0:00:00.464,0:00:03.057
ცნობიერებაზე საუბარს ვაპირებ.

0:00:03.081,0:00:04.537
რატომ ცნობიერება?

0:00:04.561,0:00:07.363
ეს გასაოცრად მიგდებული თემაა,

0:00:07.387,0:00:10.927
როგორც ჩვენ სამეცნიერო,[br]ისე ფილოსოფიურ კულტურაში.

0:00:10.951,0:00:12.199
რატომ არის ეს გასაოცარი?

0:00:12.223,0:00:15.709
ეს ხომ ჩვენი ცხოვრების[br]უმნიშვნელოვანესი ნაწილია

0:00:15.733,0:00:17.667
მარტივი, ლოგიკური მიზეზის გამო,

0:00:17.691,0:00:19.958
კერძოდ, აუცილებელი პირობაა ვიყოთ ცნობიერი,

0:00:19.958,0:00:22.731
ნებისმიერი რამისთვის,[br]რაც მნიშვნელოვანია ჩვენს ცხოვრებაში.

0:00:22.731,0:00:26.250
გაინტერესებთ მეცნიერება, ფილოსოფია,[br]მუსიკა, ხელოვნება, რაც არ უნდა იყოს...

0:00:26.250,0:00:29.178
ცუდია თუ ზომბი იქნებით,[br]ან კომაში, არა?

0:00:29.202,0:00:31.522
მაშ, ცნობიერება პირველია.

0:00:31.546,0:00:33.990
მეორე მიზეზია, რომ როცა ადამიანები

0:00:34.014,0:00:36.306
მისით ინტერესდებიან,[br]ვფიქრობ რომ ასეც უნდა იყოს,

0:00:36.330,0:00:39.157
ისინი როგორც წესი[br]სასწაულ რამეებს ამბობენ.

0:00:39.181,0:00:41.801
იმ შემთხვევაშიც, თუ ისინი არ ამბობენ[br]სასწაულ რამეებს

0:00:41.825,0:00:44.159
და მართლაც ცდილობენ[br]ის სერიოზულად გამოიკვლიონ,

0:00:44.183,0:00:47.300
საქმე ძალიან ნელა მიდის.[br]პროგრესი ძალიან ნელია.

0:00:47.324,0:00:50.440
როცა ამით პირველად დავინტერესდი,[br]ვიფიქრე

0:00:50.464,0:00:52.646
ეს ბიოლოგიის ტრივიალური პრობლემაა.

0:00:52.670,0:00:55.017
მოვცეთ ტვინს დატვირთვა[br]და გავარკვიოთ

0:00:55.017,0:00:56.227
როგორ მუშაობს ის ტვინში.

0:00:56.227,0:00:58.291
წავედი კალიფორნიის უნივერსიტეტში(UCSF)[br]და იქ

0:00:58.291,0:01:00.084
ყველა მოწინავე ნეირობიოლოგს ვესაუბრე

0:01:00.084,0:01:01.790
და მათ თავშეუაკევბლობა გამოიჩინეს,

0:01:01.790,0:01:05.103
როგორც იციან ხოლმე მეცნიერებმა,[br]როცა მათ შემაცბუნებელ კითხვებს უსვამ.

0:01:05.103,0:01:08.561
მაგრამ ერთი რაღაც რამაც გამაოგნა,[br]იყო რომ ერთმა გაღიზიანებულმა მითხრა,

0:01:08.585,0:01:10.728
ძალიან ცნობილმა ნეირობიოლოგმა.[br]მან თქვა:

0:01:10.752,0:01:14.151
"მისმინე, ჩემს დისციპლინაში ნორმალურია[br]ინტერესდებოდე ცნობიერებით,

0:01:14.175,0:01:17.718
მაგრამ ჯერ მუდმივი სამუშაო ადგილი მიიღე.[br]მუდმივი ადგილია ჯერ საჭირო"

0:01:17.742,0:01:20.310
ამაზე დიდი ხანია ვმუშაობ.

0:01:20.310,0:01:22.494
ვფიქრობ ახლა შეიძლება[br]ცნობიერებაზე მუშაობით

0:01:22.494,0:01:24.062
მუდმივი სამუშაო ადგილის მიღება.

0:01:24.062,0:01:26.318
თუ ასეა, ეს ნამდვილი ნახტომია წინ.

0:01:26.342,0:01:29.223
მაშ, რატომ არის ეს გასაოცარი ყოყმანი

0:01:29.247,0:01:31.121
და გასაოცარი მტრობა ცნობიერების მიმართ?

0:01:31.145,0:01:33.851
ვფიქრობ, რომ ეს[br]ჩვენი ინტელექტუალური კულტურის

0:01:33.875,0:01:35.756
ორი მახასიათებლის კომბინაციის ბრალია,

0:01:35.780,0:01:38.282
რომლებიც თითქოს ერთმანეთს ეწინააღმდეგება,

0:01:38.306,0:01:41.905
სინამდვილეში კი[br]მათ საერთო ვარაუდები ახასიათებთ.

0:01:41.929,0:01:45.867
ერთი მახასიათებელია[br]რელიგიური დუალიზმის ტრადიცია:

0:01:45.891,0:01:49.192
ცნობიერება არ არის[br]ფიზიკური სამყაროს ნაწილი.

0:01:49.216,0:01:51.119
ის სულიერი სამყაროს ნაწილია.

0:01:51.143,0:01:52.655
ის სულს ეკუთვნის

0:01:52.679,0:01:55.951
და სული,[br]ჩვენი ფიზიკური სამყაროს ნაწილი არაა.

0:01:55.975,0:01:58.982
ეს ღმერთის ტრადიციაა, სული და უკვდავობა.

0:01:59.006,0:02:01.697
არის მეორე ტრადიცია,[br]რომელიც თითქოს ამას ეწინააღმდეგება,

0:02:01.697,0:02:03.561
მაგრამ ყველაზე უარეს ვარაუდს იზიარებს.

0:02:03.561,0:02:07.269
ეს ტრადიცია სამეცნიერო მატერიალისტურია[br]მის მიხედვით:

0:02:07.293,0:02:10.734
ცნობიერება[br]არ არის ფიზკიკური სამყაროს ნაწილი.

0:02:10.758,0:02:13.380
ის ან საერთოდ არ არსებობს,[br]ან სხვა რამეა,

0:02:13.404,0:02:16.030
კომპიუტერული პროგრამაა,[br]ან რაღაც სულელური რამ,

0:02:16.054,0:02:19.225
მაგრამ ნებისმიერ შემთხვევაში,[br]ის არაა მეცნიერების ნაწილი.

0:02:19.249,0:02:21.623
მე ისეთ კამათში ჩავრთულვარ[br]რომელმაც გული შემიწუხა.

0:02:21.623,0:02:23.052
აი, როგორ იყო:

0:02:23.076,0:02:27.084
"მეცნიერება ობიექტურია[br]ცნობიერება სუბიექტური,

0:02:27.108,0:02:30.411
ამიტომ არ შეიძლება[br]ცნობიერების მეცნიერება არსებობდეს"

0:02:30.435,0:02:36.915
მაშ,[br]ტრადიციების ეს წყვილი გვაფერხებს.

0:02:36.939,0:02:39.783
ძალიან რთულია[br]ტრადიციების ამ წყვილს თავი დააღწიო.

0:02:39.807,0:02:42.801
და მე ამ ლექციაში[br]მაქვს მხოლოდ ერთი რეალური გზავნილი,

0:02:42.825,0:02:46.185
ესაა: ცნობიერება ბიოლოგიური მოვლენაა,

0:02:46.209,0:02:49.074
როგორც ფოტოსინთეზი, საჭმლის მონელება,[br]მითოზი...

0:02:49.098,0:02:53.409
თქვენ იცით ყველა ბიოლოგიუირ მოვლენა...[br]და როგორც კი ამას გაიზიარებთ,

0:02:53.433,0:02:56.048
ცნობიერების უმეტესი,[br]თუმცა არა ყველა, რთული პრობლემა

0:02:56.072,0:02:58.323
უბრალოდ გაქრება.

0:02:58.347,0:03:00.376
და ვაპირებ ზოგი მათგანი განვიხილო.

0:03:00.400,0:03:02.709
მე შეგპირდით, რომ გეტყოდით[br]ზოგ აღმაშოთებელ რამეს,

0:03:02.733,0:03:05.448
რაც ცნობიერებაზე თქმულა.

0:03:05.472,0:03:09.048
პირველი: ცნობიერება არ არსებობს.

0:03:09.072,0:03:11.278
ეს ილუზიაა, როგორც მზის ჩასვლა.

0:03:11.302,0:03:16.343
მეცნიერებამ აჩვენა, რომ მზის ჩასვლა[br]და ცისარტელა ილუზიებია.

0:03:16.367,0:03:18.266
ცნობიერებაც ილუზიაა.

0:03:18.290,0:03:21.521
მეორე: შეიძლება ის არსებობს,[br]მაგრამ სინამდვილეში ის რაღაც სხვაა.

0:03:21.545,0:03:25.302
ის კომპიუტერული პროგრამაა,[br]რომელიც ტვინში მუშაობს.

0:03:25.326,0:03:29.116
მესამე: ერთადერთი რამ რაც არსებობს,[br]ესაა ქცევა.

0:03:29.140,0:03:32.724
ბიჰევიორიზმი სამარცხვინოდ გავლენიანი იყო.

0:03:32.748,0:03:34.079
ამას დავუბრუნდები.

0:03:34.103,0:03:36.813
და მეოთხე: შეიძლება ცნობიერება არსებობს,

0:03:36.837,0:03:39.028
მაგრამ ის ვერაფერზე ახდენს გავლენას.

0:03:39.052,0:03:41.868
როგორ შეიძლება არამატერიალურმა[br]მატერიაზე მოახდინოს გავლენა.

0:03:41.868,0:03:43.963
როცა ვიღაც მეუბნება ამას,

0:03:43.987,0:03:46.903
გინდათ ნახოთ როგორც ახდენს[br]არამატერიალური მატერიაზე გავლენას?

0:03:46.903,0:03:49.105
შეხედეთ.[br]მე ცნობიერად გადავწყვიტე მკლავი ავწიო

0:03:49.129,0:03:51.714
და ეს ოხერი მაღლა იწევა (სიცილი)

0:03:51.738,0:03:55.485
უფრო მეტიც, დააკვირდით,

0:03:55.509,0:03:59.480
ჩვენ არ ვამბობთ: "ის ჟენევის ამინდივითაა,

0:03:59.504,0:04:02.128
ზოგ დღეს იწევა და ზოგ დღეს არა"

0:04:02.152,0:04:04.783
არა, ის მაღლა იწევა, როცა კი მე ეს მინდა.

0:04:04.807,0:04:07.093
კარგი. გეტყვით როგორაა ეს შესაძლებელი.

0:04:07.117,0:04:10.592
განმარტება ჯერ არ მითქვამს.

0:04:10.616,0:04:12.950
შეუძლებელია განმარტების გარეშე.

0:04:12.974,0:04:15.936
ამბობენ,[br]რომ ძალიან ძნელია განმარტო ცნობიერება.

0:04:15.960,0:04:17.819
მგონი ეს საკმაოდ ადვილია

0:04:17.843,0:04:20.028
თუ მის მეცნიერულ განმარტებას არ აპირებ.

0:04:20.052,0:04:22.308
ჩვენ არ ვართ მზად[br]მეცნიერული განმარტებისთვის,

0:04:22.332,0:04:24.404
მაგრამ აი საღ აზრზე[br]დაფუძნებული განმარტება:

0:04:24.404,0:04:26.896
ცნობიერება შედგება[br]ყველა გრძნობებისგან,

0:04:26.920,0:04:28.964
შეგრძნებებისგან და აღქმებისგან.

0:04:28.988,0:04:32.522
ის იწყება დილით, როცა თქვენ იღვიძებთ[br]უსიზმრო ძილის შემდეგ

0:04:32.546,0:04:34.991
და გრძელდება მთელი დღე,[br]დაძინებამდე,

0:04:35.015,0:04:38.189
ან სიკვდილამდე, ან იმ დრომდე[br]სანამ სხვანაირად არ გაითიშებით.

0:04:38.213,0:04:41.309
ამ განმარტების მიხედვით,[br]სიზმარი ცნობიერების ფორმაა.

0:04:41.333,0:04:44.211
ეს არის[br]საღი აზრით განმარტებული ცნობიერება.

0:04:44.235,0:04:47.712
თუ ამაზე არ საუბრობთ[br]მაშინ ცნობიერებას არ გულისხმობთ.

0:04:47.736,0:04:51.196
მაგრამ ხალხი ფიქრობს: "თუ ესაა ცნობიერება,[br]მაშინ ეს საშინელი პრობლემაა.

0:04:51.220,0:04:55.154
როგორ შეიძლება ასეთი რამ,[br]რეალური სამყაროს ნაწილი იყოს?"

0:04:55.178,0:04:57.512
და თუ როდისმე ფილოსოფიის კურსი გაგივლიათ,

0:04:57.536,0:05:00.263
ეს მოვლენა ცნობილია[br]როგორც გონება-სხეულის პრობლემა.

0:05:00.287,0:05:03.526
მგონია რომ ამასაც მარტივი ამოხსნა აქვს[br]და აქვე გეტყვით:

0:05:03.550,0:05:07.528
ყველა ჩვენი ცნობიერი მდგომარეობა,[br]გამონაკლისის გარეშე,

0:05:07.552,0:05:13.053
გამოწვეულია ტვინში, დაბალ დონეზე მიმდინარე[br]ნეირობიოლოგიური პროცესებით

0:05:13.077,0:05:15.234
და ისინი ტვინში ვლინდება,

0:05:15.258,0:05:17.568
როგორც მაღალი დონის, ანუ სისტემის თვისება.

0:05:17.592,0:05:20.884
ეს დაახლოებით ისეთივე იდუმალებაა,[br]როგორც წყლის თხევადი მდგომარეობა.

0:05:20.884,0:05:24.199
არა? წყლის თხევადი მდგომარეობა[br]არაა დამატებითი წვენი, რომელსაც

0:05:24.223,0:05:25.889
H2O მოლეკულები ქმნიან.

0:05:25.913,0:05:28.767
ეს არის სისტემის მდგომარეობა.

0:05:28.791,0:05:33.929
და როგორც წყლით სავსე ქილა, შეიძლება[br]გადავიდეს თხევადიდან მყარ მდგომარეობაში,

0:05:33.953,0:05:36.001
მოლეკულების ქცევის მიხედვით,

0:05:36.025,0:05:39.038
ასევე თქვენი ტვინი შეიძლება გადავიდეს,[br]ცნობიერი მდგომარეობიდან

0:05:39.038,0:05:40.518
უგონო მდგომარეობაში.

0:05:40.542,0:05:43.504
მოლეკულების ქცევის მიხედვით.

0:05:43.528,0:05:47.889
ასეთი მარტივია[br]ცნობილი გონება-სხეულის პრობლემა.

0:05:47.913,0:05:51.066
ახლა მივდივართ უფრო რთულ კითხვებამდე.

0:05:51.090,0:05:54.510
მოდით ჩამოვთვალოთ[br]ცნობიერების ზუსტი თვისებები,

0:05:54.534,0:05:56.982
რომ შემდეგ ვუპასუხოთ[br]მის ოთხ წინააღმდეგობას,

0:05:57.006,0:05:58.269
რომელიც მე ჩამოვთვალე.

0:05:58.293,0:06:02.536
პირველი თვისებაა,[br]ის რეალურია და შეუქცევადი.

0:06:02.560,0:06:04.590
მას ვერ მოიცილებთ.

0:06:04.614,0:06:08.761
განსხვავება რეალობასა და ილუზიას შორის

0:06:08.785,0:06:11.430
არის განსხვავება იმას შორის,

0:06:11.454,0:06:15.304
თუ როგორ აღვიქვამთ ჩვენ რაღაცეებს[br]და როგორია ისინი რეალურად.

0:06:15.328,0:06:17.180
ჩვენ აღვიქვამთ რომ იქ...

0:06:17.204,0:06:18.848
მომწონს ფრაგული "arc-en-ciel"...

0:06:18.872,0:06:21.046
გვეჩვენება, რომ თაღია ცაში,

0:06:21.070,0:06:24.826
ან გვეჩვენება რომ მზე ჩადის მთებს უკან.

0:06:24.850,0:06:27.923
ჩვენ ასე აღვიქვამთ,[br]მაგრამ სინამდვილეში ასე არ არის.

0:06:27.947,0:06:29.850
მაგრამ თავად ცნობიერების არსებობისთვის

0:06:29.874,0:06:32.351
ამ განსხვავებას, თუ რა გვეჩვენება,[br]

0:06:32.375,0:06:36.406
და რა არის სინამდვილეში,[br]მნიშვნელობა არ აქვს,

0:06:36.430,0:06:40.257
რადგან თავად ცნობიერების შემთხვევაში,

0:06:40.281,0:06:43.237
თუ თქვენ გეჩვენებათ, რომ ცნობიერი ხართ,

0:06:43.261,0:06:45.122
ე.ი. თქვენ ცნობიერი ხართ.

0:06:45.146,0:06:48.476
თუ ექსპერტების ჯგუფი მოვა და მეტყვის:

0:06:48.500,0:06:51.347
"ჩვენ მოწინავე ნეირობიოლოგები ვართ,[br]ჩვენ გამოგიკვლიეთ, სერლ

0:06:51.347,0:06:53.917
და დარწმუნებულები ვართ,[br]რომ თქვენ არ ხართ ცნობიერი,

0:06:53.941,0:06:55.989
თქვენ ძალიან ჭკვიანურად[br]აგებური რობოტი ხართ"

0:06:56.013,0:06:59.258
არ მგონია რომ: "შეიძლება ისინი[br]მართლები არიან, იცით?"

0:06:59.282,0:07:01.821
წამითაც არ მგონია, რადგან

0:07:01.845,0:07:04.951
დეკარტს შეიძლება ბევრი შეცდომა დაუშვია,[br]მაგრამ იმაში მართალი იყო,

0:07:04.951,0:07:07.856
რომ თქვენი საკუთარი ცნობიერების არსებობაში[br]ეჭვს ვერ შეიტანთ.

0:07:07.856,0:07:09.996
კარგი. ეს ცნობიერების პირველი თვისება იყო.

0:07:10.020,0:07:11.800
ის რეალურია და შეუქცევადი.

0:07:11.824,0:07:15.031
თქვენ მას ვერ მოიცილებთ[br]ილუზიად წარმოჩენით

0:07:15.055,0:07:18.260
ისე როგორც სხვა სტანდარტულ ილუზიებს.

0:07:18.284,0:07:20.792
მეორე თვისება

0:07:20.816,0:07:23.257
ბევრი თავის ტკივილის მიზეზია ჩვენთვის.

0:07:23.281,0:07:25.439
ცნობიერების ყველა მდგომარეობას

0:07:25.463,0:07:28.403
საკუთარი ხარისხობრივი თვისება გააჩნია.

0:07:28.427,0:07:30.808
ლუდის დალევა ისე არ იგრძნობა,

0:07:30.832,0:07:33.753
როგორც საშემოსავლოს შევსება,

0:07:33.777,0:07:36.821
ან მუსიკის მოსმენა[br]და ეს ხარისხობრივი შეგრძნება,

0:07:36.845,0:07:39.382
ავტომატურად აგენერირებს მესამე თვისებას,

0:07:39.406,0:07:43.176
კერძოდ, ცნობიერების მდომარეობები[br]თავისთავად სუბიექტურია,

0:07:43.200,0:07:46.131
იმ გაგებით, რომ ისინი მხოლოდ არსებობს[br]როცა მათ გამოცდის

0:07:46.155,0:07:48.426
რომელიმე ადამიანი, ან ცხოველი,[br]როგორც სუბიექტი.

0:07:48.426,0:07:50.199
რამე რაც მათ გამოცდის.

0:07:50.223,0:07:52.582
შეიძლება ჩვენ შევძლოთ[br]ცნობიერი მანქანის აგება.

0:07:52.606,0:07:54.905
რადგან არ ვიცით[br]ჩვენი ტვინი ამას როგორ ახერხებს,

0:07:54.905,0:07:58.870
ჯერ-ჯერობით არ შეგვიძლია[br]ცნობიერი მანქანის აგება.

0:07:58.894,0:08:01.645
ცნობიერების შემდეგი თვისებაა,

0:08:01.669,0:08:05.796
რომ ის წარმოგვიდგება[br]როგორც ერთიანი ცნობიერების ველი.

0:08:05.820,0:08:08.152
ანუ, მე მხოლოდ[br]ჩემს წინ მყოფ ხალხს კი არ აღვიქვამ,

0:08:08.176,0:08:10.866
ან მხოლოდ ჩემს ხმას,[br]ან ფეხსაცმელების წონას იატაკზე,

0:08:10.890,0:08:13.041
არამედ ისინი მე წარმომიდგება,

0:08:13.065,0:08:16.523
როგორც ერთი მთლიანი[br]ცნობიერების ველის ნაწილი,

0:08:16.547,0:08:18.539
რომელიც გადაჭიმულია წინ და უკან.

0:08:18.563,0:08:20.308
ეს საკვანძო საკითხია,

0:08:20.332,0:08:22.747
ცნობიერების წარმოუდგენელი ძალის[br]გასაგებად.

0:08:22.771,0:08:25.691
ჩვენ რობოტისთვის ამის გაკეთებას,[br]ვერ ვახერხებთ.

0:08:25.715,0:08:28.192
რობტოტექნიკით იმედგაცრუება იმის ბრალია,

0:08:28.216,0:08:30.550
რომ ჩვენ არ ვიცით როგორ შევქმნათ[br]ცნობიერი რობოტი.

0:08:30.574,0:08:33.599
ჩვენ არ გვაქვს მანქანა,[br]რომელიც ასეთ რამეს შეძლებს.

0:08:33.623,0:08:36.107
კარგი. ცნობიერების შემდეგი თვისება,

0:08:36.131,0:08:39.222
ამ საოცარი[br]ერთიანი ცნობიერების ველის შემდეგ,

0:08:39.246,0:08:42.015
მოდის ფაქტი, რომ მისი მოქმედება[br]ჩვენს ქცევას იწვევს.

0:08:42.039,0:08:45.218
მე ხელის აწევით[br]მეცნიერული დემონსტრირება მოვახდინე,

0:08:45.242,0:08:46.968
მაგრამ როგორაა ეს შესაძლებელი?

0:08:46.992,0:08:50.732
როგორ მოხდა, რომ ეს აზრი ჩემს ტვინში

0:08:50.756,0:08:52.932
მატერიალურ ობიექტს ამოძრავებს?

0:08:52.956,0:08:54.433
გიპასუხებთ.

0:08:54.457,0:08:56.457
მართალია, ჩვენ არ ვიცით დეტალური პასუხი,

0:08:56.481,0:08:59.159
მაგრამ ჩვენ ვიცით პასუხის ძირითადი ნაწილი,

0:08:59.183,0:09:01.452
ნეირონული იმპულსების ჯაჭვის[br]დასრულებისას,

0:09:01.476,0:09:04.539
მოტორული ნეირონების[br]აქსონის კიდურ ფირფიტებზე,

0:09:04.563,0:09:07.360
აცეტილქოლინი გამოიყოფა.

0:09:07.384,0:09:09.720
ბოდიში ფილოსოფიური ტერმინოლოგიის[br]გამოყენებისთვის,

0:09:09.720,0:09:13.451
მაგრამ როცა ის მოტორული ნეირონების[br]აქსონის კიდურ ფირფიტებზე გამოიყოფა,

0:09:13.475,0:09:16.237
იონურ არხებში მთელი საოცრებები ხდება

0:09:16.261,0:09:18.143
და ეს ოხერი მკლავიც ზემოთ იწევს.

0:09:18.167,0:09:20.267
ახლა გაიაზრეთ რაც გითხარით.

0:09:20.291,0:09:22.009
ერთი და იგივე მოვლენა,

0:09:22.033,0:09:25.044
ჩემი მკლავის აწევის[br]ჩემი ცნობიერი გადაწყვეტილება

0:09:25.068,0:09:27.839
შეიძლება აღიწეროს იმ დონეზე,[br]სადაც მას

0:09:27.863,0:09:30.185
ყველა შეგრძნებითი, არამატერიალური[br]თვისება აქვს,

0:09:30.185,0:09:32.416
ეს აზრია ჩემს ტვინში,[br]მაგრამ ამავდროულად,

0:09:32.416,0:09:34.372
ის აცეტილქოლინსაც გამოყოფს

0:09:34.396,0:09:36.063
და გზად ბევრ სხვა რამეს აკეთებს,

0:09:36.087,0:09:38.695
მიდის რა ტვინის მოტორული ქერქიდან,

0:09:38.719,0:09:41.392
მკლავის ნერვულ ბოჭკოებამდე.

0:09:41.416,0:09:45.208
ეს იმას აჩვენებს,[br]რომ ამ მოვლენების აღწერისთვის

0:09:45.232,0:09:48.592
ჩვენი ტრადიციული ლექსიკონი[br]სრულიად მოძველებულია.

0:09:48.616,0:09:51.849
ერთი და იგივე მოვლენა,[br]შეიძლება აღიწეროს

0:09:51.873,0:09:54.815
ნეირობიოლოგიურ დონეზეც[br]და მენტალურ დონეზეც

0:09:54.839,0:09:57.006
და ეს ერთი მოვლენაა.

0:09:57.030,0:09:59.554
ასე მუშაობს ბუნება.[br]

0:09:59.578,0:10:02.147
ასე შეუძლია ცნობიერებას,[br]გამოიწვიოს მოქმედება.

0:10:02.171,0:10:05.006
ვიქონიოთ ეს[br]

0:10:05.030,0:10:08.073
და ცნობიერების სხვადასხვა თვისებები[br]მხედველობაში

0:10:08.097,0:10:11.245
და დავუბრუნდეთ[br]ნახსენებ წინააღმდეგობებზე პასუხს.

0:10:11.269,0:10:14.854
პირველი იყო, რომ ცნობიერება არ არსებობს,

0:10:14.878,0:10:16.688
და რომ ეს ილუზიაა. ამას უკვე ვუპასუხე.

0:10:16.712,0:10:18.712
არ მგონია განხილვად ღირდეს.

0:10:18.736,0:10:22.068
აი, მეორე მათგანი საოცრად გავლენიანი იყო

0:10:22.092,0:10:23.912
და შეიძლება ახლაც აქტუალურია. ესაა:

0:10:23.936,0:10:27.103
"ცნობიერება თუ არსებობს,[br]ის სინამდვილეში სხვა რამეა.

0:10:27.127,0:10:30.866
ის სინამდვილეში ტვინში მომუშავე[br]ციფრული კომპიუტერული პროგრამაა

0:10:30.890,0:10:33.414
და რაც გვჭირდება[br]ცნობიერების შესაქმნელად,

0:10:33.438,0:10:34.811
არის შესაბამისი პროგრამა.

0:10:34.811,0:10:37.835
აპარატურული ნაწილი დაივიწყეთ,[br]ნებისმიერი აპარატურა გამოდგება,

0:10:37.835,0:10:41.182
რომელიც საკმარისად სტაბილური[br]და მძლავრი იქნება რომ ეს პროგრამა ამუშაოს"

0:10:41.182,0:10:43.140
ჩვენ ვიცით რომ ეს აზრი მცდარია.

0:10:43.164,0:10:46.149
ნებისმიერი,[br]ვისაც წარმოდგენა აქვს კომპიუტერზე,

0:10:46.173,0:10:49.063
მიხვდება რომ ეს მცდარი აზრია,[br]რადგან კომპიუტერული გამოთვლა,

0:10:49.063,0:10:51.028
წარმოადგენს სიმბოლოებით მანიპულაციას,

0:10:51.052,0:10:53.957
როგორც წესი ნულებით და ერთებით,[br]თუმცა ნებისმიერი სიმბოლო წავა.

0:10:53.981,0:10:57.079
თქვენ გაქვთ ალგორითმი,[br]რომელიც უნდა დააპროგრამოთ

0:10:57.103,0:11:00.186
ორობით კოდში[br]და ესაა კომპიუტერული პროგრამის

0:11:00.210,0:11:02.237
განმსაზღვრელი მახასიათებელი.

0:11:02.261,0:11:06.120
ჩვენ კი ვიცით რომ ეს წმინდად სინტაქსურია,[br]სიმბოლური.

0:11:06.144,0:11:10.135
ჩვენ ვიცით, რომ ადამიანის ცნობიერება[br]სინამდვილეში რაღაც უფრო მეტია.

0:11:10.159,0:11:13.328
მას სინტაქსთან ერთად შინაარსიც გააჩნია.

0:11:13.352,0:11:14.825
გააჩნია სემანტიკა.

0:11:14.849,0:11:17.314
ეს არგუმენტი ვთქვი 30...

0:11:17.338,0:11:18.935
ღმერთო, ამაზე ფიქრიც არ მინდა...

0:11:18.935,0:11:20.177
30-ზე მეტი წლის წინ,

0:11:20.177,0:11:22.876
მაგრამ ის უფრო[br]სიღრმისეულ არგუმენტს შეიცავს,

0:11:22.900,0:11:25.919
მინდა ისიც გითხრათ მოკლედ.

0:11:25.943,0:11:30.069
ცნობიერება ქმნის დამკვირვებლისგან[br]დამოუკიდებელ რეალობას.

0:11:30.093,0:11:33.557
ის ქმნის ფულის, უძრავი ქონების, მთავრობის,

0:11:33.581,0:11:37.529
ქორწინების, ცერნის კონფერენციის,

0:11:37.553,0:11:40.148
კოქტეილის წვეულების[br]და საზაფხულო არდადეგების რეალობას

0:11:40.172,0:11:42.897
ეს ყველაფერი ცნობიერების ქმნილებაა.

0:11:42.921,0:11:45.732
მათი არსებობა[br]დამკვირვებელზეა დამოკიდებული.

0:11:45.756,0:11:49.235
მხოლოდ ცნობიერი აგენტის მიხედვით

0:11:49.259,0:11:52.082
წარმოადგენს ქაღალდი ფულს,[br]ან შენობების ჯგუფი უნივერსიტეტს.

0:11:52.106,0:11:55.956
ახლა დავფიქრდეთ კომპიუტერულ გამოთვლაზე.

0:11:55.980,0:11:59.625
არის ის აბსოლუტური როგორც ძალა, მასა,[br]გრავიტაციული მიზიდულობა?

0:11:59.649,0:12:01.757
თუ დამკვირვებელზეა დამოკიდებული?

0:12:01.781,0:12:05.284
ზოგი გამოთვლა აბსოლუტურია.

0:12:05.308,0:12:07.195
ორს პლუს ორი - ოთხია.

0:12:07.219,0:12:09.766
ეს ასეა,[br]იმისგან დამოუკიდებლად ვინ რას ფიქრობს,

0:12:09.790,0:12:12.255
მაგრამ როცა მე ჯიბის კალკულატორს ვიღებ

0:12:12.279,0:12:16.037
და ვაკეთებ გამოთვლას,[br]ერთადერთი აბსოლუტური მოვლენა

0:12:16.061,0:12:19.212
ელექტრული ველია[br]და მისი ქცევა.

0:12:19.236,0:12:21.046
ეს არის ერთადერთი აბსოლუტური მოვლენა.

0:12:21.046,0:12:23.404
ყველაფერი დანარჩენი ჩვენი ინტერპრეტაციაა.

0:12:23.428,0:12:27.245
გამოთვლა მხოლოდ ცნობიერებაში ხდება.

0:12:27.269,0:12:30.020
ან ცნობიერი აგენტი აკეთებს ამას,

0:12:30.044,0:12:33.806
ან მას მანქანა აქვს,[br]რომელიც ინტერპრეტაციებით გამოთვლის.

0:12:33.830,0:12:36.731
ეს არ ნიშნავს, რომ გამოთვლა შემთხვევითია.

0:12:36.755,0:12:39.179
ასეთი მოწყობილობა ძვირი მიჯდება.

0:12:39.203,0:12:41.325
მაგრამ ჩვენ გვაქვს ეს მუდმივი აღრევა,

0:12:41.349,0:12:45.806
ობიექტურობას და სუბიექტურობას,[br]როგორც რეალობას

0:12:45.806,0:12:49.974
და ობიექტურობას და სუბიექტურობას[br]როგორც ჩვენს მტკიცებას შორის.

0:12:49.998,0:12:53.140
ჩემი საუბრის საბოლოო დასკვნა შემდეგია:

0:12:53.164,0:12:56.791
შეიძლება არსებობდეს[br]სრულიად ობიექტური მეცნიერება,

0:12:56.815,0:13:00.143
მეცნიერება, რომელშიც თქვენ[br]ობიექტურად ჭეშმარიტ რამეს ამტკიცებთ იმაზე,

0:13:00.143,0:13:03.133
რისი არსებობაც სუბიექტურია.

0:13:03.157,0:13:06.368
რაც ადამიანის ტვინში არსებობს

0:13:06.392,0:13:08.507
და შედგება შეგრძნებების,[br]გრძნობების და აღქმის

0:13:08.531,0:13:10.530
სუბიექტური მდგომარეობებისგან.[br]

0:13:10.530,0:13:11.619
ამიტომ მტკიცება,

0:13:11.619,0:13:14.529
რომ შეუძლებელია ცნობიერების[br]ობიექტური მეცნიერება არსებობდეს,

0:13:14.553,0:13:18.737
რადგან ის სუბიექტურია და მეცნიერება კი[br]ობიექტური, სიტყვების თამაშია.

0:13:18.761,0:13:21.446
ობიექტურობით და სუბიექტურობით[br]ცუდი თამაში.

0:13:21.470,0:13:23.770
თქვენ შეგიძლიათ ობიექტურად ამტკიცოთ რაღაც,

0:13:23.794,0:13:27.812
ისეთ რამეზე, რასაც არსებობის[br]სუბიექტური მდგომარეობა გააჩნია.

0:13:27.836,0:13:29.655
და ნევროლოგებიც სწორედ ამას აკეთებენ.

0:13:29.655,0:13:31.933
პაციენტი, რომელიც ტკივილს განიცდის

0:13:31.957,0:13:34.564
და თქვენ ცდილობთ[br]ობიექტურად გამოიკვლიოთ.

0:13:34.588,0:13:36.986
მე შეგპირდით,[br]რომ ყველა წინააღმდეგობას ვუპასუხებდი

0:13:36.986,0:13:38.211
და ბევრი დრო არ მრჩება,

0:13:38.235,0:13:40.460
მაგრამ ნება მომეცით,[br]ორიოდეს კიდევ ვუპასუხო.

0:13:40.460,0:13:42.354
მე ვთქვი, რომ ბიჰევიორიმზი

0:13:42.378,0:13:45.643
ალბათ ინტელექტუალური კულტურის[br]ერთ-ერთი დიდი სირცხვილია,

0:13:45.667,0:13:48.536
რადგან ის[br]გაფიქრებისთანავე უნდა იყოს უარყოფილი.

0:13:48.560,0:13:51.793
დაფიქრდით, თქვენი მენტალური მდგომარეობა,[br]თქვენი ქცევის იდენტურია?

0:13:51.793,0:13:54.348
დაფიქრდით,[br]განსხვავებაზე ტკივილის შეგრძნებასა

0:13:54.348,0:13:56.247
და ტკივილთან დაკავშირებულ ქცევას შორის.

0:13:56.271,0:13:59.035
ტკივილთან დაკავშირებული ქცევის[br]დემონსტრირებას არ გავაკეთებ

0:13:59.035,0:14:01.124
მაგრამ შემიძლია გითხრათ,[br]რომ არაფერი მტკივა.

0:14:01.124,0:14:04.194
მაშ, ეს ცხადი შეცდომაა.[br]რატომ უშვებენ ამ შეცდომას?

0:14:04.218,0:14:06.409
შეგიძლიათ ამაზე ლიტერატურა ნახოთ,

0:14:06.433,0:14:08.854
რომ შეცდომა იყო,

0:14:08.854,0:14:12.683
როცა ხალხი ფიქრობს, რომ თუ შენ[br]იღებ ცნობიერების შეუქცევად არსებობას,

0:14:12.707,0:14:15.478
მაშინ ხელს იღებ მეცნიერებაზე.

0:14:15.502,0:14:18.549
ხელს იღებ ადამიანური პროგრესის,

0:14:18.573,0:14:20.703
ადამიანური იმედის და ყველაფრის 300 წელზე.

0:14:20.703,0:14:23.198
შემდეგი გზავნილი მინდა დაგიტოვოთ:

0:14:23.222,0:14:25.641
ცნობიერება უნდა იქნას მიღებული,

0:14:25.665,0:14:28.129
როგორც ჭეშმარიტი ბიოლოგიური მოვლენა,

0:14:28.153,0:14:30.596
ისეთივე მეცნიერული ანალიზის საგნად,

0:14:30.620,0:14:32.816
როგორც ნებისმიერი სხვა[br]ბიოლოგიური ფენომენი,

0:14:32.816,0:14:34.710
და ასევე მთელი დანარჩენი მეცნიერება.

0:14:34.734,0:14:36.092
დიდი მადლობა.

0:14:36.116,0:14:41.609
(აპლოდისმენტები)