3 μαθήματα για την επιτυχία από μια Αραβίδα επιχειρηματία

Οι επαγγελματίες Αραβίδες έχουν περισσότερες ευθύνες απ' ό,τι οι άνδρες, και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη πολιτισμική ακαμψία απ' ό,τι οι γυναίκες της Δύσης. Τι μπορεί η επιτυχία τους να μας διδάξει για την επιμονή, τον ανταγωνισμό, τις προτεραιότητες και την πρόοδο; Περιγράφοντας την καριέρα της ως μηχανικός, υπέρμαχος και μητέρα στο Άμπου Ντάμπι, η Λέιλα Χοτέιτ μοιράζεται τρία μαθήματα για την επιτυχία στον σύγχρονο κόσμο.

«Μαμά, ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;»

Ήταν μια αθώα ερώτηση
από τη νεότερη κόρη μου Άλια

όταν ήταν τριών ετών.

Κάναμε βόλτα με τον σύζυγό μου

σ' ένα από τα μεγάλα φανταχτερά
εμπορικά κέντρα του Άμπου Ντάμπι.

Η Άλια παρατηρούσε μια μεγάλη αφίσα
που στεκόταν στη μέση του εμπορικού.

Παρουσίαζε τους τρεις ηγέτες
των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Καθώς κρυβόταν δίπλα μου,

έσκυψα και της εξήγησα
ότι αυτοί ήταν οι ηγέτες των Η.Α.Ε.

που είχαν δουλέψει σκληρά
για να εξελίξουν το έθνος τους

και να διατηρήσουν την ενότητά του.

Με ρώτησε, «Μαμά, γιατί εδώ που ζούμε,

και πίσω στον Λίβανο,
εκεί που ζουν η γιαγιά κι ο παππούς,

δεν βλέπουμε ποτέ εικόνες
ισχυρών γυναικών στους τοίχους;

Είναι επειδή οι γυναίκες
δεν είναι σημαντικές;»

Αυτή είναι ίσως η πιο δύσκολη ερώτηση
που έπρεπε ν' απαντήσω ως γονέας

αλλά και στα πάνω από 16 χρόνια
της επαγγελματικής μου ζωής.

Μεγάλωσα στον Λίβανο,

ήμουν η νεότερη από δύο κόρες
ενός πολύ σκληρά εργαζόμενου πιλότου

και επιχειρησιακού διευθυντή
των Λιβανικών Αερογραμμών

και μιας υπέρ-υποστηρικτικής
και μη εργαζόμενης μαμάς και γιαγιάς.

Ο πατέρας μου μας είχε παροτρύνει
να συνεχίσουμε τις σπουδές μας

παρόλο που η κουλτούρα μας
εκείνη την εποχή έδινε έμφαση

ότι ήταν οι γιοι κι όχι οι κόρες που
έπρεπε να έχουν επαγγελματικές επιδιώξεις.

Ήμουν ένα από τα πολύ λίγα κορίτσια
της γενιάς μου

που έφυγαν από το σπίτι στα 18
για να σπουδάσουν έξω.

Ο πατέρας μου δεν είχε γιο,

κι έτσι εγώ, κατά μια έννοια,
έγινα ο γιος του.

Προχωράμε δύο δεκαετίες,
κι ελπίζω να μην τα πήγα πολύ άσχημα

στο να κάνω τον πατέρα μου περήφανο
σαν ο υποθετικός του γιος.

Σαν πήρα το πτυχίο και το διδακτορικό μου
στην ηλεκτρολογική μηχανική,

έκανα Έρευνα και Ανάπτυξη στην Αγγλία,
ύστερα συμβουλευτική στη Μέση Ανατολή,

βρισκόμουν πάντα
σε ανδροκρατούμενο περιβάλλον.

Για να πω την αλήθεια, ποτέ δεν βρήκα ένα
πρότυπο με το οποίο μπορούσα να ταυτιστώ.

Η γενιά της μητέρας μου δεν ασχολούνταν
με την επαγγελματική ηγεσία.

Υπήρξαν κάποιοι άνδρες
που με ενθάρρυναν στην πορεία,

αλλά κανείς δεν γνώριζε τις απαιτήσεις
και τις πιέσεις που αντιμετώπιζα,

πιέσεις που έγιναν ιδιαίτερα έντονες
όταν απέκτησα τα δύο πανέμορφα παιδιά μου.

Κι ενώ οι δυτικές γυναίκες αρέσκονται στο
να συμβουλεύουν εμάς τις φτωχές Αραβίδες,

έχουν διαφορετικές ζωές
με διαφορετικούς περιορισμούς.

Οπότε οι Αραβίδες της γενιάς μου
έπρεπε να γίνουμε τα δικά μας πρότυπα.

Έπρεπε να καταφέρουμε περισσότερα
από τους Άραβες άνδρες,

και να ξεπεράσουμε μεγαλύτερη πολιτισμική
ακαμψία από τις δυτικές γυναίκες.

Επομένως, θα ήθελα να πιστεύω ότι εμείς
οι φτωχές, καταπιεσμένες γυναίκες

πραγματικά έχουμε κάποια χρήσιμα
δύσκολα μαθήματα για να μοιραστούμε,

μαθήματα που μπορεί ν' αποδειχτούν χρήσιμα

για οποιονδήποτε θέλει να πετύχει
στον σύγχρονο κόσμο.

Αυτά είναι τα τρία δικά μου.

[«Μετατρέψτε τις χαζομάρες τους
σε δικό σας καύσιμο».]

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Υπάρχει αυτή η λέξη που όλοι διαφημίζουν
ως το κλειδί της επιτυχίας:

το σθένος.

Λοιπόν, τι είναι ακριβώς το σθένος
και πώς το αναπτύσσεις;

Πιστεύω ότι το σθένος είναι η ικανότητα
να μετατρέπεις τις χαζομάρες σε καύσιμο.

Στην προηγούμενη μου δουλειά,
πολύ πριν την τωρινή μου εταιρεία,

εργαζόμουν με κάποιον
που θα ονομάσουμε Τζον.

Συνεργαζόμουν με τον Τζον
και δούλευα σκληρά,

με την ελπίδα ότι θα πρόσεχε
πόσο καλή ήμουν

κι ότι θα υποστηρίζε την επιθυμία μου
να γίνω συνέταιρος στην εταιρεία.

Επιπλέον, υλοποιούσα
τα συμβουλευτικά μου έργα,

έγραφα παθιασμένα για το ζήτημα
της οικονομικής χειραφέτησης των γυναικών.

Μια φορά, είχα να παρουσιάσω την έρευνά
μου σ' έναν χώρο γεμάτο φοιτητές.

Ο Τζον ήταν στο κοινό

άκουγε για πρώτη φορά
τις λεπτομέρειες της μελέτης μου.

Καθώς προχωρούσα στην παρουσίασή μου,

μπορούσα να δω τον Τζον
με την άκρη του ματιού μου.

Είχε αποκτήσει
την απόχρωση του σκούρου ροζ

κι είχε γλιστρήσει κάτω
από την καρέκλα του σε έκδηλη ντροπή.

Τελείωσα την παρουσίασή μου
με το κοινό να χειροκροτεί

και να τρέξαμε έξω
και μπήκαμε με φόρα μέσα στο αυτοκίνητο.

Εκεί εξερράγη.

«Αυτό που έκανες εκεί μέσα
ήταν απαράδεκτο!

Είσαι σύμβουλος, όχι ακτιβίστρια!»

Είπα, «Τζον, δεν καταλαβαίνω.

Παρουσίασα μερικούς δείκτες
για την ισότητα των φύλων

και κάποια συμπεράσματα
για τον αραβικό κόσμο.

Ναι, τυχαίνει να βρισκόμαστε χαμηλά
σήμερα στον πίνακα με τους δείκτες

αλλά τι ήταν αυτό που είπα
ή παρουσίασα που δεν είχε βάση;»

Στο οποίο απάντησε,
«Η όλη υπόθεση της μελέτης είναι λάθος.

Αυτό που κάνεις είναι επικίνδυνο και θα
σπάσει τον κοινωνικό ιστό της κοινωνίας».

Έκανε παύση και πρόσθεσε,

«Όταν οι γυναίκες κάνουν παιδιά,
η θέση τους είναι στο σπίτι».

Ο χρόνος σταμάτησε για αρκετή ώρα,

και το μόνο που μπορούσα να σκέφτομαι
και να επαναλαμβάνω στο μυαλό μου ήταν:

«Μπορείς να ξεχάσεις
τον συνεταιρισμό, Λέιλα.

Δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ».

Μου πήρε μερικές μέρες να επεξεργαστώ
το γεγονός και τις επιπτώσεις του,

αλλά μόλις το κατάφερα,
κατέληξα σε τρία συμπεράσματα.

Πρώτον, ότι αυτά ήταν δικά του ζητήματα,

δικά του κόμπλεξ.

Μπορεί να υπάρχουν πολλοί σαν αυτόν
στην κοινωνία μας,

αλλά ποτέ δεν θα επέτρεπα
τα δικά τους ζητήματα να γίνουν δικά μου.

Δεύτερον, ότι χρειαζόμουν
άλλον χρηματοδότη, και γρήγορα.

(Γέλια)

Βρήκα έναν, παρεμπιπτόντως,
και τι χορηγό, υπέροχο.

Τρίτον, ότι θα έδειχνα στον Τζον τι είναι
ικανές να κάνουν οι γυναίκες με παιδιά.

Εφαρμόζω αυτό το μάθημα εξίσου καλά
και στην προσωπική μου ζωή.

Καθώς η καριέρα μου εξελισσόταν,

έλαβα πολλά λόγια ενθάρρυνσης,

αλλά έχω συχνά συναντηθεί
με γυναίκες, άνδρες και ζευγάρια

που έχουν ξεκάθαρα ζητήματα
μ' εμένα και τον σύζυγό μου

που έχουμε επιλέξει τον δρόμο της καριέρας
και οι δύο ως ζευγάρι.

Έτσι έχεις αυτό το καλοπροαίρετο ζευγάρι

που σου λέει χωρίς περιστροφές
σε μια οικογενειακή συγκέντρωση

ή σε μια φιλική συγκέντρωση,

ότι, έλα τώρα, πρέπει να ξέρεις
ότι δεν είσαι και η καλύτερη μαμά,

δεδομένου του πόσο επενδύεις
στην καριέρα σου, σωστά;

Θα ήταν ψέμα αν έλεγα
ότι αυτά τα λόγια δεν με πλήγωσαν.

Τα παιδιά μου είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχω,

και η σκέψη ότι μπορεί να τους απογοητεύσω
με οποιονδήποτε τρόπο είναι αβάσταχτη.

Αλλά όπως έκανα και με τον Τζον,

γρήγορα υπενθύμισα στον εαυτό μου
ότι αυτά ήταν δικά τους ζητήματα,

δικά τους κόμπλεξ.

Οπότε αντί να τους απαντήσω,

τους έδωσα ένα μεγάλο χαμόγελο

καθώς μέσα στο μυαλό μου έβλεπα

να αναβοσβήνει η εξής φωτεινή πινακίδα.

[Να είσαι ευτυχισμένος,
εκνευρίζει τους άλλους.]

(Χειροκρότημα)

Βλέπετε, ως νέα γυναίκα σε τέτοιες
καταστάσεις, έχεις δύο επιλογές.

Είτε ν' αποφασίσεις να εσωτερικεύσεις
αυτά τα αρνητικά μηνύματα

που σου καταλογίζουν,

για να σε κάνουν να νιώσεις αποτυχημένη,

λες κι η επιτυχία είναι ένας δρόμος
πολύ δύσκολος για να τον διανύσεις,

ή να επιλέξεις να δεις ότι η αρνητικότητα
των άλλων είναι δικό τους ζήτημα,

κι αντ' αυτού να την μετατρέψεις
σε προσωπικό σου καύσιμο.

Έμαθα πάντα να επιλέγω το δεύτερο,

κι αντιλήφθηκα
ότι με κάνει ολοένα και ισχυρότερη.

Κι είναι αυτό που λένε:

η επιτυχία είναι η καλύτερη εκδίκηση.

Κάποιες γυναίκες στη Μέση Ανατολή

είναι τόσο τυχερές ώστε να παντρευτούν
κάποιον που θα στηρίξει την καριέρα τους.

Διόρθωση: Θα 'πρεπε να πω «τόσο έξυπνες»,

γιατί αυτός που παντρεύεσαι
είναι δική σου επιλογή,

και καλύτερα να παντρευτείς κάποιον
υποστηρικτικό, αν θέλεις καριέρα.

Ακόμα σήμερα, ο Άραβας άντρας
δεν συνεισφέρει το ίδιο στο σπίτι.

Απλώς δεν υπάρχει αυτή η προσδοκία
στην κοινωνία μας,

κι ακόμα αποδοκιμάζεται
ως μη ιδιαίτερα ανδροπρεπές.

Όσο για την Αραβίδα γυναίκα,
η κοινωνία μας ακόμα θεωρεί

ότι η βασική πηγή της ευτυχίας της
θα πρέπει να είναι η ευτυχία κι η ευημερία

των παιδιών της και του συζύγου της.

Υπάρχει κυρίως για την οικογένειά της.

Τα πράγματα αλλάζουν,
αλλά θα χρειαστεί καιρός.

Προς το παρόν, σημαίνει
ότι η επαγγελματίας Αραβίδα γυναίκα

πρέπει με κάποιο τρόπο
να διατηρεί το τέλειο σπιτικό,

να βεβαιώνεται ότι κάθε ανάγκη
των παιδιών της καλύπτεται πλήρως

και να διαχειρίζεται
την απαιτητική της καριέρα.

Για να το καταφέρω αυτό,
κατάλαβα με επώδυνο τρόπο

ότι πρέπει να εφαρμόσεις τις εργασιακές
δεξιότητες στην προσωπική σου ζωή.

Πρέπει να τη δουλέψεις τη ζωή σου.

Έτσι το αντιμετωπίζω εγώ
στην προσωπική μου ζωή.

Ένα πράγμα που πρέπει να γνωρίζει κανείς
για τη Μέση Ανατολή

είναι ότι σχεδόν κάθε οικογένεια έχει
πρόσβαση σε οικονομική οικιακή βοήθεια.

Η πρόκληση λοιπόν είναι
το πώς να προσλάβεις αποτελεσματικά.

Όπως θα έκανα και στην επαγγελματική
μου ζωή, βάσισα την επιλογή

του ποιος θα με υποστηρίξει με τα παιδιά
ενώ εγώ εργάζομαι

στις εξαιρετικές συστάσεις.

Η Κριστίνα δούλεψε τέσσερα χρόνια
με την αδερφή μου

κι η ποιότητα της δουλειάς της
ήταν δεδομένη.

Τώρα είναι ένα αναπόσπαστο μέλος
της οικογένειάς μας,

αφού είναι μαζί μας
από τότε που η Άλια ήταν έξι μηνών.

Εξασφαλίζει ότι το σπίτι λειτουργεί ομαλά
ενώ εγώ είμαι στη δουλειά,

κι εγώ εξασφαλίζω να της δίνω κίνητρα

στις καλύτερες δυνατές συνθήκες
για εκείνη και τα παιδιά μου,

όπως θα έκανα για το μεγαλύτερο ταλέντο
στη δουλειά μου.

Αυτό το μάθημα εφαρμόζεται άσχετα με την
κατάσταση της φροντίδας των παιδιών σας,

είτε είναι εσωτερική οικιακή βοηθός,
παιδικός σταθμός,

γκουβερνάντα μερικής απασχόλησης
που μοιράζεστε με κάποιον άλλον.

Επιλέξτε προσεκτικά, και δώστε κίνητρα.

Αν δείτε το ημερολόγιο μου,

θα δείτε κάθε εργάσιμη ημέρα

μιάμιση ώρα από τις 7 μ.μ.
μέχρι τις 8:30 μ.μ., ώρα Η.Α.Ε.

είναι κλεισμένη και ονομάζεται
«χρόνος με την οικογένεια».

Αυτός είναι ιερός χρόνος.

Και το κάνω αυτό
από τότε που η Άλια ήταν μωρό.

Κάνω ότι περνά από το χέρι μου
να προστατέψω αυτόν τον χρόνο

έτσι ώστε να είμαι σπίτι τότε για να
περάσω ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά μου,

να τα ρωτήσω για την ημέρα τους,

να ελέγξω τις σχολικές τους εργασίες ,
να τους διαβάζω ένα παραμύθι πριν τον ύπνο

και να τους δώσω πολλά φιλιά κι αγκαλιές.

Αν ταξιδεύω σε οποιαδήποτε ζώνη ώρας,

συνδεόμαι μαζί τους μέσω Skype
ακόμα κι αν βρίσκομαι χιλιόμετρα μακριά.

Ο γιος μας ο Μπουρχάν είναι πέντε ετών,

και μαθαίνει ανάγνωση
και βασική αριθμητική.

Αυτή είναι μια ακόμα εξομολόγηση:

Ανακάλυψα ότι η κόρη μας
είναι στην πραγματικότητα καλύτερη

στο να του δώσει αυτές τις γνώσεις
απ' ό,τι εγώ.

(Γέλια)

Άρχισε ως παιχνίδι, αλλά στην Άλια αρέσει
να κάνει τη δασκάλα στον μικρό της αδερφό,

κι ανακάλυψα ότι αυτά τα μαθήματα
βελτιώνουν τις γνώσεις του Μπουρχάν,

αυξάνουν την αίσθηση
υπευθυνότητας της Άλια,

κι ενδυναμώνουν το μεταξύ τους δέσιμο,

ωφέλιμο για όλους, όπως και να το δεις.

Οι πετυχημένες Αραβίδες που γνωρίζω

έχουν βρει τη δική τους προσέγγιση
στο πώς να δουλέψουν τη ζωή τους

καθώς συνεχίζουν να επωμίζονται

τη μερίδα του λέοντος
από τις ευθύνες του σπιτιού.

Αλλά αυτό δεν έχει κάνει μόνο
με την επιβίωση στον διπλό σου ρόλο

ως γυναίκα καριέρας και μητέρα.

Αυτό έχει να κάνει και
με το να είσαι παρούσα.

Όταν είμαι με τα παιδιά μου,

προσπαθώ ν' αφήσω
τη δουλειά έξω από τη ζωή μας.

Αντί να αγωνιώ για το πόσα λεπτά
μπορώ να περάσω μαζί τους κάθε μέρα,

επικεντρώνομαι στο να μετατρέψω
αυτά τα λεπτά σε αξέχαστες στιγμές,

στιγμές που βλέπω τα παιδιά μου,

που τ' ακούω, συνδέομαι μαζί τους.

[«Ενώστε δυνάμεις, μην ανταγωνίζεστε».]

Οι Αραβίδες της γενιάς μου
δεν ήταν πολύ ορατές

στο φως της δημοσιότητας καθώς μεγάλωναν.

Αυτό εξηγεί, νομίζω, σε κάποιο βαθμό,

γιατί είναι τόσο λίγες οι γυναίκες
στην πολιτική στον αραβικό κόσμο.

Το θετικό αυτού, πάντως,

είναι που έχουμε ξοδέψει πολύ χρόνο

αναπτύσσοντας μια κοινωνική δεξιότητα
στο παρασκήνιο,

στις καφετέριες, στα σαλόνια,

στο τηλέφωνο,

μια κοινωνική δεξιότητα που είναι
πολύ σημαντική για την επιτυχία:

η δικτύωση.

Θα έλεγα ότι η μέση Αραβίδα γυναίκα

έχει ένα μεγάλο δίκτυο φίλων και γνωστών.

Στην πλειοψηφία τους
είναι επίσης γυναίκες.

Στη Δύση, οι φιλόδοξες γυναίκες συγκρίνουν
τον εαυτό τους με άλλες γυναίκες

ελπίζοντας ότι θα τις προσέξουν ως
τις πιο πετυχημένες γυναίκες στο δωμάτιο.

Αυτό οδηγεί σε πολύ
ανταγωνιστική συμπεριφορά

μεταξύ των επαγγελματιών γυναικών.

Υπάρχει χώρος μόνο
για μία γυναίκα στην κορυφή,

και μετά δεν μπορείς να κάνεις χώρο
γι' άλλους, πόσο μάλλον να τις ανεβάσεις.

Γενικά μιλώντας, οι Αραβίδες

δεν έχουν πέσει
σ' αυτή την ψυχολογική παγίδα.

Αντιμετωπίζοντας μια πατριαρχική κοινωνία,

ανακάλυψαν ότι βοηθώντας η μία την άλλη,

ωφελούνται όλες.

Στην προηγούμενη θέση μου, ήμουν
η εμπειρότερη γυναίκα στη Μέση Ανατολή,

οπότε κάποιος μπορεί να σκεφτεί
ότι η επένδυση στο γυναικείο δίκτυό μου

δεν θα μου έφερνε πολλά ωφέλη

κι ότι θα 'πρεπε αντ' αυτού
να επενδύσω τον χρόνο μου

στο να αναπτύξω τις σχέσεις μου
με τους έμπειρους άνδρες συναδέλφους.

Κι όμως οι δύο μεγαλύτερες χάρες ήρθαν
μέσα από την υποστήριξη των γυναικών.

Ήταν η επικεφαλής του μάρκετινγκ
που αρχικά πρότεινε

να με προτείνουν ως Young Global Leader
στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ.

Γνώριζε για την ενασχόλησή μου
με τα μέσα και τις δημοσιεύσεις μου

κι όταν της ζητήθηκε να πει τη γνώμη της,

επεσήμανε τ' όνομα μου.

Ήταν μια νεαρή σύμβουλος,
μια Σαουδαραβίδα γυναίκα και φίλη,

που με βοήθησε να πουλήσω
το πρώτο μου έργο στη Σαουδική Αραβία,

μια αγορά που μου ήταν δύσκολο
να κερδίσω έδαφος ως γυναίκα.

Με σύστησε σ' έναν πελάτη,

κι αυτή η γνωριμία οδήγησε στο πρώτο από
τα πολλά έργα μου στην Σαουδική Αραβία.

Σήμερα έχω δύο έμπειρες γυναίκες
στην ομάδα μου,

και βλέπω τη συνεισφορά μου
στην επιτυχία τους, ως δική μου επιτυχία.

Οι γυναίκες συνεχίζουν
ν' ανέρχονται στον κόσμο,

όχι πολύ γρήγορα, αλλά κινούμαστε.

Ο αραβικός κόσμος, επίσης, κάνει προόδους,
άσχετα με τα πρόσφατα κωλύματα.

Μόνο φέτος, τα Η.Α.Ε. όρισαν πέντε
νέες γυναίκες υπουργούς στην κυβέρνηση,

σε σύνολο οχτώ γυναίκες υπουργούς.

Αυτό είναι σχεδόν το 28% της κυβέρνησης,

και πολύ μεγαλύτερο απ' αυτό
πολλών ανεπτυγμένων χωρών.

Αυτή είναι σήμερα η αγαπημένη
φωτογραφία της κόρης μου Άλια.

Αυτό είναι αποτέλεσμα,
αναμφισβήτητα μεγάλης ηγεσίας,

αλλά είναι επίσης το αποτέλεσμα
ισχυρών Αραβίδων γυναικών

που δεν τα παρατούν
και συνεχώς πιέζουν τα όρια τους.

Είναι το αποτέλεσμα των Αραβίδων
που αποφασίζουν κάθε μέρα όπως κι εγώ

να μετατρέψουν τις χαζομάρες σε καύσιμο,

να δουλέψουν την ζωή τους και να κρατήσουν
τη δουλειά έξω από τη ζωή τους

και να ενώσουν τις δυνάμεις τους
και να μην ανταγωνίζονται.

Καθώς βλέπω το μέλλον,

οι ελπίδες για την κόρη μου
όταν σταθεί σ' αυτή τη σκηνή

σε 20, 30 χρόνια από τώρα

είναι να είναι τόσο περήφανη να ονομάζει
τον εαυτό της κόρη της μητέρας της

όσο και κόρη του πατέρα της.

Οι ελπίδες μου για τον γιο μου

είναι μέχρι τότε, η έκφραση
«γιος της μαμάς» ή «μαμάκιας»

να έχει πάρει εντελώς διαφορετική σημασία.

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)