WEBVTT

00:00:01.388 --> 00:00:03.001
Kiedy umrę,

00:00:03.025 --> 00:00:08.108
chcę, aby moje ciało
rzucono zwierzętom na pożarcie.

00:00:09.100 --> 00:00:13.811
Taka praktyka nie jest dla wszystkich.

NOTE Paragraph

00:00:13.835 --> 00:00:14.868
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:00:14.892 --> 00:00:18.845
Być może rozmawialiście już
z rodziną o swojej śmierci

00:00:18.869 --> 00:00:22.589
i zdecydowaliście się
na przykład na kremację.

00:00:23.013 --> 00:00:25.579
W ramach całkowitej jawności

00:00:25.603 --> 00:00:31.591
plany wobec mojego martwego ciała
nie są aktualnie całkiem legalne,

00:00:31.615 --> 00:00:33.606
ale istnieją precedensy.

NOTE Paragraph

00:00:34.104 --> 00:00:37.692
Przez całą historię ludzkości
rozkładano zmarłych.

00:00:37.716 --> 00:00:39.785
To tak zwana ekspozycja zwłok.

00:00:40.276 --> 00:00:44.356
Pewnie ma miejsce nawet w tym momencie.

00:00:44.864 --> 00:00:47.095
W górskich regionach Tybetu

00:00:47.119 --> 00:00:49.183
praktykuje się pogrzeb powietrzny,

00:00:49.207 --> 00:00:53.098
rytuał, w którym ciało
zostawia się sępom na pożarcie.

00:00:53.725 --> 00:00:58.951
W Bombaju, w Indiach,
wyznawcy zaratusztrianizmu

00:00:58.975 --> 00:01:03.252
wykładają zmarłych w budowlach
zwanych "Wieżami Milczenia".

00:01:03.667 --> 00:01:06.211
Te interesujące kulturalne ciekawostki,

00:01:06.235 --> 00:01:10.683
które nigdy nie były
zbyt popularne na Zachodzie,

00:01:10.707 --> 00:01:12.407
są czymś niespodziewanym.

NOTE Paragraph

00:01:13.158 --> 00:01:18.188
W Ameryce pośmiertną tradycją
stało się chemiczne konserwowanie zwłok,

00:01:18.212 --> 00:01:21.593
po nim pochówek na lokalnym cmentarzu,

00:01:21.617 --> 00:01:23.937
lub, ostatnio, kremacja.

00:01:25.023 --> 00:01:28.286
Jestem od niedawna wegetarianką.

00:01:28.310 --> 00:01:31.929
To znaczy, że przez pierwsze 30 lat życia

00:01:31.953 --> 00:01:34.160
gorączkowo pochłaniałam zwierzęta,

00:01:34.184 --> 00:01:36.162
ile się dało.

00:01:36.886 --> 00:01:41.466
Dlaczego po mojej śmierci
nie oddać im podobne przysługi?

NOTE Paragraph

00:01:41.490 --> 00:01:43.257
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:01:43.281 --> 00:01:45.161
Czyż nie jestem zwierzęciem?

00:01:45.185 --> 00:01:49.949
Czyż my wszyscy w tej sali
nie jesteśmy biologicznie zwierzętami?

00:01:51.129 --> 00:01:53.781
Pogodzenie się z faktem,
że jesteśmy zwierzętami

00:01:53.805 --> 00:01:56.936
może mieć przerażające konsekwencje.

00:01:57.400 --> 00:02:01.428
Oznacza to zaakceptowanie tego,
że jesteśmy skazani na śmierć i rozkład,

00:02:01.452 --> 00:02:04.694
jak każde stworzenie na Ziemi.

NOTE Paragraph

00:02:06.256 --> 00:02:09.870
Przez ostatnie 9 lat
pracowałam w branży pogrzebowej,

00:02:09.894 --> 00:02:12.025
najpierw jako operator krematorium,

00:02:12.049 --> 00:02:14.041
potem jako przedsiębiorca pogrzebowy,

00:02:14.041 --> 00:02:16.663
a ostatnio jako właścicielka
domu pogrzebowego.

00:02:17.342 --> 00:02:19.074
Mam dobre wieści:

00:02:19.098 --> 00:02:24.670
jeśli nie chcesz słyszeć
o "wyroku śmierci i rozkładu",

00:02:24.694 --> 00:02:28.910
otrzymasz wszelką pomoc
w unikaniu tego tematu

00:02:28.934 --> 00:02:30.711
od branży pogrzebowej.

NOTE Paragraph

00:02:31.820 --> 00:02:33.985
To przemysł wart miliardy dolarów,

00:02:34.009 --> 00:02:36.993
a jego model ekonomiczny
opiera się na zasadach

00:02:37.017 --> 00:02:42.496
ochrony, oczyszczania i upiększania zwłok.

00:02:43.610 --> 00:02:45.782
Z rozmysłem lub nie,

00:02:45.806 --> 00:02:50.299
branża pogrzebowa wspiera
ideę nadzwyczajności człowieka.

00:02:50.816 --> 00:02:52.458
Nieważne, co się z tym wiąże,

00:02:52.482 --> 00:02:53.774
ile to kosztuje,

00:02:53.798 --> 00:02:55.756
jak degraduje środowisko,

00:02:55.780 --> 00:02:59.053
robimy to, bo ludzie są tego warci!

00:02:59.947 --> 00:03:01.535
Ignoruje się fakt,

00:03:01.559 --> 00:03:06.646
że śmierć może być sprawą
emocjonalnie kłopotliwą i złożoną

00:03:06.670 --> 00:03:09.214
i że w rozkładzie tkwi piękno

00:03:09.238 --> 00:03:13.651
- piękno naturalnego powrotu
do ziemi, z której wyszliśmy.

00:03:15.180 --> 00:03:17.096
Nie zrozumcie mnie źle,

00:03:17.120 --> 00:03:20.107
całkowicie rozumiem znaczenie rytuału,

00:03:20.131 --> 00:03:23.232
zwłaszcza jeśli chodzi o naszych bliskich.

00:03:23.256 --> 00:03:26.791
Musimy jednak móc stworzyć
i praktykować ten rytuał

00:03:26.815 --> 00:03:28.596
bez szkody dla środowiska,

00:03:28.620 --> 00:03:31.559
dlatego też potrzebne są nowe opcje.

NOTE Paragraph

00:03:32.415 --> 00:03:37.455
Wróćmy do idei ochrony,
oczyszczania i upiększania.

00:03:37.479 --> 00:03:39.255
Zacznijmy od zwłok.

00:03:39.852 --> 00:03:42.871
Branża pogrzebowa chroni ciało,

00:03:42.895 --> 00:03:47.736
oferując rodzinie trumnę
zrobioną z drewna lub metalu

00:03:47.760 --> 00:03:49.639
z gumowym szczeliwem.

00:03:50.263 --> 00:03:53.834
Na cmentarzu, w dniu pogrzebu,
trumna zostanie opuszczona

00:03:53.858 --> 00:03:56.995
do betonowego lub metalowego grobowca.

00:03:57.753 --> 00:04:01.677
Marnuje się wszystkie te zasoby:
beton, metal, drewno,

00:04:01.701 --> 00:04:05.466
chowając je w podziemnych fortecach.

00:04:06.300 --> 00:04:08.848
Pochówek na cmentarzu

00:04:08.872 --> 00:04:14.165
nie zbliża zwłok do ziemi,
która je otacza.

00:04:14.750 --> 00:04:17.714
Nie jesteś pożywieniem dla robaków.

NOTE Paragraph

00:04:18.657 --> 00:04:23.476
Kolejna rzecz: przemysł oczyści ciało
przez balsamowanie,

00:04:23.500 --> 00:04:25.701
chemiczną konserwację zwłok.

00:04:26.306 --> 00:04:28.240
To procedura odprowadzenia krwi

00:04:28.264 --> 00:04:32.566
i zastąpienia jej toksycznym,
rakotwórczym formaldehydem.

00:04:33.449 --> 00:04:34.829
Mówi się, że jest to robione

00:04:34.829 --> 00:04:36.086
dla zdrowia publicznego,

00:04:36.086 --> 00:04:38.866
bo martwe ciało może być niebezpieczne,

00:04:38.890 --> 00:04:41.389
ale lekarze na sali potwierdzą,

00:04:41.413 --> 00:04:44.167
że to twierdzenie dotyczy tylko osób,

00:04:44.191 --> 00:04:49.107
które zmarły na chorobę
wysoce zakaźną, jak Ebola.

00:04:50.021 --> 00:04:53.260
Rozkład ciała ludzkiego,
który, szczerze mówiąc,

00:04:53.284 --> 00:04:56.274
jest nieco cuchnący i nieprzyjemny,

00:04:56.298 --> 00:04:58.041
jest jednak zupełnie bezpieczny.

00:04:58.795 --> 00:05:03.303
Bakterie chorobotwórcze
to nie te same bakterie,

00:05:03.327 --> 00:05:05.301
które powodują gnicie.

NOTE Paragraph

00:05:06.656 --> 00:05:10.596
Na koniec przemysł upiększy zwłoki.

00:05:11.181 --> 00:05:15.070
Powiedzą ci, że naturalne
nieżywe ciało twojej matki lub ojca

00:05:15.094 --> 00:05:17.178
nie jest wystarczająco dobre.

00:05:17.665 --> 00:05:19.393
Umalują je.

00:05:19.417 --> 00:05:21.208
Ubiorą w garnitur.

00:05:21.232 --> 00:05:25.171
Wstrzykną barwniki, aby zmarły
wyglądał trochę żywiej,

00:05:25.195 --> 00:05:26.481
jakby tylko odpoczywał.

00:05:27.672 --> 00:05:29.938
Balsamowanie to oszustwo,

00:05:29.962 --> 00:05:34.359
które tworzy iluzję, że śmierć i rozkład
nie są naturalnym końcem

00:05:34.383 --> 00:05:37.268
całego organicznego życia na tej planecie.

NOTE Paragraph

00:05:38.609 --> 00:05:43.627
Jeśli ten system upiększania,
oczyszczania, ochrony

00:05:43.651 --> 00:05:45.844
nie przemawia do was,

00:05:45.868 --> 00:05:47.267
nie jesteście sami.

00:05:47.830 --> 00:05:49.806
Jest cała masa ludzi:

00:05:49.830 --> 00:05:52.794
przedsiębiorcy pogrzebowi,
projektanci, ekolodzy,

00:05:52.818 --> 00:05:56.629
którzy próbują wymyślić
bardziej ekologiczny sposób na śmierć.

00:05:57.381 --> 00:05:59.863
Dla nich śmierć nie oznacza

00:05:59.887 --> 00:06:04.079
nieskazitelności, makijażu,
i niebieskiego smokingu.

00:06:04.746 --> 00:06:06.144
Nie ma wątpliwości,

00:06:06.168 --> 00:06:10.095
że bieżących metod pochówku
nie da się utrzymać

00:06:10.119 --> 00:06:13.755
przy takim trwonieniu zasobów
i poleganiu na chemii.

00:06:14.498 --> 00:06:15.840
Nawet kremacja,

00:06:15.864 --> 00:06:19.582
zwykle uznawana
za opcję przyjazną środowisku,

00:06:19.606 --> 00:06:21.844
zużywa przy jednej kremacji

00:06:21.868 --> 00:06:26.768
tyle gazu ziemnego,
co samochód przez 800 km.

NOTE Paragraph

00:06:27.928 --> 00:06:30.482
Więc dokąd teraz?

00:06:31.368 --> 00:06:34.720
Zeszłego lata byłam w górach
w Karolinie Północnej,

00:06:34.744 --> 00:06:38.091
nosiłam wiadra wiórów drzewnych
w letnim słońcu.

00:06:38.741 --> 00:06:42.930
Byłam na "Trupiej Farmie"
uniwersytetu Zachodniej Karoliny,

00:06:42.954 --> 00:06:46.786
dokładniej zwaną "rozkładalnią ludzi".

00:06:47.794 --> 00:06:50.039
Trafiają tam ciała oddane nauce,

00:06:50.063 --> 00:06:54.087
a badania ich rozkładu służą
rozwojowi medycyny sądowej.

00:06:54.820 --> 00:06:56.108
Tego dnia

00:06:56.132 --> 00:07:00.703
wystawiono 12 ciał
w różnych stadiach rozkładu.

00:07:00.727 --> 00:07:03.008
Niektóre były zeszkieletowane,

00:07:03.032 --> 00:07:05.404
jedno miało na sobie fioletową piżamę,

00:07:05.428 --> 00:07:08.164
u jednego ciągle było widać blond zarost.

00:07:09.210 --> 00:07:12.119
Aspekt kryminalistyczny jest fascynujący,

00:07:12.143 --> 00:07:14.539
ale nie po to tam byłam.

00:07:14.563 --> 00:07:17.825
Byłam tam, bo moja koleżanka,
Katrina Spade,

00:07:17.849 --> 00:07:22.189
chce utworzyć nowy system
zamiast kremowania zwłok:

00:07:22.213 --> 00:07:24.163
kompostowanie zwłok.

NOTE Paragraph

00:07:24.925 --> 00:07:27.443
Nazywa ten proces "rekompozycją"

00:07:27.467 --> 00:07:31.139
a używa się go od lat przy bydle
i innych zwierzętach hodowlanych.

00:07:31.645 --> 00:07:33.169
Katrina myśli o zakładzie,

00:07:33.193 --> 00:07:35.819
gdzie rodzina mogłaby umieścić zmarłego

00:07:35.843 --> 00:07:40.274
w wysoko odżywczej mieszance,
która w 4-6 tygodni

00:07:40.298 --> 00:07:43.902
rozłoży całe ciało na glebę.

00:07:44.802 --> 00:07:46.247
Przez tych 4-6 tygodni

00:07:46.271 --> 00:07:48.729
twoje cząsteczki stają się
innymi cząsteczkami:

00:07:48.753 --> 00:07:50.491
przekształcasz się.

NOTE Paragraph

00:07:51.706 --> 00:07:54.759
Jak to się ma do rosnącego pragnienia

00:07:54.783 --> 00:07:56.385
wielu ludzi,

00:07:56.409 --> 00:07:57.914
aby być pochowanym pod drzewem

00:07:57.938 --> 00:07:59.999
lub by stać się drzewem po śmierci?

00:08:00.710 --> 00:08:04.240
Przy tradycyjnej kremacji,
pozostałe prochy

00:08:04.264 --> 00:08:06.250
- nieorganiczne cząstki kości -

00:08:06.274 --> 00:08:08.525
tworzą grubą, kredową warstwę,

00:08:08.549 --> 00:08:11.772
która niewłaściwie rozprowadzona w glebie

00:08:11.796 --> 00:08:14.973
może zaszkodzić drzewu.

00:08:15.552 --> 00:08:18.857
Ale dzięki rekompozycji stajesz się glebą,

00:08:18.881 --> 00:08:20.415
możesz odżywiać to drzewo

00:08:20.439 --> 00:08:24.128
i być pośmiertnym dawcą,
tak jak dziś tego chcesz

00:08:24.152 --> 00:08:25.945
i na co zasługujesz.

NOTE Paragraph

00:08:26.818 --> 00:08:30.161
To jedna opcja na przyszłość kremacji.

00:08:30.185 --> 00:08:32.570
A co z przyszłością cmentarzy?

00:08:33.112 --> 00:08:37.177
Wiele osób uważa, że cmentarze
nie powinny w ogóle istnieć,

00:08:37.201 --> 00:08:39.240
gdyż zaczyna nam brakować gruntów.

00:08:39.977 --> 00:08:42.190
A gdyby je przekształcić,

00:08:42.214 --> 00:08:44.819
aby zwłoki nie były wrogiem ziemi,

00:08:44.843 --> 00:08:46.802
ale jej potencjalnym wybawcą?

00:08:47.805 --> 00:08:50.358
Mowa o pochówku konserwującym,

00:08:50.382 --> 00:08:54.441
gdzie duże połacie ziemi
są brane w dzierżawę.

00:08:55.274 --> 00:09:00.104
Piękne jest to, że kiedy parę zwłok
zostanie pochowanych na tym terenie,

00:09:00.128 --> 00:09:03.146
nie można go ruszać,
nie można na nim budować,

00:09:03.170 --> 00:09:05.968
stąd nazwa "pochówek konserwujący".

00:09:05.992 --> 00:09:09.874
Równa się to pośmiertnemu
przywiązywaniu się do drzewa:

00:09:09.898 --> 00:09:12.362
"Nigdzie nie idę!

00:09:12.386 --> 00:09:15.431
Naprawdę nie mogę. Rozkładam się tu".

NOTE Paragraph

00:09:15.455 --> 00:09:16.550
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:09:16.574 --> 00:09:18.895
Pieniądze, które rodzina daje na cmentarz,

00:09:18.919 --> 00:09:22.428
są przeznaczone na ochronę
i zarządzanie terenem.

00:09:23.376 --> 00:09:27.775
Nie ma typowych płyt nagrobnych
i nagrobków.

00:09:27.799 --> 00:09:29.946
Groby są rozrzucone na terenie

00:09:29.970 --> 00:09:31.530
pod eleganckimi mogiłami

00:09:31.554 --> 00:09:35.235
oznaczonymi jedynie kamieniem
lub małą metalową płytką,

00:09:35.259 --> 00:09:38.157
a czasem lokalizowane tylko za pomocą GPS.

00:09:38.743 --> 00:09:40.417
Nie ma tu balsamowania,

00:09:40.441 --> 00:09:42.640
nie ma ciężkich, metalowych trumien.

00:09:43.300 --> 00:09:45.505
Mój dom pogrzebowy sprzedaje kilka trumien

00:09:45.529 --> 00:09:49.281
uplecionych z wierzby czy bambusa,

00:09:49.305 --> 00:09:53.028
ale większość rodzin
wybiera tylko prosty całun.

00:09:53.979 --> 00:09:57.819
Nie ma wielkich grobowców,
których wymaga większość cmentarzy,

00:09:57.843 --> 00:10:01.162
bo ułatwia im to utrzymanie zieleni.

00:10:02.101 --> 00:10:05.633
Rodziny mogą tu przychodzić,
rozkoszować się naturą,

00:10:05.657 --> 00:10:08.334
mogą nawet zasadzić drzewo lub krzew,

00:10:08.358 --> 00:10:11.360
chociaż dozwolone są tylko rośliny
rodzime dla danego terenu.

00:10:12.054 --> 00:10:15.793
Zmarły stapia się z pejzażem.

NOTE Paragraph

00:10:16.259 --> 00:10:19.410
Jest nadzieja
w cmentarzach konserwujących.

00:10:20.091 --> 00:10:24.913
Oferują one zieloną przestrzeń
na terenach miejskich i wiejskich.

00:10:25.747 --> 00:10:30.109
Dają szansę na przywrócenie
rodzimych roślin i zwierząt w regionie.

00:10:30.922 --> 00:10:32.895
Oferują szlaki,

00:10:32.919 --> 00:10:34.967
miejsca praktyk duchowych,

00:10:34.991 --> 00:10:38.106
miejsca spotkań i wydarzeń,

00:10:38.130 --> 00:10:41.282
miejsca, gdzie natura
spotyka się z żałobą.

00:10:42.451 --> 00:10:45.847
Co najważniejsze, dają nam nową szansę,

00:10:45.871 --> 00:10:50.998
by po prostu rozłożyć się
w wykopanej dziurze.

00:10:51.966 --> 00:10:53.355
Ziemia,

00:10:53.379 --> 00:10:55.047
powiem wam,

00:10:55.071 --> 00:10:56.600
tęskniła za nami.

NOTE Paragraph

00:10:57.155 --> 00:10:59.187
Myślę, że wielu ludzi

00:10:59.211 --> 00:11:00.808
zaczyna rozumieć,

00:11:00.832 --> 00:11:05.141
że obecna branża pogrzebowa
do nich nie pasuje.

00:11:06.298 --> 00:11:07.488
Dla wielu z nas

00:11:07.512 --> 00:11:11.923
sterylność i upiększanie
nie odzwierciedla, kim jesteśmy.

00:11:11.947 --> 00:11:15.176
Nie oddaje tego,
w co wierzyliśmy za życia.

00:11:16.014 --> 00:11:19.933
Czy zmiana sposobu chowania zmarłych
rozwiąże problem zmian klimatu?

00:11:20.449 --> 00:11:21.599
Nie.

00:11:22.052 --> 00:11:24.077
Ale będzie odważnym krokiem

00:11:24.101 --> 00:11:27.631
w postrzeganiu nas
jako mieszkańców tej planety.

00:11:28.654 --> 00:11:33.262
Jeśli możemy umrzeć w sposób
bardziej pokorny i świadomy,

00:11:33.286 --> 00:11:35.786
wierzę, że jest dla nas nadzieja.

NOTE Paragraph

00:11:36.232 --> 00:11:37.476
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:11:37.500 --> 00:11:40.741
(Brawa)