मानवी शरीर अ-सममिताकार का असते ? लिओन क्यू .वान -

सममिती सर्वत्र आढळते. आपल्याला त्यात सौंदर्य दिसते ,जसे एखादे पान वा फुलपाखरू
पण अ-सममिती ही महत्वाची आहे. एवढेच नव्हे तर ती अधिकच महत्वाची आहे. लिओन क्यू .वान
जैविक अ-सममितीचे मानवी शरीरातील महत्व सांगतात.

निसर्गात सममिती सर्वत्र आढळते .

आपण त्याचा संबंध सौन्दर्याशी लावतो

जसे एखादे पान असते.

किंवा दोन्ही पंखांवर समरूप नक्षी असलेले
फुलपाखरू.

पण अ-सममितीही खूप महत्त्वाची आहे.

ती अपेक्षेपेक्षा जास्त ठिकाणी आढळते.

एकच नखी मोठी असणारा खेकडा,

गोगल गायीचे कवच जे एकाच दिशेत
वळलेले असते

काही बियांच्या रोपांचे तणाव
घड्याळाच्या काट्याच्या दिशेत वळतात

तर उरलेल्यांचे त्याउलट दिशेत वळतात .

मानवी शरीर जरी बाहेरून सममिताकार
वाटत असले तरी,

शरीराच्या आत मात्र वेगळी परिस्थिती आहे .

आपली महत्वाची इंद्रिये मात्र
अ-सममिताकार असतात .

हृदय, जठर ,प्लीहा ,स्वादुपिंड
डाव्या बाजूस कललेले असते.

तर पित्ताशय व यकृताचा बराचसा भाग
हा उजव्या बाजूस असतो.

फुफ्फुसे ही अ-सममिताकार असतात .

डाव्या फुफ्फुसात दोन तर
उजव्यात तीन भाग असतात.

मेंदूचे दोन्ही भाग सारखे दिसणारे असले तरी
त्यांचे कार्य भिन्न असते .

ही अ-सममिती योग्य प्रकारे पसरलेली असणे
महत्त्वाचे आहे.

सर्व इंद्रियांची उलट स्थिती झाल्यास
त्यास सीटस इन्व्हर्सस म्हणतात.

ते बरेचदा निरुपद्रवी असते .

पण अपुरी उलटा पालट मात्र मृत्यू
घडविते .

विशेषतः जर असे हृदयाबाबत घडले तर .

ही अ-सममिती कोठून येते ?

नवजात गर्भ हा डाव्या व उजव्या बाजूस
समान दिसतो .

याबद्दल एक उपपत्ती आहे.
गर्भावर एक खळगा असतो,

नोड म्हणून

या नोडला केसांसारखे तंतू सिलीया असतात .

डोक्याकडे कललेले वेगाने फिरणारे .

एकाच दिशेत.

ही गती उजव्या बाजूकडून गर्भजल चक्राकार
फिरविते

डावीकडे .

नोडच्या डाव्या बाजूस

इतर सिलीया या गर्भजलाची दखल घेतात .

आणि गर्भाच्या डाव्या बाजूच्या
विशिष्ट जीन्सला कार्यान्वित करतात .

हे जीन्स पेशींना प्रोटीन बनविण्यास
सूचित करतात .

आणि काही तासातच ,

उजव्या आणि डाव्या बाजूकडील गर्भ
रासायनिक दृष्ट्या भिन्न असतात.

तरीही ते समान दिसतात .

या रासायनिक फरकाने इंद्रिये अ-सममिताकार
होतात .

अ-सममिती प्रथम हृदयाबाबत दिसते.

त्याची सुरवात गर्भाच्या मध्यापासून
एका नळीच्या निर्मितीपासून होते .

तीन आठवड्यांनंतर

ही नळी C आकाराची होते .

आणि शरीराच्या उजवीकडे वळते.

प्रत्येक बाजूस वेगवेगळे भाग वाढू लागतात.

त्यामुळे हृदयाचा अ-सममिताकार आकार बनतो.

या मध्यवर्ती नळी पासूनच
इतर महत्वाची इंद्रिये बनतात.

आणि कालांतराने वाढून त्यांच्या
अंतिम अवस्थेला पोहोचतात.

डुकरासारख्या प्राणाच्या गर्भात
हे गर्भाचे सिलीया नसतात.

तरीही त्यांची इंद्रिये अ-सममिताकार असतात .

मग त्यांच्या पेशी मुळातच अ-सममिताकार
स्वभावाच्या असतील ?

कदाचित.

जीवाणूंची वसाहत शाखा कलाबुती सदृश्य
एकाच दिशेत कललेली असते

बांगडीसारख्या आकारात वाढविलेल्या
मानवी पेशी

त्यांचा कल असतो TWISTED खारी प्रमाणे

आपण जरा हे बृहत करून पहिले तर

पेशींचे अनेक मुलभूत अंगके

नुक्लिक असिड प्रोटीन,साखर हे
मुळातच अ-सममिताकार असतात .

प्रोटीन हे गुंतागुंतीचे अ-सममिताकार
आकाराचे असतात.

आणि हे प्रोटीन पेशीच्या हालचालीस
नियंत्रित करतात.

आणि गर्भाच्या सिलीया
कोणत्या दिशेने वळतात .

या जैविक रेणूंना कायरॅलिटी नामक
गुणधर्म असतो .

त्यानुसार रेणू व त्याची प्रतिमा रेणू
हे असमान असतात .

जसे तुमचे उजवे व डावे हात समान दिसतात,,

पण उजवा हात डाव्या हातमोज्यात
घालू शकत नाही.

रेण्वीय स्तरावरील ही अ-सममिती

अ -सममित पेशीत प्रगत होते,

आणि शेवटी अ -सममित इंद्रियात दिसते ,

सममितीत जरी सौन्दर्य दिसत असले तरी

अ -सममितीचे महत्व आहेच .

ती वळसेदार व मोहक असते.

तिची रचना गुंतागुंतीची असते .

तिचे अपूर्णत्व चित्तवेधक असते.