Return to Video

Tycho Brahe, Nhà Thiên văn học tai tiếng - Dan Wenkel

  • 0:07 - 0:09
    Bạn nghĩ cuộc đời của một nhà khoa học
    sẽ như thế nào?
  • 0:09 - 0:11
    Nhàm chán và buồn tẻ,
  • 0:11 - 0:12
    dành cả ngày làm thí nghiệm,
  • 0:12 - 0:14
    mà không tiếp xúc với ai?
  • 0:14 - 0:18
    Có lẽ người khác thì thế
    nhưng Tycho Brahe thì không
  • 0:18 - 0:22
    Học giả ở thế kỉ 16 này đã tiên đoán
    chính xác chuyển động của hành tinh,
  • 0:22 - 0:26
    và phân loại hàng trăm ngôi sao
    trước khi kính viễn vọng ra đời,
  • 0:26 - 0:29
    nhưng cuộc sống của ông
    cũng thú vị như là vũ trụ.
  • 0:29 - 0:33
    Tycho Brahe sinh năm 1546
    trong một gia đình quý tộc,
  • 0:33 - 0:37
    nhưng vào năm 2 tuổi ông bị bắt cóc
    và được một người chú nuôi dưỡng.
  • 0:37 - 0:40
    Cha mẹ ông không hề bận tâm điều đó.
  • 0:40 - 0:42
    Tycho lẽ ra đã theo ngành luật,
  • 0:42 - 0:45
    nhưng sau khi nhìn thấy nhật thực
    vào năm 13 tuổi,
  • 0:45 - 0:46
    ông dành nhiều thời gian hơn
  • 0:46 - 0:49
    cùng các gia sư toán và khoa học,
  • 0:49 - 0:52
    những người dạy ông quan sát
    các thiên thể trên bầu trời.
  • 0:52 - 0:56
    Vài năm sau, chú của Tycho gửi ông đến Đức
  • 0:56 - 0:58
    nhưng ông không còn hứng thú với luật,
  • 0:58 - 0:59
    thay vào đó, ông đọc sách về thiên văn,
  • 0:59 - 1:01
    cải tiến dụng cụ quan sát,
  • 1:01 - 1:04
    và ghi chép về các vì sao đêm
    hết sức cẩn thận.
  • 1:04 - 1:06
    Chẳng bao lâu, kết quả đo đạc của ông
  • 1:06 - 1:09
    còn chính xác hơn những thứ ở trong sách.
  • 1:09 - 1:11
    Khi ở Đức, Tycho đã cãi nhau
  • 1:11 - 1:13
    với một học viên khác ở một bữa tiệc
  • 1:13 - 1:15
    về một công thức toán học,
  • 1:15 - 1:16
    dẫn đến một cuộc đấu kiếm
  • 1:16 - 1:20
    và Tycho mất một phần đầu mũi của ông.
  • 1:20 - 1:21
    Sau đó, người ta nói rằng ông đeo
  • 1:21 - 1:24
    một chiếc mũi giả bằng vàng và bạc
  • 1:24 - 1:27
    mà không bỏ nó ra bao giờ.
  • 1:27 - 1:28
    May thay, Tycho không cần mũi của mình
  • 1:28 - 1:31
    để tiếp tục con đường thiên văn của ông.
  • 1:31 - 1:32
    Ông nghiên cứu về bầu trời đêm
  • 1:32 - 1:34
    và tạo nên đủ loại dụng cụ,
  • 1:34 - 1:37
    gồm cả một cây thước
    với kích cỡ của một tòa nhà
  • 1:37 - 1:39
    dùng để đo các vì sao.
  • 1:39 - 1:41
    Sau hàng tháng đo lường cẩn thận,
  • 1:41 - 1:42
    Tycho phát hiện ra một ngôi sao mới
  • 1:42 - 1:45
    trong chòm sao Cassiopeia.
  • 1:45 - 1:48
    Việc công bố phát hiện này
    khiến ông trở nên rất nổi tiếng,
  • 1:48 - 1:52
    và được đề nghị làm nhà khoa học
    cho các hoàng gia Châu Âu.
  • 1:52 - 1:53
    Để giữ ông ở lại,
  • 1:53 - 1:55
    nhà vua Đan Mạch đề nghị cho Tycho
  • 1:55 - 1:59
    một hòn đảo riêng để xây đài quan sát.
  • 1:59 - 2:04
    Đài Uraniborg và việc xây dựng nó
    tốn 1% ngân sách của Đan Mạch,
  • 2:04 - 2:06
    đài quan sát này còn hơn cả một lâu đài,
  • 2:06 - 2:08
    nó có vườn,
  • 2:08 - 2:11
    phòng cho gia đình, người làm công
    và hoàng gia.
  • 2:11 - 2:15
    và một tầng hầm cho những dụng cụ
    khổng lồ của ông.
  • 2:15 - 2:17
    Tycho còn xây một xưởng làm giấy
    và xưởng in báo
  • 2:17 - 2:19
    để xuất bản sách của ông,
  • 2:19 - 2:22
    và một phòng thí nghiệm để học về
    thuật giả kim.
  • 2:22 - 2:23
    Và lâu đài sẽ không hoàn thiện
  • 2:23 - 2:25
    nếu thiếu thú tiêu khiển,
  • 2:25 - 2:26
    Tycho thuê một người lùn
  • 2:26 - 2:29
    tên là Jep để làm hề.
  • 2:29 - 2:30
    Tycho sống trên hòn đảo,
  • 2:30 - 2:34
    nghiên cứu và tiệc tùng suốt 20 năm.
  • 2:34 - 2:36
    Nhưng khi gặp bất đồng với
    vị vua Đan Mạch mới,
  • 2:36 - 2:39
    Ông nhận lời đề nghị
    của Đế quốc La Mã Thần Thánh
  • 2:39 - 2:42
    và trở thành nhà thiên văn học chính thức
    của hoàng gia ở Prague.
  • 2:42 - 2:46
    Ở đó, ông gặp một nhà thiên văn học khác,
    Johannes Kepler,
  • 2:46 - 2:48
    người sau này đã trở thành trợ lý của ông.
  • 2:48 - 2:50
    Dù quan tâm đến
    nghiên cứu của Kepler,
  • 2:50 - 2:51
    Tycho vẫn giữ kín nghiên cứu của mình
  • 2:51 - 2:55
    và cả hai thường xuyên tranh cãi nảy lửa.
  • 2:55 - 2:57
    Năm 1601, Tycho được mời
    tham dự một bữa tiệc
  • 2:57 - 2:59
    và ông đã uống rất nhiều rượu,
  • 2:59 - 3:02
    nhưng vì lịch sự nên không rời bàn ăn
    để đi vệ sinh,
  • 3:02 - 3:04
    mà cố gắng nhịn.
  • 3:04 - 3:05
    Điều đó hóa ra lại không tốt,
  • 3:05 - 3:07
    vì nó khiến ông bị viêm bàng quang
  • 3:07 - 3:10
    và mất vài ngày sau đó.
  • 3:10 - 3:12
    Nhưng 400 năm sau khi ông mất,
  • 3:12 - 3:15
    cái chết của Tycho vẫn còn nhiều bí ẩn.
  • 3:15 - 3:18
    Năm 2010, xác ông được khai quật
    và nghiên cứu,
  • 3:18 - 3:20
    nhưng chiếc mũi vàng nổi tiếng
  • 3:20 - 3:22
    đã không cánh mà bay,
  • 3:22 - 3:23
    các dấu vết hóa học cho thấy
  • 3:23 - 3:26
    chiếc mũi trên gương mặt ông
    thực chất là mũi đồng.
  • 3:26 - 3:29
    Trên ria mép của Tycho còn tìm thấy
  • 3:29 - 3:32
    chất độc thủy ngân với hàm lượng
    cao một cách bất thường.
  • 3:32 - 3:36
    Liệu nó có phải một loại thuốc dùng để
    điều trị viêm bàng quang?
  • 3:36 - 3:38
    Hay nó đến từ các thí nghiệm
    giả kim thuật của ông?
  • 3:38 - 3:41
    Hay là người trợ lý hay gây gổ,
    Johannes Kepler,
  • 3:41 - 3:44
    đã đầu độc ông
    để chiếm các số liệu nghiên cứu?
  • 3:44 - 3:45
    Có lẽ ta sẽ không biết được,
  • 3:45 - 3:48
    nhưng nếu bạn nghĩ nhà khoa học
    có cuộc sống nhàm chán
  • 3:48 - 3:49
    thì hãy suy nghĩ lại.
  • 3:49 - 3:52
    Một câu chuyện thú vị có thể
    đang ở ngay trước "mũi" bạn đấy!
Title:
Tycho Brahe, Nhà Thiên văn học tai tiếng - Dan Wenkel
Description:

Xem bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/tycho-brahe-the-scandalous-astronomer-dan-wenkel

Nếu bạn nghĩ rằng mọi nhà khoa học đều có cuộc sống nhàm chán, đơn điệu, có lẽ bạn chưa biết về Tycho Brahe. Nhà thiên văn học sống vào thế kỷ XVI, người dự đoán chính xác chuyển động của các hành tinh, đã có một cuộc đời đầy ấn tượng - với một vụ bắt cóc, một cuộc đấu kiếm và thậm chí là một chú hề lùn. Dan Wenkel giới thiệu về cuộc đời của nhà khoa học tai tiếng này, giải thích tại sao ông vẫn là mục tiêu của các âm mưu ngay cả sau khi ông chết.

Bài học của Dan Wenkel, hoạt hình Andrew Nam.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:08

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.