WEBVTT

00:00:00.890 --> 00:00:03.190
Kiedy dorastałem, nie zawsze rozumiałem,

00:00:03.190 --> 00:00:05.885
czemu rodzice każą mi
przestrzegać różnych zasad.

00:00:05.885 --> 00:00:08.675
Po co, tak naprawdę, muszę kosić trawnik?

00:00:08.675 --> 00:00:11.343
Dlaczego praca domowa jest taka ważna?

00:00:11.343 --> 00:00:15.267
Dlaczego nie mogę
dodawać żelków do owsianki?

NOTE Paragraph

00:00:15.267 --> 00:00:18.123
Moje dzieciństwo
obfitowało w takie pytania.

00:00:18.123 --> 00:00:22.396
Kiedy jesteś dzieckiem, to normalne,
że czasem zdajesz sobie sprawę,

00:00:22.396 --> 00:00:26.479
że lepiej słuchać rodziców,
nawet jeśli nie do końca wiesz, po co.

00:00:26.479 --> 00:00:29.495
Nie chodzi o to,
że nie chcą, bym myślał krytycznie.

00:00:29.495 --> 00:00:32.096
Próbują załagodzić napięcie

00:00:32.096 --> 00:00:35.547
wynikające z pokazywania rzeczywistości.

00:00:35.547 --> 00:00:36.754
Równocześnie zapewniając,

00:00:36.754 --> 00:00:39.654
że nie traktujemy statusu quo
jako nieuniknionego.

NOTE Paragraph

00:00:39.654 --> 00:00:42.962
Zdałem sobie sprawę, że to samo w sobie

00:00:42.964 --> 00:00:45.330
było bardzo celowym sposobem edukacji.

00:00:46.050 --> 00:00:50.170
Jeden z moich ulubionych wychowawców,
brazylijski autor i uczony Paulo Freire,

00:00:50.170 --> 00:00:53.269
mówi dość wyraźnie
o potrzebie używania kształcenia

00:00:53.269 --> 00:00:57.117
jako narzędzia krytycznego myślenia,
pokazującego wspólnotę ludzkości.

00:00:57.857 --> 00:01:00.642
W jego najbardziej znanej książce
"Pedagogika uciśnionych"

00:01:00.642 --> 00:01:05.156
twierdzi: "Nikt nie może być
prawdziwym człowiekiem,

00:01:05.156 --> 00:01:07.387
jeśli uniemożliwia to innym".

NOTE Paragraph

00:01:08.167 --> 00:01:11.987
Myślałem ostatnio sporo
o tej idei ludzkości,

00:01:11.987 --> 00:01:15.264
a konkretnie o tym,
kto w naszym świecie ma przywilej

00:01:15.264 --> 00:01:18.280
bycia postrzeganym jako w pełni człowiek.

00:01:18.280 --> 00:01:20.608
W ciągu ostatnich miesięcy
cały świat patrzył,

00:01:20.608 --> 00:01:23.815
jak niewinni czarni mężczyźni i kobiety

00:01:23.815 --> 00:01:27.755
giną z rąk policji i straży obywatelskiej.

00:01:27.755 --> 00:01:30.648
Te wydarzenia i wszystko,
co się po nich stało,

00:01:30.648 --> 00:01:32.756
przypomniały mi moje dzieciństwo,

00:01:32.756 --> 00:01:37.100
decyzje rodziców dotyczące
wychowania czarnego chłopca w USA,

00:01:37.100 --> 00:01:41.207
których wtedy nie rozumiałem
w ten sam sposób, co dzisiaj.

NOTE Paragraph

00:01:41.977 --> 00:01:46.212
Zastanawiam się, jak trudne to było,
jak głęboko czuli niesprawiedliwość

00:01:46.212 --> 00:01:50.397
pozbawiania mnie części dzieciństwa,

00:01:50.409 --> 00:01:53.210
takich jak późne powroty do domu.

NOTE Paragraph

00:01:53.210 --> 00:01:55.311
Myślę na przykład o pewnej nocy.

00:01:55.311 --> 00:01:59.213
Kiedy miałem około 12 lat, wybraliśmy się
na nocną wycieczkę do innego miasta.

00:01:59.213 --> 00:02:01.559
Kupiliśmy z przyjaciółmi pistolety na wodę

00:02:01.559 --> 00:02:05.569
i zamieniliśmy parking hotelowy
w wypełnione wodą pole bitwy.

00:02:06.102 --> 00:02:07.805
Chowaliśmy się za samochodami,

00:02:07.805 --> 00:02:10.973
biegaliśmy w ciemności
pomiędzy lampami ulicznymi,

00:02:10.973 --> 00:02:14.384
śmiejąc się do rozpuku
lataliśmy wzdłuż chodnika.

00:02:14.384 --> 00:02:16.467
Nie minęło 10 minut,

00:02:16.467 --> 00:02:19.480
a ojciec wyszedł, złapał mnie za ramię

00:02:19.480 --> 00:02:22.505
i zaprowadził do pokoju,
trzymając w nieprzyjemnym ucisku.

00:02:22.505 --> 00:02:24.369
Zanim zdążyłem cokolwiek powiedzieć,

00:02:24.369 --> 00:02:27.727
wytłumaczyć mu, że przez niego
zbłaźniłem się przed kolegami,

00:02:27.727 --> 00:02:30.842
wyśmiał mnie za naiwność.

00:02:30.842 --> 00:02:35.385
Spojrzał mi w oczy,
na jego twarzy widać było strach.

00:02:35.385 --> 00:02:37.930
Powiedział: "Synu, przepraszam,

00:02:37.930 --> 00:02:40.967
ale nie możesz bawić się tak samo,
jak biali koledzy.

00:02:40.967 --> 00:02:43.202
Nie możesz udawać, że strzelasz.

00:02:43.202 --> 00:02:45.088
Nie możesz biegać w ciemności.

00:02:45.088 --> 00:02:48.132
Nie możesz chować się
za czymkolwiek innym niż samym sobą".

NOTE Paragraph

00:02:48.132 --> 00:02:51.132
Teraz wiem, jak musiał być przestraszony,

00:02:51.135 --> 00:02:55.148
jak łatwo mogłem zniknąć w ciemności nocy,

00:02:55.148 --> 00:02:57.907
bo ktoś mógłby uznać tę wodę

00:02:57.907 --> 00:03:00.154
za dobry powód
do wyczyszczenia wszystkiego.

NOTE Paragraph

00:03:01.134 --> 00:03:04.546
Jest to ten rodzaj komunikatu,
którym zalewano mnie całe życie:

00:03:04.546 --> 00:03:08.045
Zawsze trzymaj ręce na widoku,
nie ruszaj się zbyt szybko,

00:03:08.045 --> 00:03:10.116
zdejmuj kaptur po zachodzie słońca.

00:03:10.116 --> 00:03:13.223
Moi rodzice wychowywali
mnie i rodzeństwo w pancerzu rad.

00:03:13.223 --> 00:03:16.854
Użyli wielu dzwonków alarmowych,
aby nikt nie ukradł nam powietrza z płuc,

00:03:16.854 --> 00:03:19.166
nie przywiązywał uwagi do skóry.

00:03:19.166 --> 00:03:21.674
Żebyśmy mogli być dziećmi, 
nie trumną lub betonem.

00:03:21.674 --> 00:03:25.154
Nie myśleli, że dzięki temu
będziemy lepsi od innych,

00:03:25.154 --> 00:03:27.672
chcieli po prostu utrzymać nas przy życiu.

NOTE Paragraph

00:03:27.672 --> 00:03:30.402
Moim czarnym kolegom 
przekazywano tę samą wiadomość

00:03:30.402 --> 00:03:32.679
odkąd byliśmy na tyle duzi,

00:03:32.679 --> 00:03:35.624
że ktoś mógłby wziąć nas za gwóźdź 
gotowy do wbicia w ziemię,

00:03:35.624 --> 00:03:40.118
gdy barwa naszej skóry 
zaczęła budzić obawy.

NOTE Paragraph

00:03:40.118 --> 00:03:42.591
Ale co z dzieckiem robi

00:03:42.591 --> 00:03:46.041
dorastanie ze świadomością,
że nie może po prostu być dzieckiem?

00:03:46.041 --> 00:03:49.190
Że kaprysy dojrzewania
są zbyt niebezpieczne dla jego tchu,

00:03:49.190 --> 00:03:50.854
nie może po prostu być ciekawskie,

00:03:50.854 --> 00:03:53.548
nie może pozwolić sobie
na popełnienie błędu,

00:03:53.548 --> 00:03:55.316
a czyjeś ukryte uprzedzenia

00:03:55.316 --> 00:03:57.826
mogą być powodem tego,
że rano się nie obudzi.

NOTE Paragraph

00:03:58.156 --> 00:03:59.871
To nie może nas definiować.

00:03:59.871 --> 00:04:02.462
Mamy rodziców,
którzy wychowują i tłumaczą nam,

00:04:02.462 --> 00:04:05.238
że nasze ciała nie są
przeznaczone dla pocisków,

00:04:05.238 --> 00:04:08.872
ale dla latawców, skakanek
i śmiania się do rozpuku.

00:04:08.872 --> 00:04:11.856
Mieliśmy nauczycieli, którzy uczyli
podnosić ręce na lekcji

00:04:11.856 --> 00:04:13.424
nie tylko z powodu kapitulacji,

00:04:13.424 --> 00:04:15.840
powinniśmy zaś odrzucić
wyłącznie stwierdzenie,

00:04:15.840 --> 00:04:17.763
że nie jesteśmy warci tego świata.

00:04:17.763 --> 00:04:21.043
Życie czarnych ma znaczenie,
ale nie chodzi o to, że innych nie ma.

00:04:21.043 --> 00:04:24.751
Musimy potwierdzać,
że jesteśmy godni życia bez strachu,

00:04:24.751 --> 00:04:26.877
bo wielu mówi nam coś innego...

00:04:26.877 --> 00:04:28.839
Chcę żyć w świecie, w którym mój syn

00:04:28.839 --> 00:04:31.327
nie będzie obarczany winą
w momencie narodzin,

00:04:31.327 --> 00:04:35.178
w którym zabawka w jego ręku
nie będzie mylona z czymś innym.

NOTE Paragraph

00:04:35.178 --> 00:04:38.613
Nie zgadzam się, że nie można
zmienić tego świata w coś nowego,

00:04:38.613 --> 00:04:40.110
miejsca, gdzie imię dziecka

00:04:40.110 --> 00:04:42.857
nie musi być wypisane
na koszulce lub nagrobku,

00:04:42.857 --> 00:04:44.474
gdzie wartość czyjegoś życia

00:04:44.474 --> 00:04:48.273
nie jest liczona inaczej,
niż faktem posiadania płuc,

00:04:48.273 --> 00:04:52.491
narządu, którym każdy z nas może oddychać.

NOTE Paragraph

00:04:52.491 --> 00:04:53.445
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:04:53.445 --> 00:04:55.903
(Brawa)