Return to Video

Mae Jemison o nauczaniu przedmiotów sztuk pięknych razem ze ścisłymi

  • 0:00 - 0:02
    Opowiem dziś o czymś,
  • 0:02 - 0:04
    co od ostatnich kilku lat
  • 0:04 - 0:06
    napawa mnie egzystencjalnym lękiem,
  • 0:06 - 0:09
    napawa mnie egzystencjalnym lękiem,
  • 0:09 - 0:11
    z braku lepszego określenia.
  • 0:11 - 0:14
    Wyjaśnią to lepiej te trzy cytaty.
  • 0:14 - 0:16
    Wyjaśnią to lepiej te trzy cytaty.
  • 0:16 - 0:18
    "Stwarzając purpurę,
  • 0:18 - 0:20
    Bóg się tylko popisywał" - Alice Walker, "Kolor purpury".
  • 0:20 - 0:22
    Bóg się tylko popisywał" - Alice Walker, "Kolor purpury".
  • 0:22 - 0:24
    Zora Neale Hurston w "Dust Tracks on a Road" pisze:
  • 0:24 - 0:26
    Zora Neale Hurston w "Dust Tracks on a Road" pisze:
  • 0:26 - 0:28
    "Badanie to sformalizowana ciekawość,
  • 0:28 - 0:30
    wścibianie nosa z określonym celem".
  • 0:30 - 0:32
    wścibianie nosa z określonym celem".
  • 0:32 - 0:34
    Ostatni dotyczy najbliższej przyszłości.
  • 0:34 - 0:36
    Ostatni dotyczy najbliższej przyszłości.
  • 0:36 - 0:38
    Mawiamy często: "Niech się dzieje, co chce".
  • 0:38 - 0:40
    Kot z Alicji w Krainie Czarów mawiał:
  • 0:40 - 0:42
    "Jeśli nie obchodzi cię, dokąd zmierzasz,
  • 0:42 - 0:44
    "Jeśli nie obchodzi cię, dokąd zmierzasz,
  • 0:44 - 0:46
    to nieważne też, którędy podążasz".
  • 0:46 - 0:48
    Sądzę, że ważne jest,
  • 0:48 - 0:50
    dokąd idziemy i jak dążymy do celu.
  • 0:50 - 0:52
    W kwestii przyszłości designu
  • 0:52 - 0:54
    W kwestii przyszłości designu
  • 0:54 - 0:56
    najważniejszym zadaniem jest
  • 0:56 - 0:58
    ożywienie sztuki i nauki,
  • 0:58 - 1:00
    ożywienie sztuki i nauki,
  • 1:00 - 1:03
    już teraz, w 2002 roku.
  • 1:03 - 1:08
    (Oklaski)
  • 1:08 - 1:10
    Jeśli przez najbliższą przyszłość
  • 1:10 - 1:12
    rozumiemy okres za 10-20 lat,
  • 1:12 - 1:15
    wszystko, co zrobimy teraz,
  • 1:15 - 1:17
    będzie niezmiernie ważne.
  • 1:17 - 1:19
    W roku 2015, 2020, 2025,
  • 1:19 - 1:21
    W roku 2015, 2020, 2025,
  • 1:21 - 1:23
    podstawą codziennego świata
  • 1:23 - 1:25
    będą dzisiejsza wiedza, idee i odkrycia.
  • 1:25 - 1:28
    będą dzisiejsza wiedza, idee i odkrycia.
  • 1:28 - 1:30
    Tak jak te wszystkie cuda,
  • 1:30 - 1:32
    o których słyszymy na TED,
  • 1:32 - 1:34
    dziś dla nas oczywiste,
  • 1:34 - 1:36
    opierają się na wiedzy i ideach
  • 1:36 - 1:38
    opierają się na wiedzy i ideach
  • 1:38 - 1:41
    z lat '50, '60 i '70.
  • 1:41 - 1:44
    To nasz "surowiec",
  • 1:44 - 1:46
    czyli Internet, inżynieria genetyczna,
  • 1:46 - 1:48
    lasery, pociski kierowane,
  • 1:48 - 1:50
    światłowody, telewizja HD,
  • 1:50 - 1:52
    teledetekcja z orbity,
  • 1:52 - 1:54
    piękne zdjęcia satelitarne,
  • 1:54 - 1:56
    piękne zdjęcia satelitarne,
  • 1:56 - 1:59
    tkaniny 3D, programy jak Tracker czy Enterprise,
  • 1:59 - 2:01
    nagrywarki CD,
  • 2:01 - 2:04
    płaskie telewizory, spektakle muzyczne,
  • 2:04 - 2:07
    albo piosenka "Your Revolution" Sarah Jones,
  • 2:07 - 2:09
    albo piosenka "Your Revolution" Sarah Jones,
  • 2:09 - 2:11
    nawiasem mówiąc zabroniona przez FCC, albo ska.
  • 2:11 - 2:13
    Wszystkie, prawie bez wyjątku,
  • 2:13 - 2:15
    Wszystkie, prawie bez wyjątku,
  • 2:15 - 2:17
    oparte są na pomysłach,
  • 2:17 - 2:19
    abstraktach i twórczości sprzed wielu lat.
  • 2:19 - 2:21
    abstraktach i twórczości sprzed wielu lat.
  • 2:21 - 2:23
    Musimy zastanowić się,
  • 2:23 - 2:25
    co dokładamy do tej spuścizny?
  • 2:25 - 2:27
    Szczerze mówiąc, ta kwestia naprawdę mnie niepokoi.
  • 2:27 - 2:29
    Szczerze mówiąc, ta kwestia naprawdę mnie niepokoi.
  • 2:29 - 2:31
    Wątpię, żebyśmy się do tego przykładali.
  • 2:31 - 2:34
    Wątpię, żebyśmy się do tego przykładali.
  • 2:34 - 2:36
    W zasadzie nie robimy niczego dla przyszłości.
  • 2:36 - 2:39
    W zasadzie nie robimy niczego dla przyszłości.
  • 2:39 - 2:41
    Świadomie i celowo zostajemy w tyle.
  • 2:41 - 2:43
    Świadomie i celowo zostajemy w tyle.
  • 2:43 - 2:45
    Frantz Fanon, psychiatra z Martyniki, powiedział:
  • 2:45 - 2:47
    Frantz Fanon, psychiatra z Martyniki, powiedział:
  • 2:47 - 2:49
    "Każde pokolenie musi z niejasności
  • 2:49 - 2:53
    wynieść swe powołanie i spełnić je lub zdradzić".
  • 2:54 - 2:56
    Co jest naszym zadaniem?
  • 2:56 - 2:58
    Co jest naszym zadaniem?
  • 2:58 - 3:00
    Sądzę, że pogodzenie i ponowna integracja nauki ze sztuką.
  • 3:00 - 3:03
    Sądzę, że pogodzenie i ponowna integracja nauki ze sztuką.
  • 3:03 - 3:06
    Obecnie w kulturze popularnej jest między nimi rozłam.
  • 3:06 - 3:08
    Obecnie w kulturze popularnej jest między nimi rozłam.
  • 3:08 - 3:10
    Panuje przeświadczenie,
  • 3:10 - 3:12
    że nauka i sztuka są zupełnie niezależne,
  • 3:12 - 3:14
    że to dwie różne rzeczy.
  • 3:14 - 3:16
    Pomysł połączenia ich pojawił się pewnie setki lat temu,
  • 3:16 - 3:18
    Pomysł połączenia ich pojawił się pewnie setki lat temu,
  • 3:18 - 3:20
    ale teraz to ogromnie ważna kwestia.
  • 3:20 - 3:22
    Podejmując kolejne decyzje
  • 3:22 - 3:25
    dotyczące społeczeństwa,
  • 3:25 - 3:27
    jeśli będziemy dalej sądzić,
  • 3:27 - 3:29
    że sztuka i nauka są sobie obce
  • 3:29 - 3:31
    i mówić beztrosko:
  • 3:31 - 3:33
    "Ja tego nie rozumiem".
  • 3:33 - 3:35
    "Nie rozumiem zupełnie tego drugiego"...
  • 3:35 - 3:37
    znajdziemy się w tarapatach.
  • 3:37 - 3:39
    Na TED nikt tak nie uważa.
  • 3:39 - 3:41
    Wszyscy świetnie wiemy,
  • 3:41 - 3:43
    że te dziedziny są powiązane.
  • 3:43 - 3:45
    Jednak są na świecie ludzie,
  • 3:45 - 3:47
    choć trudno w to uwierzyć,
  • 3:47 - 3:49
    którzy z przekonaniem mówią:
  • 3:49 - 3:51
    "W nauce nie ma kreatywności,
  • 3:51 - 3:53
    "W nauce nie ma kreatywności,
  • 3:53 - 3:55
    najwyżej pomysłowość".
  • 3:55 - 3:57
    Jest też inna tendencja.
  • 3:57 - 3:59
    Doradcy zawodowi mówią:
  • 3:59 - 4:01
    "Artyści nie myślą analitycznie.
  • 4:01 - 4:04
    Może są pomysłowi,
  • 4:04 - 4:07
    ale nie analityczni".
  • 4:07 - 4:09
    Jeśli takie rozumowanie jest podstawą naszej edukacji
  • 4:09 - 4:11
    Jeśli takie rozumowanie jest podstawą naszej edukacji
  • 4:11 - 4:13
    to mamy problem,
  • 4:13 - 4:15
    bo niweczymy nim rozwój.
  • 4:15 - 4:17
    Akceptując tę dychotomię,
  • 4:17 - 4:19
    nawet tylko w żartach,
  • 4:19 - 4:21
    sami wdrażamy ją w życie,
  • 4:21 - 4:23
    budujemy takie podstawy świata
  • 4:23 - 4:25
    i niszczymy przyszłość.
  • 4:25 - 4:27
    Kto chce być niekreatywny?
  • 4:27 - 4:29
    Kto chce być nielogiczny?
  • 4:29 - 4:31
    W ten sposób odstraszamy
  • 4:31 - 4:33
    od obu dziedzin.
  • 4:33 - 4:35
    Chętniej wybierze się coś,
  • 4:35 - 4:37
    co pozwoli uważać się za osobę
  • 4:37 - 4:39
    twórczą i logiczną.
  • 4:39 - 4:41
    Dorastałam w latach '60.
  • 4:41 - 4:44
    To czas mojego dzieciństwa,
  • 4:44 - 4:46
    chciałam być wtedy hipiską,
  • 4:46 - 4:48
    niestety jednak
  • 4:48 - 4:50
    byłam na to po prostu za młoda.
  • 4:50 - 4:52
    Podobne pragnienie ma dzisiejsza młodzież.
  • 4:52 - 4:54
    Podobne pragnienie ma dzisiejsza młodzież.
  • 4:54 - 4:56
    Ciągle rozmawia się o tamtych czasach,
  • 4:56 - 4:58
    mówi się o ówczesnej anarchii.
  • 4:58 - 5:00
    Z tamtych lat pamiętam jednak przeświadczenie,
  • 5:00 - 5:02
    Z tamtych lat pamiętam jednak przeświadczenie,
  • 5:02 - 5:04
    że jest nadzieja na przyszłość,
  • 5:04 - 5:06
    że każdy może pomóc.
  • 5:06 - 5:08
    Krążyły wtedy piękne idee.
  • 5:08 - 5:10
    Krążyły wtedy piękne idee.
  • 5:10 - 5:13
    Wiele z tego, co uważamy dziś za modne
  • 5:13 - 5:15
    opiera się właśnie na nich.
  • 5:15 - 5:17
    Na przykład stosowanie w praktyce
    Pierwszej Dyrektywy ze Star Trek,
  • 5:17 - 5:19
    Na przykład stosowanie w praktyce
    Pierwszej Dyrektywy ze Star Trek,
  • 5:19 - 5:21
    Na przykład stosowanie w praktyce
    Pierwszej Dyrektywy ze Star Trek,
  • 5:21 - 5:23
    tkaniny przestrzenne,
  • 5:23 - 5:25
    faksy, o których czytałam już w dzieciństwie,
  • 5:25 - 5:27
    faksy, o których czytałam już w dzieciństwie,
  • 5:27 - 5:29
    gdy dopiero je wymyślono.
  • 5:29 - 5:31
    Ale lata '60 przyniosły też problem.
  • 5:31 - 5:33
    Zawsze sądziłam, że polecę w kosmos,
  • 5:33 - 5:36
    Zawsze sądziłam, że polecę w kosmos,
  • 5:36 - 5:39
    interesowała mnie astronautyka.
  • 5:39 - 5:41
    Ale uwielbiałam też naukę i sztukę.
  • 5:41 - 5:43
    Jako dziewczynka
  • 5:43 - 5:45
    uwielbiałam szyć ubranka dla lalek,
  • 5:45 - 5:47
    chciałam być projektantką.
  • 5:47 - 5:50
    Uczyłam się plastyki, ceramiki, kochałam taniec.
  • 5:50 - 5:54
    Lola Falana, Alvin Ailey, Jerome Robbins.
  • 5:54 - 5:56
    Byłam też na bieżąco z programami Gemini i Apollo.
  • 5:56 - 5:59
    Byłam też na bieżąco z programami Gemini i Apollo.
  • 5:59 - 6:01
    Miałam tony książek astronomicznych,
  • 6:01 - 6:03
    uczyłam się analizy matematycznej i filozofii,
  • 6:03 - 6:05
    zastanawiałam się nad nieskończonością
  • 6:05 - 6:07
    i Wielkim Wybuchem.
  • 6:07 - 6:09
    Kiedy studiowałam na Stanfordzie,
  • 6:09 - 6:11
    moim głównym kierunkiem
  • 6:11 - 6:13
    była inżynieria chemiczna,
  • 6:13 - 6:15
    ale ludzie myśleli, że studiuję politykę i sztuki sceniczne,
  • 6:15 - 6:17
    ponieważ udzielałam się
  • 6:17 - 6:19
    jako przewodniczący Związku Czarnych Studentów
  • 6:19 - 6:21
    i studiowałam parę innych kierunków.
  • 6:21 - 6:23
    Pod koniec studiów musiałam pogodzić
  • 6:23 - 6:25
    zajęcia z inżynierii chemicznej,
  • 6:25 - 6:27
    logiki, spektroskopii NMR,
  • 6:27 - 6:29
    oraz rolę producentki i choreografki
  • 6:29 - 6:31
    oraz rolę producentki i choreografki
  • 6:31 - 6:33
    przedstawienia tanecznego.
  • 6:33 - 6:36
    Zajmowałam się też oświetleniem i dekoracjami.
  • 6:36 - 6:38
    Rozważałam, czy przenieść się do Nowego Jorku
  • 6:38 - 6:40
    i rozpocząć karierę tancerki,
  • 6:40 - 6:43
    czy studiować medycynę?
  • 6:43 - 6:45
    Stanowczej odpowiedzi udzieliła mi mama. (Śmiech)
  • 6:45 - 6:48
    Stanowczej odpowiedzi udzieliła mi mama. (Śmiech)
  • 6:48 - 6:50
    Ale kiedy poleciałam w kosmos,
  • 6:50 - 6:52
    wzięłam ze sobą kilka przedmiotów.
  • 6:52 - 6:54
    Plakat Alvina Aileya,
  • 6:54 - 6:56
    uwielbiam jego zespół taneczny,
  • 6:56 - 6:58
    uwielbiam jego zespół taneczny,
  • 6:58 - 7:00
    plakat z Judith Jamison w tańcu "Cry",
  • 7:00 - 7:02
    zadedykowanym wszystkim czarnym kobietom,
  • 7:02 - 7:04
    figurkę Bundu
  • 7:04 - 7:06
    z Towarzystwa Kobiet z Sierra Leone,
  • 7:06 - 7:08
    z Towarzystwa Kobiet z Sierra Leone,
  • 7:08 - 7:10
    oraz umowę z uczniami szkół w Chicago,
  • 7:10 - 7:12
    gdzie obiecują pracować nad matematyką
  • 7:12 - 7:14
    i przedmiotami ścisłymi.
  • 7:14 - 7:16
    Czasem jestem pytana, czemu zabrałam właśnie to.
  • 7:16 - 7:18
    Czasem jestem pytana, czemu zabrałam właśnie to.
  • 7:18 - 7:20
    Ponieważ reprezentują ludzką kreatywność.
  • 7:20 - 7:22
    Rzecz niezbędną,
  • 7:22 - 7:24
    żeby wyobrazić sobie, zbudować
  • 7:24 - 7:27
    i wystrzelić w kosmos prom kosmiczny.
  • 7:27 - 7:29
    W oparciu o tę samą wyobraźnię i logikę,
  • 7:29 - 7:32
    co te potrzebne do wyrzeźbienia posążka Bundu,
  • 7:32 - 7:35
    czy pomysłowość, niezbędną w tworzeniu
  • 7:35 - 7:38
    choreografii tańca "Cry".
  • 7:38 - 7:40
    To wszystko przykłady
  • 7:40 - 7:43
    uzewnętrznienia kreatywności.
  • 7:43 - 7:46
    Przejawy ludzkiej kreatywności.
  • 7:46 - 7:48
    Musimy nauczyć się dostrzegać,
  • 7:48 - 7:50
    jak wszystko jest ze sobą powiązane.
  • 7:50 - 7:52
    Różnica między nauką i sztuką
  • 7:52 - 7:55
    to nie: "intuicja - logika". Prawda?
  • 7:55 - 7:58
    E=mc² wymagało
  • 7:58 - 8:00
    intuicyjnego skoku w myśleniu,
  • 8:00 - 8:02
    dopiero potem poparto je analizą.
  • 8:02 - 8:04
    Sam Einstein powiedział:
  • 8:04 - 8:07
    "Najpiękniejszym, czego doświadczamy, jest tajemnica.
  • 8:07 - 8:10
    To źródło prawdziwej sztuki i nauki".
  • 8:10 - 8:12
    Taniec wymaga od nas
  • 8:12 - 8:14
    wyrażenia radości życia,
  • 8:14 - 8:16
    wyrażenia radości życia,
  • 8:16 - 8:18
    a potem analizujemy odpowiednie ruchy,
  • 8:18 - 8:20
    by właściwie wyrazić przekaz.
  • 8:20 - 8:22
    Różnica pomiędzy nauką i sztuką
  • 8:22 - 8:24
    to nie: "konstrukcja - dekonstrukcja". Prawda?
  • 8:24 - 8:26
    to nie: "konstrukcja - dekonstrukcja". Prawda?
  • 8:26 - 8:28
    Powszechny jest pogląd, że nauka
  • 8:28 - 8:30
    to rozkładanie na części pierwsze.
  • 8:30 - 8:32
    W fizyce cząstek elementarnych
  • 8:32 - 8:34
    dosłownie rozrywa się atomy,
  • 8:34 - 8:36
    żeby zrozumieć, co mają w środku.
  • 8:36 - 8:38
    Ale, jak mówią wielcy rzeźbiarze,
  • 8:38 - 8:40
    Ale, jak mówią wielcy rzeźbiarze,
  • 8:40 - 8:42
    rzeźbiarstwo też jest dekonstrukcyjne.
  • 8:42 - 8:44
    rzeźbiarstwo też jest dekonstrukcyjne.
  • 8:44 - 8:46
    Widzimy dzieło i usuwamy zbędne części.
  • 8:46 - 8:48
    Biotechnologia opiera się na konstrukcji,
  • 8:48 - 8:50
    podobnie jak aranżacja orkiestrowa.
  • 8:50 - 8:52
    We wszystkim konstruujemy
  • 8:52 - 8:54
    i dekonstruujemy.
  • 8:54 - 8:57
    Różnica między nauką i sztuką
  • 8:57 - 9:00
    nie polega na tym,
  • 9:00 - 9:02
    że są to dwie strony medalu,
  • 9:02 - 9:04
    czy częściami jednego kontinuum.
  • 9:04 - 9:06
    czy częściami jednego kontinuum.
  • 9:06 - 9:09
    To raczej manifestacje tego samego.
  • 9:09 - 9:11
    Jak różne stany kwantowe.
  • 9:11 - 9:13
    Dziś powiedziałoby się,
  • 9:13 - 9:15
    że to różne drgania harmoniczne superstruny.
  • 9:15 - 9:17
    że to różne drgania harmoniczne superstruny.
  • 9:17 - 9:19
    Ale mniejsza z tym. (Śmiech)
  • 9:19 - 9:21
    Mają to samo źródło.
  • 9:21 - 9:23
    Sztuka i nauka to przejawy
  • 9:23 - 9:25
    ludzkiej kreatywności,
  • 9:25 - 9:27
    są próbą zrozumienia wszechświata.
  • 9:27 - 9:29
    są próbą zrozumienia wszechświata.
  • 9:29 - 9:31
    To próba wywierania wpływu
  • 9:31 - 9:33
    na nasz wszechświat wewnętrzny
  • 9:33 - 9:35
    i zewnętrzny.
  • 9:35 - 9:37
    Nauki ścisłe
  • 9:37 - 9:40
    to manifestacja naszych starań,
  • 9:40 - 9:42
    by wyrazić lub podzielić się z innymi
  • 9:42 - 9:44
    naszym pojmowaniem, doświadczeniem
  • 9:44 - 9:47
    i oddziaływaniem na świat zewnętrzny,
  • 9:47 - 9:49
    który nie jest zależny od jednostek.
  • 9:49 - 9:51
    To wszechświat, którego doświadczamy wszyscy.
  • 9:51 - 9:53
    To wszechświat, którego doświadczamy wszyscy.
  • 9:53 - 9:56
    Sztuka to nasze pragnienie
  • 9:56 - 9:59
    dzielenia się i wpływania na innych
  • 9:59 - 10:01
    poprzez doświadczenie jednostki.
  • 10:01 - 10:03
    Wytłumaczę to inaczej.
  • 10:03 - 10:05
    Nauka oferuje zrozumienie doświadczenia powszechnego.
  • 10:05 - 10:08
    Nauka oferuje zrozumienie doświadczenia powszechnego,
  • 10:08 - 10:11
    a sztuka - doświadczenia osobistego.
  • 10:11 - 10:14
    a sztuka - doświadczenia osobistego.
  • 10:14 - 10:16
    To właśnie musimy brać pod uwagę.
  • 10:16 - 10:18
    Obydwie są naszą częścią.
  • 10:18 - 10:20
    To elementy jednej całości,
  • 10:20 - 10:22
    nie tylko narzędzia czy dziedziny naukowe,
  • 10:22 - 10:24
    matematyka, liczenie, statystyka.
  • 10:24 - 10:26
    matematyka, liczenie, statystyka.
  • 10:26 - 10:28
    Wcześniej na tej scenie
  • 10:28 - 10:30
    mówiono o matematycznej stronie muzyki.
  • 10:30 - 10:32
    mówiono o matematycznej stronie muzyki.
  • 10:32 - 10:34
    Sztuka to nie tylko glina, światło,
  • 10:34 - 10:37
    dźwięk i ruch.
  • 10:37 - 10:40
    To także myślenie analityczne.
  • 10:40 - 10:42
    Niektórzy powiedzą:
  • 10:42 - 10:44
    "Dalej rozróżniam między intuicją i logiką",
  • 10:44 - 10:46
    tak modny jest temat
  • 10:46 - 10:48
    różnic między półkulami mózgu.
  • 10:48 - 10:50
    Każdemu ktoś kiedyś zarzucił "lewopółkulowość",
  • 10:50 - 10:52
    Każdemu ktoś kiedyś zarzucił "lewopółkulowość",
  • 10:52 - 10:54
    czy "prawopółkulowość",
  • 10:54 - 10:56
    zależnie od tego, z kim się nie zgadzaliśmy. (Śmiech)
  • 10:56 - 10:58
    zależnie od tego, z kim się nie zgadzaliśmy. (Śmiech)
  • 10:58 - 11:00
    Intuicyjny - znaczy zwykle: w zgodzie z naturą,
  • 11:00 - 11:02
    rozumiejący samego siebie i relacje.
  • 11:02 - 11:04
    Logiczny - taki, który zmusza umysł do pracy.
  • 11:04 - 11:06
    Logiczny - taki, który zmusza umysł do pracy.
  • 11:06 - 11:08
    Pewnie was nie zaskoczy,
  • 11:08 - 11:10
    że w kontekście logiki podkreśla się ideę
  • 11:10 - 11:12
    według której istnieją rzeczy "poza nami",
  • 11:12 - 11:14
    aby podnieść coś do kategorii
  • 11:14 - 11:17
    prawdziwego zagadnienia naukowego.
  • 11:17 - 11:19
    Wszyscy znamy problem artystów,
  • 11:19 - 11:21
    Wszyscy znamy problem artystów,
  • 11:21 - 11:24
    którzy narzekają, że naukowcy chcą wyłącznie konkretu,
  • 11:24 - 11:26
    którzy narzekają, że naukowcy chcą wyłącznie konkretu,
  • 11:26 - 11:29
    że są oderwani od świata.
  • 11:29 - 11:31
    Słyszeliśmy to nawet z tej sceny,
  • 11:31 - 11:33
    więc nie udawajcie,
  • 11:33 - 11:35
    że nie wiecie, o czym mowa. (Śmiech)
  • 11:35 - 11:37
    Mówiono o Towarzystwie Płaskiej Ziemi
  • 11:37 - 11:39
    i aranżerach kwiatowych.
  • 11:39 - 11:41
    Istnieje więc dychotomia,
  • 11:41 - 11:44
    którą nieustannie powielamy.
  • 11:44 - 11:47
    Każe się nam wybierać: sztuka albo nauka.
  • 11:47 - 11:49
    Nierozsądnie byłoby wybrać tylko jedno.
  • 11:49 - 11:51
    Nierozsądnie byłoby wybrać tylko jedno.
  • 11:51 - 11:53
    Intuicyjny albo analityczny?
  • 11:53 - 11:55
    Idiotyczny wybór.
  • 11:55 - 11:57
    Jak pomiędzy byciem realistą i idealistą.
  • 11:57 - 11:59
    Jak pomiędzy byciem realistą i idealistą.
  • 11:59 - 12:01
    Życie wymaga obu.
  • 12:01 - 12:03
    Zacytuję biologa molekularnego, Sydney Brennera,
  • 12:03 - 12:05
    Zacytuję biologa molekularnego, Sydney Brennera,
  • 12:05 - 12:07
    który jako 70-latek wie o czym mówi.
  • 12:07 - 12:09
    "Istotnym jest, aby odróżnić
  • 12:09 - 12:11
    wstrzemięźliwość od impotencji".
  • 12:11 - 12:14
    (Śmiech)
  • 12:14 - 12:17
    Pokażę wam teraz proste równanie.
  • 12:17 - 12:20
    Pokażę wam teraz proste równanie.
  • 12:20 - 12:23
    Dotyczy tego, jak nasze rozumienie nauki i sztuki
  • 12:23 - 12:25
    Dotyczy tego, jak nasze rozumienie nauki i sztuki
  • 12:25 - 12:27
    wpisuje się w nasze życie.
  • 12:27 - 12:29
    Mówiliśmy już o tym wcześniej.
  • 12:29 - 12:31
    Oto moje wnioski.
  • 12:31 - 12:33
    Nasze pojmowanie, zasoby oraz chęci
  • 12:33 - 12:35
    Nasze pojmowanie, zasoby oraz chęci
  • 12:35 - 12:37
    składają się na wynik.
  • 12:37 - 12:39
    Pojmowanie to nauka, sztuka,
  • 12:39 - 12:41
    religia, to jak postrzegamy wszechświat.
  • 12:41 - 12:43
    religia, to jak postrzegamy wszechświat.
  • 12:43 - 12:45
    Zasoby to pieniądze, praca, minerały,
  • 12:45 - 12:47
    wszystko to, z czego korzystamy.
  • 12:47 - 12:49
    wszystko to, z czego korzystamy.
  • 12:49 - 12:51
    Najważniejsze są jednak nasze chęci.
  • 12:51 - 12:53
    Obejmują nasze wizje, aspiracje na przyszłość,
  • 12:53 - 12:55
    nasze nadzieje i marzenia
  • 12:55 - 12:57
    oraz zmagania i lęki.
  • 12:57 - 12:59
    Życiowe sukcesy i porażki wpływają na to,
  • 12:59 - 13:01
    jak to wszystko wykorzystujemy.
  • 13:01 - 13:03
    Projektowanie, inżynieria, rzemiosło i fachowość
  • 13:03 - 13:05
    są narzędziami,
  • 13:05 - 13:07
    za pomocą których tworzymy jakość naszego życia.
  • 13:07 - 13:10
    za pomocą których tworzymy jakość naszego życia.
  • 13:10 - 13:12
    W jakim świecie chcemy żyć?
  • 13:12 - 13:14
    I wiecie co?
  • 13:14 - 13:16
    Nawet jeśli uznajemy
  • 13:16 - 13:18
    sztukę i naukę za zupełnie niezależne,
  • 13:18 - 13:20
    te dziedziny na siebie oddziałują
  • 13:20 - 13:22
    i obie nie są wolne od problemów.
  • 13:22 - 13:24
    Stworzyłam projekt S.E.E.ing the Future:
  • 13:24 - 13:26
    Nauka, Inżynieria, Edukacja,
  • 13:26 - 13:28
    którego celem było znalezienie drogi
  • 13:28 - 13:30
    najbardziej efektywnego wykorzystania środków publicznych.
  • 13:30 - 13:32
    Zaangażowaliśmy rozmaitych naukowców.
  • 13:32 - 13:34
    Przybyli do Dartmounth College, gdzie nauczałam,
  • 13:34 - 13:36
    gdzie wraz z teologami i finansistami
  • 13:36 - 13:38
    gdzie wraz z teologami i finansistami
  • 13:38 - 13:40
    rozmawiali na temat problemów finansowania badań
  • 13:40 - 13:42
    z zakresu nauki i inżynierii.
  • 13:42 - 13:44
    Najistotniejszym wynikiem tych rozmów
  • 13:44 - 13:46
    było wyłonienie pomysłów silnie nawiązujących do sztuki.
  • 13:46 - 13:48
    było wyłonienie pomysłów silnie nawiązujących do sztuki.
  • 13:48 - 13:50
    Zaczęli oni od stwierdzenia,
  • 13:50 - 13:52
    że okoliczności, w jakich obecnie znajdują się
  • 13:52 - 13:54
    nasze nauki ścisłe i techniczne,
  • 13:54 - 13:56
    które dały nam pozycje światowych liderów,
  • 13:56 - 13:59
    są inne niż w latach '40, '50, '60,
  • 13:59 - 14:01
    czy '70, kiedy osiągnęliśmy ten status.
  • 14:01 - 14:03
    Dziś nie stajemy już
  • 14:03 - 14:05
    w szranki z faszyzmem,
  • 14:05 - 14:07
    ani sowieckim komunizmem.
  • 14:07 - 14:09
    Tamta rywalizacja nie była czysto militarna,
  • 14:09 - 14:11
    miała również aspekt socjalny
  • 14:11 - 14:13
    i polityczny,
  • 14:13 - 14:15
    co pozwoliło nam sięgnąć w kosmos,
  • 14:15 - 14:17
    by udowodnić,
  • 14:17 - 14:20
    że nasz system społeczny jest lepszy.
  • 14:20 - 14:22
    Kolejną rzeczą, nad którą debatowali
  • 14:22 - 14:24
    była infrastruktura wspomagająca nauki,
  • 14:24 - 14:26
    a która traci na aktualności.
  • 14:26 - 14:29
    Uniwersytety, uczelnie, małe i średnie
  • 14:29 - 14:31
    krajowe placówki naukowe
  • 14:31 - 14:34
    mają przestarzałe pracownie.
  • 14:34 - 14:36
    A tam własnie kształcimy większość
  • 14:36 - 14:38
    pracowników naukowych i badaczy,
  • 14:38 - 14:40
    a także nauczycieli.
  • 14:40 - 14:42
    Media również nie wspomagają
  • 14:42 - 14:44
    rozpowszechniania informacji
  • 14:44 - 14:46
    ponad te najbardziej przyziemne i bezmyślne.
  • 14:46 - 14:48
    ponad te najbardziej przyziemne i bezmyślne.
  • 14:48 - 14:50
    Pseudo-nauka, kręgi w zbożu,
  • 14:50 - 14:53
    sekcje kosmitów, nawiedzone domy, katastrofy.
  • 14:53 - 14:55
    Tym się nas karmi.
  • 14:55 - 14:57
    Nie są to informacje konieczne do codziennego życia
  • 14:57 - 14:59
    i czynnego udziału
  • 14:59 - 15:01
    w demokratycznym państwie.
  • 15:01 - 15:03
    Stwierdzono również, że zaszła zmiana
  • 15:03 - 15:05
    w korporacyjnej mentalności.
  • 15:05 - 15:07
    Podczas gdy rząd zawsze przeznaczał środki
  • 15:07 - 15:09
    na podstawowe badania naukowe,
  • 15:09 - 15:11
    liczyliśmy również na przedsiębiorstwa
  • 15:11 - 15:13
    w tej kwestii.
  • 15:13 - 15:15
    Jednak obecnie firmy wkładają więcej zapału
  • 15:15 - 15:17
    w krótkoterminowe projekty rozwoju produktów,
  • 15:17 - 15:19
    w krótkoterminowe projekty rozwoju produktów,
  • 15:19 - 15:22
    niż w podstawowe badania naukowe i technologiczne.
  • 15:22 - 15:25
    Także edukacja stoi w miejscu.
  • 15:25 - 15:28
    W edukacji podstawowej rezygnuje się
  • 15:28 - 15:30
    z zajęć praktycznych w pracowniach.
  • 15:30 - 15:32
    Komputer ma zastąpić
  • 15:32 - 15:34
    mieszanie chemikaliów
  • 15:34 - 15:36
    czy uprawianie roślin.
  • 15:36 - 15:38
    Maleją fundusze rządowe,
  • 15:38 - 15:40
    czego wymówką
  • 15:40 - 15:42
    ma być zaangażowanie korporacji,
  • 15:42 - 15:44
    co nie jest zgodne z prawdą.
  • 15:44 - 15:46
    Fundusze rządowe powinny chociaż uznać
  • 15:46 - 15:48
    koszty i korzyści w zakresie podstawowych nauk
  • 15:48 - 15:50
    oraz badań technologicznych.
  • 15:50 - 15:52
    Musimy uznać naszą odpowiedzialność
  • 15:52 - 15:54
    jako globalnych obywateli tego świata.
  • 15:54 - 15:56
    Musimy zatroszczyć się o edukację.
  • 15:56 - 15:58
    Musimy dziś zadbać o to,
  • 15:58 - 16:00
    by zapewnić wykształcenie
  • 16:00 - 16:02
    pozwalające na zrozumienie wagi tych rzeczy.
  • 16:02 - 16:04
    Musimy wspierać
  • 16:04 - 16:06
    potencjał nauki.
  • 16:06 - 16:08
    Nie oznacza to, że musimy to robić jednotorowo,
  • 16:08 - 16:10
    albo z góry przewidywać potencjalne efekty.
  • 16:10 - 16:12
    albo z góry przewidywać potencjalne efekty.
  • 16:12 - 16:14
    Musimy tylko wspierać potencjał
  • 16:14 - 16:16
    oraz intelektualną ciekawość, która się z tym wiąże.
  • 16:16 - 16:18
    Tego typu analogie znajdziemy też w sztuce.
  • 16:18 - 16:20
    Rywalizacja z zespołem baletowym Bolszoj
  • 16:20 - 16:22
    Rywalizacja z zespołem baletowym Bolszoj
  • 16:22 - 16:24
    dla zespołów Joffrey i New York City
  • 16:24 - 16:26
    była bodźcem do ciągłego rozwoju.
  • 16:26 - 16:28
    Krajowa infrastruktura muzealna, teatralna
  • 16:28 - 16:30
    i kinematograficzna zanika.
  • 16:30 - 16:32
    Mamy za to więcej
  • 16:32 - 16:34
    stacji telewizyjnych ze skąpą ramówką,
  • 16:34 - 16:37
    wydajemy coraz więcej
  • 16:37 - 16:40
    na przeróbki starych programów telewizyjnych.
  • 16:40 - 16:42
    na przeróbki starych programów telewizyjnych.
  • 16:42 - 16:44
    Fundusze z korporacji na rzecz sztuki
  • 16:44 - 16:46
    polegają często na tym,
  • 16:46 - 16:48
    że wymagają od artystów
  • 16:48 - 16:50
    by ich produkt był integralną częścią dzieła.
  • 16:50 - 16:53
    by ich produkt był integralną częścią dzieła.
  • 16:53 - 16:55
    Nasze stadiony są nazywane
  • 16:55 - 16:57
    przez korporacje.
  • 16:57 - 16:59
    W Huston zastanawiamy się
  • 16:59 - 17:01
    co zrobić w przypadku Enron Stadium.
  • 17:01 - 17:03
    (Śmiech) Sztuki piękne
  • 17:03 - 17:05
    znikają z programów szkolnych.
  • 17:05 - 17:07
    Rząd wydaje się redukować
  • 17:07 - 17:09
    programy na rzecz edukacji.
  • 17:09 - 17:11
    Powinniśmy się zatrzymać i zastanowić,
  • 17:11 - 17:13
    co takiego staramy się osiągnąć
  • 17:13 - 17:15
    na tym polu?
  • 17:15 - 17:17
    Potrzebujemy ożywienia nauki i sztuki.
  • 17:17 - 17:19
    Na tym musimy się skupić.
  • 17:19 - 17:21
    Opowiem teraz krótko, co robię ja.
  • 17:21 - 17:27
    (Oklaski)
  • 17:27 - 17:29
    Chcę wam opowiedzieć, co robię
  • 17:29 - 17:33
    odkąd poczułam potrzebę
  • 17:33 - 17:35
    połączenia pewnych pomysłów,
  • 17:35 - 17:37
    które z czasem przychodziły mi do głowy.
  • 17:37 - 17:40
    Jedną z nich
  • 17:40 - 17:42
    jest potrzeba usunięcia
  • 17:42 - 17:44
    podziału pomiędzy umysłem a ciałem.
  • 17:44 - 17:46
    Moja matka zawsze mawiała,
  • 17:46 - 17:48
    że trzeba być spostrzegawczym,
  • 17:48 - 17:50
    znać swoje ciało i umysł.
  • 17:50 - 17:52
    Jako tancerka miałam niesamowite przeświadczenie
  • 17:52 - 17:54
    wiedzy na temat swojego ciała,
  • 17:54 - 17:56
    które było dla mnie czymś oczywistym.
  • 17:56 - 17:58
    Później poszłam do szkoły medycznej,
  • 17:58 - 18:00
    gdzie wymagano ode mnie
  • 18:00 - 18:02
    zawierzeniu wiedzy maszyny.
  • 18:02 - 18:04
    Kiedy zadawałam pacjentom pytania,
  • 18:04 - 18:06
    wiele osób mówiło mi:
  • 18:06 - 18:08
    "Nie bierz tego pod uwagę".
  • 18:08 - 18:10
    Wiadomo, że pacjenci
  • 18:10 - 18:12
    lepiej znają swoje ciała,
  • 18:12 - 18:14
    ale dziś staramy się pozbawić ich tego przekonania.
  • 18:14 - 18:16
    Musimy pogodzić
  • 18:16 - 18:18
    wiedzę pacjenta na temat własnego ciała
  • 18:18 - 18:20
    z lekarskimi pomiarami.
  • 18:20 - 18:22
    Ktoś już tu mówił
  • 18:22 - 18:24
    o mierzeniu emocji
  • 18:24 - 18:26
    i wykorzystaniu maszyn
  • 18:26 - 18:28
    w celu powstrzymywania nas od aktów szaleństwa.
  • 18:28 - 18:30
    w celu powstrzymywania nas od aktów szaleństwa.
  • 18:30 - 18:32
    Nie powinniśmy używać maszyn
  • 18:32 - 18:34
    do pomiarów wściekłości na drodze,
  • 18:34 - 18:36
    by potem hamować jej przejawy.
  • 18:36 - 18:38
    Może maszyny będą pomocne
  • 18:38 - 18:40
    przy rozpoznaniu tej przypadłości,
  • 18:40 - 18:42
    byśmy nauczyli się kontrolować ją sami.
  • 18:42 - 18:44
    Powinniśmy być w stanie rozpoznać to i bez maszyn.
  • 18:44 - 18:46
    Martwi mnie też kwestia tego,
  • 18:46 - 18:48
    Martwi mnie też kwestia tego,
  • 18:48 - 18:50
    jak wzmocnić naszą samoświadomość
  • 18:50 - 18:53
    jako ludzi, jako żywych organizmów.
  • 18:53 - 18:55
    Michael Moschen mówił o tym,
  • 18:55 - 18:57
    jak nauczać i uczyć się
  • 18:57 - 19:00
    odczuwania oczami i patrzenia rękami.
  • 19:00 - 19:03
    Jest wiele możliwości wykorzystania zmysłów.
  • 19:03 - 19:05
    Oto czego musimy się nauczyć.
  • 19:05 - 19:07
    Oto czego musimy się nauczyć.
  • 19:07 - 19:09
    Chcę wykorzystać
  • 19:09 - 19:12
    bioinstrumentarium,
  • 19:12 - 19:14
    narzędzia pomagające zmysłom w różnych czynnościach.
  • 19:14 - 19:17
    Tym się obecnie zajmuję
  • 19:17 - 19:19
    w ramach BioSentient Corporation.
  • 19:19 - 19:21
    Pomyślałam, że muszę to trochę zareklamować,
  • 19:21 - 19:23
    ponieważ jestem przedsiębiorcą - a to ktoś,
  • 19:23 - 19:25
    kto robi co chce, bo stać go na to,
  • 19:25 - 19:27
    kto robi co chce, bo stać go na to,
  • 19:27 - 19:29
    by nie szukać prawdziwej pracy.
  • 19:29 - 19:31
    (Śmiech) To właśnie robię
  • 19:31 - 19:33
    w ramach BioSentient Corporation, próbuję zrozumieć
  • 19:33 - 19:35
    w jaki sposób integrować różne dziedziny.
  • 19:35 - 19:37
    Pozwólcie, że zakończę
  • 19:37 - 19:40
    moim osobistym życzeniem dotyczącym przyszłości,
  • 19:40 - 19:42
    że nastąpi całkowite zintegrowanie
  • 19:42 - 19:45
    tego co intuicyjne i analityczne.
  • 19:45 - 19:49
    Sztuka i nauka nie są rozdzielnymi dziedzinami.
  • 19:49 - 19:51
    Podczas licealnych lekcji fizyki
  • 19:51 - 19:53
    nauczycielka trzymała w powietrzu piłkę,
  • 19:53 - 19:55
    i mówiła, że ma ona potencjalną energię,
  • 19:55 - 19:57
    i mówiła, że ma ona potencjalną energię,
  • 19:57 - 19:59
    ale nic się nie wydarzy,
  • 19:59 - 20:01
    dopóki się jej nie upuści i nie zmieni stanu.
  • 20:01 - 20:04
    Lubię myśleć o ideach jako potencjalnej energii.
  • 20:04 - 20:06
    Są wspaniałe, ale nic się nie wydarzy,
  • 20:06 - 20:09
    dopóki nie podejmie się ryzyka
  • 20:09 - 20:11
    podjęcia akcji.
  • 20:11 - 20:13
    Ta konferencja jest przepełniona
  • 20:13 - 20:15
    wspaniałymi ideami.
  • 20:15 - 20:17
    Wymieniamy się pomysłami
  • 20:17 - 20:19
    z wieloma osobami, ale nic się nie stanie,
  • 20:19 - 20:22
    jeśli nie zdecydujemy się wcielić ich w życie.
  • 20:22 - 20:24
    Musimy ożywić dzisiejszą sztukę i naukę,
  • 20:24 - 20:26
    wziąć odpowiedzialność za przyszłość,
  • 20:26 - 20:28
    wziąć odpowiedzialność za przyszłość,
  • 20:28 - 20:31
    skończyć z wymówkami o zyskach firmy,
  • 20:31 - 20:33
    chować za frazami: 'to tylko biznes', 'artysta', czy 'akademik'.
  • 20:33 - 20:35
    chować za frazami: 'to tylko biznes', 'artysta', czy 'akademik'.
  • 20:35 - 20:37
    Oto jak oceniać swoje działania.
  • 20:37 - 20:39
    Mówiłam o balansie pomiędzy
  • 20:39 - 20:41
    intuicją i analizą.
  • 20:41 - 20:44
    Fran Lebowitz, mój ulubiony cynik,
  • 20:44 - 20:46
    twierdzi, że są trzy kwestie
  • 20:46 - 20:48
    warte rozważenia.
  • 20:48 - 20:50
    Odniosę je do tematu wystąpienia.
  • 20:50 - 20:52
    "Czy jest to atrakcyjne?"
  • 20:52 - 20:54
    To właśnie intuicja.
  • 20:54 - 20:57
    "Czy jest to zabawne?" - to analiza.
  • 20:57 - 20:59
    "Czy zna swoje miejsce?"
  • 20:59 - 21:02
    Równowaga. Dziękuję bardzo.
  • 21:02 - 21:04
    (Oklaski)
Title:
Mae Jemison o nauczaniu przedmiotów sztuk pięknych razem ze ścisłymi
Speaker:
Mae Jemison
Description:

Mae Jemison to astronautka, lekarka, kolekcjonerka dzieł sztuki, tancerka... Wspominając zdarzenia z czasów szkolnych oraz swojego pobytu w kosmosie, apeluje do osób zajmujących się edukacją o nauczanie zarówno sztuki, jak i nauki, intuicji i logiki - tak, by wychowywać odważne umysły.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
21:04

Polish subtitles

Revisions