Hoe komt het dat sommige mensen linkshandig zijn? - Daniel M. Abrams

Volledige les: http://ed.ted.com/lessons/why-are-some-people-left-handed-daniel-m-abrams

Tegenwoordig is ongeveer een tiende deel van de wereldbevolking linkshandig. Waarom slechts zo'n klein deel van de mensen? -- en waarom bestaat die eigenschap eigenlijk? Daniel M. Abrams onderzoekt hoe de scheve verhouding tussen links- en rechtshandigen inzicht geeft in het evenwicht tussen competitieve en coöperatieve druk op de evolutie van de mens.

Les door Daniel M. Abrams, animatie door TED-Ed.

Als je oudere linkshandigen kent,

hebben ze misschien moeten leren schrijven
of eten met hun rechter hand.

In veel delen van de wereld,

is het nog steeds normaal om kinderen
te dwingen hun 'goede' hand te gebruiken.

Het [Engelse] woord voor rechts
betekent zelfs 'juist' of 'goed'.

Niet alleen in het Engels,
maar ook in veel andere talen.

Als linkshandigheid zo 'verkeerd' is,

waarom bestaat dat dan?

Tegenwoordig is 1/10 deel
van de wereldbevolking linkshandig.

Er zijn archeologische bewijzen

dat het al zeker 500.000 jaar zo is.

Ongeveer 10% menselijke resten

hebben de kenmerkende afwijking
in armlengte en botdichtheid.

Ook oude werktuigen en voorwerpen
bewijzen linkshandig gebruik.

In tegenstelling tot wat velen denken,
is links- of rechtshandigheid geen keuze.

Het is zelfs prenataal te voorspellen
aan de hand van de ligging van de foetus.

Als links- of rechtshandigheid
is aangeboren, is het dan genetisch?

Ja en nee.

Eeneiige tweelingen, met dezelfde genen,
hebben soms niet dezelfde dominante hand.

Sterker nog, dat komt net zo vaak voor
als bij andere broers en zussen.

Maar de kans om rechts- of
linkshandig te zijn

wordt bepaald door wat de ouders zijn,

in een verhouding
die verrassend voorspelbaar is.

Als je vader linkshandig is,
maar je moeder rechtshandig,

heb je 17% kans
om linkshandig geboren te worden,

terwijl kinderen van twee rechtshandigen
daar maar 10% kans op hebben.

Links- of rechtshandigheid
lijkt door puur toeval bepaald te worden,

maar de kans erop
wordt bepaald door je genen.

Dit lijkt te wijzen op een reden

waarom evolutie dat kleinere aandeel
linkshandigen heeft voortgebracht,

en dat duizenden jaren heeft gehandhaafd.

Er zijn verschillende theorieën

die proberen te verklaren waarom
linkshandigheid überhaupt bestaat,

of waarom de meesten rechtshandig zijn.

Een recent wiskundig model suggereert

dat de verhouding
een soort evenwicht laat zien

tussen competitieve en coöperatieve druk
op de evolutie van de mens.

De voordelen van linkshandigheid

zijn het duidelijkst bij handelingen
met een tegenstander,

zoals bij een gevecht of competitiesport.

Ongeveer de helft van de topscoorders
bij honkbal is bijvoorbeeld linkshandig.

Waarom?

Denk eens aan het voordeel
van verrassing.

Omdat linkshandigen in de minderheid zijn,

zullen zowel rechts-
als linkshandige tegenstanders

de meeste tijd spelen en trainen

met rechtshandigen.

Als ze tegenover elkaar staan,

zal de linkshandige beter voorbereid zijn
dan zijn rechtshandige tegenstander,

De rechtshandige zal het onderspit delven.

Deze gevechtshypothese,

waar bij een onbalans in de populatie

de linkshandige strijder of sporter
voordeel heeft,

is een voorbeeld van negatieve
frequentie-afhankelijke selectie.

Maar volgens het principe van evolutie

lijken groepen met een relatief voordeel
te groeien,

totdat het voordeel verdwijnt.

Als mensen tijdens de hele evolutie
alleen maar zouden vechten,

zouden er door natuurlijke selectie
steeds meer linkshandigen komen,

totdat er zoveel zouden zijn,

dat het geen zeldzaam pluspunt meer was.

Dus in een puur competitieve wereld

zou 50% van de bevolking linkshandig zijn.

De evolutie van de mens is echter verlopen
door coöperatie én competitie.

En coöperatieve druk

duwt linkshandigheid weer
de andere kant op.

Bij golf, waar prestatie niet afhangt
van de tegenstander,

is maar 4% van de spelers
linkshandig.

Een voorbeeld van het ruimere begrip
van gereedschap delen.

Net zoals jonge aspirant golfers

makkelijker rechtshandige
golfclubs kunnen vinden,

zijn veel belangrijke voorwerpen
die de samenleving hebben gevormd,

ontwikkeld voor
de rechtshandige meerderheid.

Omdat linkshandigen hier
minder goed mee om kunnen gaan

en vaker ongelukken krijgen,

zouden ze minder succesvol zijn
in een puur coöperatieve wereld

en uiteindelijk verdwijnen
uit de populatie.

Door het juist voorspellen
van het aandeel

aan linkshandige mensen
in de gehele bevolking,

en het vergelijken van gegevens
uit diverse sporten,

laat het model zien
dat het voortbestaan van linkshandigen

als kleine maar constante minderheid,
een evenwicht vertoont

dat het gevolg is van competitieve
en coöperatieve effecten

die gelijktijdig uitgespeeld worden.

Het meest intrigerende is,

wat de cijfers ons kunnen zeggen
over diverse populaties.

Van het kleine aantal linkshandigen
bij coöperatieve dieren,

tot een wat groter percentage

bij competitieve groepen
jager-verzamelaars...

... we hebben de antwoorden
op vragen over vroege menselijke evolutie

wellicht al in onze handen.