Sanat, Travma Sonrası Stres Bozukluğu'nun (TSSB) görünmeyen yaralarını iyileştirebilir

Yaratıcı sanatlar terapisti Melissa Walker; travma, kurbanlarını susturur, fakat sanat, savaşın psikolojik yaralarından muzdarip olan kişilerin açılmasına ve iyileşmelerine yardımcı olabilir diyor. Bu ilham verici konuşmasında Walker, özellikle maskelemenin, travma yaşayan askerlerin ve kadınların, onlara musallat olan şeyi açığa çıkarmalarını nasıl sağladığını - ve en sonunda, ondan nasıl kurtulmaya başladıklarını - açıklıyor.

Afganistan'a sevk edilmiş,

yüksek rütbeli bir askersiniz.

Yüzlerce erkeğin ve kadının

hayatlarından sorumlusunuz

ve üssünüz saldırı altında.

Çevrenizde, atılan
havan topları patlayıp duruyor.

Toz ve dumanın ötesini görmeye çalışırken,

yaralılara yardım etmek
için elinizden geleni yapıp

yakındaki bir sığınağa
doğru emekliyorsunuz.

Bilinçlisiniz, ama
bombalar yüzünden şaşkınsınız;

bir kenara yatıyorsunuz ve az önce
neler olduğunu düşünmeye yelteniyorsunuz.

Görüşünüz yerine geldikçe,

size bakmakta olan

kanlı bir yüz görüyorsunuz.

Bu korkunç, fakat

hemen anlıyorsunuz ki,

bu gerçek değil.

Bu görüntü, gün içerisinde ve
uykunuzda sizi birkaç kez ziyaret ediyor.

İşinizi kaybetme ya da zayıf
görünme korkusuyla, bunu kimseye

söylememeyi tercih ediyorsunuz.

Bu görüntüye bir isim veriyorsunuz,

Sığınaktaki Kanlı Yüz

ve ona kısaca SKY diyorsunuz.

SKY'yi zihninizde
kilit altında tutuyorsunuz,

sonraki yedi yıl boyunca sizi

gizlice rahatsız ediyor.

Şimdi, gözlerinizi kapatın.

SKY'yi görebiliyor musunuz?

Eğer görebiliyorsanız,
savaşın görünmez yaralarının

yüzünü görmeye başlıyorsunuz; bu da

travma sonrası stres
bozukluğu ve travmatik beyin hasarı

olarak biliniyor.

Travma sonrası stres
bozukluğu yaşamamış olsam da,

ona hiçbir zaman yabancı olmadım.

Ben küçük bir kızken, her yaz
büyükbabamları ziyaret ederdim.

Savaşın, akıl üzerindeki

etkilerini bana tanıtan, büyükbabamdı.

Büyükbabam Kore Savaşı'nda
bir denizci olarak hizmet verirken,

bir kurşun onun boynunu deldi
ve ağlayamayacak bir hâle getirdi.

Bir sıhhiyenin, onun üzerinden geçip

ölmek üzere olduğunu belirttiğini

ve onu ölüme terk ettiğini gördü.

Yıllar sonra, bu fiziksel yaralar iyileşip

eve döndükten sonra,

yaşama dönüş deneyimi
hakkında nadiren konuşurdu.

Fakat geceleri, alt kattaki
odasında, onun açık saçık

bağırdığını duyardım.

Gün içerisinde ise odaya girdiğimde,
onu ürkütmemeye ve üzmemeye dikkat

ederek, kendimi belli ederdim.

Günlerinin geri kalanını

izole ve ağzı kapalı bir biçimde,

kendisini ifade edecek
bir yol bulamadan geçirdi ve

benim de, henüz onu
yönlendirecek araçlarım yoktu.

20 yaşıma gelene kadar
büyükbabamın durumuna

bir ad verememiştim.

Sanat terapisinde yüksek lisans yaparken,

doğal olarak travma
çalışmalarına yöneldim.

Travma sonrası stres
bozukluğuyla ilgili derste otururken

ya da kısaca TSSB,

büyükbabam gibi acı çeken
askerlere yardım etme görevim

şekil almaya başladı.

Savaş tarihi boyunca travma sonrası strese

çeşitli isimler verildi:

Örneğin; memleket özlemi,

askerin kalbi,

savaş bunalımı,

sersem bakış.

Ben okumaya devam ederken,
yeni bir savaş çıkmaya başlamıştı

ve modern savaş zırhları
ve askeri araçlar sayesinde

askerler, daha önce sahip olmadıkları
patlama yaralarına sahip oluyorlardı.

Fakat görünmeyen yaralar,
yeni seviyelere ulaşıyordu

ve bu durum, askeri doktorların
ve araştırmacıların, beyindeki

travmatik hasarı ya da TBH'nın
ve TSSB'nun etkilerini gerçekten

anlamayı denemeye itti.

Teknoloji ve beyin
görüntülemedeki gelişmeler sayesinde,

Broca bölgesinin veya beynin
konuşma-dil kısmının, kişisel bir

travma sonrasında,
resmen kapandığını artık biliyoruz.

Psikolojik değişim ya da genelde

sessiz terör olarak adlandırılan şey,

ruh sağlığındaki bozuklukla,

yargılanma ya da yanlış anlaşılma

korkusuyla, hatta belki de

mevcut meşgalelerinden
uzak kalmalarıyla bir araya gelerek,

asker erkek ve kadınlarımızda
görünmez mücadelelere neden oldu.

Nesilden nesile, gaziler

deneyimleri hakkında konuşmamayı
ve yalnızlık içerisinde acı çekmeyi

tercih ettiler.

Ülkenin en büyük askeri
tıp merkezi olan Walter Reed'de

bir sanat terapisti olarak ilk işimi
aldığımda, işimin benim için biçilmiş

kaftan olduğunu anladım.

Kapalı bir psikiyatri ünitesinde
birkaç yıl çalıştıktan sonra, aktif olarak

askerlik hizmeti veren üyelere tüm
gövde ışınlaması yapan Ulusal Mükemmellik

Merkezi'ne, NICoE'ya, transfer oldum.

Evet, sanat terapisine inanıyordum,

ancak iri, sert, kuvvetli,
erkeksi askerleri ve bazı kadınları;

sanat yapımına, psikoterapik bir aracı

olarak bir şans vermeleri için

ikna etmem gerekiyordu.

Sonuçlar muhteşemdi.

Askerler ve kadınlar,
etkileyici ve sembolik sanat

çalışmaları üretiyorlardı ve her çalışma

bir hikâye anlatıyordu.

Sanat terapisi sürecinin,
beynin konuşma-dil meselesinin

üzerinden geçtiğini gözlemledik.

Sanat yapımı, beynin travmayı
kodladığı aynı duyu alanlarına erişiyor.

Askerler, deneyimlerini tehdit
içermeyen bir biçimde ele alabilmek için,

sanat terapisi kullanabilirler.

Daha sonra fiziksel
yaratımlarına kelimeler ekleyerek,

beynin sağ ve sol
yarı kürelerini bütünleştirebilirler.

Bunun - çizim, resim, kolaj
gibi - tüm sanat biçimlerinde işe

yaradığını gördük, fakat en fazla

etki bırakan, maske yapımı gibi

gözüküyor.

Sonuç olarak, bu görünmez yaraların
yalnızca bir ismi yok, aynı zamanda

yüzleri de var.

Askerler bu maskeleri yarattıkları zaman,

gerçekten travmalarının
üstesinden gelebiliyorlar.

Bunun, travmayı
atlatmalarına ve iyileştirmeye

başlamasına neden
olması, muhteşem bir şey.

SKY'yi hatırlıyor musunuz?

Bu, hastalarımdan birisi
için gerçek bir tecrübeydi ve

o, bu maskeyi yarattığında

o rahatsız edici görüntüden kurtulabildi.

Bu süreç, asker için
ilk başlarda ürkütücüydü,

fakat sonrasında SKY'yi,
içsel dünyası olarak değil, bir maske

olarak düşünmeye başladı ve

her seansın bitişinde bana maskeyi

uzatıp, "Melissa, ona iyi bak." diyordu.

En sonunda, SKY'yi bir kutuya koyduk ve

asker, merkezi terk edeceği zaman,

onu orada bırakmayı tercih etti.

Bir yıl sonra SKY'yi
yalnızca iki kez gördü

ve her ikisinde de, SKY gülümsüyordu

ve asker de gerginlik hissetmemişti.

Şimdi, bu asker ne zaman travmatik
bir anı tarafından rahatsız edilse,

çizmeye devam ediyor.

Bu rahatsız edici
görüntüleri her çizdiğinde, onları

ya daha az görüyor ya da hiç görmüyor.

Filozoflar bizlere, yüzyıllar
boyunca, yaratma gücünün,

tahrip etme gücüyle çok

yakından bağlantılı olduğunu söylediler.

Şimdi de bilim, beynin
travmatik bir yarayı kaydeden

kısmının, aynı zamanda iyileşme

sürecinin de bulunduğu
yer olduğunu gösteriyor.

Sanat terapisi de bize
bu bağlantıyı kurmayı öğretiyor.

Askerlerimizden birisinden,

maske yapımının, tedavisine nasıl
etki ettiğini tanımlamasını istedik

ve söylediği şey buydu.

(Video) Asker: Bir şekilde,
maskenin içerisine dalıyorsunuz.

Çizimin içerisine dalıyorsunuz

ve benim için bu, engeli kaldırdı

ve ben de yapabildim.

İki gün sonra ona baktığımda, şöyle dedim;

"Vay, işte resim, işte
anahtar, işte bulmaca" ve

her şey burada başladı ve devam etti.

Yani, tedavim buradan,
gözden uzak bir yerlere gitti çünkü

Kurt, bunu açıkla,
bunu açıkla diyor gibiydiler.

23 yıl içerisinde bir ilk olarak,

bu konuyu açıkça
herkesle konuşabiliyordum.

Eğer istesem şu anda
sizinle de bunu konuşabilirdim,

çünkü o artık kilitli değil.

Bu muhteşem.

23 yıllık TSSB ve tüm gövde ışınlamasını
bir yerde toplamama neden oldu

ve bu daha önce

hiç olmamıştı.

Üzgünüm.

Melissa Walker: Geçtiğimiz beş yılda,

1.000'den fazla maske yaptık.

Oldukça şaşırtıcı, değil mi?

Teşekkürler.

(Alkış)

Bu süreci büyükbabamla
paylaşabilmeyi dilerdim, fakat

biliyorum ki, bugünün ve yarının

askerlerinin iyileşmelerine

yardımcı olacak yollar
bulmamız ve onların kendilerini

iyileştirmeleri için başvurabileceği

kaynaklar buluyor olmamız

onu heyecanlandırırdı.

Teşekkürler.

(Alkışlar)