Return to Video

Әрбір баланың ұстазы болуы керек

  • 0:01 - 0:04
    Мен бар өмірімді
  • 0:04 - 0:09
    мектепте немесе мектепке бара жатқан жолда,
  • 0:09 - 0:13
    иә мектепте болған жағдайларды талқылау барысында өткіздім.
  • 0:13 - 0:15
    Менің ата-анам мұғалім болды,
  • 0:15 - 0:18
    анамның ата-аналары да мұғалім болды,
  • 0:18 - 0:22
    мен де соңғы 40 жыл бойы солардың ісін жалғастырып келемін.
  • 0:22 - 0:25
    Сондықтан осы жылдар бойы
  • 0:25 - 0:28
    менің білім реформасын жан-жақты қарастыруға
  • 0:28 - 0:30
    мүмкіндігім болғанын айтпай-ақ қойсам да болады.
  • 0:30 - 0:32
    Бұл реформалардың кейбіреуі жақсы нәтиже берді.
  • 0:32 - 0:34
    Кейбіреуі - онша емес.
  • 0:34 - 0:36
    Біз балалардың мектепті неге тастайтынын білеміз.
  • 0:36 - 0:38
    Біз балалардың неге оқығысы келмейтінін білеміз.
  • 0:38 - 0:41
    Оның себебі - кедейлік, сабаққа қатысудың төмен көрсеткіші,
  • 0:41 - 0:45
    құрбы-құрдастарының жағымсыз әсері.
  • 0:45 - 0:47
    Бірақ біз ешқашан талқыламайтын бір нәрсе бар
  • 0:47 - 0:49
    немесе талқыласақ та аз талқылайтын тақырып.
  • 0:49 - 0:54
    Бұл - адамдар арасындағы байланыстың құндылығы мен маңыздылығы.
  • 0:54 - 0:56
    Қарым-қатынас.
  • 0:56 - 1:00
    Джеймс Комердің айтуынша маңызды қарым-қатынастарды түсінбейінше,
  • 1:00 - 1:02
    басқа ешқандай маңызды нәрсені түйсіне алмайсыз.
  • 1:02 - 1:05
    Джордж Вашингтон Карвер "таным дегеніміз
  • 1:05 - 1:09
    қарым-қатынастарды түсіну" деген.
  • 1:09 - 1:12
    Осы залда отырған әрбір адамға әсер еткен
  • 1:12 - 1:14
    мұғалім немесе басқа да ересек адамның болғаны сөзсіз.
  • 1:14 - 1:20
    Жылдар бойы мен адамдардың қалай оқытатынын бақыладым.
  • 1:20 - 1:23
    Мен ең жақсыларын да, ең нашарларын да көрдім.
  • 1:23 - 1:25
    Бір күні менің әріптесім былай деді:
  • 1:25 - 1:27
    "Маған балаларды жақсы көргенім үшін ақша төлемейді.
  • 1:27 - 1:29
    Мен сабақ өткізгенім үшін ақша аламын.
  • 1:29 - 1:30
    Балалар оқулары керек.
  • 1:30 - 1:34
    Мен оларды оқытамын. Олар үйренулері тиіс. Бары осы."
  • 1:34 - 1:36
    Мен оған былай жауап бердім:
  • 1:36 - 1:39
    "Балалар өзіне ұнамаған адамнан ешқашан үйренбейді"
  • 1:39 - 1:47
    (Күлкі) (Қол шапалақтау)
  • 1:47 - 1:51
    Ол маған "Не деген бос сөз!" - деді.
  • 1:51 - 1:54
    Ал мен оған: "Сенің жұмыс істейтін жылдарың шексіз
  • 1:54 - 1:56
    және адам сенбейтіндей ауыр болады, қалқам," - дедім.
  • 1:56 - 1:58
    Дәл солай болып шықты. Кейбір адамдардың ойынша
  • 1:58 - 2:01
    сіздің қарым-қатынас құра алатын қабілетіңіз не бар,
  • 2:01 - 2:03
    не жоқ.
  • 2:03 - 2:05
    Менің ойымша Стивен Кови дұрыс айтады.
  • 2:05 - 2:09
    Оның ойынша бірнеше қарапайым түкке тұрмайтын нәрселерді үйреніп алу керек.
  • 2:09 - 2:11
    Мысалы, сені түсінсін десең,
  • 2:11 - 2:13
    алдымен өзің түсінуге тырыс.
  • 2:13 - 2:16
    Немесе кешірім сияқты қарапайым нәрсе.
  • 2:16 - 2:17
    Сіз осы туралы ойланып көрдіңіз бе?
  • 2:17 - 2:21
    Баладан кешірім сұраңыз, ол сасып есеңгіреп қалады.
  • 2:21 - 2:24
    Бір күні мен пропорция туралы сабақ өткіздім.
  • 2:24 - 2:27
    Мен математиканы жақсы білмейтінмін, бірақ мен бұл бағытта жұмыс істедім.
  • 2:27 - 2:31
    Сабақтан кейін әдістемелік құралға көз салғанда
  • 2:31 - 2:34
    сабақта басқа нәрселерді үйреткенімді түсіндім. (Күлкі)
  • 2:34 - 2:36
    Келесі күні мен сыныпқа келіп, былай дедім:
  • 2:36 - 2:38
    "Балалар, тыңдаңдаршы мені. Мен кешірім сұраймын.
  • 2:38 - 2:42
    Сабақта басқа нәрсені айтыппын. Өкініп тұрмын."
  • 2:42 - 2:43
    Олар маған "Оқасы жоқ, Мисс Пирсон.
  • 2:43 - 2:46
    Сіз сондай қатты беріліп түсіндіріп жаттыңыз, біз сізді тоқтатпайық" деп ойладық.
  • 2:46 - 2:51
    (Күлкі) (Шапалақтау)
  • 2:51 - 2:55
    Мен тақырыптан қалып қойған,
  • 2:55 - 2:59
    білімі төмен балалармен жұмыс істегенде жылайтынмын.
  • 2:59 - 3:02
    Мен бұл топты қазіргі тұрған жерінен,
  • 3:02 - 3:03
    тоғыз ай ішінде
  • 3:03 - 3:06
    олар жетуге тиіс нәтижеге дейін қалай апаратынымды көз алдыма елестетуге тырысатынмын
  • 3:06 - 3:09
    Бұл қиын іс еді. Өте қиын.
  • 3:09 - 3:13
    Қалай оқушылардың өзін бағалауы мен
  • 3:13 - 3:16
    білім нәтижелерін бір сәтте көтеруге болады?
  • 3:16 - 3:18
    Бір жылы маған керемет бір ой келді.
  • 3:18 - 3:20
    Мен оны оқушыларыма айтып бердім
  • 3:20 - 3:23
    "Менің сыныбыма түскендіктен, сендер таңдаулысыңдар,
  • 3:23 - 3:25
    өйткені мен ең жақсы мұғаліммін,
  • 3:25 - 3:26
    ал сендер ең жақсы оқушыларсыңдар,
  • 3:26 - 3:28
    тағдыр бізді бір жерге жинағандықтан
  • 3:28 - 3:31
    біз барлығына кім екенімізді көрсетуіміз керек."
  • 3:31 - 3:33
    Оқушыларымның біреуі "Шын ба?" деп сұрады.
  • 3:33 - 3:35
    (Күлкі)
  • 3:35 - 3:38
    "Шын айтып тұрмын. Біз басқа сыныптарға
  • 3:38 - 3:41
    өзіміздің кім екенімізді көрсетуіміз керек. Біз төменге түскен кезде,
  • 3:41 - 3:43
    барлығы бізді байқайды, сондықтан сендерге шулауға болмайды.
  • 3:43 - 3:46
    Сендер абыроймен өтулерің керек."
  • 3:46 - 3:49
    Мен оларға мынадй сөздерді дайындап бердім. "Мен тұлғамын.
  • 3:49 - 3:51
    Мен осында келгенде тұлға болатынмын.
  • 3:51 - 3:53
    Мен мектепті бітіргенде бұдан да жақсы боламын.
  • 3:53 - 3:55
    Мен қуаттымын, мен күштімін.
  • 3:55 - 3:57
    Мен осында алып жатқан білімге лайықпын.
  • 3:57 - 4:00
    Мен көп нәрсені істеуім керек, мен көп адамға әсер етуім керек,
  • 4:00 - 4:01
    мен көп жерді көруім керек.
  • 4:01 - 4:04
    Олар маған "Иә!" деп жауап берді.
  • 4:04 - 4:06
    Егер осыны жиі қайталап тұрсаңыз,
  • 4:06 - 4:10
    бұл сіздің бір бөлігіңізге айналады.
  • 4:10 - 4:16
    және — (Шапалақтау)
  • 4:16 - 4:20
    Мен оларға 20 сұрақтан тұратын бақылау жұмысын дайындадым.
  • 4:20 - 4:22
    Оқушым оның 18-іне дұрыс жауап бермеді.
  • 4:22 - 4:28
    Мен оған "+2" қойдым және күліп тұрған адамның жүзін салдым.
  • 4:28 - 4:31
    Ол маған "Мисс Пирсон, бұл нашар баға ма?" деп сұрады.
  • 4:31 - 4:34
    "Иә" деп жауап бердім.
  • 4:34 - 4:37
    "Онда неге күліп тұрған адамның жүзін салдыңыз?" деді ол.
  • 4:37 - 4:39
    "Өйткені сен жолы болғыш адамсың.
  • 4:39 - 4:43
    Сен екі сұраққа дұрыс жауап бердің. Біреуіне де жауап бере алмай қалған жоқсың."
  • 4:43 - 4:45
    "Екеуіміз қатемен жұмыс жасап болғаннан кейін,
  • 4:45 - 4:47
    сен бұдан да жақсы нәтиже көрсетесің ғой?" дедім.
  • 4:47 - 4:49
    "Иә. Көрсетемін." деп жауап берді ол.
  • 4:49 - 4:53
    Көріп тұрғаныңыздай "-18" сізді жақсыға деген үмітіңізден айырады.
  • 4:53 - 4:55
    Ал "+2" болса, бәрі сондай жаман емес екен.
  • 4:55 - 5:01
    (Күлкі) (Шапалақтау)
  • 5:01 - 5:04
    Жылдар бойы мен анамның
  • 5:04 - 5:07
    бос уақытында оқушылардың үй жұмысын тексеріп отыратынын,
  • 5:07 - 5:10
    түскі үзіліс кезінде олардың ата-аналарына баратынын,
  • 5:10 - 5:13
    шаш тарайтын тарақ, арахис майын және крекер сатып алып
  • 5:13 - 5:15
    оларды жәшіктің тартпасына тығып қойып, кейін аш жүрген балаларға беретінін,
  • 5:15 - 5:19
    оған қоса жаман иіс шығатын баларға жөке мен сабынды қоса беретінін көретінмін.
  • 5:19 - 5:22
    Жаман иіс шығатын баланы бір нәрсеге үйрету өте қиын.
  • 5:22 - 5:25
    Ал балалар қатал, мейірімсіз бола алады.
  • 5:25 - 5:27
    Анам бұл заттарды үстелінің тартпасына тығатын.
  • 5:27 - 5:31
    Кейін біраз жылдар өтсе де, ол зейнетке шыққан кезде де
  • 5:31 - 5:34
    оған бұрынғы оқушылары келіп тұратынын көретінмін.
  • 5:34 - 5:36
    Олар "Мисс Уолкер,
  • 5:36 - 5:38
    сіз менің өмірімді өзгерттіңіз.
  • 5:38 - 5:39
    Бәрі жүзеге асты.
  • 5:39 - 5:41
    Сіз өзімді тұлға ретінде сезінуге мәжбүрледіңіз,
  • 5:41 - 5:45
    мен өзім ондай болмасам да.
  • 5:45 - 5:47
    Енді сіз менің кім болғанымды көріңіз.
  • 5:47 - 5:50
    Менің анам 92 жасында қайтыс болғанда
  • 5:50 - 5:53
    жерлеу рәсіміне оның көптеген оқушылары келді.
  • 5:53 - 5:56
    Осыны көріп мен жыладым, анам қайтыс болғандықтан емес,
  • 5:56 - 5:59
    ол артында қарым-қатынас деген мұра қалдырды,
  • 5:59 - 6:02
    ол ешқашан жоғалып кетпейді.
  • 6:02 - 6:06
    Біз қарым-қатынасты дамыту үшін шыдамдырақ бола аламыз ба? Әрине.
  • 6:06 - 6:11
    Сіздің оқушыларыңыз сізге ылғи ұнайтын бола ма? Әрине, жоқ.
  • 6:11 - 6:15
    Сонымен бірге ең қиын оқушылар ешқашан сабақтан қалмайды.
  • 6:15 - 6:17
    (Күлкі)
  • 6:17 - 6:20
    Ешқашан. Олардың барлығын ұнатпауыңыз мүмкін,
  • 6:20 - 6:24
    бірақ ең қиындары белгілі бір себептерге байланысты пайда болады.
  • 6:24 - 6:26
    Бұл - байланыс. Бұл - қарымқатынас.
  • 6:26 - 6:28
    Олардың кейбіреуі сіздерге ұнамағанына қарамастан,
  • 6:28 - 6:32
    олар бұл туралы ешқашан білмейтін болады.
  • 6:32 - 6:36
    Мұғалімдер - ұлы әртістер.
  • 6:36 - 6:38
    Біз жұмысқа келгіміз келмеген кезде де келеміз.
  • 6:38 - 6:41
    Біз ешкімге керек емес кейбір ережелерді ұстанамыз.
  • 6:41 - 6:45
    Біз ешнәрсеге қарамай білім береміз.
  • 6:45 - 6:49
    Біз білім береміз, өйткені бұл біздің борышымыз.
  • 6:49 - 6:52
    Оқыту мен үйрету қуаныш әкелуі керек.
  • 6:52 - 6:54
    Біздің әлем,
  • 6:54 - 6:58
    егер балаларымыз тәуекел етуден қорықпаса,
  • 6:58 - 6:59
    ойлаудан қорықпаса,
  • 6:59 - 7:01
    мықты тірегі болса, сөзсіз керемет болар еді.
  • 7:01 - 7:03
    Әрбір баланың тірегі болуы керек,
  • 7:03 - 7:05
    оны ешқашан тастап кетпейтін ересек адам,
  • 7:05 - 7:08
    қарым-қатынас күшін түсінетін адам
  • 7:08 - 7:12
    және оған қандай да жолмен болса да жақсырақ болу жолын көрсететін адам.
  • 7:12 - 7:17
    Бұл қиын ба? Сөз жоқ. О, тәңірім, сөз жоқ.
  • 7:17 - 7:20
    Бірақ бұл - мүмкін.
  • 7:20 - 7:22
    Біздің қолымыздан келеді. Біз - ұстазбыз.
  • 7:22 - 7:24
    Біз бұл әлемді жақсы жаққа қарай өзгерту үшін жаралғанбыз.
  • 7:24 - 7:26
    Көп рақмет.
  • 7:26 - 7:31
    (Шапалақтау)
Title:
Әрбір баланың ұстазы болуы керек
Speaker:
Рита Пирсон
Description:

Рита Пирсон 40 жыл бойы мұғалім болып жұмыс істейді. Бір күні оның әріптесі "Маған балаларды жақсы көргенім үшін ақша төлемейді," дейді. Ал оның жауабы: "Балалар өздеріне ұнамайтын адамнан ешнәрсе үйренбейді” болды. Бұл сөз сөйлеу арқылы ол ұстаздарды оқушыларына сеніммен қарауға, олармен шынайы адамгершілікке толы қарым-қатынас орнатуға шақырады.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:48
Dimitra Papageorgiou approved Kazakh subtitles for Every kid needs a champion
Dimitra Papageorgiou edited Kazakh subtitles for Every kid needs a champion
Dimitra Papageorgiou edited Kazakh subtitles for Every kid needs a champion
Islam Talapbayev accepted Kazakh subtitles for Every kid needs a champion
Bakytgul Salykhova added a translation

Kazakh subtitles

Revisions

  • Revision 2 Edited (legacy editor)
    Dimitra Papageorgiou