Рејчел Ботсман: Поволностите на заедничката потрошувачка

На TEDx Сиднеј, Рејчел Ботсман вели дека ние сме „создадени за да споделуваме“ - и покажува како вебстраните од типот на Zipcar и Swaptree ги менуваат правилата на човековото однесување.

Денеска би сакала да зборувам

за подемот на заедничката потрошувачка.

Ќе објаснам за што се работи и ќе се обидам

да ве убедам, за само 15 минути,

дека ова не е наивна идеја

или краткорочен тренд,

туку моќна социо-економска сила,

која редефинира не само
што конзумираме

туку и како конзумираме.

Како за почеток, еве ви еден навидум, едноставен пример.

Кренете рака, колкумина од вас

имате книги, ЦД-а, ДВД-ја или видеа

расфрлани низ вашите домови,

кои најверојатно никогаш повеќе
нема да ги употребите,

а сепак не можете да се натерате да ги фрлите?

Не можам да ги видам сите кренати раце,

ама изгледа сите од вас, нели?

На нашите полици дома

имаме цела колекција од ДВД серијата „24."

Шеста сезона да бидам попрецизна.

Ако добро се сеќавам, ја добивме за Божиќ
пред три години.

Мојот сопруг - Крис и јас

ја обожаваме оваа серија.

Но да бидеме искрени, ако ја изгледате еднаш, можеби двапати,

потоа веќе не ви е интересна,

бидејќи веќе знаете како Џек Бауер ќе ги победи терористите.

Па така серијата си седи на полица

застарена за нас,

но со голем скриен потенцијал за некој друг.

Но пред да продолжиме, морам да признаам нешто.

Живеев во Њујорк 10 години

и сум голем обожавател на „Сексот и градот."

Би сакала повторно да го гледам
првиот дел од филмот.

само како загревање за продолжението кое излегува следната недела.

Па како најлесно би можела

да ја земенам нашата стара копија од „24,"

за копијата што ја сакам од „Сексот и градот“?

Можеби некои од вас забележале дека се развива

нов сектор на пазарот,
наречен „тргување со размена."

Тргувањето со размена ви е како

онлајн платформа за состаноци

за сите работи кои не ви се потребни.

Функционира така што го користи интернетот

за да креира неограничен пазар

во кој се поврзуваат „понудата“ на личноста А,

со „желбите“ на личноста Ц,

без разлика за што се работи.

Минатата недела посетив една од овие вебстрани,

соодветно наречена Swaptree (Дрво за размена)

и пронајдов повеќе од 59 300 работи

кои во истиот момент можев да ги заменам

за мојата копија од серијата „24."

Баш во овој момент,

некаде во Калифорнија, беше Рондорон

кој сакаше да ја замени својата

речиси нова копија од „Сексот и градот“

за мојата копија од „24."

Со други зборови,

Swaptree (Дрвото за размена)

успеа да го реши мојот проблем,

или проблем кој економистите го нарекуваат
„коинциденција на потребите,"

за само 60 секунди.

Уште поинтересно, во истиот момент добивате сметка

бидејќи веќе ги имате сите податоци за нарачката.

Се разбира, има одлична техничка поддршка

зад вебстраните како Swaptree,

но тоа не ме интересира,

а не е ни поентата
на тргувањето со размена.

Мојата страст и тоа што посветено го истражувам

во изминативе неколку години,

e соработката и механизмите на доверба

втемелени во овие системи.

Кога ќе се замислите

изгледа како луда идеја,
дури и до пред неколку години,

дека јас би ги разменувала моите
работи со тотален странец,

чие вистинско име не го познавам

и без да размениме никакви пари.

Но сепак, 99% од размената на Swaptree

е целосно успешна,

а само 1% добива негативен рејтинг,

и тоа заради помали ситници,

на пример дека испораката не била навремена.

Значи што уствари се одвива овде?

Во игра имаме една исклучително моќна

динамика со огромен комерцијален и културолошки

потенцијал.

Имено, технологијата

овозможува

создавање на доверба помеѓу непознати лица.

Денеска живееме во т.н. глобално село,

каде можеме да го имитираме односот

кој се случува лице в лице,

но во размери и начини

кои никогаш порано не биле возможни.

Во основа, гледаме како

социјалните мрежи и технологијата

нè враќаат назад во времето.

Повторно се трампаме, тргуваме,

разменуваме, делиме

но на современ начин,

кој има динамична и привлечна форма.

За мене е неверојатно

тоа што ние, всушност, се поврзуваме за да делиме,

без разлика дали е тоа нашето соседство, училиште

нашата канцеларија или Фејсбук мрежата,

а сето тоа создава нова економија

на „она што е мое, е и твое."

Од моќниот eBay,

најстариот од сите онлајн пазари за размена,

до компании за заедничко користење на автомобили, како GoGet

каде со месечна членарина можете да изнајмите автомобил во секое време,

па сè до социјални мрежи за позајмување, како Zopa,

мрежа што било кој од оваа публика

кој може да позајми 100 долари,

ќе го поврзе со некој кому му се потребни, било каде во светот

повторно почнуваме меѓусебно да делиме и соработуваме

на нови начини, кои јас верувам

дека се повеќе модерни, отколку застарени.

Овој тренд јас го нарекувам „заедничка потрошувачка."

Сега, пред да навлезам во различните системи

на заедничката потрошувачка,

би сакала да одговорам на прашањето

кое, на секој автор со право му се поставува,

а тоа е: Од каде потекнува оваа идеја?

Би сакала да можев да кажам дека се разбудив едно утро

и си реков: „Ќе пишувам за заедничка потрошувачка,"

но всушност сè започна од еден комплициран сплет

на навидум неповрзани идеи.

Во текот на следната минута,

она што ќе го видите ќе наликува на мрежа

од сите аспекти кои поминуваа низ мојата глава.

Најпрвин почнав да забележувам дека

се појавуваат многу значајни концепти,

од мудроста на толпата до т.н. смарт групи

и за тоа колку е неверојатно лесно

да се формираат групи за одредена цел.

Го поврзав овој глобален тренд

со примери од целиот свет,

почнувајќи од претседателски избори

па се до неславната Wikipedia и се останато

што може да се постигне со моќта на бројките.

Сега, знаете како е кога ќе научите некој нов збор

и во истиот момент почнувате да го забележувате насекаде?

Токму тоа ми се случи мене,

кога ми стана јасно дека еволуираме

од пасивни конзументи

во креатори,

и на крајот прераснуваме во „соработувачи."

Во основа интернетот

ја отстранува потребата за посредник,

па така секој, на пример дизајнер на маички

или некој што знае да плете

ќе може да заработи продавајќи од еден на друг.

Моќта на "од еден на друг" револуцијата

е распорстранета насекаде, а тоа

значи дека меѓусебното делење се случува во огромни размери.

На пример, фасцинантно е

тоа што во секоја минута од мојот говор

на YouTube

се аплоудираат по 25 часа видео материјал.

Овие примери ме фасцинираат бидејќи тие

всушност ги осветлуваат

нашите приматски инстинкти.

Мислам, ние сме мајмуни,

родени сме и воспитувани да
споделуваме и да соработуваме.

И тоа сме го правеле илјадници години,

без разлика дали е тоа ловење во групи

или пак заедничка обработка на земјата,

се до појавата на денешниов систем, наречен хипер-потрошувачка,

кога си се затворивме

и си создадовме сопствени мали имоти.

Но работите се менуваат

и една од причините

е Интернет генерацијата (Gem-Y).

Тие растат споделувајќи

документи, видео игри и знаење.

Тоа е нормално за оваа генерација.

Па така ние, од милениумската генерација
(јас сум од таа генерација)

ги следиме нивните чекори,

тие нè пренесуваат од индивидуална,
во колективна култура.

Оваа транзиција се одвива ептен брзо

заради динамичната соработка.

Денеска живееме во поврзан свет

каде можеме да лоцираме било кој, во било кое време,

преку некој мал уред во нашите раце.

Сето ова ми минуваше низ главата

кон крајот на 2008,

кога, како што знаете, се случи големата финансиска криза.

Томас Фридман, еден од моите омилени колумнисти на Њујорк Тајмс,

остроумно кажа

дека во 2008 удривме во ѕид,

тогаш мајка природа и пазарот

заедно рекоа „доста е."

Денеска ни е многу јасно

дека економија базирана на хипер-потрошувачка

е лабилна стратегија. Тоа е кула од карти.

Сепак, како поединци не знаеме што да правиме.

За сето ова се зборува многу на Twitter, нели?

Па така, некое време бев многу збунета,

се додека не сфатив дека сето ова се случува

заради четири клучни движечки сили.

Прво, враќањето на вербата во заедницата

и согледување на вистинската вредност на пријателите и соседите.

Следно, навалата на социјалните мрежи

и технологии

кои од корен го сменија нашето однесување.

Трето, притисокот од нерешените еколошки проблеми.

И четврто, глобалната рецесија

која пред сè ги шокираше потрошувачите

и го промени нивното однесување.

Овие четири двигатели

се здружуваат во едно

и ја создаваат големата промена --

која нè оддалечува од 20-от век,

доминиран од хипер-потрошувачката,

и нè внесува во 21-от век,

чиј главен белег е заедничката потрошувачка.

Генерално гледано, верувам дека
сме во преодна фаза

во која споделувањата --

кои ги правиме преку страни како Flickr и Twitter,

и кои веќе ни се ептен нормална работа,

веќе се случуваат во области од
нашиот секојдневен живот.

Од утринското патување до работа, до начинот на кој се дизајнира модата,

до тоа како одгледуваме храна

ние одново заеднички конзумираме и соработуваме.

Јас и мојот коавтор Ру Роџерс

собравме илјадници примери

на заедничка потрошувачка од целиот свет.

И иако се меѓусебно различни

во нивната големина, развиеност и намена,

кога се задлабочивме

сфативме дека можат да се организираат
во три посебни системи.

Првиот, пазари за редистрибуција

Пазарите за редистрибуција, исто како и Swaptree,

земаат користен или
претходно поседуван предмет

и го пренесуваат од едно место каде
веќе не е потребен

до таму или до оној,
кој има потреба од истиот.

Тие припаѓаат на т.н. концепт на 5-те „R“ --

намалување, повторна употреба, рециклирање,

поправање и редистрибуирање --

бидејќи го продолжуваат векот на траење на производот,

а со самото тоа го намалуваат отпадот.

Вториот систем е т.н. содружнички стил на живот.

Ова подразбира споделување на ресурси

од типот на пари, вештини и време.

Можам да се кладам, дека за неколку години

термини како „заедничко работење“

„кауч сурфање“ и „банки на време“

ќе бидат дел од нашиот секојдневен речник.

Еден од моите омилени примери на содружнички животен стил

се вика Landshare (споделување на земја).

Оваа шема од Велика Британија

го поврзува одреден г-дин Џоунс

кој има слободен простор во својот двор,

со одредена г-ѓа Смит, која сака да одгледува градинарски култури.

На тој начин тие заедно ја одгледуваат својата храна.

Ова е една од оние идеи што се толку едноставни,
а сепак генијални

па ве тераат да се замислите зошто досега не била реализирана.

Следен е третиот систем

- системите за услуги.

Овде плаќате за бенефитот што го нуди производот

и намената која ја има,

без потребата да го купите истиот.

Оваа идеја е исклучително корисна

за оние предмети кои

не се користат многу често.

Може да се работи за било што,
од бебешка опрема

до облека, до...

- Колку од вас имаат бормашина?

Сопствена бормашина? Добро.

Таа бормашина ќе ја искористите околу
12-13 минути

во текот на целиот ваш живот.

(смеа)

Малку апсурдно, нели?

Така е бидејќи ви треба дупката,
а не бормашината.

(смеа)

(аплауз)

Па зошто тогаш не изнајмите бормашина

или, уште подобро, изнајмете ја вашата на други луѓе

и заработете пари од неа?

Сите три системи се здружуваат заедно

и им дозволуваат на луѓето
да споделуваат ресурси

без притоа да го жртвуваат својот начин на живот

или слободното време.

Јас не барам од луѓето

културно сè да си делат меѓусебе.

Би сакала само да ви дадам пример за тоа

колку влијателна може да биде
заедничката потрошувачка

врз однесувањето на луѓето.

Трошоците за еден просечен автомобил

чинат околу 8 000 долари годишно.

А тој автомобил стои паркиран

23 часа на ден.

Па кога ќе размислите за овие два факта

ви станува малку нелогично

тоа дека морате да
имате сопствен автомобил.

Токму овде влегуваат во игра компаниите за

споделување автомобили, како Zipcar и GoGet.

Во 2009-та

Zipcar експериментираше со 250 учесници

од 13 различни градови --

декларирани зависници од автомобил

кои немале искуство со ваквиот систем --

и ги натерале да ги предадат своите
клучеви во текот на еден месец.

Наместо да возат, овие луѓе морале да пешачат,

да возат точак, да користат воз

или други форми на јавен превоз.

Им било дозволено да го употребат
своето Zipcar членство

исклучиво кога било апсолутно неопходно.

Резултатите од овој предизвик, за само еден месец

се покажаа како неверојатни!

Воодушевувачки 200 кг. биле изгубени

од самата физичка активност.

Но, мојот омилен статистички
податок

е дека над 100,

од вкупно 250 учесници,

не ги сакале назад своите клучеви.

Со други зборови, зависниците

ја изгубиле потребата за сопствен автомобил.

Системите за услуги постојат од многу одамна.

Само помислете на библиотеки и јавни перални.

Но јас мислам дека истите влегуваат во нова ера,

бидејќи технологијата го прави споделувањето

едноставно и забавно.

Има еден одличен цитат објавен во Њујорк Тајмс

кој вели: "Споделувањето е за сопственоста,

она што ајподот е за музичката касета,

и она што соларните панели се за рудниците за јаглен.“

Јас сум уверена, дека нашата генерација,

нашиот однос кон задоволување на
потребите

е многу помалку материјален

во однос на претходните генерации.

Јас не го сакам ДВД-то; го сакам филмот кој го има.

Не ја сакам гломазната телефонска секретарка;

ја сакам пораката која е зачувана во неа.

Не го сакам ЦД-то, туку музиката која ја свири.

Со други зборови, не сакам предмети,

туку ги сакам искуствата
кои ни ги нудат.

Ова предизвикува огромна промена

каде употребата е поважна од сопственоста

или, како што ќе рече Кевин Кели,
уредник на списанието Wired

„Каде достапноста е подобра од сопственоста."

Е сега, како што нашата сопственост

се дематеријализира во облаците,

така се формира нејасна граница

помеѓу она што е мое, твое

и наше.

Би сакала да посочам еден пример

кој покажува колку брзо се случува
оваа еволуција.

Ова се однесува на временски период од 8 години.

Преминавме од традиционалната
сопственост на автомобили

кон компании за споделување на автомобили, како Zipcar и GoGet,

до онлајн платформи за споделување
на сопствениот превоз,

па се до најновиот изум за меѓусебно позајмување,

преку кој, всушност, можете да заработите пари

изнајмувајќи му ја на соседот вашата кола која ви стои

во место 23 часа на ден.

Е сега, сите овие системи

бараат одреден степен на доверба,

а основата за тоа да се оствари

е угледот.

Во стариот систем на потрошувачка,

нашиот углед не беше од големо значење

бидејќи многу поважна беше нашата кредитна историја,

а не туѓото мислење за нас.

Но сега на интернет ние постојано
оставаме траги.

Со секое спамување,

со секое постирање, споделување на коментар,

ние всушност покажуваме колку добро соработуваме,

а со тоа и дали сме луѓе од доверба.

Еве да се вратиме на првиот пример,

Swaptree.

Јас можев да видам дека Рондорон

имал 553 размени

кои биле 100% успешни.

Со други зборови, јас можам да му/ѝ верувам.

Запамтете ги моите зборови,

во прашање е само време

кога ќе можеме преку интернет да си го проверуваме

рангот кој говори

за нашиот углед.

Токму овој ранг

ќе го одреди нашиот пристап до заедничката
потрошувачка.

Оваa нова социјална валута,
така да ја наречеме,

може да стане исто толку важна
како и вашата кредитоспособност.

Како завршна мисла,

верувам дека се наоѓаме
во период

во кој се будиме

од еден тежок мамурлак

предизвикан од празнина и загуби,

и правиме отскок

кон создавање на поодржлив систем

формиран да им служи на нашите
вродени потреби,

за заедништво и личен идентитет.

Уверена сум дека за него ќе се зборува

како за револуција, така да ја наречеме,

кога општеството, соочено со
огромни предизвици

успеало да направи сеизмичко поместување

од индвидуална сопственост и потрошувачка

кон повторно откривање на заедничкото добро.

Мојата мисија е да го направам споделувањето
популарно.

Мојата мисија е да го направам
модерно.

Зошто верувам, дека може да ги промени

застарените бизнис модели

и да ни помогне да ги надминеме

бескорисните форми
на хипер-потршувачка

и да ни укаже кога доволно е навистина доволно.

Ви благодарам многу.

(аплауз)