Return to Video

Jak pisać powieści, które nabierają życia - Nalo Hopkinson

  • 0:08 - 0:12
    Czytamy powieści z wielu powodów.
  • 0:12 - 0:13
    Dla rozrywki,
  • 0:13 - 0:15
    aby się dowiedzieć, kto zabił,
  • 0:15 - 0:18
    aby polecieć na obce planety,
  • 0:18 - 0:19
    by się przestraszyć,
  • 0:19 - 0:20
    śmiać,
  • 0:20 - 0:21
    płakać,
  • 0:21 - 0:22
    pomyśleć,
  • 0:22 - 0:23
    poczuć.
  • 0:23 - 0:28
    Wciągnąć się tak, żeby na chwilę
    zapomnieć, gdzie jesteśmy.
  • 0:28 - 0:31
    A co z tworzeniem powieści?
  • 0:31 - 0:34
    Jak wciągnąć czytelników w historie?
  • 0:34 - 0:36
    Ekscytującą fabułą? Może.
  • 0:36 - 0:39
    Fascynującymi postaciami? Prawdopodobnie.
  • 0:39 - 0:43
    Pięknym językiem? Możliwe.
  • 0:43 - 0:48
    "Billie ma nogi jak makaron,
    jej włosy są jak zatrute igły,
  • 0:48 - 0:53
    język to szorstka gąbka,
    a oczy są pełne wybielacza".
  • 0:53 - 0:58
    Czy ten opis sprawił,
    że poczułeś się tak słabo jak Billie?
  • 0:58 - 1:01
    Wiemy, że tak naprawdę
    nie ma nóg miękkich jak makaron.
  • 1:01 - 1:04
    Tylko Billie czuje, że są
    jak rozgotowane kluski.
  • 1:04 - 1:07
    To ukryte porównanie, metafora.
  • 1:07 - 1:10
    Dlaczego nie napisać po prostu:
  • 1:10 - 1:13
    "Było jej niedobrze i czuła się słabo"?
  • 1:13 - 1:18
    Po prostu, drugi opis
    nie jest tak chwytliwy, jak ten pierwszy.
  • 1:18 - 1:21
    Fikcja literacka ma nas zauroczyć,
  • 1:21 - 1:26
    dać wrażenie,
    że żyjemy w świecie powieści.
  • 1:26 - 1:28
    Literatura angażuje wszystkie zmysły,
  • 1:28 - 1:31
    pomaga wykreować
    prawdziwe psychiczne doznania,
  • 1:31 - 1:34
    których doświadczyli bohaterowie.
  • 1:34 - 1:37
    Teatr i kino angażują niektóre
    z naszych zmysłów bezpośrednio.
  • 1:37 - 1:42
    Widzimy i słyszymy interakcje
    między bohaterami i ich otoczeniem.
  • 1:42 - 1:43
    Ale przy czytaniu powieści
  • 1:43 - 1:48
    widzimy tylko nieruchome symbole
    na kontrastującym tle.
  • 1:48 - 1:52
    Jeśli historia jest opisana
    mało porywającym językiem,
  • 1:52 - 1:54
    będziemy słabo zauroczeni.
  • 1:54 - 1:58
    Czytelniczka nie posuną się
    poza rozszyfrowanie zawijasów.
  • 1:58 - 2:00
    Dowie się, jak się czuła Billie,
  • 2:00 - 2:04
    ale nie poczuje tego samego.
  • 2:04 - 2:07
    Będzie czytać bez zanurzenia
    w świecie tej opowieści,
  • 2:07 - 2:13
    nie będzie odkrywać prawdy o życiu Billie,
    równocześnie z bohaterką.
  • 2:13 - 2:16
    Fikcja literacka działa na nasze zmysły:
  • 2:16 - 2:17
    smak,
  • 2:17 - 2:18
    zapach,
  • 2:18 - 2:19
    dotyk,
  • 2:19 - 2:20
    słuch,
  • 2:20 - 2:21
    wzrok,
  • 2:21 - 2:23
    oraz poczucie ruchu.
  • 2:23 - 2:29
    Wpływa także na myślenie abstrakcyjne
    i tworzenie złożonych powiązań.
  • 2:29 - 2:31
    Spójrzcie na to zdanie:
  • 2:31 - 2:33
    "Świat spowijała upiorna cisza,
  • 2:33 - 2:38
    nie licząc łopotu żagli
    i plusku fal uderzających o kadłub".
  • 2:38 - 2:41
    Słowa "cisza", "łopot" i "plusk"
  • 2:41 - 2:43
    angażują zmysł słuchu.
  • 2:43 - 2:47
    Buckell nie używa ogólnych opisów dźwięku.
  • 2:47 - 2:53
    Każde wybrane słowo dotyczy
    konkretnych właściwości dźwięku.
  • 2:53 - 2:56
    Jak artysta z paletą farb,
  • 2:56 - 2:59
    chcący nadać wyraz swojemu obrazowi,
  • 2:59 - 3:04
    dodaje kolejną warstwę,
    ruch: "łopot żagli",
  • 3:04 - 3:08
    oraz dotyk: "plusk fal
    uderzających o kadłub".
  • 3:08 - 3:11
    Wreszcie, używa abstrakcyjnego połączenia,
  • 3:11 - 3:15
    wiążąc słowo cisza ze słowem upiór.
  • 3:15 - 3:17
    Nie "cichy jak upiór",
  • 3:17 - 3:19
    dystansujące porównanie
  • 3:19 - 3:21
    pomiędzy czytelnikiem a doświadczeniem.
  • 3:21 - 3:26
    Zamiast tego tworzy
    zwrot: "upiorna cisza",
  • 3:26 - 3:29
    jako pośrednie a nie jawne porównanie.
  • 3:29 - 3:32
    Pisarzom każe się unikać szablonów,
  • 3:32 - 3:36
    bo czytelnik słabo się angażuje
    przy wytartych frazesach,
  • 3:36 - 3:38
    takich jak: "czerwony jak róża".
  • 3:38 - 3:39
    Zamiast tego:
  • 3:39 - 3:42
    "Miłość... zaczęła się na plaży.
  • 3:42 - 3:47
    Tego dnia, gdy Jacob zobaczył Anette
    w sukience w kolorze duszonych wiśni",
  • 3:47 - 3:50
    umysł czytelnika podejmuje
    absorbujące wyzwanie,
  • 3:50 - 3:53
    wyobrażając sobie, jak wygląda sukienka
    w kolorze duszonych wiśni.
  • 3:53 - 3:57
    Nagle sami są na plaży,
    żeby zaraz się zakochać.
  • 3:57 - 4:01
    Przeżywają historię zarówno wewnętrznie,
    jak i na poziomie konceptualnym,
  • 4:01 - 4:04
    Spotykając autora
    w połowie drogi tej gry wyobraźni,
  • 4:04 - 4:08
    tworząc dynamiczny świat zmysłów.
  • 4:08 - 4:11
    Pisząc, waż swoje słowa,
  • 4:11 - 4:16
    angażuj dźwięk, wzrok, smak,
    dotyk, zapach oraz ruch.
  • 4:16 - 4:21
    Twórz niespodziewane powiązania
    między elementami historii,
  • 4:21 - 4:25
    i pomóż rozpalić wyobraźnię czytelników.
Title:
Jak pisać powieści, które nabierają życia - Nalo Hopkinson
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-to-write-fiction-that-comes-alive-nalo-hopkinson

Zadaniem fikcji literackiej jest zauroczyć czytelnika, tak byśmy mieli wrażenie, że żyjemy w świecie opowieści. Jak pisarz ma wciągnąć odbiorców w świat swojej historii? Nalo Hopkinson udziela kilku wskazówek o tym, jak wykorzystać język do ożywienia prozy.

Lekcja: Nalo Hopkinson, animacja: Enjoyanimation.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:42

Polish subtitles

Revisions