Tehlike altında olan Everglades'in müthiş fotoğrafları

Asırlar boyunca insanlar bataklıkları ve sulak alanları kaçınılması gereken engeller olarak gördüler. Ama Florida’daki Everglades'te yabani hayat hikâyelerini dokümente eden fotoğrafçı Mac Stone'a göre bataklık bir engel değil — millî bir zenginlik. Harika fotoğraflarıyla Stone, ihmal edilmiş, eski ve önemli yaban hayatı için yeni bir ışık yakıyor. Mesajı: Gidip kendiniz deneyimleyin. "Sadece yapın — ayağınızı suya sokun," diyor. "Size söz veriyorum, bataklık hayatınızı değiştirecek."

Dünyanın her yerinde

bu uzak manzaraların ve kültürlerin

fotoğraflarını çekmek,
böyle harika yerleri gezmek gibi

büyük bir ayrıcalığa sahiptim.

İşimi seviyorum.

Ancak insanlar bu işin bu görüntü dizesi,

gün doğumu ve gökkuşakları
olduğunu sanıyorlar.

Gerçekse, daha çok böyle bir şey.

(Gülüşmeler)

Burası benim ofisim.

Lüks yerlerde gece kalmaya
gücümüz yetmediğinden,

daha çok dışarıda uyumayı tercih ediyoruz.

Kuru kalabildiğimiz sürece,

bizim için ödül sayılır.

Lüks restoranlara da
paramız yetmeyeceğinden,

yerel menüde ne varsa onu
yemeyi tercih ediyoruz.

Eğer Ekvador Páramo'da iseniz,

kobay adı verilen büyük
bir kemirgen yersiniz.

(Gülüşmeler)

Deneyimlerimizi ortalama bir insandan

belki de daha farklı
ve daha eşsiz yapan şey,

en karanlık zamanlarda
ve en çaresiz zamanlarda bile

aklımızın bir köşesinde
içimizi kemiren bu şey var,

şöyle düşünürüz,
"Belki burada çekilecek bir resim,

anlatılacak bir hikâye var."

Peki hikâye anlatımı neden önemli?

Kültürel ve doğal mirasımızla bağlantı
kurmamıza yardımcı oluyor.

Ve Güneydoğu'da

orada olmamıza neden olan
doğal alanlarla halk arasında

dikkat çekici bir kopukluk var.

Bizler görsel varlıklarız,

yani bildiklerimizi öğrenmek için
gördüğümüz şeyi kullanırız.

Büyük bir çoğunluğumuz isteyerek

bir bataklığa gitmez.

Peki hâlâ aynı insanların
onları korumak adına

savunuculuk yapmasını nasıl bekleriz?

Yapamayız.

O zaman benim işim fotoğrafı
bir iletişim aracı olarak

bilim ve estetik arasındaki boşluğu
kapatmaya yardımcı olmak,

insanları konuşturmak,

onları düşündürmek ve umarım

sonunda onların önem vermesini

sağlamak üzere kullanmak.

Bunu 15 sene önce burada Gainesville'de,

burada arka bahçemde yapmaya başladım.

Macera ve keşfe,

ön kapımdan sadece birkaç dakika alan

bütün bu farklı yerleri
keşfetmeye âşık oldum.

Bulunacak bir sürü güzel yer var.

Geçen bütün bu yıllara rağmen

hâlâ dünyayı bir çocuğun
gözlerinden görürüm

ve bu hayret duygusunu,

bu merak duygusunu
olabildiğince fotoğraflarıma

dâhil etmeye çalışırım.

Çok şanslıyız, çünkü burada güneyde

en ilginç maceralar ve
inanılmaz deneyimlerle

doldurabileceğimz nispeten
boş bir kanvasımız

olduğu için şanslıyız.

Mesele sadece hayal gücümüzün
bizi nereye götüreceği.

Bakın, bir sürü insan
bunu görüp şöyle der,

"Ah, evet, vay, bu çok hoş bir ağaç."

Ama sadece bir ağaç görmüyorum --

buna bakıp imkân görüyorum.

Tüm hafta sonunu görüyorum.

Çünkü çocukken, bu tür resimler

beni kanepeden kaldırıp
keşfetmeye cesaret etmemi,

gidip ormanı bulmaya ve

elimi suyun altına sokup neler olduğunu
görmeye cesaret etmemi sağlardı.

Arkadaşlar, dünyanın dört bir yanında
fotoğraf çekiyorum

ve sizi temin ediyorum

burada güneyde sahip olduğumuz şey,

Güneşli Eyalet'te sahip olduğumuz şey

gördüğüm her şeyle yarışır.

Ama turizm endüstrimiz tamamen
yanlış şeyleri pazarlamakla meşgul.

Çoğu çocuk 12 yaşına gelmeden önce
kanoya binmekten

veya yıldızlı bir gökyüzünde
kamp yapmaktan

daha fazla kez Disney Dünyası'na gidecek.

Disney ve Mickey'e karşı değilim,
eskiden ben de oraya giderdim.

Ama ev dedikleri yer için

gerçek bir gurur ve aidiyet hissi yaratan

temel bağlantılardan yoksunlar.

Doğal mirasımızı tanımlayan

ve içme suyumuz için su havzalarını

besleyen alanların korkutucu,
tehlikeli ve ürkütücü

olarak görülmesi meselesiyle
bu katlanıyor.

Atalarımız buraya
ilk geldiklerinde bizi uyardılar,

"Bu alanlardan uzak durun,
buralar tekin değil.

Kötü ruhlar ve hayaletlerle dolu."

Bu fikri nasıl edindiklerini bilmiyorum.

Ama aslında halkın
ilgisiz, sessiz kalmasını

ve sonunda çevreyi riske sokmasını

sağlayan gerçek bir kopukluğa,

gerçekten negatif bir bilince sebep oldu.

Suyla çevrili ve bununla
tanımlanan bir eyaletiz,

ama yüzyıllardır

bataklıklar ve sulak alanlar

mücadele edilmesi gerekli
engeller olarak görüldü.

Öyle ki onlara ikinci sınıf
ekosistemler olarak davrandık,

çünkü çok az parasal değere sahipler

ve elbette timsah ve yılanlara
barınak olmakla bilinirler --

itiraf ediyorum ki bunlar
en kucaklanası temsilciler değiller.

(Gülüşmeler)

Bu yüzden tek iyi bataklığın
kurumuş bataklık

olduğu varsayıldı.

Ve aslında

kısa zaman öncesine kadar tarıma
ve kalkınmaya yol açmak için

bataklık kurutmak konservasyonun
gerekliliği olarak görüldü.

Ama artık geriye pedal çeviriyoruz,

çünkü bu sulu yerler hakkında
daha fazlasını öğrendikçe,

türler arası ilişkiler ile habitatların,

su havzalarının ve
uçuş yollarının bağlantısı

hakkında daha fazla sır
açığa çıkarmaya başlıyoruz.

Örneğin, bu kuşu ele alalım:

Bu, sarı ötleğen.

Bu kuşu seviyorum,
çünkü bir bataklık kuşu,

tamamen bir bataklık kuşu.

Bu suyla kaplı ormanlardaki
bu eski bataklıklarda

yuva yapar, çiftleşir ve ürerler.

Bahardan sonra,
yavrularını büyüttükten sonra

Meksika Körfezi üzerinden
Orta ve Güney Amerika'ya

binlerce mil uçarlar.

Kıştan sonra

bahar gelir ve onlar da geri gelirler.

Meksika Körfezi üzerinde
binlerce mil uçarlar.

Nereye giderler? Nereye inerler?

Aynı ağacın üzerine.

Bu delilik.

Bu tenis topu büyüklüğünde bir kuş --

yani bu çılgınlık!

Bugün buraya gelirken GPS
(Küresel konumlandırma sistemi)

kullandım ve burası benim şehrim.

(Gülüşmeler)

Bu çılgınca.

Peki bu kuş kış için
Meksika Körfezi üzerinden

Orta Amerika'ya uçtuğunda

ve sonra bahar gelip de geri uçtuğunda

ve buna geri döndüğünde ne olur?

Yeni çimle kaplanmış bir golf sahası.

Bu eyalette çokça karşılaşılan

bir hikâye.

Bu binlerce yılda oluşan doğal bir süreç

ve biz bunu yeni öğreniyoruz.

Yani onları öncelikle korusaydık,
bu alanlar hakkında

neler öğrenebileceğimizi düşünün.

Bu bataklıklarda bolca olan
bütün bu zengin

hayata rağmen hâlâ kötü ünleri var.

Birçok insan Florida'nın
kara suyunda yürüme

fikrinden rahatsız olur.

Bunu anlayabiliyorum.

Ama Güneşli Eyalet'te
büyürken en sevdiğim şey,

birçoğumuz ayaklarımızı

suya soktuğumuzda bizden daha eski

ve daha adapte olmuş
bir şeyler olabileceğine

dair gizli ve çokça duyulan

bir korkuyla yaşar.

Bence patronun siz olmadığını bilmek
hoş karşılanan bir rahatsızlık.

Bu modern, şehirli ve dijital çağda

ne sıklıkla korunmasız hissetme

veya dünyanın sadece bizim için
olmadığını düşünme şansınız olur?

Son on yılda

betonun ormana döndüğü
ve çamların servilere döndüğü

bu alanları aramaya başladım,

bu sivrisinekleri ve sürüngenleri,

bütün o rahatsızlıkları

gerçek yabani hayatı bulduğuma
dair bir teyit olarak gördüm

ve onları tamamen kucakladım.

Kara sulara takıntılı bir
konservasyon fotoğrafçısı olarak

sonunda hepsinden
daha ünlü olan bataklığa

gitmem yakışık alırdı:

Everglades.

Burada Orta Kuzey Florida'da büyürken,

hep bu büyüleyici isimler vardı,

Loxahatchee, Fakahatchee,

Corkscrew, Big Cypress gibi yerler.

Umarım Everglades'i yeni bir ışığa,
daha ilham verici bir ışığa

tekrar kavuşturacak beş yıllık bir projeye

dönüşen şeye başladım.

Ama bunun uzun boylu olacağını
biliyordum, çünkü burada yaklaşık

Florida eyaletinin üçte biri
kadar kocaman bir alanınız var.

Everglades dediğimde

çoğu insan şöyle der,
"Ah evet, millî park."

Ama Everglades sadece bir park değil;
bütünüyle bir su havzası,

kuzeyde Kissimmee
göl zincirleriyle başlar

ve yazın yağmur yağdıkça

bu sağanaklar Okeechobee Gölü'ne akar

ve Okeechobee Gölü
dolarak kıyılardan taşar,

topografyayla beraber yavaşça
güneye doğru akar,

servi bataklıklarıyla birleşmeden önce

otlak nehrine,
Sawgrass Prairies'e gelir,

ta ki güneye mangrov
bataklıklarına gidene dek

ve sonra sonunda -- sonunda --
Florida Koyu'na erişir,

Everglades'in zümrüt cevherine,

büyük haliçe,

850 mil (1368 km) karelik haliçe.

Elbette ki millî park
bu sistemin güney ucu,

ama onu benzersiz yapan şeylerin
hepsi bütün bu girdiler,

100 mil (161 km) kuzeyde
başlayan tatlı su.

Hiçbir çeşit politik
veya görünmez sınır parkı

kirli sudan veya yetersiz sudan korumaz.

Ne yazık ki yaptığımız şey tamamen bu.

Son 60 yılda

Everglades'i boşalttık,
baraj kurduk, dibini taradık,

ki eskiden koya erişen
suyun sadece üçte biri

bugün koya erişiyor.

Yani ne yazık ki bu hikâye hep
güneş ışığı ve gökkuşakları değil.

İyi ya da kötü,

Everglades'in hikâyesi
özünde insanoğlunun

doğal yaşamla ilişkisinin

iniş çıkışlarına bağlı.

Fakat size bu güzel
resimleri göstereceğim,

çünkü sizi buraya çekebilirim.

Dikkatiniz bendeyken
gerçek hikâyeyi anlatabilirim.

Bunu alıyoruz

ve bununla değiştiriyoruz,

korkutucu bir hızla.

Birçok insanda kayıp olan şey,

tartıştığımız şeyin büyüklüğü.

Çünkü Everglades sadece
yedi milyon Floridalının

içme suyundan sorumlu değil;

bugün aynı zamanda
300 milyondan fazla Amerikalıya

yıl boyunca domates ve portakal için

tarımsal alanlar da sağlıyor.

Bu, 6.000 sene önce
otlak nehrini oluşturan,

yazın meydana gelen
aynı mevsimsel su atışı.

İronik olarak bugün
yarım milyon hektar

sonsuz şeker kamışı
tarlalarından da sorumlu.

Bunlar su havzalarına giderek daha fazla

gübre dökülmesinden sorumlu olan,
sonsuza dek sistemi

değiştiren aynı alanlar.

Ama sizin bu sistemin
nasıl çalıştığını anlamanız,

aynı zamanda ona kişisel
olarak bağlanmanız için

hikâyeyi birçok farklı anlatıya
bölmeye karar verdim.

Bu hikâyenin Okeechobee Gölü'nde
başlamasını istedim,

Everglade sisteminin atan kalbi.

Bunu yapmak için de bir temsilci seçtim,

sembolik bir tür.

Bu, Everglade salyangoz çaylağı.

Harika bir kuş

ve eskiden kuzey Everglades'te

binlercesi yuvalanırdı.

Bugünse yaklaşık 400
yuva yapan çifte düştüler.

Peki bunun nedeni ne?

Bunun nedeni sadece tek yiyecek
kaynakları, pinpon topu büyüklüğündeki

bir su karındanbacaklısı olan
elma salyangozları ile beslenmeleri.

Everglades'te baraj yaptıkça,

Okeechobee Gölü'ne set çekip
sulu alanları boşaltmaya

başladıkça salyangoz habitatını yitirdik.

Böylece çaylak popülasyonu azaldı.

Böylece sadece sulak alanlar,
salyangoz ve kuşlar

arasındaki ilişkiyi değil,

aynı zamanda bu ilişkinin
ne kadar müthiş

olduğunu ve bu sağlıklı
sulak alanla bu kuşun

birbirlerine bağımlı olmalarının
ne kadar önemli olduğunu

anlatan bir fotoğraf da istedim.

Bunu yapmak için bu fikri ürettim.

Fotoğrafı yapmak için
bu planları çizmeye başladım

ve Okeechobee'deki yaban hayatı
biyoloğuna gönderdim --

bu soyu tehlikede olan bir kuş,
yani bu yapmak özel izin istiyor.

Böylece salyangozları tam altında

tutacak olan bir su altı
platformu inşa ettim.

Bu çılgın fikri planlamak
için aylarımı harcadım.

Bu platformu Okeechobee Gölü'ne götürüp

bunu ileteceğini düşündüğüm bir resmi

çekmek için çamurda belime kadar
derinde, güneşin doğuşundan batışına dek

dokuz saatlik vardiyayla, orada bir
haftadan fazla zaman harcadım.

İşte sonunda bunu başardığım gün:

[Video: (Mac Stone anlatıyor)
Platformu kurduktan sonra

bakınca su kamışlarına
doğru gelen bir çaylak gördüm.

Gözleriyle taradığını
ve araştırdığını gördüm.

Direkt tuzağın üzerine gitti

ve onu gördüğünü gördüm.

Kestirmeden doğruca tuzağa doğru gitti.

O anda bütün o aylar boyunca
planlamaya, beklemeye,

güneş yanıklarına,
sivrisinek ısırıklarına --

birden hepsine değdi.

(Mac Stone filmde) Aman Tanrım,
buna inanamıyorum!]

Bu olduğunda ne kadar heyecanlı
olduğuma inanabilirsiniz.

Ama fikir şu ki,

bu kuşu daha önce hiç görmemiş

ve onu önemsemek için
bir sebebi olmayan biri için

bu fotoğraflar, bu yeni perspektifler

bu su havzasını bu kadar müthiş,
değerli ve önemli

hâle getiren bir tek türe küçük
bir ışık yakmaya yardımcı olacaktır.

Şimdi biliyorum ki buraya
Gainesville'e gelip de

size timsahlar hakkında
konuşmadan Everglades'teki

hayvanlar hakkında konuşmuş olmam.

Timsahları seviyorum,
timsahları severek büyüdüm.

Ebeveynlerim hep timsahlarla
sağlıksız bir ilişkim olduğunu söyledi.

Ama onlar hakkında sevdiğim şey,

köpek balıklarının tatlı su
eşdeğeri olmaları.

Onlardan korkulur, nefret edilir

ve korkunç derecede yanlış anlaşılırlar.

Çünkü bunlar benzersiz türlerdir,
sadece uç yırtıcılar değiller.

Everglades'te

bunlar Everglades'in mimarlarıdır,

çünkü kuru sezonda kışın

yağmur yağdığında,

timsah delikleri adı verilen
bu delikleri kazmaya başlarlar.

Ve bunu yaparlar, çünkü su geldikçe,

ıslak kalabilecekler ve
yiyecek arayabilecekler.

Bu sadece onları etkilemiyor,

bu ilişkiye bağlı olan diğer
hayvanlar da etkiliyor,

bu yüzden kilit taşı bir
tür hâline geldiler.

Bir uç yırtıcıyı, antik bir sürüngeni,

nasıl hem sisteme baskı yapan,

hem de savunmasız görünür
hâle getirebilirsiniz?

Bunlardan 120 tanesinin olduğu
bir çukura yürüyüp,

sonra da doğru kararı
verdiğinizi umarsınız.

(Gülüşmeler)

Hâlâ bütün parmaklarım var, harika.

Ama anlıyorum ki sizi
bir araya getiremeyeceğim,

"Timsahlar için Everglades'i kurtarın!"
diyerek birlikleri toplayamayacağım.

Böyle olmayacak,
çünkü onlara çok sık rastlanıyor,

onları şimdi görüyoruz,

ABD'deki en başarılı konservasyon
hikâyelerinden biridirler.

Ama Everglades'te kim olursanız olun

seveceğiniz bir tür var
ve bu da pembe kaşıkçı balıkçıl.

Bu kuşlar harika, ama Everglades'te
gerçekten zor zamanlar yaşadılar,

çünkü Florida Koyu'nda binlerce
yuvalanan çift olarak başlayıp

20. yüzyılın başında

ikiye indiler -- yuva yapan iki çift.

Peki neden?

Çünkü kadınlar havada
uçmalarındansa şapkalarında

daha iyi göründüğünü düşündüler.

Sonra tüy ticaretini yasakladık

ve sayıları tekrar artmaya başladı.

Ve sayıları tekrar artmaya başlayınca,

bilim insanları dikkat etmeye başladı,

bu kuşları araştırmaya başladılar.

Buldukları şeyse

bu kuşların davranışlarının aslen

Everglades su havzasını
tanımlayan şey olan

Everglades'teki yıllık su döngüsünün
geri çekilmesine bağlı olduğu.

Buldukları şey

bu kuşlar kışın sular çekilince
yuva yapmaya başlıyorlar,

çünkü bunlar dokunsal besleniyorlar,
yani yedikleri şeye dokunmaları lazım.

Bundan dolayı yoğun balık havuzunun

yavruları için yeterli besini
sağlamalarını beklerler.

Bu yüzden bu kuşlar Everglades'in
sembolü hâline gelmiştir --

sistemin bütününün sağlığını
gösteren bir türdür.

Sayıları 20. yüzyılın ortasında
tekrar artmaya başlayınca --

900, 1.000, 1.100, 1.200'e çıkınca --

bu olmaya başlayınca, güney Everglades'i
boşaltmaya başladık.

Bu suyun üçte ikisinin
güneye gidişini durdurduk.

Bunun güçlü etkileri oldu.

Bu sayılar tepeye ulaşmaya başlayınca,

ne yazık ki bugün gerçek
kaşıkçı balıkçıl hikâyesi,

neye benzediğinin gerçek
hikâyesi bunun gibi.

Bugün Florida Koyu'nda 70 yuva
yapan çifte düştü,

çünkü sisteme çok fazla müdahale ettik.

Bütün bu farklı organizasyonlar
bağırıyorlar, çığlık atıyorlar,

"Everglades kırılgan! O kırılgan!"

Değil.

Dayanıklı.

Çünkü aldığımız her şeye rağmen,
yaptığımız her şeye rağmen, boşaltmamıza,

baraj kurmamıza, dibini taramamıza rağmen

parçaları hâlâ orada,
bir araya konmayı bekliyor.

Ve Güney Florida ile
ilgili sevdiğim şey bu,

tek bir yerde insanoğlunun
durdurulamaz gücünün

tropikal doğanın sabit nesnesiyle
buluştuğu şeye sahipsiniz.

İşte bu yeni sınırda yeni bir
değerlendirmeye zorlanıyoruz.

Yaban hayatının değeri nedir?

Biyoçeşitliliğin veya
içme suyumuzun değeri nedir?

Şanslıyız ki onlarca yıllık
tartışmalardan sonra

sonunda bu sorular üzerine
harekete geçmeye başlıyoruz.

Koya tatlı suyu geri getirmek

için yavaş yavaş bu projelere girişiyoruz.

Ama bu biz vatandaşların,
ikamet edenlerin, temsilcilerin

seçilmiş yetkililere verdikleri sözleri
tutmalarını sağlamasına bağlı.

Yardım etmek için ne yapabilirsiniz?

Çok kolay.

Sadece dışarı çıkın, oraya gidin.

Arkadaşlarınızı, çocuklarınızı,

ailenizi dışarı çıkarın.

Balıkçılık rehberi tutun.

Devlete yaban hayatını korumanın

sadece ekolojik olarak değil, ekonomik
olarak da mantıklı olduğunu gösterin.

Çok eğlenceli, sadece yapın --
ayağınızı suya sokun.

Bataklık sizi değiştirecek, söz veriyorum.

Yıllardır ülkedeki diğer alanlarla

ilgili olarak son derece cömerttik,

onları Amerikalı onuru ile sakladık,

şimdi bizi tanımlayan yerler olarak:

Büyük Kanyon, Yosemite, Yellowstone.

Bu parkları ve bu doğal alanları

yol göstericiler ve kültürel pusulalar
olarak kullanıyoruz.

Ne yazık ki Everglades genelde

bu konunun dışında kalıyor.

Ama inanıyorum ki bu da diğer
yaban hayatı olan yerler gibi

ülke olarak kim olduğumuza dair

benzer şekilde sembolik ve simgesel.

Sadece farklı bir yaban.

Ama ümitliyim,

çünkü belki sonunda yola geliyoruz,

çünkü bir zamanlar bataklığımsı
boş bir arazi sayılan

bu yer şimdi Dünya Kültür Mirası alanı.

Uluslararası önemde bir sulak alan.

Son 60 yılda uzun yol katettik.

Dünyanın en büyük ve en iddialı
sulak alan restorasyonu projesi olarak,

Güneşli Eyalet'te uluslararası
sahne ışıkları bizim üzerimizde.

Çünkü eğer sistemi iyileştirebilirsek,

tüm dünyada sulak alan restorasyonu için

bir sembol hâline gelecek.

Ama bayrağımıza hangi
mirası ekleyeceğimize

karar vermek bizim elimizde.

Everglades'in bizim için en büyük
sınav olduğu söyleniyor.

Eğer geçersek, gezegeni koruyacağız.

Bu alıntıyı seviyorum,

çünkü bu bir meydan okuma, bir teşvik.

Yapabilir miyiz? Yapacak mıyız?

Yapmalıyız, yapmak zorundayız.

Ama Everglades sadece bir sınav değil.

Aynı zamanda hediye

ve sonuç olarak bizim sorumluluğumuz.

Teşekkürler.

(Alkış)