Return to Video

Hoe houdt cafeïne ons wakker? - Hanan Qasim

  • 0:07 - 0:14
    Wereldwijd wordt er jaarlijks
    meer dan 100.000 ton cafeïne geconsumeerd.
  • 0:14 - 0:18
    Dat is het gewicht van 14 Eiffeltorens.
  • 0:18 - 0:21
    De meeste cafeïne
    wordt geconsumeerd via koffie of thee,
  • 0:21 - 0:24
    maar ook via sommige frisdranken,
  • 0:24 - 0:25
    chocolade,
  • 0:25 - 0:26
    cafeïne pillen
  • 0:26 - 0:29
    en zelfs 'cafeïnevrije' dranken.
  • 0:29 - 0:33
    Cafeïne geeft een gefocust,
    blij en energiek gevoel,
  • 0:33 - 0:36
    zelfs als we niet genoeg geslapen hebben.
  • 0:36 - 0:40
    Maar het kan ook onze bloeddruk verhogen
    en angst veroorzaken.
  • 0:40 - 0:43
    Het is 's werelds meest gebruikte drug.
  • 0:43 - 0:46
    Maar hoe houdt het ons wakker?
  • 0:46 - 0:51
    Cafeïne ontstond in planten
    en heeft verschillende functies.
  • 0:51 - 0:55
    Hoge doses, zoals die in de bladeren
    en zaden van bepaalde plantsoorten,
  • 0:55 - 0:58
    zijn giftig voor insecten.
  • 0:58 - 1:02
    Maar als die een lagere dosis consumeren,
    zoals bijvoorbeeld uit nectar,
  • 1:02 - 1:06
    versterkt dat hun geheugen
    en komen ze terug naar de bloem.
  • 1:06 - 1:11
    Bij mensen stimuleert cafeïne
    het centrale zenuwstelsel.
  • 1:11 - 1:16
    Het houdt ons wakker door een belangrijke
    slaapverwekkende molecule te blokkeren,
  • 1:16 - 1:19
    namelijk adenosine.
  • 1:19 - 1:22
    Je lichaam behoeft
    een constante energieaanvoer,
  • 1:22 - 1:27
    en verkrijgt die door het afbreken
    van het hoogenergetische molecule ATP.
  • 1:27 - 1:30
    Bij dit proces komt adenosine vrij,
  • 1:30 - 1:32
    een chemisch bestanddeel van ATP.
  • 1:33 - 1:37
    De neuronen in je hersenen hebben
    receptoren speciaal voor dit molecule.
  • 1:37 - 1:40
    Als adenosine die receptoren bezet,
  • 1:40 - 1:43
    activeert dit een cascade
    van biochemische reacties
  • 1:43 - 1:46
    die ervoor zorgen
    dat neuronen trager gaan vuren
  • 1:46 - 1:50
    en de aanmaak vertragen
    van belangrijke brein-molecules.
  • 1:50 - 1:53
    Met andere woorden: je wordt slaperig.
  • 1:53 - 1:58
    Cafeïne is een zogenaamde
    adenosine-receptor-antagonist.
  • 1:58 - 2:02
    Dat betekent dat het dit proces
    van vertraging saboteert
  • 2:02 - 2:04
    door de adenosine-receptoren te blokkeren.
  • 2:05 - 2:09
    Cafeïne en adenosine hebben
    een gelijkaardige moleculaire structuur,
  • 2:09 - 2:12
    waardoor cafeïne in de receptoren
    voor adenosine kan kruipen,
  • 2:12 - 2:15
    maar niet diep genoeg om ze te activeren.
  • 2:15 - 2:19
    Samengevat: adenosine remt je neuronen.
  • 2:19 - 2:23
    Cafeïne remt die rem,
    dus het stimuleert jou.
  • 2:25 - 2:27
    Cafeïne kan ook positieve
    gevoelens versterken.
  • 2:27 - 2:30
    In sommige neuronen
    zijn de adenosine-receptoren
  • 2:30 - 2:34
    gelinkt aan receptoren voor dopamine,
    een andere molecule.
  • 2:34 - 2:39
    Dopamine zorgt in het brein
    onder meer voor plezierige gevoelens.
  • 2:39 - 2:42
    Wanneer adenosine
    die dubbele receptoren bezet,
  • 2:42 - 2:46
    wordt het moeilijker voor dopamine
    om er nog bij te passen,
  • 2:46 - 2:49
    wat interfereert met de fijne gevoelens.
  • 2:49 - 2:53
    Maar wanneer cafeïne adenosines plaats
    inneemt, heeft dat niet hetzelfde effect,
  • 2:53 - 2:55
    en kan dopamine wel naar binnen.
  • 2:56 - 3:01
    Er is bewijs dat de effecten van cafeïne
    op adenosine- en dopamine-receptoren
  • 3:01 - 3:04
    ook voordelen hebben op lange termijn.
  • 3:04 - 3:10
    Ze verkleinen het risico op ziektes als
    Parkinson, Alzheimer en bepaalde kankers.
  • 3:10 - 3:15
    Cafeïne kan ook onze vetverbranding
    een extra duwtje geven.
  • 3:15 - 3:18
    Enkele sportorganisaties menen zelfs
  • 3:18 - 3:21
    dat cafeïne atleten
    een oneerlijke voorsprong geeft
  • 3:21 - 3:24
    en leggen beperkingen op
    wat betreft de consumptie ervan.
  • 3:24 - 3:27
    Tussen 1972 en 2004
  • 3:27 - 3:31
    mochten Olympische atleten een bepaalde
    cafeïne-concentratie in het bloed
  • 3:31 - 3:33
    niet overschrijden, voor deelname.
  • 3:34 - 3:37
    Natuurlijk zijn niet alle effecten
    van cafeïne even nuttig.
  • 3:37 - 3:40
    Je wordt er misschien
    wat blijer en alerter door,
  • 3:40 - 3:43
    maar het kan ook je hartslag
    en bloeddruk verhogen,
  • 3:43 - 3:46
    een verhoogde plasfrequentie
    of diarree veroorzaken,
  • 3:46 - 3:50
    en bijdragen aan slapeloosheid
    en angstgevoelens.
  • 3:50 - 3:53
    Bovendien hebben de voedingswaren
    en drankjes met cafeïne
  • 3:53 - 3:58
    hun eigen impact op het lichaam
    waar je rekening mee moet houden.
  • 3:58 - 4:02
    Je brein kan zich aanpassen
    aan een regelmatige cafeïne-consumptie.
  • 4:02 - 4:05
    Als je adenosine-receptoren
    voortdurend bezet worden,
  • 4:05 - 4:08
    zal je lichaam er extra aanmaken.
  • 4:08 - 4:11
    Zo kan adenosine,
    zelfs met cafeïne in de buurt,
  • 4:11 - 4:15
    het brein aansporen
    om het rustig aan te doen.
  • 4:15 - 4:18
    Hierdoor heb je misschien
    meer en meer cafeïne nodig
  • 4:18 - 4:20
    om even alert te blijven.
  • 4:21 - 4:24
    Meer en meer adenosine-receptoren
    moeten geblokkeerd worden.
  • 4:24 - 4:27
    Daardoor ga je ook,
    als je opeens stopt met cafeïne,
  • 4:27 - 4:30
    mogelijk afkickverschijnselen vertonen.
  • 4:30 - 4:32
    Dankzij de vele receptoren
    en de weinige competitie,
  • 4:32 - 4:35
    kan adenosine overuren kloppen,
  • 4:35 - 4:37
    wat symptomen veroorzaakt
    als hoofdpijn, vermoeidheid,
  • 4:37 - 4:39
    en een slecht humeur.
  • 4:41 - 4:45
    Maar na een paar dagen
    verdwijnen de extra adenosine-receptoren.
  • 4:45 - 4:47
    Je lichaam herstelt zich
  • 4:47 - 4:49
    en je voelt je weer alert als vanouds,
  • 4:49 - 4:54
    zelfs zonder consumptie
    van 's werelds populairste oppepper.
Title:
Hoe houdt cafeïne ons wakker? - Hanan Qasim
Description:

Bekijk de volledige les: http://ed.ted.com/lessons/how-does-caffeine-keep-us-awake-hanan-qasim

Jaarlijks wordt wereldwijd ruim 100.000 ton cafeïne geconsumeerd. Dat is het gewicht van 14 Eiffeltorens! Cafeïne helpt ons om ons alert, gefocust en energiek te voelen, zelfs wanneer we niet genoeg geslapen hebben -- maar het kan ook onze bloeddruk verhogen en angstgevoelens veroorzaken. Hoe houdt het ons dan net wakker? Hanan Qasim verklaart de wetenschap achter 's werelds meest gebruikte drug.

Les door Hanan Qasim, animatie door Adriatic Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:15

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.