Zmiana definicji zdrady - prelekcja dla wszystkich, którzy kiedykolwiek kochali

Niewierność jest zdradą ostateczną. Ale czy tak być musi? Esther Perel, terapeutka związków, bada, dlaczego ludzie zdradzają i wyjaśnia, dlaczego romanse pozamałżeńskie są takie traumatyczne - zagrażają naszemu emocjonalnemu bezpieczeństwu. W niewierności dostrzega też coś zaskakującego - wyraz tęsknoty i straty. Obowiązkowy film dla wszystkich, którzy zdradzili lub których zdradzono oraz dla tych, którzy chcą inaczej spojrzeć na związek.

Dlaczego zdradzamy?

Dlaczego ludzie szczęśliwi zdradzają?

Co dokładnie mamy na myśli,
mówiąc "niewierność"?

Chodzi o podryw, romans,
płatny seks, rozmowy przez internet,

czy masaż ze szczęśliwym zakończeniem?

Dlaczego uważamy, że mężczyźni zdradzają
z nudy i lęku przed bliskością,

ale kobiety zdradzają z samotności
i głodu bliskości?

Czy zdrada jest zawsze końcem związku?

Od 10 lat podróżuję po świecie,

pracując często z parami

okaleczonymi przez zdradę.

Jedno proste wykroczenie

niszczy więzi, szczęście

a nawet tożsamość - zdrada.

Jednak wciąż słabo rozumiemy
ten nader pospolity postępek.

Ta prelekcja jest dla wszystkich,
którzy kiedykolwiek kochali.

Cudzołóstwo istnieje
odkąd wynaleziono małżeństwo,

i równie długo jest przedmiotem tabu.

Zdradę cechuje trwałość,
której małżeństwo może tylko pozazdrościć.

Jest to jedyne przykazanie,

które Biblia powtarza dwa razy,

raz odnośnie samego uczynku,
raz myślenia o nim.

(Śmiech)

Jak pogodzić powszechny zakaz

z powszechną praktyką?

Na przestrzeni dziejów mężczyźni
mieli niemal przyzwolenie na zdradę

bez większych konsekwencji,

w oparciu o różne teorie
biologiczne i ewolucyjne,

usprawiedliwiające potrzebę zdrady.

Podwójny standard ma tyle samo lat,
co cudzołóstwo.

Ale kto wie, co naprawdę
dzieje się pod kołdrą?

Jeśli chodzi o seks,

mężczyźni czują presję,
żeby się chwalić i przesadzać.

Od kobiet oczekuje się ukrywania,
minimalizowania i zaprzeczania,

co nie dziwi, skoro w dziewięciu krajach

niewierne kobiety może czekać śmierć.

Kiedyś monogamia oznaczała
jedną osobę na całe życie.

Teraz monogamia
oznacza jedną osobę na raz.

(Śmiech)

(Brawa)

Pewnie zdarzyło się wam powiedzieć:

"Stosuję monogamię
we wszystkich swoich związkach".

(Śmiech)

Dawniej braliśmy ślub,

potem po raz pierwszy uprawialiśmy seks.

Teraz po ślubie

przestajemy uprawiać seks z innymi.

Faktem jest, że monogamia
nie miała nic wspólnego z miłością.

Mężczyźni polegali na wierności kobiet,

żeby było wiadomo, czyje są dzieci,

i komu zostawić krowy w spadku.

Każdy chce wiedzieć,

jaki procent ludzi zdradza.

Od przyjazdu na konferencję
wciąż słyszę to pytanie.

(Śmiech)

Dotyczy to was.

Definicja zdrady poszerza się:

SMS-y o seksie, oglądanie pornografii,
sekretne randkowanie w internecie.

Ponieważ nie ma nawet
ogólnie przyjętej definicji tego,

co składa się na zdradę,

szacunkowe dane różnią się znacznie,
od 26% do 75%.

Do tego jesteśmy
chodzącymi sprzecznościami.

95% mówi, że stanowczo nie należy

okłamywać zdradzanego partnera,

ale tyle samo osób powie,

że mając romans, na pewno by kłamali.

(Śmiech)

Moja ulubiona definicja zdrady

łączy trzy kluczowe elementy:

ukradkowy związek,
co stanowi podstawę zdrady,

jakiś stopień więzi emocjonalnej

i alchemię seksualną.

Alchemia jest tu słowem kluczowym,

bo dreszcz erotyczny
wyimaginowanego pocałunku

ma moc i czar

wielu godzin fizycznego kochania się.

Jak powiedział Marcel Proust,

to nasza wyobraźnia odpowiada za miłość,
a nie druga osoba.

Zdrada nigdy nie była łatwiejsza,

ale nigdy nie było trudniej
utrzymać jej w tajemnicy.

Nigdy też zdrada nie zbierała
takiego żniwa psychicznego.

Gdy małżeństwo było
przedsięwzięciem ekonomicznym,

niewierność zagrażała
bezpieczeństwu ekonomicznemu.

W małżeństwie romantycznym

niewierność zagraża
bezpieczeństwu emocjonalnemu.

Ironia polega na tym,
że kiedyś uciekaliśmy się do cudzołóstwa,

jako sfery poszukiwania czystej miłości.

Gdy w małżeństwie szukamy miłości,

cudzołóstwo ją niszczy.

Zdrada rani dziś inaczej.
Widzę trzy różnice.

Mamy romantyczny ideał,
w którym od jednej osoby

oczekujemy zaspokojenia mnóstwa potrzeb:

bądź najwspanialszym kochankiem,
najlepszym przyjacielem,

najlepszym rodzicem,
zaufanym powiernikiem,

towarzyszem emocjonalnym,
partnerem intelektualnym.

Mnie to też dotyczy:
jestem wybrany, wyjątkowy.

Jestem niezbędna i niezastąpiona,

jestem tą jedyną.

Zdrada mówi mi, że nią nie jestem.

To jest zdrada ostateczna.

Niewierność niszczy
wielkie ambicje miłości.

Choć historycznie zdrada zawsze bolała,

dzisiaj bywa traumatyczna,

bo zagraża poczuciu własnego ja.

Fernando, mój pacjent, dręczy się.

"Myślałem, że znam własne życie.

Myślałem, że wiem, kim jesteś,
kim jesteśmy jako para, kim jestem.

Teraz wszystko poddaję w wątpliwość".

Zdrada to pogwałcenie zaufania,
kryzys tożsamości.

"Czy jeszcze kiedyś ci zaufam?" - pyta.

Czy komukolwiek jeszcze zaufam?

To samo mówi moja pacjentka Heather,

opowiadając historię swoją i Nicka.

Mężatka, dwójka dzieci,

Nick właśnie pojechał w delegację.

Heather gra z chłopcami na jego iPadzie,

gdy na ekranie pojawia się wiadomość.

"Nie mogę się doczekać".

Dziwne, myśli, dopiero się widzieliśmy.

Za chwilę następna wiadomość.

"Nie mogę się doczekać,
żeby wziąć cię w ramiona".

Heather uświadamia sobie,

że to nie do niej.

Mówi mi też, że jej ojciec romansował.

Jej matka znalazła rachunek w kieszeni,

i ślady szminki na kołnierzu.

Heather zaczyna kopać głębiej,

znajduje setki wiadomości,

zdjęcia, którymi się wymieniali,
pragnienia, które wypowiadali.

Sugestywne szczegóły
2-letniego romansu Nicka

odsłaniają się przed nią
w czasie rzeczywistym.

Pomyślałam wtedy,

że w erze cyfrowej zdrada
to powolna śmierć tysiąca cięć.

Mamy dzisiaj i inny paradoks.

Z powodu romantycznego ideału

wyjątkowo żarliwie
polegamy na wierności partnera.

Nigdy też nie byliśmy
bardziej skłonni do zdrady.

Nie dlatego, że mamy dziś
nowe pragnienia,

ale przez panujące przyzwolenie

dla dążenia za pragnieniami,

kulturę, w której przysługuje szczęście.

Kiedyś rozwodziliśmy się,
bo byliśmy nieszczęśliwi,

dziś rozwodzimy się,
bo chcemy być bardziej szczęśliwi.

Dawniej rozwód był wstydliwy,

dzisiaj pozostawanie w związku,
kiedy można odejść,

jest nowym wstydem.

Heather nie rozmawia z przyjaciółmi,

bo boi się, że osądzą ją za to,
że nadal kocha Nicka.

Gdzie się nie zwróci, słyszy tę samą radę.

Zostaw go. Wyrzuć sukinsyna na bruk.

W odwrotnej sytuacji
Nick słyszałby to samo.

Pozostanie razem jest nowym wstydem.

Skoro można wziąć rozwód,

dlaczego nadal zdradzamy?

Zwykle zakładamy, że jeżeli zdradzasz,

coś jest nie tak ze związkiem albo z tobą.

Jednak miliony ludzi
nie mogą być patologią.

Logika mówi, że jeśli w domu
niczego ci nie brakuje,

nie ma potrzeby szukania gdzie indziej,

przy założeniu,
że istnieje małżeństwo doskonałe,

które zaszczepi nas przeciwko
zamiłowaniu do włóczęgi.

Ale jeśli namiętność
ma ograniczony okres przydatności?

Jeśli są rzeczy,
których nawet dobry związek

nigdy nie zapewni?

Jeśli nawet szczęśliwi ludzie zdradzają,

o co tu chodzi?

Większość osób, z którymi pracuję,

to nie nałogowi flirciarze.

Często są to osoby
głęboko wierzące w monogamię,

przynajmniej dla swojego partnera.

Nagle znajdują się w konflikcie

między własnymi wartościami a zachowaniem.

Kilkadziesiąt lat wierni swoim partnerom,

pewnego dnia przekraczają granicę,

której nigdy nie zamierzali przekroczyć,

ryzykując utratę wszystkiego.

Dla chwili czego?

Romanse pozamałżeńskie są aktem zdrady,

ale są także wyrazem tęsknoty i straty.

Sednem romansu jest często

tęsknota i pragnienie więzi emocjonalnej,

nowości, wolności, autonomii,
intensywnej seksualności.

pragnienie odzyskania
utraconej części siebie

albo próba przywrócenia witalności
w obliczu straty i tragedii.

Moja inna pacjentka, Priya,

jest szczęśliwą mężatką,

kocha męża

i nigdy nie chciała go zranić.

Ale mówi mi też,

że zawsze robiła to,
czego od niej oczekiwano,

grzeczna dziewczynka, dobra żona i matka,

opiekująca się rodzicami-imigrantami.

Priya straciła głowę dla arborysty,
który usunął drzewo z ogrodu

po huraganie Sandy.

Z ciężarówką i tatuażami
był jej dokładnym przeciwieństwem.

Dla 47-letniej Priyi ten romans
to niezaznany wiek młodzieńczy.

Jej historia podkreśla,
że szukając czyjegoś spojrzenia,

nie zawsze odwracamy się
od naszego partnera,

ale od osoby, którą się staliśmy.

Nie chodzi o szukanie innej osoby,

raczej o szukanie innego siebie.

Na całym świecie

wszyscy zdradzający mówią mi to samo.

Czują, że żyją.

Często opowiadają
historię niedawnej straty,

śmierć rodzica,

przyjaciel, który odszedł za wcześnie,

złowroga diagnoza u lekarza,

Śmierć i śmiertelność
często żyją w cieniu zdrady,

ponieważ budzą pytania.

Czy to już wszystko? Czy jest coś więcej?

Czy tak będzie przez kolejne 25 lat?

Czy jeszcze kiedyś coś poczuję?

Doszłam do wniosku, że być może te pytania

popychają ludzi do przekroczenia granicy,

a niektóre romanse
są próbą pokonania martwoty,

jak antidotum na śmierć.

Wbrew temu, co możecie myśleć,

w zdradzie nie tyle chodzi o seks,
co o pożądanie, pragnienie uwagi,

pragnienie poczucia się kimś szczególnym,

kimś ważnym.

Sama struktura zdrady,

nieosiągalność kochanka,

wzmaga pragnienie.

To właśnie mechanizm pożądania,

bo niekompletność i dwuznaczność sprawia,

że pragniesz tego, czego nie możesz mieć.

Niektórzy pewnie myślą,

że zdrada nie zdarza się
w związkach otwartych,

ale tak nie jest.

Po pierwsze, kwestia monogamii
to nie to samo,

co kwestia niewierności.

Wygląda na to, że nawet kiedy mamy

wolność posiadania
innych partnerów seksualnych,

nadal wabi nas moc zakazanego.

Naruszając zakazy, czujemy,

że naprawdę zaspokajamy pragnienia.

Mówię wielu pacjentom,

że gdyby wnieśli w swój związek

1/10 odwagi, wyobraźni i energii,

jaką zaangażowali w zdradę,

nie musieliby do mnie przychodzić.

(Śmiech)

Jak uzdrowić zdradę?

Pragnienia mają głębokie korzenie.

Zdrada ma głębokie korzenie.

Ale można ją uleczyć.

Niektóre romanse pozamałżeńskie
to dzwony pogrzebowe

dla związków już umierających.

Inne popchną nas ku nowym możliwościom.

W gruncie rzeczy większość par,

które doświadczyły zdrady, zostaje razem.

Niektóre zaledwie przetrwają,

inne zdołają przekształcić
kryzys w szansę,

zdołają zamienić ją
w twórcze doświadczenie.

Myślę, że nawet bardziej
dla oszukanego partnera,

który często powie:

"Uważasz, że ja nie chciałem więcej?

Ale nie ja to zrobiłem".

Po ujawnieniu zdrady

oni też mogą domagać się więcej,

nie muszą już utrzymywać status quo,

który i dla nich się nie sprawdził.

Obserwuję, że wiele par

w następstwie zdrady

wykorzystuje zaburzenie
do ustalenia nowego porządku,

dzięki głębokim rozmowom,
uczciwości i otwartości,

jakiej nie mieli od dziesiątków lat.

Obojętni seksualnie partnerzy

nagle odkrywają zachłanne pożądanie,

którego źródła nie znają.

Lęk przed stratą ożywia pożądanie

i robi miejsce na nowy rodzaj prawdy.

Więc kiedy zdrada wychodzi na jaw,

co konkretnie może zrobić para?

W przypadku traumy
uzdrowienie zaczyna się,

gdy sprawca przyzna się do występku.

Dla partnera, który miał romans,

dla Nicka,

jedna sprawa to zakończyć romans,

ale druga to ważny, zasadniczy akt

wyrażenia winy i skruchy za krzywdę żony.

Prawda jest taka,

że dużo osób, które zdradziły

odczuwa potworną winę
z powodu skrzywdzenia partnera,

ale nie czują się winni
z powodu samej zdrady.

To rozróżnienie jest ważne.

Nick musi stać na straży swojego związku.

Na jakiś czas musi stać się
obrońcą granic.

Ma obowiązek poruszyć ten temat,

bo jak się zastanowi, zrozumie,

że pomoże złagodzić obsesję Heather

i jej starania, żeby zdrada
nie poszła w niepamięć,

a to dopiero zacznie odbudowę zaufania.

Heather

lub oszukani partnerzy muszą zrobić coś,

co przywróci poczucie własnej wartości,

otoczyć się miłością,
przyjaciółmi i zajęciami,

które przywrócą radość, sens i tożsamość.

Ale co ważniejsze,

które okiełznają chęć grzebania
w plugawych szczegółach.

Gdzie byliście? Gdzie to robiliście?

Jak często?
Czy jest lepsza w łóżku?

Pytania, które tylko zadają większy ból

i nie pozwalają zasnąć.

Lepiej przerzucić się na pytania,
które nazywam śledczymi,

pytania, które wydobywają
znaczenie i motywy.

Co ten romans dla ciebie znaczył?

Co pozwolił ci wyrazić
lub czego doświadczyć,

czego nie mogłeś już robić ze mną?

Jak się czułeś po powrocie do domu?

Co takiego cenisz w nas?

Czy jesteś zadowolony,
że tamto się skończyło?

Każda zdrada zmienia definicję związku

i każda para zdecyduje,

jaka będzie spuścizna zdrady.

Zdrada nie przestanie istnieć.

Dylematy miłości i pożądania

nie dają prostych odpowiedzi:
białe, czarne, złe, dobre,

ofiara i sprawca.

Zdrada w związku ma wiele postaci.

Zdradzamy partnera na wiele sposobów,

pogardą, zaniedbaniem,

obojętnością, przemocą.

Zdrada seksualna to tylko jeden
sposób zranienia partnera.

Innymi słowy, ofiara zdrady

nie zawsze jest ofiarą małżeństwa.

Wysłuchaliście mnie

i wiem, co sobie myślicie.

Ma francuski akcent,
na pewno popiera zdradę.

(Śmiech)

Mylicie się.

Nie jestem Francuzką.

(Śmiech)

(Brawa)

I nie jestem za zdradą.

Ale ponieważ uważam, że ze zdrady
może wyniknąć coś dobrego,

często słyszę bardzo dziwne pytanie.

Czy poleciłabym zdradę?

Poleciłabym zdradę,

tak samo jak polecałabym
zachorowanie na raka,

a jednak wiemy, że chorzy opowiadają

jak choroba dała im nową perspektywę.

Odkąd przyjechałam na konferencję,
często słyszę pytanie:

skoro będę mówić o zdradzie
- czy jestem za czy przeciw?

Odpowiadam: "Tak".

(Śmiech)

Patrzę na zdradę z podwójnej perspektywy:

krzywdy i zdrady z jednej strony,

wzrostu i samoodkrywania z drugiej,

co uczyniła tobie, a co znaczyła dla mnie.

Kiedy przychodzi do mnie para

po świeżo ujawnionej zdradzie,

często mówię:

dzisiaj w zachodnim świecie

większość z nas będzie miała
dwa albo trzy związki

lub małżeństwa,

niektórzy z tą samą osobą.

Wasze pierwsze małżeństwo jest skończone.

Czy chcielibyście stworzyć razem drugie?

Dziękuję.

(Brawa)