Return to Video

Temiz kömür nasıl oluşturulur - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:10
    Şu anda baktığınızda
    ekranda çıkan şey nedir?
  • 0:10 - 0:13
    Şarj aleti ve kablolarının
    çıkışına baktığınızda
  • 0:13 - 0:16
    elektriğe kolay ve güvenilir şekilde
  • 0:16 - 0:19
    erişmenizi sağlayan
    bir prizle karşılaşacaksınız.
  • 0:19 - 0:22
    Ancak bu prizin ötesinde,
    durumlar karışık bir hal içerisinde.
  • 0:22 - 0:24
    Evimizi ısıtmak,
    yiyeceklerimizi korumak için
  • 0:24 - 0:26
    fazla yakıta ihtiyacımız var
  • 0:26 - 0:28
    ve elektrikli aletlerimiz hep çalışıyor.
  • 0:28 - 0:31
    Dünyanın % 40'ı için bu yakıt
  • 0:31 - 0:34
    ucuz, bol ve buna kömür deniyor.
  • 0:34 - 0:39
    Ancak kömür ayrıca
    kükürt dioksit, azot oksitler,
  • 0:39 - 0:41
    kurum ve civa, toksik metaller gibi
  • 0:41 - 0:44
    havadaki kirleticileri de serbest bırakır.
  • 0:44 - 0:48
    Bunlar asit yağmuru gibi çevresel hasara
    ve ciddi sağlık sorunlarına neden olur.
  • 0:48 - 0:53
    Aslında 1952'de kömür yakılması Londra'da
    o kadar ağır bir sis oluşturdu ki
  • 0:53 - 0:56
    yayalar ayaklarını bile göremiyordu
  • 0:56 - 1:00
    ve binlerce insan hastalıktan öldü.
  • 1:00 - 1:02
    O zamandan beri,
    birçok ülke bu kirleticilerin çoğunu
  • 1:02 - 1:05
    havaya ulaşmadan önce
    temizlemek için teknoloji kullanmıştır.
  • 1:05 - 1:09
    Ama şimdi elimizde yeni
    bir hava kirliliği problemimiz var,
  • 1:09 - 1:11
    bu karanlık bir duman bulutu içinde değil,
  • 1:11 - 1:13
    yükselen denizlerde,
  • 1:13 - 1:14
    sellerde
  • 1:14 - 1:15
    ve ısıda ortaya çıkıyor.
  • 1:15 - 1:17
    Küresel iklim değişikliği
  • 1:17 - 1:20
    ve yine ana suçlu kömür.
  • 1:20 - 1:23
    Kaçmasına izin vermek yerine
  • 1:23 - 1:25
    Güneş'in ısısını
    Dünya atmosferinde hapseden
  • 1:25 - 1:29
    küresel karbondioksit emisyonlarının
    %44'ünden sorumludur.
  • 1:29 - 1:30
    Şimdi soru şu:
  • 1:30 - 1:33
    O kötü şeyleri de
    nasıl ortadan kaldıracağız?
  • 1:33 - 1:36
    Temiz kömürün arkasındaki fikir budur.
  • 1:36 - 1:38
    Daha temiz kömür yaratmak,
  • 1:38 - 1:42
    nihai ürünü daha kabul edilebilir hale
    getiren özel teknolojilerin yardımıyla
  • 1:42 - 1:45
    kötü etkilerini kontrol altına
    almaya çalışmakla ilgili.
  • 1:45 - 1:48
    Tıpkı en ilginç süper kahramanların
    üstesinden gelmek için
  • 1:48 - 1:50
    genellikle kendi
    karanlık güçleri olduğu gibi,
  • 1:50 - 1:54
    kömürün negatif güçlerini
    kontrol altında tutabiliriz.
  • 1:54 - 1:56
    Ama kömürü temizlemek için
    bu kadar çaba gerekiyorsa
  • 1:56 - 1:59
    neden doğrudan kömürü yok etmiyoruz?
  • 1:59 - 2:03
    Basitçe, kömür bizim için son derece
    değerli ve elde edilmesi kolaydır.
  • 2:03 - 2:05
    Çağlar boyunca
    yeraltında sıkıştırılan kömür
  • 2:05 - 2:08
    yüz milyonlarca yıl önce
    güneşten beslenen bitkilerden,
  • 2:08 - 2:13
    insanlar evrilmeden çok önceki
    kimyasal enerjiyi tutuyor.
  • 2:13 - 2:18
    Bu kömür enerjisini yoğunlaştırır,
    yani günün her saatinde yakılabilir.
  • 2:18 - 2:22
    Kirlilik maliyetlerini
    göz ardı ederseniz de ucuzdur
  • 2:22 - 2:25
    ve 21. yüzyılın sonuna kadar
    bize yetmelidir.
  • 2:25 - 2:29
    Gücünden faydalanmak için
    gerekli tüm altyapıya sahibiz
  • 2:29 - 2:32
    ve küresel olarak ülkeler daha temiz
  • 2:32 - 2:35
    ve daha yenilenebilir kaynaklardan
    enerjiye doğru hareket etseler de
  • 2:35 - 2:39
    kömür kullanımının
    yavaşladığına dair bir işaret yok.
  • 2:39 - 2:41
    Aslında 2012 itibariyle,
  • 2:41 - 2:44
    çoğunlukla Çin ve Hindistan'da olmak üzere
  • 2:44 - 2:46
    1000'den fazla
    yeni kömür tesisi önerilmiştir.
  • 2:46 - 2:48
    Kömürün burada kalması için
  • 2:48 - 2:51
    uzmanlar, emisyonlarının
    atmosfer üzerindeki etkisini azaltmak
  • 2:51 - 2:54
    ve iklim değişikliğini
    yavaşlatmak istiyorsak
  • 2:54 - 2:57
    kömürün yıkıcı gücünü azaltmanın
  • 2:57 - 3:00
    yaratıcı yollarını düşünmemiz
    gerektiğini söylüyorlar.
  • 3:00 - 3:03
    Bunu yapmak için onu kötü güçlerinden,
  • 3:03 - 3:08
    atmosferde tahribat yaratan tüm bu toksik
    karbondioksitten ayırmamız gerekiyor.
  • 3:08 - 3:11
    Sonra CO2'yi başka bir yerde
    saklamamız gerekiyor.
  • 3:11 - 3:14
    Bu göreve karbon yakalama ve tutuklama
  • 3:14 - 3:16
    veya CCS denir.
  • 3:16 - 3:21
    Karbondioksit, kaçmasını
    istemediğimiz kötü bir cin gibi
  • 3:21 - 3:23
    kömürden ayrıldıktan sonra,
  • 3:23 - 3:26
    yeraltına sürgün etmenin
    yollarını tasarladık.
  • 3:26 - 3:29
    Bunu, Dünya'nın derinlerine enjekte ederek
  • 3:29 - 3:32
    veya okyanus yüzeyinin
    altına yerleştirerek yapabiliriz.
  • 3:32 - 3:36
    Kömürün negatif elementlerini
    çıkarmak üç şekilde olabilir.
  • 3:36 - 3:38
    İlk ve en yaygın olarak,
  • 3:38 - 3:39
    kömür yanarken
  • 3:39 - 3:44
    egzoz gazı monoetanolamin adı verilen
    bir bileşikle karıştırılabilir.
  • 3:44 - 3:49
    Şiddetli bir güç-sıyırma mıknatısı gibi
    bu bileşik CO2'ye bağlanır
  • 3:49 - 3:51
    ve gaz akımından dışarı atar,
  • 3:51 - 3:54
    böylece yeraltında
    ayrı olarak saklanabilir.
  • 3:54 - 3:56
    Başka bir yöntem de
  • 3:56 - 3:58
    egzoz olarak serbest bırakılma
    şansı bile olmadan önce
  • 3:58 - 4:01
    CO2 kömürünü boşaltmaktır.
  • 4:01 - 4:05
    Bu süreçte buhar ve oksijen;
  • 4:05 - 4:09
    kömürü karbonmonoksit,
    hidrojen ve biraz CO2'den oluşan
  • 4:09 - 4:13
    özel bir ürüne dönüştürmek için
    kurtarmaya başlar.
  • 4:13 - 4:15
    Bir miktar su buharı
  • 4:15 - 4:19
    ve karbonmonoksitle izole edilebilecek
  • 4:19 - 4:21
    karbondioksite dönüştürülür.
  • 4:21 - 4:25
    Artık hidrojen gazı elektrik üretmek için
    enerji olarak kullanılır,
  • 4:25 - 4:27
    bu nedenle artısı var.
  • 4:27 - 4:31
    Üçüncü bir teknik,
    kömürü havada yakmak yerine
  • 4:31 - 4:33
    saf oksijene maruz bırakmaktır.
  • 4:33 - 4:37
    Bu, daha yüksek konsantrasyonlarda
    karbondioksit içeren egzoz gazı oluşturur,
  • 4:37 - 4:41
    bu da izole edilmeyi ve aşağıdaki
    yarıklardan çıkmasını kolaylaştırır.
  • 4:41 - 4:46
    Bütün bunlar bir elektrik santralindeki
    emisyonları %90'a kadar azaltabilir,
  • 4:46 - 4:49
    ancak yıkıcı güçleriyle mücadele eden
    herhangi bir süper kahramanda olduğu gibi
  • 4:49 - 4:52
    karanlık taraftan geçiş yapmak
    çok çaba gerektirir.
  • 4:52 - 4:55
    Bu pozitif kirlilik yakalama kuvvetleri
  • 4:55 - 4:56
    mevcut olmalarına rağmen,
  • 4:56 - 4:59
    ticari enerji santrallerinde
    çok az kullanıldılar
  • 4:59 - 5:01
    çünkü çok pahalıya mal oldular.
  • 5:01 - 5:04
    Ama sonuçta daha büyük sorun,
  • 5:04 - 5:07
    dünyanın birçok yerinde
    karbondioksit yaymaya devam etmenin
  • 5:07 - 5:11
    çok kolay ve daha ucuz olması
  • 5:11 - 5:15
    ve bu da kömürün karanlık tarafını
    görmezden gelmeyi cazip hale getirmesidir.
  • 5:15 - 5:19
    Bu durumda, düzenleme için en etkili güç,
    enerji santrallerinden yayılan
  • 5:19 - 5:22
    karbondioksit miktarını sınırlandırabilen
  • 5:22 - 5:26
    ve enerji şirketlerini
    havaya saldıkları şeylere karşı
  • 5:26 - 5:28
    ihtiyatlı kılabilen kurallardır.
  • 5:28 - 5:30
    O zamana kadar,
  • 5:30 - 5:33
    bir ekranı her açtığınızda
    veya bir ışık düğmesine bastığınızda
  • 5:33 - 5:35
    karanlık güçleri nereye giderse gitsin
  • 5:35 - 5:38
    kömür arka planda gizleniyor.
Title:
Temiz kömür nasıl oluşturulur - Emma Bryce
Description:

Tüm dersi buradan görebilirsiniz: http://ed.ted.com/lessons/how-to-create-cleaner-coal-emma-bryce

Evlerimizi ısıtmak, yiyeceklerimizi korumak ve aletlerimize güç vermek fazlasıyla yakıt gerektirir. Dünyanın yüzde 40'ı için bu işi ucuz, bol miktarda kömür işi hallediyor. Ancak kömür de kirleticileri havaya salarak asit yağmuru ve ciddi sağlık sorunları gibi çevresel hasara neden oluyor. Kömürün daha temiz bir versiyonunu oluşturabilir miyiz? Emma Bryce kömürü kötü güçlerinden arındırmanın üç yolunu detaylandırıyor.

Ders Emma Bryce, Animasyon Artrake Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:54

Turkish subtitles

Revisions