Return to Video

Jak wychować czarnego syna w Ameryce

  • 0:01 - 0:03
    Kiedy dorastałem, nie zawsze rozumiałem,
  • 0:03 - 0:06
    czemu rodzice każą mi
    przestrzegać różnych zasad.
  • 0:06 - 0:09
    Po co, tak naprawdę, muszę kosić trawnik?
  • 0:09 - 0:11
    Dlaczego praca domowa jest taka ważna?
  • 0:11 - 0:15
    Dlaczego nie mogę
    dodawać żelków do owsianki?
  • 0:15 - 0:18
    Moje dzieciństwo
    obfitowało w takie pytania.
  • 0:18 - 0:22
    Kiedy jesteś dzieckiem, to normalne,
    że czasem zdajesz sobie sprawę,
  • 0:22 - 0:26
    że lepiej słuchać rodziców,
    nawet jeśli nie do końca wiesz, po co.
  • 0:26 - 0:29
    Nie chodzi o to,
    że nie chcą, bym myślał krytycznie.
  • 0:29 - 0:32
    Próbują załagodzić napięcie
  • 0:32 - 0:36
    wynikające z pokazywania rzeczywistości.
  • 0:36 - 0:37
    Równocześnie zapewniając,
  • 0:37 - 0:40
    że nie traktujemy statusu quo
    jako nieuniknionego.
  • 0:40 - 0:43
    Zdałem sobie sprawę, że to samo w sobie
  • 0:43 - 0:45
    było bardzo celowym sposobem edukacji.
  • 0:46 - 0:50
    Jeden z moich ulubionych wychowawców,
    brazylijski autor i uczony Paulo Freire,
  • 0:50 - 0:53
    mówi dość wyraźnie
    o potrzebie używania kształcenia
  • 0:53 - 0:57
    jako narzędzia krytycznego myślenia,
    pokazującego wspólnotę ludzkości.
  • 0:58 - 1:01
    W jego najbardziej znanej książce
    "Pedagogika uciśnionych"
  • 1:01 - 1:05
    twierdzi: "Nikt nie może być
    prawdziwym człowiekiem,
  • 1:05 - 1:07
    jeśli uniemożliwia to innym".
  • 1:08 - 1:12
    Myślałem ostatnio sporo
    o tej idei ludzkości,
  • 1:12 - 1:15
    a konkretnie o tym,
    kto w naszym świecie ma przywilej
  • 1:15 - 1:18
    bycia postrzeganym jako w pełni człowiek.
  • 1:18 - 1:21
    W ciągu ostatnich miesięcy
    cały świat patrzył,
  • 1:21 - 1:24
    jak niewinni czarni mężczyźni i kobiety
  • 1:24 - 1:28
    giną z rąk policji i straży obywatelskiej.
  • 1:28 - 1:31
    Te wydarzenia i wszystko,
    co się po nich stało,
  • 1:31 - 1:33
    przypomniały mi moje dzieciństwo,
  • 1:33 - 1:37
    decyzje rodziców dotyczące
    wychowania czarnego chłopca w USA,
  • 1:37 - 1:41
    których wtedy nie rozumiałem
    w ten sam sposób, co dzisiaj.
  • 1:42 - 1:46
    Zastanawiam się, jak trudne to było,
    jak głęboko czuli niesprawiedliwość
  • 1:46 - 1:50
    pozbawiania mnie części dzieciństwa,
  • 1:50 - 1:53
    takich jak późne powroty do domu.
  • 1:53 - 1:55
    Myślę na przykład o pewnej nocy.
  • 1:55 - 1:59
    Kiedy miałem około 12 lat, wybraliśmy się
    na nocną wycieczkę do innego miasta.
  • 1:59 - 2:02
    Kupiliśmy z przyjaciółmi pistolety na wodę
  • 2:02 - 2:06
    i zamieniliśmy parking hotelowy
    w wypełnione wodą pole bitwy.
  • 2:06 - 2:08
    Chowaliśmy się za samochodami,
  • 2:08 - 2:11
    biegaliśmy w ciemności
    pomiędzy lampami ulicznymi,
  • 2:11 - 2:14
    śmiejąc się do rozpuku
    lataliśmy wzdłuż chodnika.
  • 2:14 - 2:16
    Nie minęło 10 minut,
  • 2:16 - 2:19
    a ojciec wyszedł, złapał mnie za ramię
  • 2:19 - 2:23
    i zaprowadził do pokoju,
    trzymając w nieprzyjemnym ucisku.
  • 2:23 - 2:24
    Zanim zdążyłem cokolwiek powiedzieć,
  • 2:24 - 2:28
    wytłumaczyć mu, że przez niego
    zbłaźniłem się przed kolegami,
  • 2:28 - 2:31
    wyśmiał mnie za naiwność.
  • 2:31 - 2:35
    Spojrzał mi w oczy,
    na jego twarzy widać było strach.
  • 2:35 - 2:38
    Powiedział: "Synu, przepraszam,
  • 2:38 - 2:41
    ale nie możesz bawić się tak samo,
    jak biali koledzy.
  • 2:41 - 2:43
    Nie możesz udawać, że strzelasz.
  • 2:43 - 2:45
    Nie możesz biegać w ciemności.
  • 2:45 - 2:48
    Nie możesz chować się
    za czymkolwiek innym niż samym sobą".
  • 2:48 - 2:51
    Teraz wiem, jak musiał być przestraszony,
  • 2:51 - 2:55
    jak łatwo mogłem zniknąć w ciemności nocy,
  • 2:55 - 2:58
    bo ktoś mógłby uznać tę wodę
  • 2:58 - 3:00
    za dobry powód
    do wyczyszczenia wszystkiego.
  • 3:01 - 3:05
    Jest to ten rodzaj komunikatu,
    którym zalewano mnie całe życie:
  • 3:05 - 3:08
    Zawsze trzymaj ręce na widoku,
    nie ruszaj się zbyt szybko,
  • 3:08 - 3:10
    zdejmuj kaptur po zachodzie słońca.
  • 3:10 - 3:13
    Moi rodzice wychowywali
    mnie i rodzeństwo w pancerzu rad.
  • 3:13 - 3:17
    Użyli wielu dzwonków alarmowych,
    aby nikt nie ukradł nam powietrza z płuc,
  • 3:17 - 3:19
    nie przywiązywał uwagi do skóry.
  • 3:19 - 3:22
    Żebyśmy mogli być dziećmi,
    nie trumną lub betonem.
  • 3:22 - 3:25
    Nie myśleli, że dzięki temu
    będziemy lepsi od innych,
  • 3:25 - 3:28
    chcieli po prostu utrzymać nas przy życiu.
  • 3:28 - 3:30
    Moim czarnym kolegom
    przekazywano tę samą wiadomość
  • 3:30 - 3:33
    odkąd byliśmy na tyle duzi,
  • 3:33 - 3:36
    że ktoś mógłby wziąć nas za gwóźdź
    gotowy do wbicia w ziemię,
  • 3:36 - 3:40
    gdy barwa naszej skóry
    zaczęła budzić obawy.
  • 3:40 - 3:43
    Ale co z dzieckiem robi
  • 3:43 - 3:46
    dorastanie ze świadomością,
    że nie może po prostu być dzieckiem?
  • 3:46 - 3:49
    Że kaprysy dojrzewania
    są zbyt niebezpieczne dla jego tchu,
  • 3:49 - 3:51
    nie może po prostu być ciekawskie,
  • 3:51 - 3:54
    nie może pozwolić sobie
    na popełnienie błędu,
  • 3:54 - 3:55
    a czyjeś ukryte uprzedzenia
  • 3:55 - 3:58
    mogą być powodem tego,
    że rano się nie obudzi.
  • 3:58 - 4:00
    To nie może nas definiować.
  • 4:00 - 4:02
    Mamy rodziców,
    którzy wychowują i tłumaczą nam,
  • 4:02 - 4:05
    że nasze ciała nie są
    przeznaczone dla pocisków,
  • 4:05 - 4:09
    ale dla latawców, skakanek
    i śmiania się do rozpuku.
  • 4:09 - 4:12
    Mieliśmy nauczycieli, którzy uczyli
    podnosić ręce na lekcji
  • 4:12 - 4:13
    nie tylko z powodu kapitulacji,
  • 4:13 - 4:16
    powinniśmy zaś odrzucić
    wyłącznie stwierdzenie,
  • 4:16 - 4:18
    że nie jesteśmy warci tego świata.
  • 4:18 - 4:21
    Życie czarnych ma znaczenie,
    ale nie chodzi o to, że innych nie ma.
  • 4:21 - 4:25
    Musimy potwierdzać,
    że jesteśmy godni życia bez strachu,
  • 4:25 - 4:27
    bo wielu mówi nam coś innego...
  • 4:27 - 4:29
    Chcę żyć w świecie, w którym mój syn
  • 4:29 - 4:31
    nie będzie obarczany winą
    w momencie narodzin,
  • 4:31 - 4:35
    w którym zabawka w jego ręku
    nie będzie mylona z czymś innym.
  • 4:35 - 4:39
    Nie zgadzam się, że nie można
    zmienić tego świata w coś nowego,
  • 4:39 - 4:40
    miejsca, gdzie imię dziecka
  • 4:40 - 4:43
    nie musi być wypisane
    na koszulce lub nagrobku,
  • 4:43 - 4:44
    gdzie wartość czyjegoś życia
  • 4:44 - 4:48
    nie jest liczona inaczej,
    niż faktem posiadania płuc,
  • 4:48 - 4:52
    narządu, którym każdy z nas może oddychać.
  • 4:52 - 4:53
    Dziękuję.
  • 4:53 - 4:56
    (Brawa)
Title:
Jak wychować czarnego syna w Ameryce
Speaker:
Clint Smith
Description:

Jako dzieci, wszyscy dostawaliśmy od rodziców i nauczycieli rady, które wydawały się dziwne, a czasami nawet niejasne. Clint Smith zrozumiał to wszystko pewnej nocy podczas zabawy z pistoletami na wodę na ciemnym parkingu ze swoimi przyjaciółmi. W ujmującym wystąpieniu poeta przedstawia wściekłą i wypełnioną strachem reakcję swojego ojca.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:12
  • Tytuł: Jak w Ameryce wychować czarnego syna (czarnego - drogi recenzencie, wymyśl coś, bo to trochę kiepsko wygląda)
    Opis: Jako dzieci, wszyscy dostawaliśmy rady od naszych rodziców i nauczycieli, które brzmiały dziwnie, a nawet mylące. Zostało to uzmysłowione pewnego dnia młodemu Clint'owi Smith'owi, który bawił się z przyjaciółmi pistoletami na wodę na ciemnym parkingu. W tym wyznaniu poeta maluje scenę wściekłości i pełnej strachu odpowiedzi ojca.

  • Drogi recenzencie :-)
    Przepraszam, zapomniałem przetłumaczyć opisu i wysłałem napisy, więc (jak zwykle w takich sytuacjach) wysłałem je w komentarzu do tłumaczenia. Bardzo dziękuję za trzy korekty moich prelekcji, serdecznie pozdrawiam :-).

  • Odsyłam do ponownego przejrzenia.
    Brakuje nazwiska prelegenta
    his friends to koledzy, zaimek dzierżawczy można pominąć w wielu innych miejscach też.
    talk tłumaczymy jako prelekcja
    Można jeszcze poskracać, zwłaszcza tam, gdzie teraz tłumaczenie brzmi zbyt górnolotnie (0:18)
    Po polsku kropki są PO cudzysłowie, nie przed.

Polish subtitles

Revisions