Şeker: Görünürde saklanıyor - Robert Lustig

Tüm videoyu izlemek için: http://ed.ted.com/lessons/sugar-hiding-in-plain-sight-robert-lustig

Şekeri şekerlemede, gazozda ve dondurmada tespit etmek kolay olduğu gibi, hiç ummadığınız ürünlerde gizlendiğini görebilirsiniz -- bu ürünlere yerfistiği ezmesi, makarna sosu ve hatta sosis bile dahil! Robert Luştığ, diyetlerimize ne miktarda tatlı karbonhidrat girdiğini saptayabilmemize yardım etmek için kafa karıştırıcı etiketleri ve şekerin birçok takma adını deşifre ediyor.

Robert Lustig'ın dersi, The Tremendousness Collective'ın animasyonu.

Şeker sizinle saklambaç oynuyor.

Gazozları, dondurmayı, şekerlemeyi ve üstünde

şekerf ibaresi olan büyük beyaz paketleri

düşününce, oyunu kazanmanın kolay olduğunu düşünebilirsiniz.

İnsanlar, ilave şekerlerin yarısını bu içeceklerden

ve abur cuburdan alıyor,

o nedenle şeker yalnızca

görünürde saklanıyormuş gibi gelebilir,

fakat şahit koruma programındaki kişi gibi,

diğer yarısı en az şüpheleneceğiniz yerlerde saklanıyor.

Ketçapın, sosisin, makarna sosunun, soya sütünün,

spor içeceklerin, parmak balıkların ve yer fıstığı ezmesinin

içeriklerini bir kontrol edin.

Bu ürünlerin çoğunda gizlenmis şeker bulacaksınız.

Hatta, marketlerdeki

600,000 ürünün dörtte üçünde ilave şeker

bulabilirsiniz.

Peki şeker nasıl gizleniyor?

Ürünlerin etiketine bakmak yetmez mi?

O kadar kolay değil.

Aynı arkadaşınız Robert'a

Bob, Robby, Bobby veya Roberto diye seslenebileceğiniz gibi

ilave şekerin de bir sürü takma ismi vardır.

Çok derken, 5 ya da 6 taneden bahsetmiyoruz,

56 tane desek.

Kahverengi pirinç şurubu, arpa maltı,

demerara, Florida Kristalleri, muscovado (kahverengi şeker),

ve tabii ki yüksek fruktozlu mısır şurubu var,

bazen HFCS veya mısır şurubu olarak da adlandırılır.

Şekerin aldatıcı takma adlarının bile takma adları var.

Üzüm veya elma konsantrasyonu da, 55 şeker ikizi gibi

vücudunuzda benzer etkiye sahiptir.

Buharlaştırılmış organik şeker kamışı suyu kulağa sağlıklı da gelse

siz onu buharlaştırdığınızda,

şeker elde edersiniz!

Kimyasalligi olarak degerlendirdigimizde, hepsi aynı.

Daha da aldatıcı tarafı,

bir üründe çeşitli ilave şekerler

kullanıldığı zaman,

ürünün uzun içindekiler listesinde kaybolurlar,

böylece şeker içeriği sorun değilmiş gibi görünebilir,

ama hepsini biraraya koydugunuzda

şeker başlı başına en büyük içerik olabilir.

şu anda, FDA (Gida ve ilac kurulu), günlük tavsiye edilen

şeker tüketimine dair bir limit vermiyor,

bu nedenle bir şişe gazozun içindeki 65 gram şekerin

az mı çok mu olduğunu söylemek zor.

Ama Dünya Sağlık Örgütü günlük şeker tüketim

limitinin, toplan kalorinizin %5'i ya da toplamda

25 gram olması gerektiğini söylüyor.

Yani 65 gram bu değerin iki katından fazla.

Peki, şeker nedir?

Glikozla fruktoz arasında fark nedir?

İkisi de karbonhidrattır

ve karbon, hidrojen ve oksijenden oluşan

aynı kimyasal bileşime sahiptir.

Ama ikisi de farklı yapıya sahiptir

ve vücudumuzda çok farklı etki gösterirler.

Glikoz, yeryüzündeki nerdeyse tüm canlılar için

en iyi enerji kaynağıdır.

Vücuttaki tüm organlar tarafından metabolize edilebilir.

Diğer yandan fruktoz,

başlıca karaciğer tarafından metabolize edilir

ve karaciğeriniz bu tatlı, tatlı fruktozla

aşırı yüklendiğinde,

fazlalıklar yağa çevrilir.

Taze meyveler de aslında fruktoz içerir,

fakat dogaldirlar,

ve meyvede bulunan fiberin hazmı yavaşlatması

sayesinde aşırı yüklenmeye sebep olmazlar.

Bu da karaciğerinize, işini yapması için gereken

zamanı verir.

Kurabiyeleri sert, şekerlemeleri kıtır

yapan şey şekerdir.

Ekmek kabuğuna bile güzel rengini veren şekerdir.

Aynı zamanda harika bir koruyucudur;

çürümez veya buharlaşmaz,

böylece eklendiği yiyecekler, daha kolay

saklanır, uzun yolculuklara dayanır

ve daha ucuz olmaya yatkındır.

İşte bu nedenle şeker her yerde gizleniyor.

Aslında, ilave şekerin konmadigi yiyeceklerin

listesini yapmak çok daha kolay:

Bunlar sebzeler, yumurtalar, etler,

balık, meyve, çiğ fındık, evyeniz bile.

Basitçe gazoz ve spor içecekleri yerine su tercih etmek

gizli ilave şekerden kaçınmak için harika bir yoldur.

En azından,

yiyecek etiketlerine dikkat etmeyi deneyin,

böylece şeker alımınızı sağlıklı bir düzeyde tutabilirsiniz.

Çünkü bu saklambaç oyununda,

her ilave şeker görmeyişinizde,

siz kazanırsınız!