Catro razóns para aprender unha lingua nova

O inglés estase convertendo na lingua universal e a tecnoloxía de tradución automática mellora cada ano. Entón, por que molestarse en aprender unha lingua estranxeira? O lingüista e profesor de Columbia John McWhorter comparte catro atractivos beneficios de aprender unha lingua descoñecida.

A lingua que estou falando agora

está en camiño de converterse
na lingua universal,

para ben ou para mal.

Afrontémolo,

é a lingua da Internet,

é a lingua das finanzas

é a lingua do control de tráfico aéreo

da música popular,

da diplomacia...

O inglés está por todos os lados.

O chinés mandarín fálao máis xente,

pero hai máis xente chinesa
aprendendo inglés

que falantes de inglés aprendendo chinés.

Segundo o último que escoitei,

actualmente hai dúas ducias
de universidades en China

que ensinan todo en inglés.

O inglés está tomando o poder.

E ademais,

prevese que a finais de século

case todas as linguas que existen hoxe,

hai ao redor de 6000,

deixarán de falarse.

Quedarán só algúns centos.

E por riba,

estamos nun momento en que
a tradución instantánea en directo

non só é posible
senón que mellora cada ano.

A razón por que estou dicindo estas cousas

é porque creo que
estamos chegando a un punto

en que vai empezar a xurdir unha pregunta:

Por que deberiamos
aprender linguas estranxeiras,

á parte do inglés no caso dos que
non a teñen como lingua materna?

Por que aprender outra
cando estamos chegando a un punto

en que case todas as persoas no mundo
serán capaces de comunicarse nunha soa?

Penso que hai moitas razóns,

pero primeiro quero nomear

aquela da que probablemente
escoitastes falar máis

porque, en realidade, é máis
perigosa do que se pensa.

Trátase da idea

de que a lingua canaliza os pensamentos,

que o vocabulario e a gramática
de linguas diferentes

dálle a todos un tipo diferente
de "viaxe alucinóxeno",

para entendérmonos.

Esa é unha idea marabillosa,

pero ten riscos.

Non é que sexa completamente falsa.

Por exemplo, en francés e en español

a palabra "mesa" é,
por algunha razón, feminina.

Entón, "la table", "la mesa"
é así e punto.

Demostrouse que

se sodes falantes dunha desas linguas

e vos preguntan

como imaxinariades unha mesa falar,

moito máis a miúdo
do que podería ser por coincidencia,

un falante de francés ou de español

di que a mesa falaría
cunha voz aguda e feminina.

Así que se sodes franceses ou españois,
para vós, unha mesa é como unha rapaza,

ao revés do que ocorre
se sodes falantes de inglés.

É difícil non apreciar este tipo de datos,

e moita xente dirá que iso significa

que hai unha visión do mundo que tes
se falas unha desas linguas.

Pero hai que ter coidado,

imaxinade se alguén
nos pon debaixo dun microscopio,

con "nós" refírome aos que
falamos inglés como nativos.

Cal é a visión do mundo desde o inglés?

Por exemplo, collamos
un falante nativo de inglés.

O da pantalla é Bono.

Fala inglés.

Supoño que ten unha visión do mundo.

Agora, este é Donald Trump.

Á súa maneira

tamén fala inglés.

(Risos)

E aquí está a Sra. Kardashian,

que tamén é falante de inglés.

Aquí hai tres falantes da lingua inglesa.

Que visión do mundo
teñen estas tres persoas en común?

Que visión do mundo se formou
a través da lingua que as une?

É un concepto moi perigoso.

Estase chegando a un consenso de que
a lingua pode modelar o pensamento,

pero non se trata máis que de lixeiras
e escuras variacións psicolóxicas.

Non é cuestión de darvos outro par
de lentes para ver o mundo.

Entón, se é así,

por que aprender linguas?

Se non vai cambiar a forma en que penso,

cales serían as razóns?

Hai unhas cantas.

Unha delas é que se queredes
empaparvos dunha cultura,

se queredes absorbela,
se queredes ser parte dela,

entón canalice esa cultura ou non,

--e iso parece dubidoso--

se queredes empaparvos da cultura,

tedes que controlar ata certo punto

a lingua a través da que se
vehicula esa cultura.

Non hai outra.

Hai unha ilustración
interesante sobre isto.

Teño que poñerme un pouco escuro
pero, de verdade, deberiades velo.

Hai unha película
do director canadense Denys Arcand,

pronunciado en inglés "Dennis Ar-cand",

se queredes buscalo.

Fixo unha película chamada
"Xesús de Montreal".

Moitas das personaxes

son franco-canadenses vibrantes,
graciosas, apaixonadas e interesantes,

mulleres que falan francés.

Hai unha escena cara ao final

na que teñen que levar un amigo
a un hospital anglófono.

No hospital, teñen que falar inglés.

Falan inglés pero non é
a súa lingua materna,

preferirían non falar inglés.

E fálano máis devagar,

teñen acento, non soan naturais.

De súpeto, esas personaxes
das que vos namorastes

convértense en caricaturas,
sombras de si mesmas.

Entrar nunha cultura

e comprender as persoas a través
dese tipo de cortina opaca

implica non chegar nunca
a entender a cultura.

Entón, na medida en que queden
centos de linguas,

unha razón para aprendelas

é porque son billetes
que nos permiten participar

na cultura da xente que a fala,

só polo feito de que é o seu código.

Así que esa é unha razón.

A segunda razón:

Demostrouse

que se falamos dúas linguas é
menos probable que suframos demencia

e que probablemente sexamos
mellores en multitarefas.

Eses son factores que se establecen axiña

e debería darnos algunha indicación

sobre cando darlle ao neno ou á nena
clases noutra lingua.

O bilingüismo é saúde.

E agora, a terceira:

As linguas son moi divertidas.

Moito máis divertidas do que nos din.

Por exemplo, en árabe:
"kataba", el escribiu,

"yaktubu", el escribe, ela escribe.

"Uktub", escribe, no imperativo.

Que teñen en común?

Todos estes verbos teñen en común

as consoantes postas
no medio como piares.

Quedan aí,

e as vogais bailan
ao redor das consoantes.

Quen non querería enrolalas na boca?

O mesmo ocorre no hebreo,

o mesmo ocorre coa lingua
principal de Etiopía, o amhárico.

É divertido.

Ou as linguas que ordenan as palabras
de forma diferente.

Aprender a falar cunha orde
diferente nas palabras

é como conducir polo outro carril
se ides a certo país,

ou a sensación cando poñemos
hamamelis ao redor dos ollos

e sentimos o formigo.

A lingua pode darvos iso.

Por exemplo,

"The Cat in the Hat Comes Back",

un libro ao que estou seguro
todos volvemos,

como "Moby Dick".

Unha frase do libro di:
"Sabes onde o atopei?

Sabes onde estaba?
Estaba comendo torta na bañeira,

Si, estaba!"

Ben, se o dicides en
chinés mandarín,

teriades que esforzarvos:

"Podes saber, eu souben onde o atopar?

Estaba na bañeira dentro
engulindo torta,

Sen dúbida, engulindo
mastigando!"

Iso está moi ben.

Imaxinade poder facer iso
durante anos e anos.

Ou, algunha vez aprendestes
algo de cambodjano?

Eu tampouco, pero se o fixese,

enrolaría na boca
non só unha ducia de vogais

como o inglés,

senón unhas 30
vogais diferentes

dando voltas na boca
cambodjana

como abellas nunha colmea.

Iso é o que unha lingua pode darnos.

E centrándonos máis,

vivimos nunha era na que nunca foi
máis sinxelo aprender sós outra lingua.

Antes había que ir a unha clase,

onde estaría un profesor dilixente,

un profesor brillante,

pero esa persoa estaba alí
só en certos momentos

e tiñas que ir alí entón,

e ás veces non era a miúdo.

Tiñas que ir a clases.

Se non podías,
tiñas algo chamado gravación.

Eu aprendín o básico con elas.

Pero había demasiada información
nunha gravación,

ou nunha casete,

ou mesmo neses obxectos antigos
coñecidos como CD.

Ademais, había libros que non funcionaban,

así era a cousa.

Hoxe podemos tombarnos,

deitarnos no chan no salón

bebendo whisky

e aprender calquera lingua que nos apeteza

con marabillosas leccións
como as de Rosetta Stone.

Eu tamén recomendo
a menos coñecida Glossika.

Pódese facer en calquera momento,

polo tanto, pódese facer máis e mellor.

Podemos ter os praceres matinais
en diferentes linguas.

Eu leo tiras cómicas de "Dilbert"
en varias linguas cada mañá,

isto pode mellorar as vosas destrezas.

Non o podería facer hai 20 anos

cando a idea de ter calquera
lingua que desexásemos

no peto,

saíndo do móbil,

soaría a ciencia ficción
para xente moi sofisticada.

Así que recomendo moito

que estudedes pola vosa conta
linguas distintas da que estou falando,

porque nunca houbo
mellor momento para facelo.

É moi divertido.

Non nos vai cambiar a mente,

pero con certeza vaina sorprender.

Moitas grazas.

(Aplausos)