Стресс хэрхэн таны тархинд нөлөөлдөг вэ - Мадумита Мургиа
-
0:07 - 0:09Та тухтай унтаж чадахгүй,
-
0:09 - 0:10амархан уурлаж эсвэл дүнсийж,
-
0:10 - 0:12мартамхай болж,
-
0:12 - 0:15ганцаардаж, түгшүүртэй
санагдаж байна уу? -
0:15 - 0:17Энэ бол хүн бүрт тохиолддог зүйл.
-
0:17 - 0:19Та бага зэрэг стрессэнд орсон байх.
-
0:19 - 0:21Стресс бол тийм ч муу зүйл биш.
-
0:21 - 0:24Харин ч таны эрч хүч, анхаарлыг
нэмэгдүүлж болдогийг -
0:24 - 0:26та өрсөлдөөнт спортоор хичээллэж,
-
0:26 - 0:29олон нийтийн өмнө илтгэл тавьж
байхдаа мэдэрсэн байх. -
0:29 - 0:31Харин олон хүмүүсийн мэдэрдэг
-
0:31 - 0:33удаан хугацаанд үргэлжилдэг стресс
-
0:33 - 0:37бидний тархинд өөрчлөлт оруулж эхэлдэг.
-
0:37 - 0:39Архаг стресс нь
хэт их ажиллах, -
0:39 - 0:41гэр бүлийн асуудалтай
байхын адилаар -
0:41 - 0:43таны тархины хэмжээ, бүтэц,
-
0:43 - 0:46үйл ажиллагаанд
-
0:46 - 0:48генийн хэмжээнд хүртэл
нөлөөлж байдаг. -
0:48 - 0:50Стресс HPA тэнхлэг гэх
-
0:50 - 0:54тархин дахь дотоод шүүрлийн
булчирхай болон -
0:54 - 0:59бөөр хоорондын солилцооны
дамжлагаас эхэлдэг. -
0:59 - 1:00Бөөр хүний стрессэнд үзүүлэх
-
1:00 - 1:02хариу үйлдлийг удирддаг.
-
1:02 - 1:05Таны тархи стресс үүсгэх
нөхцөл байдлыг танимагц -
1:05 - 1:08таны HPA тэнхлэг шууд
идэвхижин, -
1:08 - 1:11таны биеийг гэнэтийн
хариу үйлдэлд бэлтгэдэг -
1:11 - 1:15кортизол хэмээх гормоныг ялгаруулдаг.
-
1:15 - 1:18Гэвч удаан хугацааны турш,
их хэмжээний кортизол ялгаруулах нь -
1:18 - 1:21таны тархийг ихээр гэмтээдэг.
-
1:21 - 1:24Архаг стресс таны амигдала буюу
-
1:24 - 1:27тархины айдас, түгшүүр мэдэрдэг
төвийн идэвхижилт, -
1:27 - 1:30мэдрэлийн холбоосуудыг ихэсгэдэг.
-
1:30 - 1:32Кортизолын хэмжээ ихэссэнээр
-
1:32 - 1:35хиппокампус буюу тархины
-
1:35 - 1:39сурах чадвар, ой тогтоолт,
стресс удирдах хэсгийн -
1:39 - 1:41цахилгаан дохионы ажиллагаа мууддаг.
-
1:41 - 1:45Хиппокампус мөн HPA тэнхлэгийн
үйл ажиллагаанд хориг хийж, -
1:45 - 1:47хиппокампусын үйл ажиллагаа буурмагц
-
1:47 - 1:50таны стрессээ удирдах чадвар
мөн мууддаг. -
1:50 - 1:51Ингээд ч болоогүй.
-
1:51 - 1:55Таны тархины хэмжээ кортизолоос
хамааран багасч болдог. -
1:55 - 2:01Хэт их ялгарснаар нейронуудын
синаптик холбоо алдагдаж, -
2:01 - 2:03духны урд холтослог буюу
-
2:03 - 2:05анхаарал төвлөрөлт,
шийдвэр гаргах, -
2:05 - 2:07эргэцүүлэн бодох,
нийгмийн харилцаанд оролцох -
2:07 - 2:09зэрэг тархины үйл ажиллагаануудыг
-
2:09 - 2:12удирддаг хэсэг багасдаг.
-
2:12 - 2:16Мөн хиппокампус дахь шинэ эс
төлжилт буурна. -
2:16 - 2:19Иймд архаг стресснээс үүдэн
таны сурах чадвар, -
2:19 - 2:21ой тогтоолт буурч болно.
-
2:21 - 2:24Мөн сэтгэл гутрал, цаашлаад
Алцхаймэрийн эмгэг зэрэг -
2:24 - 2:29илүү хүнд сэтгэцийн эмгэгүүдэд
хүргэж болзошгүй. -
2:29 - 2:33Стресс таны тархины
ДНК-д ч нөлөөлдөг. -
2:33 - 2:38Шинэ төрсөн ээж хархын
зулзагаа халамжлах нь -
2:38 - 2:41тухайн зулзагын ирээдүйд стресстэй
тэмцэх чадварт -
2:41 - 2:44нөлөөлдгийг
туршилтаар баталжээ. -
2:44 - 2:47Халамж ихтэй ээжүүдийн зулзага
стрессдэх нь бага байж. -
2:47 - 2:49Учир нь тэдний тархи кортизолд наалдаж,
-
2:49 - 2:52стрессэнд үзүүлэх
хариу үйлдлийг багасгадаг -
2:52 - 2:55кортизол хүртэхүйн
хөгжил илүү өндөртэй байж. -
2:55 - 2:58Халамж багатай өссөн зулзагуудад
эсрэг үр нөлөө ажиглагдсан байна. -
2:58 - 3:02Тэд амьдралынхаа турш
стрессдэх хандлага өндөр байжээ. -
3:02 - 3:05Эдгээрийг эпигенетикийн
өөрчлөлт гэдэг бөгөөд -
3:05 - 3:08энэ нь генийн кодийг өөрчлөлгүйгээр
-
3:08 - 3:11аль гень идэвхижихийг
шийддэг байна. -
3:11 - 3:13Мөн ээжүүдийг хооронд нь
солисноор -
3:13 - 3:14энэ өөрчлөлтүүдийг буцааж болдог.
-
3:14 - 3:16Гэвч маш гайхмаар
үр дүн илэрсэн. -
3:16 - 3:20Нэг ээжийн гаргасан
эпигенетик өөрчлөлт -
3:20 - 3:24түүний дараах үеийн олон харханд
дамжин илэрчээ. -
3:24 - 3:28Өөрөөр хэлбэл, түүний үйлдлийн
үр дүн удам дамжин өвлөгдсөн байна. -
3:28 - 3:30Гэвч сайн тал ч байгаа.
-
3:30 - 3:33Стрессдсэн тархин дахь
-
3:33 - 3:35кортизолын нөлөөг
буцааж болох олон арга бий. -
3:35 - 3:39Хамгийн баттай зам бол биеийн тамир
ба бясалгал. -
3:39 - 3:41Эд таныг гүнзгий амьсгаа авч,
-
3:41 - 3:44эргэн тойрондоо илүү төвлөрөхөд
тусладаг. -
3:44 - 3:46Эдгээр 2 арга хоёулаа стресс багасгаж,
-
3:46 - 3:50таны хиппокампусын хэмжээг ихэсгэж,
-
3:50 - 3:52үр дүнд нь ой тогтоолтыг сайжруулдаг.
-
3:52 - 3:54Иймд өдөр тутмын дарамтанд
битгий бууж өгөөрэй. -
3:54 - 3:59Стресс тань таныг удирдахаас өмнө
стрессээ удирдаж сураарай.
- Title:
- Стресс хэрхэн таны тархинд нөлөөлдөг вэ - Мадумита Мургиа
- Speaker:
- Madhumita Murgia
- Description:
-
Бүтэн хичээлийг үзэх: http://ed.ted.com/lessons/how-stress-affects-your-brain-madhumita-murgia
Стресс тэр бүр муу үр нөлөөтэй байдаггүй. Таныг өрсөлдөөнт спортоор хичээллэх, олон нийтийн өмнө үг хэлэх зэрэг үед стресс танд нэмэлт эрч хүч өгч, анхаарлаа төвлөрүүлэхэд тусладаг. Харин удаан хугацаанд үргэлжлэвэл таны тархийг өөрчилж эхэлдэг байна. Мадумита Мургиа архаг стресс хэрхэн тархины хэмжээ, бүтэц, үйл ажиллагаанд генийн түвшинд хүртэл нөлөөлж чадахыг харуулжээ.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:16
Indra Ganzorig approved Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Indra Ganzorig edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Indra Ganzorig accepted Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Indra Ganzorig edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Indra Ganzorig edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Sundari Enkhtugs edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Sundari Enkhtugs edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain | ||
Sundari Enkhtugs edited Mongolian subtitles for How stress affects your brain |