Kurumlara güvenmeyi bırakıp yabancılara güvenmeye başladık

İçten gelen bir şey güven algımızı değiştiriyor diyor Rachel Botsman. Önceden devlet ve bankalar gibi kurumlara güvenirken artık daha çok diğerlerine, bazen yabancılara, Airbnb ve Uber gibi teknolojilere güveniyoruz.Bu güven kavramı için eğer doğru bir şekilde idrak edersek daha şeffaf, daha kapsayıcı ve daha sorumlu bir toplum yaratmada yeni bir dönem. Siz kime güveniyorsunuz ?

Güven hakkında konuşalım.

Hepimizin bildiği gibi güven esastır

ama konu insanlara güvenmeye geldiğinde,

daha derin şeyler oluyor.

Eğer daha önce Airbnb'de
misafir veya ev sahibi olduysanız

lütfen elinizi kaldırın.

Çok fazla kişi!

Kimlerin Bitcoin'i var ?

Hala çok kişi. Tamam.

Daha önce eş bulmak için
Tinder kullandıysanız

lütfen elinizi kaldırın.

(Gülüşmeler)

Bunu saymak zor çünkü
şu şekilde yapıyorsunuz.

(Gülüşmeler)

Tüm bunlar, bize bilinmeyen insanlara,

şirketlere ve fikirlere

güvenmemizi sağlayan yeni mekanizmaların
nasıl yaratıldığının örnekleridir.

Fakat aynı zamanda,

kurumlara-- bankalara

devlete hatta kiliselere--
duyulan güven

zedeleniyor.

Peki neler oluyor burada

ve kime güveniyorsunuz?

Fransa'da komik isimli bir platformla

yani bir şirketle başlayalım,

BlaBlaCar.

Uzak mesafeli yolculukları
paylaşmak isteyen

sürücüleri ve yolcuları
eşleştiren bir platform.

Ortalama gidilen yol 320 kilometre.

Yani yol arkadaşınızı akıllıca seçmek için
güzel bir fikir.

Sosyal profiller ve yorumlar insanların
seçim yapmasına yardımcı olmaktadır.

Sigara içip içmediklerini,
ne tür müzik sevdiklerini,

yolculuğa köpeklerini getirip
getirmeyeceklerini görebiliyorsunuz.

Fakat kilit sosyal tanımlayıcı

arabada ne kadar konuşacağınızdır.

(Gülüşmeler)

Bla, çok konuşmayacaksınız,

Bla bla, biraz gevezelik
yapmak istiyorsunuz

ve bla bla bla, Paris'ten Londra'ya

yol boyunca hiç susmayacaksınız.

(Gülüşmeler)

Bu fikrin işe yarıyor olması şaşırtıcı,
değil mi?

Çünkü bu durum çocukken çoğumuza
öğretilen şu öğüde ters:

asla bir yabancının arabasına binme.

Şu anda her ay 4 milyonun üzerinde
insan BlaBlaCar ile

seyahat ediyor.

Yani EuroStar ve JetBlue havayollarının

yolcu sayısından daha fazla.

BlaBlaCar, teknolojinin nasıl dünyanın
her yerinden milyonlarca insanın

güven sıçraması yapmasını
sağladığının güzel bir örneğidir.

Güven sıçraması, bizim devamlı olarak
yaptığımız yoldan farklı olarak

bir şeyi yapmak için risk aldığımızda
meydana gelir.

Şimdi hep birlikte gözümüzde
canlandırmaya çalışalım.

Tamam. Gözlerinizi kapatmanızı istiyorum.

Burada gözlerini bana dikmiş bir adam var.

Büyük kırmızı çemberdeyim, görebiliyorum.

Bu yüzden gözlerinizi kapatın

(Gülüşmeler) (Alkış)

Ben de sizinle yapacağım.

Kendinizle bilmediğiniz
bir şey arasında

bir boşluk hayal etmenizi istiyorum.

Tanımadığınız biri ya da
henüz tanıştığınız biri olabilir.

Daha önce hiç gitmediğiniz bir
yer olabilir.

Daha önce hiç denemediğiniz bir
şey olabilir.

Anladınız mı?

Tamam. Şimdi gözlerinizi açabilirsiniz.

Sizin belirginlik alanında çıkmanız

ya da bilinmeyen birine veya
bir şeye şans vermeniz için

sizi boşluğun üzerine çekecek
bir güce ihtiyacınız var

ve bu dikkat çekici güç güvendir.

Güven anlaşılması zor bir kavramdır

ve yine de yaşam fonksiyonlarımız için
ona bağımlıyız.

Gece ışıkları kapatacaklarını
söylediklerinde

çocuklarıma güveniyorum.

Beni buraya emniyetli bir şekilde
getiren pilota güvendim.

Bu, çok fazla kullandığımız bir kelime

ama gerçek anlamını
ve hayatımızın farklı alanlarında

nasıl işe yaradığını
düşünmeden kullanıyoruz.

Aslında güvenin yüzlerce anlamı var

ve birçoğu ne ölçüde
işlerin doğru gideceğine yönelik

bir tür risk değerlendirmesine
indirgenebilir.

Ama ben bu tanımı sevmiyorum,

çünkü bu güveni rasyonel
ve tahmin edilebilir kılıyor

ve diğer insanlarla iletişim

kurabilmek için bizi

cesaretlendiren,
bir şeyler yapmamızı

sağlayan güç anlamına gelmiyor.

Ben güveni biraz farklı tanımlıyorum.

Bilinmeyenle kuvvetli ilişki
olarak tanımlıyorum.

Güvene bu açıdan baktığınızda

belirsizliklerle baş edebilmek için,

inancımızı yabancılarla paylaşmak için,

ileriye gitmeye devam etmek için

niçin benzersiz bir yetenek olduğunu
açıklamaya başlıyor.

İnsanoğlu güven sıçraması konusunda

fevkaladedir.

Kredi kartı bilgilerinizi
internette paylaştığınız ilk anı

hatırlıyor musunuz?

Bu bir güven sıçramasıdır.

Babama eBay'den ikinci el lacivert

bir Peugeot almak istediğimi
söylediğimde satıcının

adının "Görünmez Sihirbaz" olduğunu

ve bunun iyi bir fikir olmadığını

söylediğini açıkca hatırlıyorum.

(Gülüşmeler)

Benim işim ve araştırmalarım teknolojinin

toplumun sosyal bağını nasıl
insanlar arasındaki güvene

dönüştürdüğüne odaklanıyor

ve büyüleyici bir çalışma alanı.

Çünkü hala bilmediğimiz çok
fazla şey var.

Mesela, kadınlar ve erkekler dijital
ortamda farklı şekilde mi güveniyor?

Yüz yüze inşa ettiğimiz güven
sanal ortama aynen aktarılabilir mi?

Güven aktarılabilir mi?

Yani Tinder'da eş bulmaya inanıyorsanız,

BlaBlaCar'da da araç bulacağınıza
inanma eğiliminde mi olursunuz?

Fakat yüzlerce ağ ve piyasa çalışmasında,

insanların takip ettiği
tek bir ortak nokta var ve

ben buna "güven yığınına
tırmanma" diyorum.

BlaBlaCar örneğini
canlandırmama izin verin.

İlk aşamada,

fikre güvenmek zorundasınız.

Yani araç paylaşma

fikrinin güvenli ve denemeye değer
olduğuna güvenmek zorundasınız.

İkinci aşama bir şeyler ters gittiğinde
BlaBlaCar'ın size yardım

edeceği konusunda platforma güvenmek.

Ve üçüncüsü diğer kişinin güvenilir olup
olmadığı hakkında

biraz bilgi elde etmek.

Şimdi, ilk defa güven yığınına
tırmanıyoruz,

garip hatta riskli hissettiriyor,

ama artık bu fikirlerin tamamen normal
göründüğü noktaya ulaştık.

Davranışlarımız dönüşür,

genelde daha çabuk bir biçimde.

Başka bir deyişle, güven değişime ve
yeniliğe olanak sağlar.

Düşünmenizi istediğim,
ilgimi çeken bir konu var;

Toplumdaki bireylerin
ana bozulma alanlarını

ve değişimini güven objektifi ile

daha iyi anlayabilir miyiz?

Görüyoruz ki güven kavramı
insanlık tarihinin sadece

üç önemli bölümünde evrim geçirdi:

Yerel, kurumsal ve

şu anda içine girdiğimiz dağınık dönem.

Güven uzun yıllar boyunca

1800'lerin ortasına kadar

sıkı dokunmuş ilişkiler etrafında
oluşurdu.

Diyelim ki buradaki dinleyicilerin

ilk beş sırası ile
bir köyde yaşıyoruz

ve birbirimizi çok iyi tanıyoruz

ve diyelim ki para ödünç almak istedim.

Gözlerini bana diken adam
belki bana borç verir

ve eğer geri ödemezsem, hepiniz

riskli olduğumu bileceksiniz.

Adım kötüye çıkardı

ve tekrar benimle iş yapmak istemezdiniz.

Güven genelde yereldi ve
sorumluluğa dayanıyordu.

19. yüzyılın ortalarında,

toplum bir çok büyük değişim yaşadı.

İnsanlar Londra ve San Francisco gibi
hızla büyüyen şehirlere taşındı

ve yerel bankerler yerini
bizi bireysel

olarak tanımayan
büyük şirketlere bıraktı.

Güvenimizi yasal sözleşmeler,

düzenlemeler ve sigortalar
gibi otoritenin

kara kutu sistemine yerleştirdik
ve diğer insanlara daha az

güvenmeye başladık.

Güven kurumsal ve görev tabanlı oldu.

Kurumlardaki ve bir çok kurumsal markadaki
güvenin nasıl hızla azaldığı

ve azalmaya devam ettiği
çok konuşulan bir konu.

Büyük güven ihlalleri karşısında
sersemlemiş durumdayım:

News Corporation'ın telefonları
hacklemesi,

Wolkswagen emisyon skandalı,

Katolik Kilisesinin geniş çaplı
suistimalleri,

büyük ekonomik kriz sonrası sadece bir

cimri bankerin hapse atılması gerçeği,

veya zenginlerin sınır ötesi

vergi sistemini nasıl sömürdüklerini
açığa çıkaran Panama Belgeleri.

Ve beni gerçekten şaşırtan şey şu,

neden güvenimizi kıran liderler için

özür dilemek, ama içten gelen
özrü kastediyorum,

bu kadar zor?

Kurumsal güven artık işe yaramıyor diyerek
sonuca varmak kolay olurdu

çünkü yalancı seçkin sınıfın

katıksız yüzsüzlüklerine doyduk.

Şu an olanlar ise kurumların yapısını

ve büyüklüğünü sorgulamaktan
daha derine gidiyor.

Kurumsal güvenin,

dijital çağ için dizayn edilmediğini

fark etmeye başlıyoruz.

Güvenin nasıl inşa edildiğinin,

yönetildiğinin, kaybolduğunun
ve onarıldığının

-markalarda, liderlerde ve tüm sistemlerde-

gelenekleri alt üst oldu.

Şu anda bu çok heyecan verici,

ama korkutucu da

çünkü bizi müşterilerimize,
çalışanlarımıza

hatta sevdiklerimize olan güvenimizin
nasıl inşa edildiğini ve yok edildiğini

tekrar düşünmeye itiyor.

Geçen günlerde uluslararası lider bir
otel markasının CEO'su ile konuşuyordum

ve çoğu zaman olduğu gibi Airbnb
konusuna daldık.

Airbnb'nin başarısından
etkilendiğini itiraf etti.

Birbirlerine güvenen yabancıların

gönüllülüğüne dayanan bir şirketin
191 ülkede bu kadar iyi çalışması

onu çok şaşırtmıştı.

Ona bir şey itiraf etmek
istediğimi söyledim

ve bana biraz garip bir halde baktı

ve dedim ki:

-eminim bunu bir çoğunuz yapıyordur-

Oteldeyken havlular ile işim bittiğinde

onları tekrar asma gereği duymuyorum,

fakat bunu asla Airbnb'de
konaklarken yapmam.

Airbnb'de misafirken
bunu asla yapmamamın sebebi

misafirlerin ev sahipleri tarafından
puan verileceğini

ve bu puanların gelecekteki
seyahatlerini

etkileyebileceğini bilmesi.

Bu online güvenin
davranışlarımızı gerçek hayatta

nasıl değiştirdiğine,

bizi nasıl hayal edemeyeceğimiz kadar

daha sorumlu yaptığına basit bir örnek.

Otellere veya geleneksel
otorite biçimlerine

ihtiyacımız yok demiyorum.

Ancak toplum aracılıyla
güvenin akışının değiştiğini

inkar edemeyiz

ve kurumsal güven tarafından

tanımlanan 20. yüzyıldan ayrılıp

dağınık güven ile doldurulacak

21. yüzyıla doğru giderken

bu, büyük değişimi yaratıyor.

Güven artık yukarıdan aşağı değil.

Bağımsızlaşıyor ve tersine dönüyor.

Artık doğrusal ve şeffaf değil.

Güven için yeni tarif ortaya çıktı ki;

güven bir kez daha insanlar arasında
dağıtılıyor

ve sorumluluğa dayanıyor.

Bu değişim, Bitcoin'ni destekleyen
yaratıcı cebir teknolojisi

blockchain'nin ortaya çıkmasıyla

hızlanacak.

Şimdi dürüst olalım,

blockchain'nin çalışma şeklini anlamak

hayret verici.

Süreç gerektirmesinin sebeplerinden biri

korkunç isimlere sahip

bazı karmaşık kavramlar.

Kriptografik algoritmalar
ve özet fonksiyonlar,

işlemleri doğrulayan insanlar --

hepsi Satoshi Nakamoto

isimli gizemli biri veya birileri
tarafından yaratıldı.

Bu şimdiye kadar gerçekleşmemiş
bir güven sıçramasıdır.

(Alkışlar)

Ama bunu hayal etmeye çalışın.

"The Economist"
basit bir şekilde blockchain'i

bir şeyler hakkında emin olmanın
büyük zinciri olarak tanımlıyor.

Tanımlayabileceğim en kolay yol
bu tablo olarak hayali bloklardır ve

ve bunlar varlıklarla doldurulmuştur.

Bu nedenle bir mülkiyet unvanı olabilir.

Mal ticareti olabilir.

Şarkı telif hakkı gibi
yaratıcı bir kazanç olabilir.

Her zaman bir şey bir yerden hareket edip

başka birine kaydedildiğinde

varlık transferi zaman damgalıdır

ve kamusal olarak blockchain'e kaydedilmiştir.

Bu kadar basit. Doğru.

Yani blockchain'in gerçek manası,

avukat gibi veya güvenilir
bir aracı kurum gibi

üçüncü kişilere olan ihtiyacı

değişimi kolaylaştırmak için

ortadan kaldırmaktır.

Eğer güven yığınına geri dönersek,

hala fikre güvenmek zorundasınız,

platforma güvenmek zorundasınız,

ama geleneksel biçimde

diğerlerine güvenmek zorunda değilsiniz.

İmalar büyük.

Aynı şekilde internet rüzgarı bilgi
çağının herkesçe ulaşılabilir olması için

kapıları açıyor,

blockchain global çerçevede güven
konusunda köklü değişiklikler yapacaktır.

Şimdi, Uber'den bahsetmek için
bilerek sona kadar bekledim,

çünkü bu tartışmalı ve

çok kullanılan bir örnek,

ancak yeni güven dönemi
için güzel bir vaka.

Şimdi dağınık güvenin suistimal
edildiği durumları göreceğiz.

Bunu daha önce gördünüz
ve bu, korkunç şekilde ters gidebilir.

Tüm dünyada taksicilerin
güvenilir olmadığını iddia ederek

hukümetlerin Uber'i

yasaklamalarını sağlamaya
çalışmalarına şaşırmıyorum.

Protestoların olduğu gün Londra'daydım.

İngiltere ticaret bakanı Matt Hancock'un

bir tweetine denk geldim.

Şöyle yazmıştı :

Herkesin Konuştuğu
Uber hakkında bilgisi olan var mı ?

(Gülüşmeler)

Şimdiye kadar hiç duymadım."

Şimdi, taksi dernekleri,

güven kümesinin ilk katmanını
meşru kıldılar.

Elemine etmeye çalıştıkları fikri
meşru kıldılar

ve kaydolma 24 saatte
yüzde 850 arttı.

Şimdi, bu, güven kaymasının nasıl
davranış ve tüm sektör çerçevesinde

meydana geldiğine gerçekte
güçlü bir örnek,

hikayeyi geriye döndüremezsin.

Her gün beş milyon insan
güven sıçraması yaşıyor

ve Uber ile yolculuk yapıyor.

Çin'deki araç paylaşma platformu Didi'de

her gün 11 milyon sürüş katediliyor.

Bu saniyede 127 sürüş eder

ve bu da kültürler arası
bir fenomen olduğunu gösteriyor.

Şaşırtıcı olan şey ise,
yolcuların da sürücülerin de

bir isim görmeleri,

bir kişinin fotoğrafını
ve puanını görmelerinin

daha güvende hissettirdiğini söylemeleri.

Ve bunu tecrübe etmiş olabilirsiniz,

hatta takside biraz daha kibar
davranıyorlarmış.

Uber ve Didi teknolojinin

insanlar arasında daha önce mümkün olmayan

güveni nasıl yaratığının
ilkel ama güçlü örnekleridir.

Bugün çoğumuz yabancılar tarafından
sürülen araçlarda daha rahatız.

Eşleştirilmek için sağa kaydırdığımız
birisiyle buluşuyoruz.

Tanımadığımız insanlarla
evimizi paylaşıyoruz.

Bu sadece bir başlangıç,

çünkü gerçekleşen gerçek dağılma

teknolojik değil.

Onun yarattığı şey güven kaymasıdır

ve bana düşen insanların yeni nesil
güveni anlamalarına yardımcı olmak,

bu şekilde doğrusunu yapabiliriz

ve daha şeffaf, kapsayıcı ve
hesaplanabilir olan sistemleri

yeniden düzenleyecek olan fırsatları
kucaklayabiliriz.

Çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)

Teşekkürler.

(Alkışlar)