym momencie wszyscy, których znacie, zostaliby zmieceni z powierzchni Ziemi. Bez żadnego ostrzeżenia za pomocą jednego przycisku. Taka była rzeczywistość milionów ludzi podczas 45-letniego okresu po II wojnie światowej zwanego Zimną Wojną. Matthew A. Jordan przedstawia historię najgorętszego momentu tych napiętych stosunków: 13 dni Kryzysu Kubańskiego.

Lekcja: Mathew A. Jordan. Animacja: Patrick Smith.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:52

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.