0:00:06.813,0:00:10.363
Nietrudno wyobrazić sobie świat,[br]gdzie w dowolnym momencie

0:00:10.363,0:00:14.503
ty i wszyscy, których znasz, [br]zostaliby unicestwieni bez ostrzeżenia

0:00:14.503,0:00:17.253
przez naciśnięcie jednego przycisku.

0:00:17.253,0:00:21.115
Taka była rzeczywistość milionów[br]podczas 45-letniego okresu

0:00:21.115,0:00:22.843
po II wojnie światowej,

0:00:22.843,0:00:25.325
zwanego Zimną Wojną.

0:00:25.325,0:00:28.974
Stany Zjednoczone i Związek Radziecki[br]rywalizowały ze sobą,

0:00:28.974,0:00:33.874
wiedząc o głowicach nuklearnych[br]zdolnych do zniszczenia siebie nawzajem.

0:00:33.874,0:00:37.486
Najbliżej całkowitej zagłady[br]było podczas 13 dni

0:00:37.486,0:00:40.185
Kryzysu Kubańskiego.

0:00:40.185,0:00:46.586
W 1961 roku USA nieskutecznie próbowało[br]obalić nowy komunistyczny rząd na Kubie.

0:00:46.586,0:00:49.704
Ta nieudana próba, zwana [br]inwazją w Zatoce Świń,

0:00:49.704,0:00:53.495
przekonała Kubę, aby zwrócić się [br]o pomoc do Związku Radzieckiego.

0:00:53.495,0:00:57.067
Przywódca ZSRR, [br]Nikita Chruszczow, chętnie się zgodził,

0:00:57.067,0:01:00.465
potajemnie rozlokowując[br]głowice nuklearne na Kubie,

0:01:00.465,0:01:02.004
nie tylko dla obrony wyspy,

0:01:02.004,0:01:07.485
ale też jako odpowiedź na zagrożenie[br]amerykańskich głowic z Włoch i Turcji.

0:01:07.485,0:01:10.165
Zanim amerykański wywiad to odkrył,

0:01:10.165,0:01:14.086
materiały do wytworzenia głowic[br]były już na miejscu.

0:01:14.086,0:01:17.985
Na kryzysowym spotkaniu [br]16 października 1962 roku

0:01:17.985,0:01:21.405
doradcy wojskowi sugerowali[br]nalot powietrzny nad głowicami

0:01:21.405,0:01:24.036
i inwazję Kuby.

0:01:24.036,0:01:27.495
Prezydent John F. Kennedy[br]wybrał ostrożniejsze rozwiązanie.

0:01:27.495,0:01:30.546
22 października ogłosił,[br]że amerykańska marynarka

0:01:30.546,0:01:33.995
będzie przechwytywać[br]wszystkie transporty na Kubę.

0:01:33.995,0:01:35.427
Był tylko jeden problem.

0:01:35.427,0:01:39.436
Blokadę morską uznawano za akt wojny.

0:01:39.436,0:01:41.986
Choć prezydent nazwał to kwarantanną,

0:01:41.986,0:01:44.027
nieblokującą towarów pierwszej potrzeby,

0:01:44.027,0:01:47.577
Sowieci byli odmiennego zdania.

0:01:47.577,0:01:49.398
W ostrym liście do Kennedy'ego

0:01:49.398,0:01:53.297
Chruszczow pisał: "Pogwałcenie praw [br]do korzystania z wód międzynarodowych

0:01:53.297,0:01:56.677
i obszarów powietrznych[br]jest aktem agresji,

0:01:56.677,0:02:02.637
który popycha ludzkość w otchłań[br]światowej wojny nuklearnej".

0:02:02.637,0:02:07.217
Zaczęło się 6 najbardziej[br]nerwowych dni Zimnej Wojny.

0:02:07.217,0:02:09.646
USA domagało się usunięcia głowic.

0:02:09.646,0:02:13.627
Kuba i ZSRR utrzymywały,[br]że to tylko obrona.

0:02:13.627,0:02:16.758
Głowice pozostawały uzbrojone,

0:02:16.758,0:02:20.178
a USA przygotowywało się [br]do możliwej inwazji.

0:02:20.178,0:02:24.398
27 października samolot szpiegowski [br]pilotowany przez majora Rudolfa Andersona

0:02:24.408,0:02:27.039
został zestrzelony przez[br]radziecki pocisk rakietowy.

0:02:27.039,0:02:29.857
W ten sam dzień uzbrojona w głowice[br]radziecka łódź podwodna

0:02:29.857,0:02:32.457
została trafiona niewielką[br]bombą głębinową

0:02:32.457,0:02:36.978
przez amerykańską jednostkę wojskową,[br]która chciała, aby okręt się wynurzył.

0:02:36.978,0:02:40.308
Dowódcy łodzi byli zbyt głęboko,[br]by nawiązać kontakt z powierzchnią.

0:02:40.308,0:02:45.759
Myśląc, że zaczęła się wojna, przygotowali[br]do wystrzelenia torpedy nuklearne.

0:02:45.759,0:02:49.698
Jednomyślną zgodę[br]musiało wydać trzech oficerów.

0:02:49.698,0:02:53.578
Kapitan i oficer polityczny [br]autoryzowali wystrzelenie,

0:02:53.578,0:02:58.069
ale Wasilij Archipow, [br]zastępca dowódcy, odmówił.

0:02:58.069,0:03:01.771
Jego decyzja uratowała sytuację[br]i być może ocaliła świat.

0:03:01.771,0:03:03.950
Ale kryzys jeszcze się nie skończył.

0:03:03.950,0:03:05.610
Po raz pierwszy w historii

0:03:05.610,0:03:08.903
amerykańskie wojsko postawiono[br]w stan gotowości DEFCON 2,

0:03:08.903,0:03:12.839
o jeden poziom od wojny nuklearnej.

0:03:12.839,0:03:15.230
Z setkami głowic nuklearnych [br]gotowymi do ataku

0:03:15.230,0:03:20.199
symboliczny Zegar Zagłady[br]wskazywał minutę do północy.

0:03:20.199,0:03:22.278
Wciąż prowadzono rozmowy dyplomatyczne.

0:03:22.278,0:03:25.363
W Waszyngtonie Robert Kennedy,[br]Prokurator Generalny,

0:03:25.363,0:03:29.859
potajemnie spotkał się z radzieckim[br]ambasadorem, Anatolijem Dobryninem.

0:03:29.859,0:03:33.720
Po intensywnych negocjacjach[br]doszli do porozumienia.

0:03:33.720,0:03:36.729
USA usunie swoje głowice z Turcji i Włoch

0:03:36.729,0:03:38.900
i nigdy nie dokona inwazji na Kubę.

0:03:38.900,0:03:43.649
W zamian Sowieci wycofają się[br]z Kuby pod okiem ONZ.

0:03:43.649,0:03:45.637
Po zakończeniu spotkania

0:03:45.637,0:03:48.982
Dobrynin skontaktował się z Moskwą,[br]mówiąc, że czas jest tu kluczowy

0:03:48.982,0:03:51.450
i nie można zaprzepaścić takiej szansy.

0:03:51.450,0:03:53.139
Następnego dnia o 9 rano

0:03:53.139,0:03:54.870
przyszła wiadomość od Chruszczowa,

0:03:54.870,0:03:58.851
że głowice znikną z Kuby.

0:03:58.851,0:04:01.240
Kryzys zakończył się.

0:04:01.240,0:04:04.107
Choć rządy obu przywódców krytykowały ich

0:04:04.107,0:04:06.121
za targowanie się z wrogiem,

0:04:06.121,0:04:11.089
współcześni historycy są pełni uznania[br]dla Kennedy'ego i Chruszczowa

0:04:11.089,0:04:14.051
za ich zdolności dyplomatyczne[br]w rozwiązaniu kryzysu.

0:04:14.051,0:04:17.251
Niepokojące jest,[br]że niewielki błąd w komunikacji

0:04:17.251,0:04:21.901
bądź pochopna decyzja dowódcy[br]mogły zniweczyć ich starania.

0:04:21.901,0:04:27.360
Co prawie się stało, gdyby nie[br]odważna decyzja Wasilija Archipowa.

0:04:27.360,0:04:31.311
Kryzys Kubański pokazał, jak kruche są[br]międzyludzkie relacje polityczne

0:04:31.311,0:04:35.231
w porównaniu do straszliwej siły, [br]którą mogą wyzwolić.