Dlaczego ziewanie jest zaraźliwe? - Claudia Aguirre

Zobacz pełną wersję na: http://ed.ted.com/lessons/why-is-yawning-contagious-claudia-aguirre

*Zieeeeeeeew*
Czy nie zachciało ci się ziewać już po samym przeczytaniu tego słowa? Przyczyny zaraźliwego ziewania są przypisywane właściwościom fizjologicznym jak i psychicznym człowieka. Zjawisko zostało także zaobserwowane u dzieci od czterech lat, a nawet psów! Claudia Aguirre przypatruje się wielu intrygującym teoriom, które mogą pomóc w wyjaśnieniu zaraźliwego ziewania.

Lekcja: Claudi Aguirre, animacja: TED-Ed.

Przepraszam!

Ziewałeś kiedyś

na widok ziewającej osoby?

Nie jesteś szczególnie zmęczony,

a i tak raptem otwierasz szeroko usta,

i pozwalasz sobie

na wielkie ziewnięcie.

Zjawisko to znane jest jako
zaraźliwe ziewanie.

Chociaż naukowcy nie do końca rozumieją,

dlaczego tak się dzieje,

istnieje wiele hipotez,
które są obecne badane.

Przyjrzyjmy się tym

najbardziej powszechnym.

Zaczniemy od dwóch hipotez fizjologicznych,

a potem przyjrzymy się
koncepcji psychologicznej.

Pierwsza hipoteza zakłada,

że konkretnym bodźcem,

wywołującym chęć ziewania,

jest pierwsze ziewnięcie.

Jest to zachowanie instynktowne.

Podobnie działa odruch.

Ziewamy, gdy robi to ktoś inny.

Tak jak efekt domina,

widok osoby ziewającej
wywołuje chęć ziewania

u osoby obserwującej czynność.

Odruch ziewania

może ustąpić jedynie samoczynnie.

Czy kiedyś próbowałeś

powstrzymać ziewanie?

Niemożliwe!

Kolejna hipoteza

jest znana jako nieświadoma imitacja,

lub efekt kameleona.

Polega na bezwiednym naśladowaniu

czyjegoś zachowania,

nieznacznym i mimowolnym "papugowaniu".

Ludzie mają tendencję
do kopiowania postawy innych.

Siedząc na przeciwko osoby,

która skrzyżowała nogi,

prawdopodobnie zrobisz to samo.

Hipoteza sugeruje, że ziewamy

na widok ziewania innej osoby,

bo podświadomie imitujemy

jej lub jego zachowanie.

Naukowcy wierzą, że efekt kameleona

jest możliwy dzięki specjalnemu
układowi neuronów,

znanych jako neurony lustrzane.

To rodzaj komórek mózgowych,

uaktywnianych zarówno
przez wykonywanie czynności,

jak i przy obserwowaniu jej

u kogo innego.

Odgrywają ważną rolę

w uczeniu się i w samoświadomości.

Obserwacja osoby
wykonującej czynność fizyczną,

jak robienie na drutach

lub nakładanie szminki,

pomaga nam wykonywać je poprawnie.

Badania neuroobrazowania
za pomocą fMRI,

funkcjonalnego magnetycznego
rezonansu jądrowego,

pokazują, że na widok ziewającego

lub na sam dźwięk ziewania

uaktywnia się

konkretny obszar mózgu,

mieszczący neurony lustrzane,

co sprawia, że reagujemy

robiąc to samo - ziewamy.

Działanie neuronów lustrzanych

pojawia się także w koncepcji psychologicznej,

gdzie ziewanie jest oznaką empatii.

Empatia to zdolność rozumienia

odczuć drugiej osoby

i dzielenia jej emocji,

niezbędna dla społecznych zwierząt,
takich jak my.

Niedawno neurobiolodzy stwierdzili,

że podzespół neuronów lustrzanych

pozwala nam wczuć się w sytuację innych

w głębszym stopniu.

Empatyczna reakcja

została odkryta

podczas badania hipotezy

o zachowaniu instynktownym.

Badanie to miało pokazać,

że pies zacznie ziewać

na sam dźwięk ludzkiego ziewania.

Nie tylko udowodniono tę hipotezę,

ale odkryto też interesującą zależność.

Psy naśladują znacznie częściej
znajome ziewnięcia,

np. swoich właścicieli,

niż ziewnięcia obcych.

Podobnie badania na ludziach

i innych naczelnych pokazały,

że zaraźliwe ziewanie

ma miejsce częściej
w gronie przyjaciół niż obcych.

Właściwie odruch ten pojawia się

dopiero w wieku 4 lub 5 lat,

kiedy u dzieci

rozwija się zdolność
rozpoznawania cudzych emocji.

Choć najnowsze badania próbują dowieść,

że odruch ziewania

wiąże się ze zdolnością do empatii,

potrzebujemy więcej informacji,

by zrozumieć, co kryje się za tym zjawiskiem.

Możliwe, że odpowiedź znajduje się

w innej hipotezie.

Następnym razem gdy poczujesz chęć ziewania,

zastanów się, co cię do tego skłoniło.

Czy myślałeś o ziewaniu?

Czy ktoś obok ciebie właśnie ziewnął?

Ktoś obcy czy bliska ci osoba?

A może ziewasz właśnie teraz?