Return to Video

Pochówek, który odżywia planetę

  • 0:01 - 0:03
    Kiedy umrę,
  • 0:03 - 0:08
    chcę, aby moje ciało
    rzucono zwierzętom na pożarcie.
  • 0:09 - 0:14
    Taka praktyka nie jest dla wszystkich.
  • 0:14 - 0:15
    (Śmiech)
  • 0:15 - 0:19
    Być może rozmawialiście już
    z rodziną o swojej śmierci
  • 0:19 - 0:23
    i zdecydowaliście się
    na przykład na kremację.
  • 0:23 - 0:26
    W ramach całkowitej jawności
  • 0:26 - 0:32
    plany wobec mojego martwego ciała
    nie są aktualnie całkiem legalne,
  • 0:32 - 0:34
    ale istnieją precedensy.
  • 0:34 - 0:38
    Przez całą historię ludzkości
    rozkładano zmarłych.
  • 0:38 - 0:40
    To tak zwana ekspozycja zwłok.
  • 0:40 - 0:44
    Pewnie ma miejsce nawet w tym momencie.
  • 0:45 - 0:47
    W górskich regionach Tybetu
  • 0:47 - 0:49
    praktykuje się pogrzeb powietrzny,
  • 0:49 - 0:53
    rytuał, w którym ciało
    zostawia się sępom na pożarcie.
  • 0:54 - 0:59
    W Bombaju, w Indiach,
    wyznawcy zaratusztrianizmu
  • 0:59 - 1:03
    wykładają zmarłych w budowlach
    zwanych "Wieżami Milczenia".
  • 1:04 - 1:06
    Te interesujące kulturalne ciekawostki,
  • 1:06 - 1:11
    które nigdy nie były
    zbyt popularne na Zachodzie,
  • 1:11 - 1:12
    są czymś niespodziewanym.
  • 1:13 - 1:18
    W Ameryce pośmiertną tradycją
    stało się chemiczne konserwowanie zwłok,
  • 1:18 - 1:22
    po nim pochówek na lokalnym cmentarzu,
  • 1:22 - 1:24
    lub, ostatnio, kremacja.
  • 1:25 - 1:28
    Jestem od niedawna wegetarianką.
  • 1:28 - 1:32
    To znaczy, że przez pierwsze 30 lat życia
  • 1:32 - 1:34
    gorączkowo pochłaniałam zwierzęta,
  • 1:34 - 1:36
    ile się dało.
  • 1:37 - 1:41
    Dlaczego po mojej śmierci
    nie oddać im podobne przysługi?
  • 1:41 - 1:43
    (Śmiech)
  • 1:43 - 1:45
    Czyż nie jestem zwierzęciem?
  • 1:45 - 1:50
    Czyż my wszyscy w tej sali
    nie jesteśmy biologicznie zwierzętami?
  • 1:51 - 1:54
    Pogodzenie się z faktem,
    że jesteśmy zwierzętami
  • 1:54 - 1:57
    może mieć przerażające konsekwencje.
  • 1:57 - 2:01
    Oznacza to zaakceptowanie tego,
    że jesteśmy skazani na śmierć i rozkład,
  • 2:01 - 2:05
    jak każde stworzenie na Ziemi.
  • 2:06 - 2:10
    Przez ostatnie 9 lat
    pracowałam w branży pogrzebowej,
  • 2:10 - 2:12
    najpierw jako operator krematorium,
  • 2:12 - 2:14
    potem jako przedsiębiorca pogrzebowy,
  • 2:14 - 2:17
    a ostatnio jako właścicielka
    domu pogrzebowego.
  • 2:17 - 2:19
    Mam dobre wieści:
  • 2:19 - 2:25
    jeśli nie chcesz słyszeć
    o "wyroku śmierci i rozkładu",
  • 2:25 - 2:29
    otrzymasz wszelką pomoc
    w unikaniu tego tematu
  • 2:29 - 2:31
    od branży pogrzebowej.
  • 2:32 - 2:34
    To przemysł wart miliardy dolarów,
  • 2:34 - 2:37
    a jego model ekonomiczny
    opiera się na zasadach
  • 2:37 - 2:42
    ochrony, oczyszczania i upiększania zwłok.
  • 2:44 - 2:46
    Z rozmysłem lub nie,
  • 2:46 - 2:50
    branża pogrzebowa wspiera
    ideę nadzwyczajności człowieka.
  • 2:51 - 2:52
    Nieważne, co się z tym wiąże,
  • 2:52 - 2:54
    ile to kosztuje,
  • 2:54 - 2:56
    jak degraduje środowisko,
  • 2:56 - 2:59
    robimy to, bo ludzie są tego warci!
  • 3:00 - 3:02
    Ignoruje się fakt,
  • 3:02 - 3:07
    że śmierć może być sprawą
    emocjonalnie kłopotliwą i złożoną
  • 3:07 - 3:09
    i że w rozkładzie tkwi piękno
  • 3:09 - 3:14
    - piękno naturalnego powrotu
    do ziemi, z której wyszliśmy.
  • 3:15 - 3:17
    Nie zrozumcie mnie źle,
  • 3:17 - 3:20
    całkowicie rozumiem znaczenie rytuału,
  • 3:20 - 3:23
    zwłaszcza jeśli chodzi o naszych bliskich.
  • 3:23 - 3:27
    Musimy jednak móc stworzyć
    i praktykować ten rytuał
  • 3:27 - 3:29
    bez szkody dla środowiska,
  • 3:29 - 3:32
    dlatego też potrzebne są nowe opcje.
  • 3:32 - 3:37
    Wróćmy do idei ochrony,
    oczyszczania i upiększania.
  • 3:37 - 3:39
    Zacznijmy od zwłok.
  • 3:40 - 3:43
    Branża pogrzebowa chroni ciało,
  • 3:43 - 3:48
    oferując rodzinie trumnę
    zrobioną z drewna lub metalu
  • 3:48 - 3:50
    z gumowym szczeliwem.
  • 3:50 - 3:54
    Na cmentarzu, w dniu pogrzebu,
    trumna zostanie opuszczona
  • 3:54 - 3:57
    do betonowego lub metalowego grobowca.
  • 3:58 - 4:02
    Marnuje się wszystkie te zasoby:
    beton, metal, drewno,
  • 4:02 - 4:05
    chowając je w podziemnych fortecach.
  • 4:06 - 4:09
    Pochówek na cmentarzu
  • 4:09 - 4:14
    nie zbliża zwłok do ziemi,
    która je otacza.
  • 4:15 - 4:18
    Nie jesteś pożywieniem dla robaków.
  • 4:19 - 4:23
    Kolejna rzecz: przemysł oczyści ciało
    przez balsamowanie,
  • 4:24 - 4:26
    chemiczną konserwację zwłok.
  • 4:26 - 4:28
    To procedura odprowadzenia krwi
  • 4:28 - 4:33
    i zastąpienia jej toksycznym,
    rakotwórczym formaldehydem.
  • 4:33 - 4:35
    Mówi się, że jest to robione
  • 4:35 - 4:36
    dla zdrowia publicznego,
  • 4:36 - 4:39
    bo martwe ciało może być niebezpieczne,
  • 4:39 - 4:41
    ale lekarze na sali potwierdzą,
  • 4:41 - 4:44
    że to twierdzenie dotyczy tylko osób,
  • 4:44 - 4:49
    które zmarły na chorobę
    wysoce zakaźną, jak Ebola.
  • 4:50 - 4:53
    Rozkład ciała ludzkiego,
    który, szczerze mówiąc,
  • 4:53 - 4:56
    jest nieco cuchnący i nieprzyjemny,
  • 4:56 - 4:58
    jest jednak zupełnie bezpieczny.
  • 4:59 - 5:03
    Bakterie chorobotwórcze
    to nie te same bakterie,
  • 5:03 - 5:05
    które powodują gnicie.
  • 5:07 - 5:11
    Na koniec przemysł upiększy zwłoki.
  • 5:11 - 5:15
    Powiedzą ci, że naturalne
    nieżywe ciało twojej matki lub ojca
  • 5:15 - 5:17
    nie jest wystarczająco dobre.
  • 5:18 - 5:19
    Umalują je.
  • 5:19 - 5:21
    Ubiorą w garnitur.
  • 5:21 - 5:25
    Wstrzykną barwniki, aby zmarły
    wyglądał trochę żywiej,
  • 5:25 - 5:26
    jakby tylko odpoczywał.
  • 5:28 - 5:30
    Balsamowanie to oszustwo,
  • 5:30 - 5:34
    które tworzy iluzję, że śmierć i rozkład
    nie są naturalnym końcem
  • 5:34 - 5:37
    całego organicznego życia na tej planecie.
  • 5:39 - 5:44
    Jeśli ten system upiększania,
    oczyszczania, ochrony
  • 5:44 - 5:46
    nie przemawia do was,
  • 5:46 - 5:47
    nie jesteście sami.
  • 5:48 - 5:50
    Jest cała masa ludzi:
  • 5:50 - 5:53
    przedsiębiorcy pogrzebowi,
    projektanci, ekolodzy,
  • 5:53 - 5:57
    którzy próbują wymyślić
    bardziej ekologiczny sposób na śmierć.
  • 5:57 - 6:00
    Dla nich śmierć nie oznacza
  • 6:00 - 6:04
    nieskazitelności, makijażu,
    i niebieskiego smokingu.
  • 6:05 - 6:06
    Nie ma wątpliwości,
  • 6:06 - 6:10
    że bieżących metod pochówku
    nie da się utrzymać
  • 6:10 - 6:14
    przy takim trwonieniu zasobów
    i poleganiu na chemii.
  • 6:14 - 6:16
    Nawet kremacja,
  • 6:16 - 6:20
    zwykle uznawana
    za opcję przyjazną środowisku,
  • 6:20 - 6:22
    zużywa przy jednej kremacji
  • 6:22 - 6:27
    tyle gazu ziemnego,
    co samochód przez 800 km.
  • 6:28 - 6:30
    Więc dokąd teraz?
  • 6:31 - 6:35
    Zeszłego lata byłam w górach
    w Karolinie Północnej,
  • 6:35 - 6:38
    nosiłam wiadra wiórów drzewnych
    w letnim słońcu.
  • 6:39 - 6:43
    Byłam na "Trupiej Farmie"
    uniwersytetu Zachodniej Karoliny,
  • 6:43 - 6:47
    dokładniej zwaną "rozkładalnią ludzi".
  • 6:48 - 6:50
    Trafiają tam ciała oddane nauce,
  • 6:50 - 6:54
    a badania ich rozkładu służą
    rozwojowi medycyny sądowej.
  • 6:55 - 6:56
    Tego dnia
  • 6:56 - 7:01
    wystawiono 12 ciał
    w różnych stadiach rozkładu.
  • 7:01 - 7:03
    Niektóre były zeszkieletowane,
  • 7:03 - 7:05
    jedno miało na sobie fioletową piżamę,
  • 7:05 - 7:08
    u jednego ciągle było widać blond zarost.
  • 7:09 - 7:12
    Aspekt kryminalistyczny jest fascynujący,
  • 7:12 - 7:15
    ale nie po to tam byłam.
  • 7:15 - 7:18
    Byłam tam, bo moja koleżanka,
    Katrina Spade,
  • 7:18 - 7:22
    chce utworzyć nowy system
    zamiast kremowania zwłok:
  • 7:22 - 7:24
    kompostowanie zwłok.
  • 7:25 - 7:27
    Nazywa ten proces "rekompozycją"
  • 7:27 - 7:31
    a używa się go od lat przy bydle
    i innych zwierzętach hodowlanych.
  • 7:32 - 7:33
    Katrina myśli o zakładzie,
  • 7:33 - 7:36
    gdzie rodzina mogłaby umieścić zmarłego
  • 7:36 - 7:40
    w wysoko odżywczej mieszance,
    która w 4-6 tygodni
  • 7:40 - 7:44
    rozłoży całe ciało na glebę.
  • 7:45 - 7:46
    Przez tych 4-6 tygodni
  • 7:46 - 7:49
    twoje cząsteczki stają się
    innymi cząsteczkami:
  • 7:49 - 7:50
    przekształcasz się.
  • 7:52 - 7:55
    Jak to się ma do rosnącego pragnienia
  • 7:55 - 7:56
    wielu ludzi,
  • 7:56 - 7:58
    aby być pochowanym pod drzewem
  • 7:58 - 8:00
    lub by stać się drzewem po śmierci?
  • 8:01 - 8:04
    Przy tradycyjnej kremacji,
    pozostałe prochy
  • 8:04 - 8:06
    - nieorganiczne cząstki kości -
  • 8:06 - 8:09
    tworzą grubą, kredową warstwę,
  • 8:09 - 8:12
    która niewłaściwie rozprowadzona w glebie
  • 8:12 - 8:15
    może zaszkodzić drzewu.
  • 8:16 - 8:19
    Ale dzięki rekompozycji stajesz się glebą,
  • 8:19 - 8:20
    możesz odżywiać to drzewo
  • 8:20 - 8:24
    i być pośmiertnym dawcą,
    tak jak dziś tego chcesz
  • 8:24 - 8:26
    i na co zasługujesz.
  • 8:27 - 8:30
    To jedna opcja na przyszłość kremacji.
  • 8:30 - 8:33
    A co z przyszłością cmentarzy?
  • 8:33 - 8:37
    Wiele osób uważa, że cmentarze
    nie powinny w ogóle istnieć,
  • 8:37 - 8:39
    gdyż zaczyna nam brakować gruntów.
  • 8:40 - 8:42
    A gdyby je przekształcić,
  • 8:42 - 8:45
    aby zwłoki nie były wrogiem ziemi,
  • 8:45 - 8:47
    ale jej potencjalnym wybawcą?
  • 8:48 - 8:50
    Mowa o pochówku konserwującym,
  • 8:50 - 8:54
    gdzie duże połacie ziemi
    są brane w dzierżawę.
  • 8:55 - 9:00
    Piękne jest to, że kiedy parę zwłok
    zostanie pochowanych na tym terenie,
  • 9:00 - 9:03
    nie można go ruszać,
    nie można na nim budować,
  • 9:03 - 9:06
    stąd nazwa "pochówek konserwujący".
  • 9:06 - 9:10
    Równa się to pośmiertnemu
    przywiązywaniu się do drzewa:
  • 9:10 - 9:12
    "Nigdzie nie idę!
  • 9:12 - 9:15
    Naprawdę nie mogę. Rozkładam się tu".
  • 9:15 - 9:17
    (Śmiech)
  • 9:17 - 9:19
    Pieniądze, które rodzina daje na cmentarz,
  • 9:19 - 9:22
    są przeznaczone na ochronę
    i zarządzanie terenem.
  • 9:23 - 9:28
    Nie ma typowych płyt nagrobnych
    i nagrobków.
  • 9:28 - 9:30
    Groby są rozrzucone na terenie
  • 9:30 - 9:32
    pod eleganckimi mogiłami
  • 9:32 - 9:35
    oznaczonymi jedynie kamieniem
    lub małą metalową płytką,
  • 9:35 - 9:38
    a czasem lokalizowane tylko za pomocą GPS.
  • 9:39 - 9:40
    Nie ma tu balsamowania,
  • 9:40 - 9:43
    nie ma ciężkich, metalowych trumien.
  • 9:43 - 9:46
    Mój dom pogrzebowy sprzedaje kilka trumien
  • 9:46 - 9:49
    uplecionych z wierzby czy bambusa,
  • 9:49 - 9:53
    ale większość rodzin
    wybiera tylko prosty całun.
  • 9:54 - 9:58
    Nie ma wielkich grobowców,
    których wymaga większość cmentarzy,
  • 9:58 - 10:01
    bo ułatwia im to utrzymanie zieleni.
  • 10:02 - 10:06
    Rodziny mogą tu przychodzić,
    rozkoszować się naturą,
  • 10:06 - 10:08
    mogą nawet zasadzić drzewo lub krzew,
  • 10:08 - 10:11
    chociaż dozwolone są tylko rośliny
    rodzime dla danego terenu.
  • 10:12 - 10:16
    Zmarły stapia się z pejzażem.
  • 10:16 - 10:19
    Jest nadzieja
    w cmentarzach konserwujących.
  • 10:20 - 10:25
    Oferują one zieloną przestrzeń
    na terenach miejskich i wiejskich.
  • 10:26 - 10:30
    Dają szansę na przywrócenie
    rodzimych roślin i zwierząt w regionie.
  • 10:31 - 10:33
    Oferują szlaki,
  • 10:33 - 10:35
    miejsca praktyk duchowych,
  • 10:35 - 10:38
    miejsca spotkań i wydarzeń,
  • 10:38 - 10:41
    miejsca, gdzie natura
    spotyka się z żałobą.
  • 10:42 - 10:46
    Co najważniejsze, dają nam nową szansę,
  • 10:46 - 10:51
    by po prostu rozłożyć się
    w wykopanej dziurze.
  • 10:52 - 10:53
    Ziemia,
  • 10:53 - 10:55
    powiem wam,
  • 10:55 - 10:57
    tęskniła za nami.
  • 10:57 - 10:59
    Myślę, że wielu ludzi
  • 10:59 - 11:01
    zaczyna rozumieć,
  • 11:01 - 11:05
    że obecna branża pogrzebowa
    do nich nie pasuje.
  • 11:06 - 11:07
    Dla wielu z nas
  • 11:08 - 11:12
    sterylność i upiększanie
    nie odzwierciedla, kim jesteśmy.
  • 11:12 - 11:15
    Nie oddaje tego,
    w co wierzyliśmy za życia.
  • 11:16 - 11:20
    Czy zmiana sposobu chowania zmarłych
    rozwiąże problem zmian klimatu?
  • 11:20 - 11:22
    Nie.
  • 11:22 - 11:24
    Ale będzie odważnym krokiem
  • 11:24 - 11:28
    w postrzeganiu nas
    jako mieszkańców tej planety.
  • 11:29 - 11:33
    Jeśli możemy umrzeć w sposób
    bardziej pokorny i świadomy,
  • 11:33 - 11:36
    wierzę, że jest dla nas nadzieja.
  • 11:36 - 11:37
    Dziękuję.
  • 11:38 - 11:41
    (Brawa)
Title:
Pochówek, który odżywia planetę
Speaker:
Caitlin Doughty
Description:

Oto pytanie, na które każdy musi odpowiedzieć wcześniej czy później: co ma się stać z twoim ciałem po śmierci? Przedsiębiorca pogrzebowy Caitlin Doughty odkrywa nowe sposoby na przygotowanie do nieuniknionej śmierci. Dowiedz się więcej dzięki tej błyskotliwej prelekcji o pomysłach na pochówek (jak "rekompozycja" i "pochówek konserwujący"), które zwracają ciało ziemi w ekologiczny, skromny i świadomy sposób.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:54

Polish subtitles

Revisions