Phân biệt chủng tộc làm tổn hại đến phụ nữ mang thai như thế nào và cách để giúp đỡ

Theo Miriam Zoila Pérez, phân biệt chủng tộc đang làm người ta yếu đi - đặc biệt là với những phụ nữ và trẻ em da đen. Một nhân viên phụ sinh trở thành một nhà báo tìm hiểu về mối quan hệ giữa chủng tộc, giai cấp và bệnh tật, và nói cho ta biết về một chương trình chăm sóc tiền sản cơ bản đầy nhân tính có thể giảm thiểu những áp lực mà phụ nữ da màu mang thai phải trải qua mỗi ngày.

Hầu hết các bạn đều có thể hiểu
cảm giác hiện tại của tôi.

Tim tôi đập nhanh trong lồng ngực.

Bàn tay tôi đang hơi ướt một chút.

Tôi đang đổ mồ hôi.

Và hơi thở của tôi hơi nông.

Bây giờ, những cảm giác quen thuộc này
hiển nhiên là kết quả

của việc phải đứng trước hàng ngàn người

và diễn thuyết
mà có thể sẽ được phát lại trên mạng

có lẽ thêm một triệu lần nữa.

Nhưng cảm giác vật lý mà tôi trải qua lúc này

thật ra là kết quả của cơ chế não bộ - cơ thể
căn bản hơn rất nhiều.

Hệ thống thần kinh đang sản sinh
nhiều loại hormones

như cortisol, adrenaline vào trong máu.

Đó là những phản ứng rất cơ bản và cần thiết
để cung cấp máu và ôxi

đến những bộ phận và cơ
khi cần

để giúp tôi phản ứng nhanh trước
những mối nguy tiềm tàng.

Nhưng lại có một vấn đề
trong quá trình phản ứng này.

Rằng nó có thể bị kích hoạt
một cách thái quá.

Nếu tôi phải trải qua những loại stress
như vậy hàng ngày,

đặc biệt là trong khoảng thời gian dài,

hệ thống cơ thể tôi sẽ bị quá tải.

Vậy, về cơ bản, nếu phản ứng này xảy ra không
thường xuyên thì nó rất hữu ích

đối với sức khỏe và sự sống còn của tôi.

Nhưng nếu quá trình này xảy ra
quá thường xuyên,

nó thực sự có thể khiến tôi yếu đi.

Càng ngày càng có nhiều những nghiên cứu
về mối quan hệ

giữa việc bị stress kinh niên và bệnh tật.

Những bệnh như bệnh tim hay
thậm chí là ung thư,

đang được chứng minh là có mối liên hệ
tới stress.

Và chính vì vậy, sự kích động quá mức
từ stress dần dần

có thể xen vào các quá trình cơ thể giữ cho tôi
được khỏe mạnh.

Ta hãy thử tưởng tượng là tôi đang có thai.

Áp lực này có thể,

đặc biệt là trong quãng thời gian
tôi mang thai,

có thể có những tác động như thế nào

đến sự phát triển của đứa bé
trong bụng tôi?

Các bạn chắc hẳn sẽ không ngạc nhiên
khi tôi nói rằng

áp lực như vậy trong quá trình
mang thai không hề tốt.

Nó còn khiến cho người mẹ sinh non,

bởi vì về cơ bản, áp lực truyền thông tin
đến tử cung

và thông báo rằng đây không còn là nơi
an toàn cho đứa bé nữa.

Áp lực trong khi mang thai có liên quan
đến những việc như huyết áp cao

và trẻ sơ sinh nhẹ cân,

và nó cũng có thể dẫn đến một loạt
những khó khăn về sức khỏe,

khiến cho việc sinh nở nguy hiểm hơn

đối với cả người mẹ lẫn đứa bé.

Tất nhiên áp lực, đặc biệt trong
thế giới hiện đại

là một việc ai cũng đã từng
trải qua, đúng chứ?

Có thể các bạn chưa từng phải đứng
và thực hiện một buổi TED Talk,

nhưng các bạn đã phải thực hiện một bài
thuyết trình quan trọng ở chỗ làm,

bị mất việc đột ngột,

hay một bài kiểm tra quan trọng,

một cuộc tranh cái gay gắt
với bạn bè hoặc người thân.

Nhưng hóa ra, loại áp lực mà ta
phải trải qua và vấn đề liệu ta có thể

duy trì trạng thái thoải mái đủ lâu

để cơ thể làm việc tốt được hay không

lại phụ thuộc rất nhiều vào việc
ta là ai.

Càng ngày càng có nhiều những nghiên cứu

đưa ra rằng những người bị
phân biệt đối xử nhiều hơn

thường có sức khỏe yếu hơn.

Thậm chí một nỗi lo về phân biệt đối xử,

như khi bạn lo lắng rằng mình sẽ bị
dừng xe khi đang lái xe,

có thể có tác động xấu lên
sức khỏe của bạn.

Giáo sư David Williams từ đại học Harvard,

người đi tiên phong trong việc đưa ra
các công cụ minh chứng cho những
mối liên kết này,

cho rằng những người càng cách ly
với xã hội,

thì càng bị phân biệt đối xử nhiều hơn
và sức khỏe cũng bị ảnh hưởng nhiều hơn.

Tôi đã rất chú ý đến vấn đề này
trong vòng một thập kỷ qua.

Tôi hứng thú với sức khỏe thai phụ
sau khi thất bại với một khóa học tiền y khoa,

nhưng điều này lại đưa tôi đến với
một lối đi

nhằm tìm kiếm những cách để giúp đỡ
những người đang mang thai.

Và thế là tôi trở thành một
nhân viên hộ sinh,

một tay mơ được đào tạo
để có thể hỗ trợ

người khác trong quá trình mang thai
và sinh đẻ.

Và cũng bởi vì tôi là người La-tinh
và nói tiếng Tây Ban Nha,

trong lần tình nguyện đầu tiên
ở một bệnh viện công ở Bắc Carolina,

Tôi đã thấy rõ chủng tộc và giai cấp
có ảnh hưởng đến những trải nghiệm

của những người phụ nữ tôi
trợ giúp.

Nếu nhìn vào số liệu thống kê tỉ lệ
mắc bệnh

trong quá trình mang thai và sinh nở,

ta có thể thấy rõ những đặc điểm đã được
soạn ra bơi Giáo sư Williams,

phụ nữ người Mỹ gốc Phi đặc biệt có những
trải nghiệm

khác hoàn toàn với phụ nữ da trắng

về việc con của họ sinh ra
có khỏe mạnh hay không.

Trong một số vùng của cả nước,
đặc biệt là sâu về phía nam,

tỉ lệ tử của các thai phụ và trẻ sơ sinh
da màu

xấp xỉ với tỉ lệ ở vùng
cận sa mạc Sahara.

Và cũng ở trong những vùng đó,

tỉ lệ tử của thai phụ da trắng
gần như bằng không.

Thậm chí trên toàn quốc, phụ nữ da màu
có tỉ lệ tử vong trong khi mang tha và sinh nở

cao hơn gấp 4 lần so với
phụ nữ da trắng.

Dễ tử vong hơn những 4 lần.

Con của họ cũng có tỉ lệ tử vong
cao gấp 2 lần

trong 1 năm đầu đời so với
trẻ sơ sinh da trắng.

Và cũng có tỉ lệ sinh non và
sinh con nhẹ cân

cao hơn từ 2 đến 3 lần.

Đây là dấu hiệu của một sự phát triển
không đầy đủ.

Phụ nữ bản địa cũng có tỉ lệ cao hơn
trong các vấn đề này

so với phụ nữ da trắng,

cũng như một số nhóm người Latinh.

Trong vòng 1 thập kỉ làm việc với vai trò
của một người hộ sinh rồi

chuyển sang làm nhà báo và blogger,
tôi đã cố gắng nâng cao sự nhận biết

về những người phụ nữ da màu,
đặc biệt là da đen,

đã có những trải nghiệm khác như thế nào

liên quan đến việc sinh đẻ ở nước Mỹ.

Nhưng khi tôi đưa cho mọi người
những con số đáng báo động này,

tôi thường gặp phải những nhận định
rằng đây hoặc là về sự nghèo đói

hoặc sự không được tiếp cận đến
sự chăm sóc.

Nhưng hóa ra, cả 2 thứ trên lại chưa
nói lên được bức tranh toàn cảnh.

Thậm chí những phụ nữa da đen trung lưu
còn có những kết quả

tệ hơn rất nhiều so với
phụ nữ da trắng trung lưu.

Thực ra khoảng cách ở trong nhóm này
còn rộng hơn.

Và tiếp cận đến sự chăm sóc chắc chắn
vẫn còn là vấn đề,

thì những phụ nữ da màu được hưởng
sự chăm sóc nên có trước khi sinh

vẫn phải đối mặt với những tỉ lệ
rất cao kia.

Và rồi chúng ta quay lại lối cũ,

từ sự phân biệt đối xử, đến áp lực,
rồi đến sức khỏe yếu,

nó gần ghép lại thành bức tranh mà nhiều
phụ nữ da màu đã trải qua:

Phân biệt chủng tộc thực sự đang làm
chúng ta ốm đi.

Nghe có vẻ không liên quan lắm phải không?

Vậy hãy xem xét điều này: dân di cư da màu
gốc Latinh

thực ra có sức khỏe tốt hơn khi họ
mới di chuyển đến Mỹ.

Nhưng họ càng định cư lâu ở nước này,
sức khỏe họ ngày càng đi xuống.

Những người như tôi, sinh ra ở đất Mỹ,
có bố mẹ là dân di cư từ Cuba,

có xu hướng có sức khỏe tệ hơn
so với thời ông bà tôi.

Đó là cái các nhà nghiên cứu gọi là
"nghịch lí di trú",

và nó còn mô tả xa hơn

rằng có gì đó trong môi trường
ở Mỹ khiến ta bị ốm.

Nhưng sư thật là

vấn đề rằng sự phân biệt chủng tộc
đối với phụ nữ và trẻ em da màu,
đặc biệt là da đen,

thực sự rất rộng lớn.

Tôi có thể nói với các bạn về điều này
bao lâu cũng được

nhưng tôi sẽ không làm như vậy vì tôi
muốn đưa ra cho bạn 1 giải pháp.

Và tin vui là giải pháp này đặc biệt
không tốn kém chút nào,

và nó cũng không yêu cầu bạn phải có
trị liệu bằng thuốc đắt tiền

hay là những công nghệ tối tân.

Giải pháp này được gọi là "Cách của JJ"

Hãy gặp gỡ với Jennie Josheph

Cô là một nữ hộ sinh ở Orlando, Florida

đã làm việc với phụ nữ có thai
trong vòng 1 thập kỉ qua.

Trong một nơi cô gọi là "phòng khám
dễ tiếp cận",

Jennie và nhóm của mình đã cung cấp chăm sóc
tiền sản cho hơn 600 phụ nữ mỗi năm.

Khác hàng của cô chủ yếu là người da màu, người dân Haiti hay người Latinh

được đưa đến bệnh viện.

Nhưng bằng cách cung cấp chăm sóc tiền sản
dễ tiếp cận và đáng tin,

Jennie đã đạt được một thành tựu to lớn:

hầu hết các sản phụ đều sinh ra được những em bé
khỏe mạnh và đủ tháng.

Phương pháp của cô khá là đơn giản.

Jennie nói rằng tất cả những cuộc hẹn
đều được sắp xếp.

Mọi thành viên trong nhóm của cô và mọi phút
ở trong phòng khám

đều phải hỗ trợ hết sức có thể.

Không ai bị từ chối
do thiếu quỹ.

"Cách của JJ" là để làm cho nguồn tài chính
hoạt động dù cho có rào cản.

Không ai bị trách mắng khi không
đến buổi hẹn của mình.

Không ai bị lên giọng hay coi thường.

Phòng khám của Jennie gợi lại hình ảnh
phòng khách của cô mình hơn là
phòng khám bình thường.

Cô gọi nơi đây là "một lớp học nguỵ trang"

Với ghế được xếp theo vòng tròn, chị em
ngồi đợi đến lượt và từng người

nói chuyện với riêng với 1
nhân viên giáo dục,

hoặc trò chuyện theo nhóm

theo từng lớp tiền sản.

Khi bạn được hẹn đến,

bạn được chào đón bởi Alexis
hoặc là Trina,

hai trong số những trợ lý y tế
của Jennie.

Cả 2 đều là những bà mẹ trẻ
người Mỹ gốc Phi.

Cách tiếp cận của họ rất đơn giản
và thân thiện.

Trong một lần đến thăm
tôi đã quan sát được khi

Trina trò chuyện với một
cô gái chuẩn bị làm mẹ

trong khi lấy huyết áp
của cô gái đó.

Cô gái người Latinh này đang gặp rắc rối
với vấn đề nôn mửa.

Khi Trina đo xong huyết áp,

cô nói: "Hay là ta thử đổi đơn thuốc
xem nhé?"

"Chúng tôi không thể để
cô không ăn uống gì như này được."

Từ "chúng tôi" đó thực sự là một phần
rất quan trọng trong mô hình của Jennie.

Cô nhìn nhận nhân viên là một phần của nhóm,
cùng với phụ nữ và gia đình họ

có một mục tiêu chung:

giúp những thai phụ sinh ra
những em bé khỏe mạnh.

Jennie nói rằng Trina và Alexis mới là phần
cốt lõi trong mô hình chăm sóc của cô ấy.

Và rằng vai trò người cung cấp của cô
chỉ để hỗ trợ cho công việc của họ.

Trina dành rất nhiều thời gian
bên điện thoại,

nhắn tin cho khách hàng
về đủ mọi thứ.

Có một cô đã nhắn tin để hỏi liệu
đơn thuốc mà cô được kê ở bệnh viện

liệu có được sử dụng trong quá trình
mang thai hay không.

Câu trả lời là không.

Một cô khác đã gửi bức ảnh của đứa trẻ
được sinh ra với sự hỗ trợ của Jennie.

Cuối cùng, khi bạn được hẹn đến
để gặp nhà cung cấp,

bạn đã tự cân được cân nặng của mình
trong phòng chờ,

và tự cho ra mẫu nước tiểu
trong phòng vệ sinh.

Đây chính là tự tách biệt so với
mô hình y tế truyền thống,

bởi vì nó đặt lại tinh thần trách nhiệm
và thông tin

vào tay người phụ nữ.

Vậy thay vì một hệ thống y tế mà
bạn có thể bị mắng mỏ

vì không làm theo những lời khuyên
của nhà cung cấp,

chính là hệ thống thường dành cho
phụ nữ có thu nhập thấp,

mô hình của Jennie là để
hỗ trợ nhiều nhất có thể.

Và sự hỗ trợ này cung cấp
sự giảm thiểu tối quan trọng

đối với áp lực từ phân biệt chủng tộc và
phân biệt đối xử mà phụ nữ
phải trải qua hằng ngày.

Nhưng đây mới là điều tuyệt nhất trong
mô hình của Jennie:

Mô hình đã thành công ngoài mong đợi.

Hãy nhớ lại những con số mà tôi
đã đưa ra,

rằng phụ nữ da đen có nguy cơ sinh non
quá sớm,

và sinh con nhẹ cân,

hoặc thậm chí tử vong do những
biến chứng trong quá trình mang thai và sinh nở.

Vậy mà Cách của JJ đã gần như loại bỏ
những vấn đề này,

bắt đầu bằng những "em bé gầy bé"
mà Jennie gọi

Cô đã có thể khiến cho hầu hết khách hàng

sinh được những đứa bé khỏe mạnh,
kháu khỉnh, như đứa bé này.

Khán giả: Ồ...

Đây là một bé gái

được sinh bởi một khách hàng ở
phòng khám của Jennie vào tháng 6.

Thống kê nhân khẩu tương tự trong khu
của Jennie,

những ai sinh con ở bệnh viện cùng chỗ
với thai phụ kia

có xu hướng đẻ con nhẹ cân hơn tiêu chuẩn

khỏe mạnh gấp 3 lần

Jennie đã làm nên sự tiến bộ cho một
thứ đã tồn tại hàng thập kỉ,

thứ mà tưởng như là không thể
giải quyết được.

Một vài trong số các bạn có thể nghĩ rằng

gặp mặt riêng mà Cách của JJ cung cấp

chắc hẳng phải đắt lắm.

Nhưng như vậy là không đúng.

Đến gặp mặt người cung cấp không phải
là cốt lõi trong mô hình của Jennie.

Và cũng vì lí do chính đáng.

Các cuộc hẹn đắt đỏ, và nhằm duy trì
mô hình này,

và cô phải gặp rất nhiều khách hàng
để có thể trang trải chi phí.

Nhưng Jennie không phải dành thời gian
cho từng người một,

nếu mỗi thành viên trong đội của cô có thể
cung cấp sự hỗ trợ, thông tin

và sự chăm sóc cần có.

Cái hay trong mô hình của Jennie là
cô thực sự tin rằng

nó có thể được áp dụng ở khá nhiều bất cứ các
cơ sở chăm sóc sức khỏe nào.

Đây là một cuộc cách mạng trong chăm sóc
đang chờ được bùng nổ.

Những vấn đề tôi đang chia sẻ
với các bạn đây rất lớn

Chúng xuất phát từ lịch sử lâu dài
của phân biệt chủng tộc, giai cấp,

một xã hội dựa trên chủng tộc và
phân tầng giai cấp.

Chúng bao gồm việc nâng cấp cơ chế
sinh lý

dùng để bảo vệ chúng ta,

nhưng khi bị thúc đẩy quá mức,
lại khiến ta ốm yếu hơn.

Nhưng nếu có 1 điều tôi học được khi
làm một nhân viên hộ sinh là

chỉ một chút giúp đỡ không điều kiện có
thể có tác động lâu dài.

Lịch sử đã chỉ ra rằng con người ta rất
kiên cường.

Khi ta không thể xóa bỏ phân biệt chủng tộc

hay những áp lực từ nó,

có lẽ ta chỉ có thể tạo ra một môi trường
có sự giảm thiểu

những gì người da màu phải
đối mặt hằng ngày.

Và trong quá trình mang thai, sự giảm thiểu đó
có thể là một công cụ tuyệt vời

trong việc biến đổi những tác động của
phân biệt chủng tộc

tới các thế hệ tiếp theo.

Cảm ơn.