Return to Video

Stan stały, ciekły, gazowy i... plazma ? - Michael Murillo

  • 0:08 - 0:12
    Widzieliście kiedyś, jak powstaje iskra?
  • 0:12 - 0:14
    Czym jest iskra?
  • 0:15 - 0:16
    A co z błyskawicami,
  • 0:16 - 0:17
    zorzą polarną,
  • 0:17 - 0:19
    czy ogonem komety?
  • 0:19 - 0:21
    Każda z tych rzeczy i wiele innych,
  • 0:21 - 0:26
    właściwie 99,9% wszechświata,
    wykonana jest z plazmy.
  • 0:27 - 0:29
    Plazma to stan materii
  • 0:29 - 0:33
    bardzo różny od innych znanych form.
  • 0:33 - 0:34
    Weźmy pod uwagę lód.
  • 0:34 - 0:38
    Lód, najpierw stały, topi się
    i powstaje woda, czyli ciecz,
  • 0:38 - 0:43
    która po podgrzaniu
    zamienia się w parę, czyli gaz.
  • 0:43 - 0:46
    Dalsze podgrzewanie pary
    w wysokiej temperaturze
  • 0:46 - 0:49
    powoduje oddzielanie się cząsteczek wody
  • 0:49 - 0:54
    w swobodne atomy wodoru i tlenu.
  • 0:54 - 0:57
    W większej temperaturze zachodzi jonizacja
  • 0:57 - 1:01
    i ujemne elektrony opuszczają cząsteczki,
  • 1:01 - 1:04
    pozostawiając jony naładowane dodatnio.
  • 1:04 - 1:10
    Ta mieszanka swobodnych
    ładunków to plazma,
  • 1:10 - 1:14
    w jaką może się zamienić każdy gaz
    przy odpowiednio wysokiej temperaturze.
  • 1:15 - 1:19
    Te cząsteczki zachowują się
    zupełnie inaczej
  • 1:19 - 1:22
    niż cząsteczki w innych typach materii.
  • 1:22 - 1:25
    Gdy na klamce pojawia się
    elektryczność statyczna,
  • 1:25 - 1:28
    to klamka nie zmienia wyglądu czy stanu.
  • 1:28 - 1:32
    Z wyjątkiem kompasu
    lub innego obiektu magnetycznego,
  • 1:32 - 1:36
    materia rzadko reaguje
    na pole magnetyczne.
  • 1:36 - 1:40
    Ale plazma umieszczona
    w polu elektrycznym lub magnetycznym,
  • 1:40 - 1:42
    powoduje całkiem inną reakcję.
  • 1:42 - 1:44
    Plazmy są naładowane,
  • 1:44 - 1:46
    więc pola elektryczne je przyspieszają,
  • 1:46 - 1:50
    a pola magnetyczne sterują nimi
    w orbitach kołowych.
  • 1:50 - 1:53
    Gdy cząsteczki w obrębie plazmy zderzą się
  • 1:53 - 1:56
    lub przyspieszą ze względu
    na elektryczność lub magnetyzm,
  • 1:56 - 1:58
    zostaje wygenerowane światło,
  • 1:58 - 2:00
    co można zaobserwować, patrząc na plazmę
  • 2:00 - 2:02
    taką jak zorza polarna.
  • 2:03 - 2:07
    Plazmy to nie tylko
    piękne zjawisko na niebie.
  • 2:07 - 2:13
    Wyobraź sobie sześcian gazu
    pod wysokim napięciem.
  • 2:13 - 2:15
    Powstałe w nim pole elektryczne
  • 2:15 - 2:20
    wypycha elektrony z atomu
    z dużą prędkością,
  • 2:20 - 2:23
    powodując jonizację innych atomów.
  • 2:24 - 2:27
    Zanieczyszczenia w malutkim
    sześcianie gazu
  • 2:27 - 2:31
    powodują wzmocnienie i uwolnienie energii
  • 2:31 - 2:34
    w postaci promieniowania ultrafioletowego.
  • 2:35 - 2:38
    Przydzielony do każdego sześcianu
  • 2:38 - 2:40
    materiał fluorescencyjny
    świeci określonym kolorem,
  • 2:40 - 2:44
    pod wpływem odpowiednio
    natężonego światła ultrafioletowego.
  • 2:45 - 2:49
    Stwórzmy prostokąt z małych sześcianów
  • 2:49 - 2:53
    sterowanych skomplikowaną elektroniką.
  • 2:54 - 2:56
    Pewnie widzisz teraz jeden z nich.
  • 2:56 - 2:59
    To jest tak zwany telewizor plazmowy.
  • 2:59 - 3:02
    Plazmy mają również znaczenie w leczeniu.
  • 3:02 - 3:06
    Chemicy tworzą bardzo specyficzne plazmy,
  • 3:06 - 3:09
    które niszczą lub zmieniają
    dane środki chemiczne
  • 3:09 - 3:14
    i zabijają związki chorobotwórcze
    w szpitalu i żywności.
  • 3:15 - 3:17
    Plazmy są wszędzie wokół nas,
  • 3:17 - 3:20
    w formach, które są jednocześnie
    spektakularne i praktyczne.
  • 3:20 - 3:23
    W przyszłości plazma może być używana
  • 3:23 - 3:26
    do pozbywania się odpadów ze środowiska,
  • 3:26 - 3:29
    oczyszczania powietrza i wody z toksyn
  • 3:29 - 3:33
    i dostarczania nam nieograniczonych dostaw
  • 3:33 - 3:36
    czystej i odnawialnej energii.
Title:
Stan stały, ciekły, gazowy i... plazma ? - Michael Murillo
Description:

Cała prelekcja: http://ed.ted.com/lessons/solid-liquid-gas-and-plasma-michael-murillo

Widziałeś kiedyś, jak powstaje iskra przez elektryczność statyczną? Co to za iskra? O co chodzi z błyskawicami, zorzą polarną, czy ogonem komety? Wszystkie te zjawiska i wiele innych to plazma - wszechświat w 99,9% tworzy plazma. Michael Murillo dogłębnie wyjaśnia to zjawisko.

Prelekcja: Michaela Murillo, animacja: Tomás Pichardo Espaillat.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:52

  • Rysia Wand

    Sending back to translator.

    Brak tłumaczenia tytułu i opisu.
    O wiele za długie linijki:
    Trzeba przepracować wszystkie linijki z czerwonymi wykrzyknikami.
    Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (poradnik tutaj: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo​).
    Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline (patrz tutaj: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s). Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
    Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj: (http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Przed puszczeniem tekstu na trzeba upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte. Najłatwiej poszukać je funkcją ctrl+F.

    Po polsku nie dajemy kropki tylko przecinek w ułamkach.
    Zorza polarna nie jest z wielkich liter
    Proszę przejrzeć modułem sprawdzania pisowni (np 1:52)

  • Rysia Wand

    Nie przepracowałaś linijek z wykrzyknikami ani nie usunęłaś literówek. Proszę przejrzeć ponownie.

  • Justyna

    Proszę o zwrot do translatora - zapomniałam o tytule i opisie..

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.