એક ઈજનેરનું નાનાં વન માટેનું સ્વપ્ન, દરેક જગ્યાએ

એક વન જે માનવ દ્વારા વાવવામાં આવ્યું છે, તેને પ્રકૃતિ પર ઉછેરવા માટે છોડી દેવામાં આવે તો તેને પુખ્ત થતા ૧૦૦ વર્ષ લાગે છે. પરંતુ જો આપણે તેને ૧૦ ગણી જલ્દી પ્રક્રીયાથી વધારી શકીએ તો? આ નાની ચર્ચામાં, પ્રાકૃતિક ઉદ્યોગસાહસિક (અને TED સહાયક) શુભેંદુ શર્મા સમજાવે છે કે કઈરીતે નાના જંગલ કોઈપણ જગ્યા પર ઉછેરી શકાય.

હું એક ઔદ્યોગિક ઇજનેર છું.

હંમેશાથી મારા જીવનનું લક્ષ્ય રહ્યું છે કે

સમય અને સ્ત્રોતની ઓછામાં ઓછી માત્રાનાં

વાપરીને વધું ને વધું વસ્તુઓ બનાવવું.

ટોયોટા માં કામ કરતી વખતે

મને માત્ર ગાડીઓ બનાવતા જ આવડતું છે.

જ્યાં સુધી મને
ડો. અકીરા મીયાવાકી મળ્યા નાતા

જે અમારી ફેક્ટરી પર
જંગલ બનાવવા માટે આવ્યા હતા

તેને કાર્બન તટસ્થ બનાવવા માટે

હું એકદમ મંત્રમુગ્ધ થઇ ગયો હતો

એટલે મેં તેમની ટુકડીમાં સ્વયંસેવક તરીકે

જોડાયને આ પ્રણાલી શીખવાનો નિર્ણય લીધો

જલ્દી, મેં જંગલ બનાવવાનું શરું કરી દીધું.

મારા પોતાના ઘરનાં પાછળનાં ભાગમાં,

અને ત્રણ વર્ષ પછી તે આવું દેખાય છે.

આ જંગલો,

પરંપરાગત રોપણની સરખામણી માં,

૧૦ ગણું વધારે જલ્દી વધે છે.

તેઓ ૩૦ ગણા વધું ઘટ્ટ છે,

અને ૧૦૦ ગણી વધું જૈવવિવિધતાવાળા છે.

ઘરનાં પાછળનાં ભાગમાં આ
જંગલ હોવાના બે વર્ષ પછી,

હું નિરીક્ષણ કરી શકતો હતો કે ભૂતળજળ

ઉનાળામાં પણ સુકાયું નત્તું.

વિવધ પ્રકાર પક્ષીઓ
જે આ વિસ્તારમાં જોવા મળતા હતા

એની સંખ્યા બમણી થઇ ગયી.

હવાની ગુણવત્તા સુધારી,

અને અમે મોસમી ફળો ઉગાડવાનું શરું કર્યું.

કોઈ મેહનત વગર વધી રહ્યા હતા

અમારા ઘરનાં પાછળનાં ભાગમાં જ.

મને આવા વધું જંગલ વાવવાની ઈચ્છા થઈ.

હું તેના પરિણામ જોઇને એટલો હચમચી ગયો

કે, હું આ જંગલ એજ કુશળતાથી બનાવું

જે ગાડી બનાવવા માટે

અથવા સોફ્ટવેર લખવા માટે
અથવા કોઈ સારા ધંધા માટે જોઈએ.

એટલે ,મેં એક કંપની ખોલી

જે આસપાસ પ્રાકૃતિક જંગલ સર્જવા માટેની

સમ્પૂર્ણ સર્વિસ આપે.

પરંતુ વનીકરણને વિસ્તૃત ધંધો

અથવા કોઈ ઉધોગ બનાવવા માટે, અમારે

જંગલ બનાવવાની
પ્રક્રિયા પ્રમાણિત કરાવી જરૂરી હતી.

એટલે અમે
ટોયોટાની ઉત્પાદન પ્રણાલીને માન્ય રાખી

જે ગુણવતા અને કાર્યક્ષમતા વાળા

જંગલ બનાવવાની પ્રક્રીયા માટે જાણીતી છે.

દાખલા તરીકે, TPS નું કેન્દ્ર

ટોયોટા ઉત્પાદન પ્રણાલી,
જે હાઈજુન્કા માં છે,

ત્યાં નવી પ્રકારની ગાડીઓનું

ઉત્પાદન થાય છે

માત્ર એકજ નિર્માણ રેખા ઉપર.

અમે આ ગાડીઓને વૃક્ષો સાથે બદલી દીધી,

તેને વાપરીને વિવિધ સ્તરના
જંગલ તૈયાર કરી શકાય.

અ જંગલો ૧૦૦ ટકા ઉભી જગ્યાનો ઉપયોગ કરે છે.

તેઓ એટલા ઘટ્ટ છે

કે એની વચ્ચે થી પણ ચાલી શકાય નહીં.

દાખલા તરીકે,
આપણે ૩૦૦ વૃક્ષાવન બનાવી શકીએ છીએ

માત્ર ૬ ગાડીઓની પાર્કીંગ
જેટલા ક્ષેત્રફળમાં.

કિંમત અને કાર્બન પદચિહ્ન ઘટાડવા માટે,

અમે લોકોએ સ્થાનિક જૈવિક કચરો
વાપરવાનું શરુ કર્યું

માટીનાં સુધાર અને ખાતર તરીકે.

જેમકે, નારિયલની કાચલીઓને
મશીન દ્વારા ભાંગી નાખવામાં આવે છે

ચોખાનાં પૂડા સાથે મીશ્ર કરી,

ચોખાની ભૂકી સાથે પ્રાકૃતિક ખાતર મિશ્ર કરી

ત્યારબાદ તેને જમીનમાં
દાંટી દેવામાં આવે છે જ્યાં

આ જંગલ વાવવામાં આવે છે.

એકવાર વાવ્યા બાદ,
અમે ઘાસ અથવા ચોખાનાં પૂડાથી

જમીન ઢાંકી દઈએ છીએ

જેથી સિંચાઈ માટેનું પાણી

વરાળ બનીને વાતાવરણ ઉડી ન જાય

અને આવા સામાન્ય સુધારા કરીને

આજે આપણે આ જંગલ ઉભા કરી શકીએ છીએ

જે આઈફોનની કિંમતથી પણ ઓછું છે.

આજે, આપણે ઘરમાં પણ વન બનાવી શકીએ છીએ

સ્કૂલ તથા ફેક્ટરીમાં પણ કોર્પોરેટ્સ સાથે
મળીને બનાવી શકાય.

પરંતુ આ માત્ર પૂરતું નથી.

અહીં વધું પ્રમાણમાં લોકો છે જે

આ બાબત જાતે હાથમાં ધારવા માંગે છે.

એટલે અમે આ વસ્તુ આગળ વધારી.

આજે, અમે ઈન્ટરનેટનાં માધ્યમથી કામ કરીએ છીએ

જ્યાં અમે આ પદ્ધતિ ફેલાવીએ છીએ

ખૂલ્લા સ્ત્રોત પર

જેને વાપરીને કોઈપણ અને બધા

પોતાના જંગલ બનાવી શકે.

અમારી શારીરિક હાજરી વગર,

માત્ર પદ્ધતિ દ્વારા.

એક બટન દબાવવાથી,

તેઓ તેમનાં વિસ્તારની

સ્થાનિક પ્રજાતિઓ ઓળખી શકે છે

માત્ર એક નાનું સાધન જમીન સાથે જોડીને

આપણે દૂરથી પણ જમીનનું પરીક્ષણ કરી શકાય.

જેને વાપરીને પદ્ધતિસર સૂચના

ત્યાં હાજર રહ્યા વગર આપી શકાય.

તથા વનવૃદ્ધિ પણ માપી શકીએ

ત્યાં હાજર રહ્યા વગર.

આ પદ્ધતિમાં, હું માનું છું કે

શક્તિ છે.

જેને ફેલાવીને, અપણે સ્થાનિક જંગલ
પાછા લાવી શકીએ છીએ.

હવે, જયારે તમે ઘરે પાછા ફરો,

અને અને થોડીક ઉજ્જડ જમીન જૂઓ છો,

યાદ રાખો કે એ ભવિષ્યનું જંગલ બની શકે છે.

ખૂબ ખૂબ આભાર, આભાર.

(તાળીઓ)