Return to Video

Ruby Wax: Bệnh tâm thần có chuyện gì vui?

  • 0:00 - 0:04
    Cứ trong 4 người thì sẽ có 1 người mắc chứng bệnh tâm thần
  • 0:04 - 0:08
    Vậy thì nếu đây là 1, 2, 3, 4, thì người đó chính là ông, thưa ông.
  • 0:08 - 0:10
    Vâng. Là ông. (Tiếng cười)
  • 0:10 - 0:13
    Với hàm răng kì cục. Và bạn là người kế sau ông ta đấy. (Tiếng cười)
  • 0:13 - 0:14
    Bạn biết bạn là ai mà.
  • 0:14 - 0:17
    Thực ra thì, cả hàng này đều không ai ổn cả. (Tiếng cười)
  • 0:17 - 0:22
    Điều đó thật không tốt. Vâng, thực sự rất tệ. Đừng có mà nhìn tôi (Tiếng cười)
  • 0:22 - 0:27
    Tôi là một trong số một người trong 4 ấy. Xin cảm ơn.
  • 0:27 - 0:30
    Tôi nghĩ tôi thừa hưởng nó từ mẹ tôi, người mà
  • 0:30 - 0:33
    đã từng bò khắp nhà trên cả bốn chi.
  • 0:33 - 0:36
    Bà ấy có hai miếng xốp trong tay, và rồi bà
  • 0:36 - 0:40
    buộc hai cái nữa vào hai đầu gối. Mẹ tôi đã hoàn toàn bị nhúng ướt. (Tiếng cười)
  • 0:40 - 0:43
    Và bà sẽ bắt đầu bò theo sau tôi,
  • 0:43 - 0:46
    "Ai đã mang những dấu chân này vào trong nhà?!"
  • 0:46 - 0:49
    Vâng đó chính là một manh mối cho thấy mọi việc không ổn.
  • 0:49 - 0:54
    Thế nên, trước khi bắt đầu, tôi xin được cảm ơn
  • 0:54 - 0:58
    những người sáng chế nên Lamotrigine, Sertraline và Reboxetine
  • 0:58 - 1:03
    bởi vì nếu không có những loại thuốc đơn giản này, tôi sẽ không thể đứng thẳng được như ngày hôm nay.
  • 1:03 - 1:08
    Vậy điều này đã bắt đầu từ bao giờ?
  • 1:08 - 1:12
    Chứng bệnh tâm thần của tôi, oh, tôi sẽ không nói về chứng bệnh này của tôi.
  • 1:12 - 1:15
    Tôi sẽ nói gì nhỉ? Ok được rồi.
  • 1:15 - 1:19
    Tôi đã từng luôn mơ ước rằng, khi cơn suy nhược cuối cùng của mình xảy đến,
  • 1:19 - 1:22
    đó sẽ là bởi vì tôi đã có được sự soi rạng của thuyết hiện sinh
  • 1:22 - 1:24
    Kafkaesque,
  • 1:24 - 1:28
    hoặc có thể là Cate Blanchett sẽ đóng vai tôi và cô ấy sẽ giành giải Oscar vì điều này. (cười)
  • 1:28 - 1:31
    Nhưng đây không phải là điều đã xảy ra. Tôi đã bị ngất
  • 1:31 - 1:33
    trong ngày thể thao của con gái mình.
  • 1:33 - 1:37
    Tất cả cha mẹ của học sinh ngồi trong bãi đỗ xe
  • 1:37 - 1:41
    ăn thức ăn được lấy ra từ đằng sau xe của họ, chỉ duy nhất những người Anh
  • 1:41 - 1:47
    là ăn xúc xích. Họ yêu xúc xích.
    (Tiếng cười)
  • 1:47 - 1:52
    Lord và Lady Rigor Mortis đang ngồi nhấm nháp thức ăn trên mặt đường
  • 1:52 - 1:55
    thì bỗng nhiên súng nổ, và tất cả các bé gái bắt đầu chạy
  • 1:55 - 2:00
    và tất cả các bà mẹ thì hét lên "Chạy, chạy đi Chlamydia, chạy!"
    (Tiếng cười)
  • 2:00 - 2:04
    "Chạy nhanh như gió, Veruca! Chạy!"
  • 2:04 - 2:06
    Và tất cả các bé gái, cứ chạy, chạy và chạy
  • 2:06 - 2:09
    Tất cả trừ con gái tôi, vẫn đang đứng
  • 2:09 - 2:12
    ở vạch xuất phát, chỉ vẫy tay
  • 2:12 - 2:14
    vởi vì nó không biết rằng đáng nhẽ nó phải chạy.
  • 2:14 - 2:18
    Và thế là tôi đã phải nằm trên giường cả tháng trời, và khi tôi tỉnh dậy
  • 2:18 - 2:23
    tôi phát hiện mình đã được nhập viện, và khi tôi nhìn thấy những bệnh nhân khác,
  • 2:23 - 2:27
    tôi nhận ra rằng mình đã tìm được người của mình, đồng bọn của mình (Tiếng cười)
  • 2:27 - 2:31
    Bởi vì họ ltrở thànhn những người bạn duy nhất của tôi, họ trở thành bạn tôi
  • 2:31 - 2:34
    bởi vì có rất ít người mà tôi quen biết - Vâng, tôi đã không được
  • 2:34 - 2:37
    gửi nhiều thiệp và hoa. Ý tôi là, nếu tôi bị gẫy chân
  • 2:37 - 2:39
    hoặc ở với trẻ con, tôi đáng nhẽ sẽ có ngập tràn hoa và thiệp
  • 2:39 - 2:43
    nhưng tất cả những thứ tôi nhận được là một vài cuộc điện thoại nói với tôi rằng hãy ráng hồi phục.
  • 2:43 - 2:45
    Hồi phục ư.
  • 2:45 - 2:50
    Bởi vì tôi không nghĩ như thế (Tiếng cười)
  • 2:50 - 2:53
    (Tiếng cười) (Vỗ tay)
  • 2:53 - 2:57
    Bởi vì, bạn biết đấy, có một thứ, một thứ mà khi bạn có được đi cùng với chứng bệnh này,
  • 2:57 - 3:01
    thứ này sẽ tự đến như một món hàng, đó là việc bạn có cảm giác hổ thẹn thực sự
  • 3:01 - 3:03
    bởi vì bạn của bạn sẽ nói "Ồ thôi nào, cho tớ xem chỗ u của cậu nào,
  • 3:03 - 3:06
    cho tớ xem hình chụp x quang của cậu". Và dĩ nhiên bạn chẳng có gì để cho họ xem cả
  • 3:06 - 3:09
    thế nên bạn sẽ, kiểu như cảm thấy rất là khó chịu với bản thân mình bởi vì bạn nghĩ rằng
  • 3:09 - 3:12
    "Tôi sẽ không phải bị ném bom rải thảm. Mình không sống ở khu da đen."
  • 3:12 - 3:15
    Do vậy bạn bắt đầu nghe thấy những tiếng nói lăng mạ này, nhưng bạn không chỉ nghe một lời lăng mạ
  • 3:15 - 3:18
    mà bạn nghe một ngàn - 100 ngàn lần những tiếng nói này,
  • 3:18 - 3:22
    giống như nếu ác quỷ mà có Tourette thì đó là những thứ tương tự mà bạn sẽ nghe.
  • 3:22 - 3:25
    Nhưng tất cả chúng ra ở đây đều biết rằng không có Ác quỷ
  • 3:25 - 3:27
    cũng không có giọng nói nào trong đầu bạn cả.
  • 3:27 - 3:28
    Bạn biết rằng khi bạn nghe thấy những lời lăng mạ đó
  • 3:28 - 3:31
    tất cả những nơ ron thần kinh sẽ tập hợp lại và trong cái khoảng cách bé nhỏ đó
  • 3:31 - 3:35
    bạn sẽ thu được một chất hoá học thực sự độc hại, kiểu như là "Tôi muốn chết",
  • 3:35 - 3:38
    và nếu bạn có cảm giác đó lặp đi lặp lại như một cuốn băng
  • 3:38 - 3:39
    bạn có thể sẽ lâm vào trạng thái tuyệt vọng.
  • 3:39 - 3:42
    Ồ, và đó thậm chí không phải là đỉnh điểm.
  • 3:42 - 3:46
    Nếu bạn có con nhỏ, bạn sẽ lạm dụng nó bằng ngôn từ
  • 3:46 - 3:49
    trí não nhỏ bé đó sẽ phát đi những chất hóa học có sức tàn phá
  • 3:49 - 3:53
    đến mức một phần nhỏ của bộ não, vùng mà có thể phân biệt được tốt xấu, không thể phát triển được nữa,
  • 3:53 - 3:57
    do vậy bạn sẽ có thể thấy trong cơ thể mình có một con người mắc chứng rối loạn thần kinh
  • 3:57 - 4:00
    Nếu một người lính nhìn thấy bạn của anh ta bị đánh bom chết, não của anh ta sẽ lâm vào
  • 4:00 - 4:04
    mức độ cảnh giác cao đến mức anh ta không thể diễn đạt những kinh nghiệm thành lời được,
  • 4:04 - 4:06
    nên anh ta sẽ liên tục cảm thấy kinh khủng.
  • 4:06 - 4:09
    Vậy đây là câu hỏi của tôi. Câu hỏi của tôi là,
  • 4:09 - 4:13
    khi mà con người bị tổn thương về tinh thần, có phải sẽ luôn có một sự tưởng tượng hoạt động không?
  • 4:13 - 4:16
    Làm thế nào mà mỗi cơ quan khác trên cơ thể bạn có thể bị ốm
  • 4:16 - 4:19
    và bạn nhận được sự cảm thông, trừ bộ não?
  • 4:19 - 4:21
    Tôi muốn nói thêm đôi chút về bộ não
  • 4:21 - 4:23
    bởi vì tôi biết bạn thích điều này ở TED
  • 4:23 - 4:27
    nếu bạn cho tôi một phút tại đây, OK
  • 4:27 - 4:29
    OK, để tôi nói cho bạn biêt, có một vài tin tốt.
  • 4:29 - 4:32
    Có một vài tin tốt. Trước hết, hãy để tôi nói,
  • 4:32 - 4:34
    chúng ta đang đi một đoạn đường dài, rất dài
  • 4:34 - 4:38
    Chúng ta bắt đầu như một tế bào Amip rất nhỏ
  • 4:38 - 4:43
    dính vào một hòn đá, và bây giờ, bộ não ra đời
  • 4:43 - 4:45
    Chính là nó. (Tiếng cười)
  • 4:45 - 4:47
    Đứa trẻ nhỏ này có rất nhiều mã lực
  • 4:47 - 4:52
    Nó xảy ra một cách hoàn toàn có nhận thức. Nó có những thùy não tân tiến
  • 4:52 - 4:55
    Chúng ta có thùy chẩm do vậy chúng ta có thể nhìn thấy thế giới.
  • 4:55 - 4:58
    Chúng ta có thùy động mạch thái dương do vậy chúng ta có thể nghe thấy thế giới.
  • 4:58 - 4:59
    Ở đây chúng ta có một trí nhớ khá lâu,
  • 4:59 - 5:05
    do vậy, bạn biết rằng khi mà bạn muốn quên đi cái tối mà bạn say xỉn? Bye bye! Xong. (Tiếng cười)
  • 5:05 - 5:08
    Vậy thực ra, bộ não được lấp đầy bởi 100 tỉ nơ ron thần kinh
  • 5:08 - 5:11
    zzzz..truyền tải thông tin nhanh như điện giật.
  • 5:11 - 5:14
    .zzz... Tôi sẽ đưa ra một quan điểm nhỏ ở đây
  • 5:14 - 5:18
    Tôi cũng không biết liệu bạn có hiểu được không nữa (Tiếng cười)
  • 5:18 - 5:22
    Vâng và đây (Tiếng cười)
  • 5:22 - 5:25
    Và cho tất cả mọi người, tôi biết, tôi đã tự vẽ nó đấy. Xin cảm ơn
  • 5:25 - 5:29
    Với từng nơ ron thần kinh, bạn có thể có
  • 5:29 - 5:33
    từ 10 nghìn đến 100 nghìn những mối liên hệ khác nhau
  • 5:33 - 5:36
    hoặc kiểu liên kết hình cây, hay bất cứ cái tên nào mà bạn muốn đặt cho nó, và mỗi lần như vậy
  • 5:36 - 5:38
    bạn lại học được một điều gì đó, hoặc bạn thu được một kinh nghiệm
  • 5:38 - 5:41
    cái bụi cây đó lại lớn lên, bạn biết đấy, đó là một bụi cây các thông tin
  • 5:41 - 5:44
    Bạn có thể tưởng tượng được không, mỗi con người đều đang mang
  • 5:44 - 5:49
    thiết bị đó, thậm chí cả Paris Hilton? (Tiếng cười)
  • 5:49 - 5:50
    Hãy tìm hiểu xem.
  • 5:50 - 5:54
    Nhưng tôi có một tin khá xấu cho các bạn. Tôi có một vài tin xấu.
  • 5:54 - 5:57
    Nó không phải là cho một người trong bốn người, mà là cho cả 4.
  • 5:57 - 6:01
    Chúng ta không được trang bị cho thế kỉ 21
  • 6:01 - 6:05
    Sự tiến hóa không chuẩn bị cho chúng ta đối phó với điều này. Chúng ta không có đủ dung lượng
  • 6:05 - 6:07
    và với những người nói rằng, ồ họ đang có một ngày thật đẹp,
  • 6:07 - 6:11
    họ hoàn toàn ổn, thật ra họ đang điên cuồng hơn toàn bộ chúng ta.
  • 6:11 - 6:13
    Bởi vì tôi sẽ chỉ cho bạn thấy chỗ nào đang có trục trặc
  • 6:13 - 6:16
    trong sự tiến hóa này. OK, để tôi giải thích điều này cho bạn.
  • 6:16 - 6:19
    Khi chúng ta còn là người cổ đại (Tiếng cười)
  • 6:19 - 6:23
    hàng triệu năm về trước, và rồi bỗng nhiên chúng ta cảm thấy bị đe dọa
  • 6:23 - 6:27
    bởi một loại động vật ăn thịt, đúng không? (Tiếng cười)
  • 6:27 - 6:30
    chúng ta sẽ như vậy - Xin cảm ơn. Tôi lại tự vẽ những cái này (Tiếng cười)
  • 6:30 - 6:34
    Cảm ơn rất nhiều, cảm ơn, cảm ơn
    (Vỗ tay)
  • 6:34 - 6:38
    Cảm ơn. Dù sao thì, chúng ta sẽ được đổ đầy với Adrenalin của chính chúng ta
  • 6:38 - 6:40
    và cortisol của mình, và sau đó chúng ta sẽ giết hoặc bị giết
  • 6:40 - 6:44
    chúng ta sẽ ăn hoặc bị làm thịt, và sau đó chúng ta đột nhiên mất đi năng lượng
  • 6:44 - 6:46
    và quay trở lại bình thường. OK
  • 6:46 - 6:51
    Vậy vấn đề là, ngày này, với loài người hiện đại (Tiếng cười)
  • 6:51 - 6:55
    khi chúng ta cảm thấy nguy hiểm, chúng ta vẫn tự đổ đầy với những chất hóa học trong chính chúng ta
  • 6:55 - 6:59
    nhưng bởi vì chúng ta không thể giết những người giám sát giao thông (Tiếng cười)
  • 6:59 - 7:04
    hay ăn thịt bọn kinh doanh bất động sản được, vậy nên năng lượng đó sẽ đọng lại ở trong cơ thể chúng ta
  • 7:04 - 7:07
    lặp đi lặp lại, do vậy chúng ta luôn ở một trạng thái cảnh giác thường trực,
  • 7:07 - 7:08
    trạng thái không đổi. Và đây là một chuyện khác có thể xảy đến.
  • 7:08 - 7:11
    Khoảng 150 ngàn năm về trước, khi ngôn ngữ xuất hiện online
  • 7:11 - 7:14
    chúng ta bắt đầu cho từ ngữ vào cái trạng thái khẩn cấp thường trực này,
  • 7:14 - 7:17
    do vậy nó không phải chỉ là "Trời ơi, có 1 con hổ răng kiếm kìa"
  • 7:17 - 7:21
    đáng nhẽ nó phải là như thế nhưng đột nhiên lại trở thành, "Trời ạ, tôi không gửi được email. Trời ạ đùi của tôi mập quá.
  • 7:21 - 7:25
    Trời ạ, mọi người sẽ thấy tôi hết sức ngu ngốc. Tôi không được mời tới bữa tiệc giáng sinh!"
  • 7:25 - 7:27
    Thế là bạn có được cuộn băng cằn nhằn này lặp đi lặp lại
  • 7:27 - 7:30
    và nó khiến bạn loạn trí, vậy thì,
  • 7:30 - 7:33
    bạn đã thấy vấn đề gì chưa? Cái mà một lần khiến bạn cảm thấy an toàn
  • 7:33 - 7:34
    giờ lại khiến bạn phát điên.
  • 7:34 - 7:38
    Tôi rất lấy làm tiếc khi phải là người trruyền đi cái tin tồi tệ này, nhưng một ai đó sẽ phải làm điều này.
  • 7:38 - 7:43
    Thú nuôi của bạn thực ra hạnh phúc hơn bạn. Tiếng cười)
  • 7:43 - 7:46
    (Vỗ tay)
  • 7:46 - 7:51
    Mèo kitty, meow, vui vui vui, con người, đuối (Tiếng cười)
  • 7:51 - 7:54
    Hoàn toàn và tuyệt đối - đuối.
  • 7:54 - 7:56
    Nhưng luận điểm của tôi là, nếu chúng ta không nói về những điều này,
  • 7:56 - 7:58
    và chúng ta sẽ không học được cách đối phó với chúng trong cuộc sống hằng ngày, và đó sẽ không
  • 7:58 - 8:01
    phải là một người trong bốn người nữa. Nó sẽ là bốn trên bốn,
  • 8:01 - 8:04
    những người mà sẽ thực sự, thực sự phát ốm với căn hộ tầng trên
  • 8:04 - 8:07
    Và khi chúng ta ở đó, làm ơn đi, liệu chúng ta có thể hết được những dấu hiệu của căn bệnh này?
  • 8:07 - 8:13
    Cảm ơn (vỗ tay)
  • 8:13 - 8:24
    (Vỗ tay) Cảm ơn.
Title:
Ruby Wax: Bệnh tâm thần có chuyện gì vui?
Speaker:
Ruby Wax
Description:

Bệnh tật của cơ thể thu nhận được sự đồng cảm, diễn viên hài Ruby Wax nói - ngoại trừ những căn bệnh về não. Tại sao vậy? Với một năng lượng tràn trề và óc hài hước, Wax, người được chẩn đoán bị trầm cảm lâm sàng, một thập kỷ trước đây, kêu gọi chúng ta chấm dứt sự kỳ thị đối với bệnh tâm thần.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
08:44

Vietnamese subtitles

Revisions