ჩვენი საერთო მდგომარეობა - ცნობიერება

0:00 - 0:03

ცნობიერებაზე საუბარს ვაპირებ.
0:03 - 0:05

რატომ ცნობიერება?
0:05 - 0:07

ეს გასაოცრად მიგდებული თემაა,
0:07 - 0:11

როგორც ჩვენ სამეცნიერო,
ისე ფილოსოფიურ კულტურაში.
0:11 - 0:12

რატომ არის ეს გასაოცარი?
0:12 - 0:16

ეს ხომ ჩვენი ცხოვრების
უმნიშვნელოვანესი ნაწილია
0:16 - 0:18

მარტივი, ლოგიკური მიზეზის გამო,
0:18 - 0:20

კერძოდ, აუცილებელი პირობაა ვიყოთ ცნობიერი,
0:20 - 0:23

ნებისმიერი რამისთვის,
რაც მნიშვნელოვანია ჩვენს ცხოვრებაში.
0:23 - 0:26

გაინტერესებთ მეცნიერება, ფილოსოფია,
მუსიკა, ხელოვნება, რაც არ უნდა იყოს...
0:26 - 0:29

ცუდია თუ ზომბი იქნებით,
ან კომაში, არა?
0:29 - 0:32

მაშ, ცნობიერება პირველია.
0:32 - 0:34

მეორე მიზეზია, რომ როცა ადამიანები
0:34 - 0:36

მისით ინტერესდებიან,
ვფიქრობ რომ ასეც უნდა იყოს,
0:36 - 0:39

ისინი როგორც წესი
სასწაულ რამეებს ამბობენ.
0:39 - 0:42

იმ შემთხვევაშიც, თუ ისინი არ ამბობენ
სასწაულ რამეებს
0:42 - 0:44

და მართლაც ცდილობენ
ის სერიოზულად გამოიკვლიონ,
0:44 - 0:47

საქმე ძალიან ნელა მიდის.
პროგრესი ძალიან ნელია.
0:47 - 0:50

როცა ამით პირველად დავინტერესდი,
ვიფიქრე
0:50 - 0:53

ეს ბიოლოგიის ტრივიალური პრობლემაა.
0:53 - 0:55

მოვცეთ ტვინს დატვირთვა
და გავარკვიოთ
0:55 - 0:56

როგორ მუშაობს ის ტვინში.
0:56 - 0:58

წავედი კალიფორნიის უნივერსიტეტში(UCSF)
და იქ
0:58 - 1:00

ყველა მოწინავე ნეირობიოლოგს ვესაუბრე
1:00 - 1:02

და მათ თავშეუაკევბლობა გამოიჩინეს,
1:02 - 1:05

როგორც იციან ხოლმე მეცნიერებმა,
როცა მათ შემაცბუნებელ კითხვებს უსვამ.
1:05 - 1:09

მაგრამ ერთი რაღაც რამაც გამაოგნა,
იყო რომ ერთმა გაღიზიანებულმა მითხრა,
1:09 - 1:11

ძალიან ცნობილმა ნეირობიოლოგმა.
მან თქვა:
1:11 - 1:14

"მისმინე, ჩემს დისციპლინაში ნორმალურია
ინტერესდებოდე ცნობიერებით,
1:14 - 1:18

მაგრამ ჯერ მუდმივი სამუშაო ადგილი მიიღე.
მუდმივი ადგილია ჯერ საჭირო"
1:18 - 1:20

ამაზე დიდი ხანია ვმუშაობ.
1:20 - 1:22

ვფიქრობ ახლა შეიძლება
ცნობიერებაზე მუშაობით
1:22 - 1:24

მუდმივი სამუშაო ადგილის მიღება.
1:24 - 1:26

თუ ასეა, ეს ნამდვილი ნახტომია წინ.
1:26 - 1:29

მაშ, რატომ არის ეს გასაოცარი ყოყმანი
1:29 - 1:31

და გასაოცარი მტრობა ცნობიერების მიმართ?
1:31 - 1:34

ვფიქრობ, რომ ეს
ჩვენი ინტელექტუალური კულტურის
1:34 - 1:36

ორი მახასიათებლის კომბინაციის ბრალია,
1:36 - 1:38

რომლებიც თითქოს ერთმანეთს ეწინააღმდეგება,
1:38 - 1:42

სინამდვილეში კი
მათ საერთო ვარაუდები ახასიათებთ.
1:42 - 1:46

ერთი მახასიათებელია
რელიგიური დუალიზმის ტრადიცია:
1:46 - 1:49

ცნობიერება არ არის
ფიზიკური სამყაროს ნაწილი.
1:49 - 1:51

ის სულიერი სამყაროს ნაწილია.
1:51 - 1:53

ის სულს ეკუთვნის
1:53 - 1:56

და სული,
ჩვენი ფიზიკური სამყაროს ნაწილი არაა.
1:56 - 1:59

ეს ღმერთის ტრადიციაა, სული და უკვდავობა.
1:59 - 2:02

არის მეორე ტრადიცია,
რომელიც თითქოს ამას ეწინააღმდეგება,
2:02 - 2:04

მაგრამ ყველაზე უარეს ვარაუდს იზიარებს.
2:04 - 2:07

ეს ტრადიცია სამეცნიერო მატერიალისტურია
მის მიხედვით:
2:07 - 2:11

ცნობიერება
არ არის ფიზკიკური სამყაროს ნაწილი.
2:11 - 2:13

ის ან საერთოდ არ არსებობს,
ან სხვა რამეა,
2:13 - 2:16

კომპიუტერული პროგრამაა,
ან რაღაც სულელური რამ,
2:16 - 2:19

მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში,
ის არაა მეცნიერების ნაწილი.
2:19 - 2:22

მე ისეთ კამათში ჩავრთულვარ
რომელმაც გული შემიწუხა.
2:22 - 2:23

აი, როგორ იყო:
2:23 - 2:27

"მეცნიერება ობიექტურია
ცნობიერება სუბიექტური,
2:27 - 2:30

ამიტომ არ შეიძლება
ცნობიერების მეცნიერება არსებობდეს"
2:30 - 2:37

მაშ,
ტრადიციების ეს წყვილი გვაფერხებს.
2:37 - 2:40

ძალიან რთულია
ტრადიციების ამ წყვილს თავი დააღწიო.
2:40 - 2:43

და მე ამ ლექციაში
მაქვს მხოლოდ ერთი რეალური გზავნილი,
2:43 - 2:46

ესაა: ცნობიერება ბიოლოგიური მოვლენაა,
2:46 - 2:49

როგორც ფოტოსინთეზი, საჭმლის მონელება,
მითოზი...
2:49 - 2:53

თქვენ იცით ყველა ბიოლოგიუირ მოვლენა...
და როგორც კი ამას გაიზიარებთ,
2:53 - 2:56

ცნობიერების უმეტესი,
თუმცა არა ყველა, რთული პრობლემა
2:56 - 2:58

უბრალოდ გაქრება.
2:58 - 3:00

და ვაპირებ ზოგი მათგანი განვიხილო.
3:00 - 3:03

მე შეგპირდით, რომ გეტყოდით
ზოგ აღმაშოთებელ რამეს,
3:03 - 3:05

რაც ცნობიერებაზე თქმულა.
3:05 - 3:09

პირველი: ცნობიერება არ არსებობს.
3:09 - 3:11

ეს ილუზიაა, როგორც მზის ჩასვლა.
3:11 - 3:16

მეცნიერებამ აჩვენა, რომ მზის ჩასვლა
და ცისარტელა ილუზიებია.
3:16 - 3:18

ცნობიერებაც ილუზიაა.
3:18 - 3:22

მეორე: შეიძლება ის არსებობს,
მაგრამ სინამდვილეში ის რაღაც სხვაა.
3:22 - 3:25

ის კომპიუტერული პროგრამაა,
რომელიც ტვინში მუშაობს.
3:25 - 3:29

მესამე: ერთადერთი რამ რაც არსებობს,
ესაა ქცევა.
3:29 - 3:33

ბიჰევიორიზმი სამარცხვინოდ გავლენიანი იყო.
3:33 - 3:34

ამას დავუბრუნდები.
3:34 - 3:37

და მეოთხე: შეიძლება ცნობიერება არსებობს,
3:37 - 3:39

მაგრამ ის ვერაფერზე ახდენს გავლენას.
3:39 - 3:42

როგორ შეიძლება არამატერიალურმა
მატერიაზე მოახდინოს გავლენა.
3:42 - 3:44

როცა ვიღაც მეუბნება ამას,
3:44 - 3:47

გინდათ ნახოთ როგორც ახდენს
არამატერიალური მატერიაზე გავლენას?
3:47 - 3:49

შეხედეთ.
მე ცნობიერად გადავწყვიტე მკლავი ავწიო
3:49 - 3:52

და ეს ოხერი მაღლა იწევა (სიცილი)
3:52 - 3:55

უფრო მეტიც, დააკვირდით,
3:56 - 3:59

ჩვენ არ ვამბობთ: "ის ჟენევის ამინდივითაა,
4:00 - 4:02

ზოგ დღეს იწევა და ზოგ დღეს არა"
4:02 - 4:05

არა, ის მაღლა იწევა, როცა კი მე ეს მინდა.
4:05 - 4:07

კარგი. გეტყვით როგორაა ეს შესაძლებელი.
4:07 - 4:11

განმარტება ჯერ არ მითქვამს.
4:11 - 4:13

შეუძლებელია განმარტების გარეშე.
4:13 - 4:16

ამბობენ,
რომ ძალიან ძნელია განმარტო ცნობიერება.
4:16 - 4:18

მგონი ეს საკმაოდ ადვილია
4:18 - 4:20

თუ მის მეცნიერულ განმარტებას არ აპირებ.
4:20 - 4:22

ჩვენ არ ვართ მზად
მეცნიერული განმარტებისთვის,
4:22 - 4:24

მაგრამ აი საღ აზრზე
დაფუძნებული განმარტება:
4:24 - 4:27

ცნობიერება შედგება
ყველა გრძნობებისგან,
4:27 - 4:29

შეგრძნებებისგან და აღქმებისგან.
4:29 - 4:33

ის იწყება დილით, როცა თქვენ იღვიძებთ
უსიზმრო ძილის შემდეგ
4:33 - 4:35

და გრძელდება მთელი დღე,
დაძინებამდე,
4:35 - 4:38

ან სიკვდილამდე, ან იმ დრომდე
სანამ სხვანაირად არ გაითიშებით.
4:38 - 4:41

ამ განმარტების მიხედვით,
სიზმარი ცნობიერების ფორმაა.
4:41 - 4:44

ეს არის
საღი აზრით განმარტებული ცნობიერება.
4:44 - 4:48

თუ ამაზე არ საუბრობთ
მაშინ ცნობიერებას არ გულისხმობთ.
4:48 - 4:51

მაგრამ ხალხი ფიქრობს: "თუ ესაა ცნობიერება,
მაშინ ეს საშინელი პრობლემაა.
4:51 - 4:55

როგორ შეიძლება ასეთი რამ,
რეალური სამყაროს ნაწილი იყოს?"
4:55 - 4:58

და თუ როდისმე ფილოსოფიის კურსი გაგივლიათ,
4:58 - 5:00

ეს მოვლენა ცნობილია
როგორც გონება-სხეულის პრობლემა.
5:00 - 5:04

მგონია რომ ამასაც მარტივი ამოხსნა აქვს
და აქვე გეტყვით:
5:04 - 5:08

ყველა ჩვენი ცნობიერი მდგომარეობა,
გამონაკლისის გარეშე,
5:08 - 5:13

გამოწვეულია ტვინში, დაბალ დონეზე მიმდინარე
ნეირობიოლოგიური პროცესებით
5:13 - 5:15

და ისინი ტვინში ვლინდება,
5:15 - 5:18

როგორც მაღალი დონის, ანუ სისტემის თვისება.
5:18 - 5:21

ეს დაახლოებით ისეთივე იდუმალებაა,
როგორც წყლის თხევადი მდგომარეობა.
5:21 - 5:24

არა? წყლის თხევადი მდგომარეობა
არაა დამატებითი წვენი, რომელსაც
5:24 - 5:26

H2O მოლეკულები ქმნიან.
5:26 - 5:29

ეს არის სისტემის მდგომარეობა.
5:29 - 5:34

და როგორც წყლით სავსე ქილა, შეიძლება
გადავიდეს თხევადიდან მყარ მდგომარეობაში,
5:34 - 5:36

მოლეკულების ქცევის მიხედვით,
5:36 - 5:39

ასევე თქვენი ტვინი შეიძლება გადავიდეს,
ცნობიერი მდგომარეობიდან
5:39 - 5:41

უგონო მდგომარეობაში.
5:41 - 5:44

მოლეკულების ქცევის მიხედვით.
5:44 - 5:48

ასეთი მარტივია
ცნობილი გონება-სხეულის პრობლემა.
5:48 - 5:51

ახლა მივდივართ უფრო რთულ კითხვებამდე.
5:51 - 5:55

მოდით ჩამოვთვალოთ
ცნობიერების ზუსტი თვისებები,
5:55 - 5:57

რომ შემდეგ ვუპასუხოთ
მის ოთხ წინააღმდეგობას,
5:57 - 5:58

რომელიც მე ჩამოვთვალე.
5:58 - 6:03

პირველი თვისებაა,
ის რეალურია და შეუქცევადი.
6:03 - 6:05

მას ვერ მოიცილებთ.
6:05 - 6:09

განსხვავება რეალობასა და ილუზიას შორის
6:09 - 6:11

არის განსხვავება იმას შორის,
6:11 - 6:15

თუ როგორ აღვიქვამთ ჩვენ რაღაცეებს
და როგორია ისინი რეალურად.
6:15 - 6:17

ჩვენ აღვიქვამთ რომ იქ...
6:17 - 6:19

მომწონს ფრაგული "arc-en-ciel"...
6:19 - 6:21

გვეჩვენება, რომ თაღია ცაში,
6:21 - 6:25

ან გვეჩვენება რომ მზე ჩადის მთებს უკან.
6:25 - 6:28

ჩვენ ასე აღვიქვამთ,
მაგრამ სინამდვილეში ასე არ არის.
6:28 - 6:30

მაგრამ თავად ცნობიერების არსებობისთვის
6:30 - 6:32

ამ განსხვავებას, თუ რა გვეჩვენება,
6:32 - 6:36

და რა არის სინამდვილეში,
მნიშვნელობა არ აქვს,
6:36 - 6:40

რადგან თავად ცნობიერების შემთხვევაში,
6:40 - 6:43

თუ თქვენ გეჩვენებათ, რომ ცნობიერი ხართ,
6:43 - 6:45

ე.ი. თქვენ ცნობიერი ხართ.
6:45 - 6:48

თუ ექსპერტების ჯგუფი მოვა და მეტყვის:
6:48 - 6:51

"ჩვენ მოწინავე ნეირობიოლოგები ვართ,
ჩვენ გამოგიკვლიეთ, სერლ
6:51 - 6:54

და დარწმუნებულები ვართ,
რომ თქვენ არ ხართ ცნობიერი,
6:54 - 6:56

თქვენ ძალიან ჭკვიანურად
აგებური რობოტი ხართ"
6:56 - 6:59

არ მგონია რომ: "შეიძლება ისინი
მართლები არიან, იცით?"
6:59 - 7:02

წამითაც არ მგონია, რადგან
7:02 - 7:05

დეკარტს შეიძლება ბევრი შეცდომა დაუშვია,
მაგრამ იმაში მართალი იყო,
7:05 - 7:08

რომ თქვენი საკუთარი ცნობიერების არსებობაში
ეჭვს ვერ შეიტანთ.
7:08 - 7:10

კარგი. ეს ცნობიერების პირველი თვისება იყო.
7:10 - 7:12

ის რეალურია და შეუქცევადი.
7:12 - 7:15

თქვენ მას ვერ მოიცილებთ
ილუზიად წარმოჩენით
7:15 - 7:18

ისე როგორც სხვა სტანდარტულ ილუზიებს.
7:18 - 7:21

მეორე თვისება
7:21 - 7:23

ბევრი თავის ტკივილის მიზეზია ჩვენთვის.
7:23 - 7:25

ცნობიერების ყველა მდგომარეობას
7:25 - 7:28

საკუთარი ხარისხობრივი თვისება გააჩნია.
7:28 - 7:31

ლუდის დალევა ისე არ იგრძნობა,
7:31 - 7:34

როგორც საშემოსავლოს შევსება,
7:34 - 7:37

ან მუსიკის მოსმენა
და ეს ხარისხობრივი შეგრძნება,
7:37 - 7:39

ავტომატურად აგენერირებს მესამე თვისებას,
7:39 - 7:43

კერძოდ, ცნობიერების მდომარეობები
თავისთავად სუბიექტურია,
7:43 - 7:46

იმ გაგებით, რომ ისინი მხოლოდ არსებობს
როცა მათ გამოცდის
7:46 - 7:48

რომელიმე ადამიანი, ან ცხოველი,
როგორც სუბიექტი.
7:48 - 7:50

რამე რაც მათ გამოცდის.
7:50 - 7:53

შეიძლება ჩვენ შევძლოთ
ცნობიერი მანქანის აგება.
7:53 - 7:55

რადგან არ ვიცით
ჩვენი ტვინი ამას როგორ ახერხებს,
7:55 - 7:59

ჯერ-ჯერობით არ შეგვიძლია
ცნობიერი მანქანის აგება.
7:59 - 8:02

ცნობიერების შემდეგი თვისებაა,
8:02 - 8:06

რომ ის წარმოგვიდგება
როგორც ერთიანი ცნობიერების ველი.
8:06 - 8:08

ანუ, მე მხოლოდ
ჩემს წინ მყოფ ხალხს კი არ აღვიქვამ,
8:08 - 8:11

ან მხოლოდ ჩემს ხმას,
ან ფეხსაცმელების წონას იატაკზე,
8:11 - 8:13

არამედ ისინი მე წარმომიდგება,
8:13 - 8:17

როგორც ერთი მთლიანი
ცნობიერების ველის ნაწილი,
8:17 - 8:19

რომელიც გადაჭიმულია წინ და უკან.
8:19 - 8:20

ეს საკვანძო საკითხია,
8:20 - 8:23

ცნობიერების წარმოუდგენელი ძალის
გასაგებად.
8:23 - 8:26

ჩვენ რობოტისთვის ამის გაკეთებას,
ვერ ვახერხებთ.
8:26 - 8:28

რობტოტექნიკით იმედგაცრუება იმის ბრალია,
8:28 - 8:31

რომ ჩვენ არ ვიცით როგორ შევქმნათ
ცნობიერი რობოტი.
8:31 - 8:34

ჩვენ არ გვაქვს მანქანა,
რომელიც ასეთ რამეს შეძლებს.
8:34 - 8:36

კარგი. ცნობიერების შემდეგი თვისება,
8:36 - 8:39

ამ საოცარი
ერთიანი ცნობიერების ველის შემდეგ,
8:39 - 8:42

მოდის ფაქტი, რომ მისი მოქმედება
ჩვენს ქცევას იწვევს.
8:42 - 8:45

მე ხელის აწევით
მეცნიერული დემონსტრირება მოვახდინე,
8:45 - 8:47

მაგრამ როგორაა ეს შესაძლებელი?
8:47 - 8:51

როგორ მოხდა, რომ ეს აზრი ჩემს ტვინში
8:51 - 8:53

მატერიალურ ობიექტს ამოძრავებს?
8:53 - 8:54

გიპასუხებთ.
8:54 - 8:56

მართალია, ჩვენ არ ვიცით დეტალური პასუხი,
8:56 - 8:59

მაგრამ ჩვენ ვიცით პასუხის ძირითადი ნაწილი,
8:59 - 9:01

ნეირონული იმპულსების ჯაჭვის
დასრულებისას,
9:01 - 9:05

მოტორული ნეირონების
აქსონის კიდურ ფირფიტებზე,
9:05 - 9:07

აცეტილქოლინი გამოიყოფა.
9:07 - 9:10

ბოდიში ფილოსოფიური ტერმინოლოგიის
გამოყენებისთვის,
9:10 - 9:13

მაგრამ როცა ის მოტორული ნეირონების
აქსონის კიდურ ფირფიტებზე გამოიყოფა,
9:13 - 9:16

იონურ არხებში მთელი საოცრებები ხდება
9:16 - 9:18

და ეს ოხერი მკლავიც ზემოთ იწევს.
9:18 - 9:20

ახლა გაიაზრეთ რაც გითხარით.
9:20 - 9:22

ერთი და იგივე მოვლენა,
9:22 - 9:25

ჩემი მკლავის აწევის
ჩემი ცნობიერი გადაწყვეტილება
9:25 - 9:28

შეიძლება აღიწეროს იმ დონეზე,
სადაც მას
9:28 - 9:30

ყველა შეგრძნებითი, არამატერიალური
თვისება აქვს,
9:30 - 9:32

ეს აზრია ჩემს ტვინში,
მაგრამ ამავდროულად,
9:32 - 9:34

ის აცეტილქოლინსაც გამოყოფს
9:34 - 9:36

და გზად ბევრ სხვა რამეს აკეთებს,
9:36 - 9:39

მიდის რა ტვინის მოტორული ქერქიდან,
9:39 - 9:41

მკლავის ნერვულ ბოჭკოებამდე.
9:41 - 9:45

ეს იმას აჩვენებს,
რომ ამ მოვლენების აღწერისთვის
9:45 - 9:49

ჩვენი ტრადიციული ლექსიკონი
სრულიად მოძველებულია.
9:49 - 9:52

ერთი და იგივე მოვლენა,
შეიძლება აღიწეროს
9:52 - 9:55

ნეირობიოლოგიურ დონეზეც
და მენტალურ დონეზეც
9:55 - 9:57

და ეს ერთი მოვლენაა.
9:57 - 10:00

ასე მუშაობს ბუნება.
10:00 - 10:02

ასე შეუძლია ცნობიერებას,
გამოიწვიოს მოქმედება.
10:02 - 10:05

ვიქონიოთ ეს
10:05 - 10:08

და ცნობიერების სხვადასხვა თვისებები
მხედველობაში
10:08 - 10:11

და დავუბრუნდეთ
ნახსენებ წინააღმდეგობებზე პასუხს.
10:11 - 10:15

პირველი იყო, რომ ცნობიერება არ არსებობს,
10:15 - 10:17

და რომ ეს ილუზიაა. ამას უკვე ვუპასუხე.
10:17 - 10:19

არ მგონია განხილვად ღირდეს.
10:19 - 10:22

აი, მეორე მათგანი საოცრად გავლენიანი იყო
10:22 - 10:24

და შეიძლება ახლაც აქტუალურია. ესაა:
10:24 - 10:27

"ცნობიერება თუ არსებობს,
ის სინამდვილეში სხვა რამეა.
10:27 - 10:31

ის სინამდვილეში ტვინში მომუშავე
ციფრული კომპიუტერული პროგრამაა
10:31 - 10:33

და რაც გვჭირდება
ცნობიერების შესაქმნელად,
10:33 - 10:35

არის შესაბამისი პროგრამა.
10:35 - 10:38

აპარატურული ნაწილი დაივიწყეთ,
ნებისმიერი აპარატურა გამოდგება,
10:38 - 10:41

რომელიც საკმარისად სტაბილური
და მძლავრი იქნება რომ ეს პროგრამა ამუშაოს"
10:41 - 10:43

ჩვენ ვიცით რომ ეს აზრი მცდარია.
10:43 - 10:46

ნებისმიერი,
ვისაც წარმოდგენა აქვს კომპიუტერზე,
10:46 - 10:49

მიხვდება რომ ეს მცდარი აზრია,
რადგან კომპიუტერული გამოთვლა,
10:49 - 10:51

წარმოადგენს სიმბოლოებით მანიპულაციას,
10:51 - 10:54

როგორც წესი ნულებით და ერთებით,
თუმცა ნებისმიერი სიმბოლო წავა.
10:54 - 10:57

თქვენ გაქვთ ალგორითმი,
რომელიც უნდა დააპროგრამოთ
10:57 - 11:00

ორობით კოდში
და ესაა კომპიუტერული პროგრამის
11:00 - 11:02

განმსაზღვრელი მახასიათებელი.
11:02 - 11:06

ჩვენ კი ვიცით რომ ეს წმინდად სინტაქსურია,
სიმბოლური.
11:06 - 11:10

ჩვენ ვიცით, რომ ადამიანის ცნობიერება
სინამდვილეში რაღაც უფრო მეტია.
11:10 - 11:13

მას სინტაქსთან ერთად შინაარსიც გააჩნია.
11:13 - 11:15

გააჩნია სემანტიკა.
11:15 - 11:17

ეს არგუმენტი ვთქვი 30...
11:17 - 11:19

ღმერთო, ამაზე ფიქრიც არ მინდა...
11:19 - 11:20

30-ზე მეტი წლის წინ,
11:20 - 11:23

მაგრამ ის უფრო
სიღრმისეულ არგუმენტს შეიცავს,
11:23 - 11:26

მინდა ისიც გითხრათ მოკლედ.
11:26 - 11:30

ცნობიერება ქმნის დამკვირვებლისგან
დამოუკიდებელ რეალობას.
11:30 - 11:34

ის ქმნის ფულის, უძრავი ქონების, მთავრობის,
11:34 - 11:38

ქორწინების, ცერნის კონფერენციის,
11:38 - 11:40

კოქტეილის წვეულების
და საზაფხულო არდადეგების რეალობას
11:40 - 11:43

ეს ყველაფერი ცნობიერების ქმნილებაა.
11:43 - 11:46

მათი არსებობა
დამკვირვებელზეა დამოკიდებული.
11:46 - 11:49

მხოლოდ ცნობიერი აგენტის მიხედვით
11:49 - 11:52

წარმოადგენს ქაღალდი ფულს,
ან შენობების ჯგუფი უნივერსიტეტს.
11:52 - 11:56

ახლა დავფიქრდეთ კომპიუტერულ გამოთვლაზე.
11:56 - 12:00

არის ის აბსოლუტური როგორც ძალა, მასა,
გრავიტაციული მიზიდულობა?
12:00 - 12:02

თუ დამკვირვებელზეა დამოკიდებული?
12:02 - 12:05

ზოგი გამოთვლა აბსოლუტურია.
12:05 - 12:07

ორს პლუს ორი - ოთხია.
12:07 - 12:10

ეს ასეა,
იმისგან დამოუკიდებლად ვინ რას ფიქრობს,
12:10 - 12:12

მაგრამ როცა მე ჯიბის კალკულატორს ვიღებ
12:12 - 12:16

და ვაკეთებ გამოთვლას,
ერთადერთი აბსოლუტური მოვლენა
12:16 - 12:19

ელექტრული ველია
და მისი ქცევა.
12:19 - 12:21

ეს არის ერთადერთი აბსოლუტური მოვლენა.
12:21 - 12:23

ყველაფერი დანარჩენი ჩვენი ინტერპრეტაციაა.
12:23 - 12:27

გამოთვლა მხოლოდ ცნობიერებაში ხდება.
12:27 - 12:30

ან ცნობიერი აგენტი აკეთებს ამას,
12:30 - 12:34

ან მას მანქანა აქვს,
რომელიც ინტერპრეტაციებით გამოთვლის.
12:34 - 12:37

ეს არ ნიშნავს, რომ გამოთვლა შემთხვევითია.
12:37 - 12:39

ასეთი მოწყობილობა ძვირი მიჯდება.
12:39 - 12:41

მაგრამ ჩვენ გვაქვს ეს მუდმივი აღრევა,
12:41 - 12:46

ობიექტურობას და სუბიექტურობას,
როგორც რეალობას
12:46 - 12:50

და ობიექტურობას და სუბიექტურობას
როგორც ჩვენს მტკიცებას შორის.
12:50 - 12:53

ჩემი საუბრის საბოლოო დასკვნა შემდეგია:
12:53 - 12:57

შეიძლება არსებობდეს
სრულიად ობიექტური მეცნიერება,
12:57 - 13:00

მეცნიერება, რომელშიც თქვენ
ობიექტურად ჭეშმარიტ რამეს ამტკიცებთ იმაზე,
13:00 - 13:03

რისი არსებობაც სუბიექტურია.
13:03 - 13:06

რაც ადამიანის ტვინში არსებობს
13:06 - 13:09

და შედგება შეგრძნებების,
გრძნობების და აღქმის
13:09 - 13:11

სუბიექტური მდგომარეობებისგან.
13:11 - 13:12

ამიტომ მტკიცება,
13:12 - 13:15

რომ შეუძლებელია ცნობიერების
ობიექტური მეცნიერება არსებობდეს,
13:15 - 13:19

რადგან ის სუბიექტურია და მეცნიერება კი
ობიექტური, სიტყვების თამაშია.
13:19 - 13:21

ობიექტურობით და სუბიექტურობით
ცუდი თამაში.
13:21 - 13:24

თქვენ შეგიძლიათ ობიექტურად ამტკიცოთ რაღაც,
13:24 - 13:28

ისეთ რამეზე, რასაც არსებობის
სუბიექტური მდგომარეობა გააჩნია.
13:28 - 13:30

და ნევროლოგებიც სწორედ ამას აკეთებენ.
13:30 - 13:32

პაციენტი, რომელიც ტკივილს განიცდის
13:32 - 13:35

და თქვენ ცდილობთ
ობიექტურად გამოიკვლიოთ.
13:35 - 13:37

მე შეგპირდით,
რომ ყველა წინააღმდეგობას ვუპასუხებდი
13:37 - 13:38

და ბევრი დრო არ მრჩება,
13:38 - 13:40

მაგრამ ნება მომეცით,
ორიოდეს კიდევ ვუპასუხო.
13:40 - 13:42

მე ვთქვი, რომ ბიჰევიორიმზი
13:42 - 13:46

ალბათ ინტელექტუალური კულტურის
ერთ-ერთი დიდი სირცხვილია,
13:46 - 13:49

რადგან ის
გაფიქრებისთანავე უნდა იყოს უარყოფილი.
13:49 - 13:52

დაფიქრდით, თქვენი მენტალური მდგომარეობა,
თქვენი ქცევის იდენტურია?
13:52 - 13:54

დაფიქრდით,
განსხვავებაზე ტკივილის შეგრძნებასა
13:54 - 13:56

და ტკივილთან დაკავშირებულ ქცევას შორის.
13:56 - 13:59

ტკივილთან დაკავშირებული ქცევის
დემონსტრირებას არ გავაკეთებ
13:59 - 14:01

მაგრამ შემიძლია გითხრათ,
რომ არაფერი მტკივა.
14:01 - 14:04

მაშ, ეს ცხადი შეცდომაა.
რატომ უშვებენ ამ შეცდომას?
14:04 - 14:06

შეგიძლიათ ამაზე ლიტერატურა ნახოთ,
14:06 - 14:09

რომ შეცდომა იყო,
14:09 - 14:13

როცა ხალხი ფიქრობს, რომ თუ შენ
იღებ ცნობიერების შეუქცევად არსებობას,
14:13 - 14:15

მაშინ ხელს იღებ მეცნიერებაზე.
14:16 - 14:19

ხელს იღებ ადამიანური პროგრესის,
14:19 - 14:21

ადამიანური იმედის და ყველაფრის 300 წელზე.
14:21 - 14:23

შემდეგი გზავნილი მინდა დაგიტოვოთ:
14:23 - 14:26

ცნობიერება უნდა იქნას მიღებული,
14:26 - 14:28

როგორც ჭეშმარიტი ბიოლოგიური მოვლენა,
14:28 - 14:31

ისეთივე მეცნიერული ანალიზის საგნად,
14:31 - 14:33

როგორც ნებისმიერი სხვა
ბიოლოგიური ფენომენი,
14:33 - 14:35

და ასევე მთელი დანარჩენი მეცნიერება.
14:35 - 14:36

დიდი მადლობა.
14:36 - 14:42

(აპლოდისმენტები)

Title:: ჩვენი საერთო მდგომარეობა - ცნობიერება
Speaker:: ჯონ სერლი
Description:: ფილოსოფოსი ჯონ სერლი წარმოგვიდგენს ადამიანის ცნობიერების შესწავლის თემას და სისტემატურად აცამტვერებს, მისი სერიოზულად განხილვის ჩვეულ წინააღმდეგობებს. ტვინის იმ პროცესების შესწავლისას, რომლებიც წარმოქმნიან ცნობიერებას, პირველი მნიშვნელოვანი ნაბიჯია იმის აღიარება, რომ ცნობიერება ბიოლოგიური მოვლენაა და ის ამბობს, რომ არა, ცნობიერება არაა მასიური კომპიუტერული სიმულაცია (ჩაწერილია TEDxCERN-ზე)

more » « less
Video Language:: English
Team:: closed TED
Project:: TEDTalks
Duration:: 14:59

	Levan Lashauri approved Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Tamta Makharadze accepted Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness
	Levan Lashauri edited Georgian subtitles for Our shared condition -- consciousness

Show all

Georgian subtitles

Revisions

Revision 48 Edited

Levan Lashauri

ჩვენი საერთო მდგომარეობა - ცნობიერება

Revisions

Our website uses cookies

Operating cookies (Required)