1
00:00:07,003 --> 00:00:09,797
निसर्गात सममिती सर्वत्र आढळते .

2
00:00:09,797 --> 00:00:12,184
आपण त्याचा संबंध सौन्दर्याशी लावतो

3
00:00:12,184 --> 00:00:13,831
जसे एखादे पान असते.

4
00:00:13,831 --> 00:00:17,571
किंवा दोन्ही पंखांवर समरूप नक्षी असलेले 
फुलपाखरू.

5
00:00:17,571 --> 00:00:21,197
पण अ-सममितीही खूप महत्त्वाची आहे.

6
00:00:21,197 --> 00:00:23,130
ती अपेक्षेपेक्षा जास्त ठिकाणी आढळते.

7
00:00:23,130 --> 00:00:25,707
एकच नखी मोठी असणारा खेकडा,

8
00:00:25,707 --> 00:00:30,629
गोगल गायीचे कवच जे एकाच दिशेत 
वळलेले असते

9
00:00:30,629 --> 00:00:34,944
काही बियांच्या रोपांचे तणाव 
घड्याळाच्या काट्याच्या दिशेत वळतात

10
00:00:34,944 --> 00:00:37,200
तर उरलेल्यांचे त्याउलट दिशेत वळतात .

11
00:00:37,200 --> 00:00:41,062
मानवी शरीर जरी बाहेरून सममिताकार 
वाटत असले तरी,

12
00:00:41,062 --> 00:00:43,735
शरीराच्या आत मात्र वेगळी परिस्थिती आहे .

13
00:00:43,735 --> 00:00:47,404
आपली महत्वाची इंद्रिये मात्र 
अ-सममिताकार असतात .

14
00:00:47,404 --> 00:00:51,939
हृदय, जठर ,प्लीहा ,स्वादुपिंड 
डाव्या बाजूस कललेले असते.

15
00:00:51,939 --> 00:00:55,676
तर पित्ताशय व यकृताचा बराचसा भाग 
हा उजव्या बाजूस असतो.

16
00:00:55,676 --> 00:00:57,568
फुफ्फुसे ही अ-सममिताकार असतात .

17
00:00:57,568 --> 00:01:00,534
डाव्या फुफ्फुसात दोन तर 
उजव्यात तीन भाग असतात.

18
00:01:00,534 --> 00:01:05,301
मेंदूचे दोन्ही भाग सारखे दिसणारे असले तरी 
त्यांचे कार्य भिन्न असते .

19
00:01:05,301 --> 00:01:10,159
ही अ-सममिती योग्य प्रकारे पसरलेली असणे 
महत्त्वाचे आहे.

20
00:01:10,159 --> 00:01:15,152
सर्व इंद्रियांची उलट स्थिती झाल्यास 
त्यास सीटस इन्व्हर्सस म्हणतात.

21
00:01:15,152 --> 00:01:16,692
ते बरेचदा निरुपद्रवी असते .

22
00:01:16,692 --> 00:01:19,038
पण अपुरी उलटा पालट मात्र मृत्यू 
घडविते .

23
00:01:19,038 --> 00:01:22,099
विशेषतः जर असे हृदयाबाबत घडले तर .

24
00:01:22,099 --> 00:01:24,030
ही अ-सममिती कोठून येते ?

25
00:01:24,030 --> 00:01:28,564
नवजात गर्भ हा डाव्या व उजव्या बाजूस 
समान दिसतो .

26
00:01:28,564 --> 00:01:31,751
याबद्दल एक उपपत्ती आहे.
गर्भावर एक खळगा असतो,

27
00:01:31,751 --> 00:01:33,045
नोड म्हणून

28
00:01:33,045 --> 00:01:36,000
या नोडला केसांसारखे तंतू सिलीया असतात .

29
00:01:36,000 --> 00:01:40,189
डोक्याकडे कललेले वेगाने फिरणारे .

30
00:01:40,189 --> 00:01:42,437
एकाच दिशेत.

31
00:01:42,437 --> 00:01:46,751
ही गती उजव्या बाजूकडून गर्भजल चक्राकार 
फिरविते

32
00:01:46,751 --> 00:01:48,301
डावीकडे .

33
00:01:48,301 --> 00:01:50,201
नोडच्या डाव्या बाजूस

34
00:01:50,201 --> 00:01:52,610
इतर सिलीया या गर्भजलाची दखल घेतात .

35
00:01:52,610 --> 00:01:56,958
आणि गर्भाच्या डाव्या बाजूच्या
विशिष्ट जीन्सला कार्यान्वित करतात .

36
00:01:56,958 --> 00:02:00,724
हे जीन्स पेशींना प्रोटीन बनविण्यास
सूचित करतात .

37
00:02:00,724 --> 00:02:02,079
आणि काही तासातच ,

38
00:02:02,079 --> 00:02:06,337
उजव्या आणि डाव्या बाजूकडील गर्भ 
रासायनिक दृष्ट्या भिन्न असतात.

39
00:02:06,337 --> 00:02:08,126
तरीही ते समान दिसतात .

40
00:02:08,126 --> 00:02:14,053
या रासायनिक फरकाने इंद्रिये अ-सममिताकार 
होतात .

41
00:02:14,053 --> 00:02:17,812
अ-सममिती प्रथम हृदयाबाबत दिसते.

42
00:02:17,812 --> 00:02:21,645
त्याची सुरवात गर्भाच्या मध्यापासून 
एका नळीच्या निर्मितीपासून होते .

43
00:02:21,645 --> 00:02:24,215
तीन आठवड्यांनंतर

44
00:02:24,215 --> 00:02:27,180
ही नळी C आकाराची होते .

45
00:02:27,180 --> 00:02:30,115
आणि शरीराच्या उजवीकडे वळते.

46
00:02:30,115 --> 00:02:32,942
प्रत्येक बाजूस वेगवेगळे भाग वाढू लागतात.

47
00:02:32,942 --> 00:02:36,459
त्यामुळे हृदयाचा अ-सममिताकार आकार बनतो.

48
00:02:36,459 --> 00:02:40,829
या मध्यवर्ती नळी पासूनच 
इतर महत्वाची इंद्रिये बनतात.

49
00:02:40,829 --> 00:02:43,664
आणि कालांतराने वाढून त्यांच्या 
अंतिम अवस्थेला पोहोचतात.

50
00:02:43,664 --> 00:02:48,299
डुकरासारख्या प्राणाच्या गर्भात 
हे गर्भाचे सिलीया नसतात.

51
00:02:48,299 --> 00:02:51,288
तरीही त्यांची इंद्रिये अ-सममिताकार असतात .

52
00:02:51,288 --> 00:02:54,570
मग त्यांच्या पेशी मुळातच अ-सममिताकार 
स्वभावाच्या असतील ?

53
00:02:54,570 --> 00:02:55,702
कदाचित.

54
00:02:55,702 --> 00:03:00,950
जीवाणूंची वसाहत शाखा कलाबुती सदृश्य 
एकाच दिशेत कललेली असते

55
00:03:00,950 --> 00:03:04,423
बांगडीसारख्या आकारात वाढविलेल्या 
मानवी पेशी

56
00:03:04,423 --> 00:03:08,032
त्यांचा कल असतो TWISTED खारी प्रमाणे

57
00:03:08,032 --> 00:03:09,867
आपण जरा हे बृहत करून पहिले तर

58
00:03:09,867 --> 00:03:12,562
पेशींचे अनेक मुलभूत अंगके

59
00:03:12,562 --> 00:03:17,905
नुक्लिक असिड प्रोटीन,साखर हे 
मुळातच अ-सममिताकार असतात .

60
00:03:17,905 --> 00:03:20,676
प्रोटीन हे गुंतागुंतीचे अ-सममिताकार 
आकाराचे असतात.

61
00:03:20,676 --> 00:03:23,860
आणि हे प्रोटीन पेशीच्या हालचालीस 
नियंत्रित करतात.

62
00:03:23,860 --> 00:03:26,726
आणि गर्भाच्या सिलीया
कोणत्या दिशेने वळतात .

63
00:03:26,726 --> 00:03:30,401
या जैविक रेणूंना कायरॅलिटी नामक 
गुणधर्म असतो .

64
00:03:30,401 --> 00:03:34,652
त्यानुसार रेणू व त्याची प्रतिमा रेणू 
हे असमान असतात .

65
00:03:34,652 --> 00:03:37,652
जसे तुमचे उजवे व डावे हात समान दिसतात,,

66
00:03:37,652 --> 00:03:42,342
पण उजवा हात डाव्या हातमोज्यात 
घालू शकत नाही.

67
00:03:42,342 --> 00:03:47,621
रेण्वीय स्तरावरील ही अ-सममिती

68
00:03:47,621 --> 00:03:49,073
अ -सममित पेशीत प्रगत होते,

69
00:03:49,073 --> 00:03:51,929
आणि शेवटी अ -सममित इंद्रियात दिसते ,

70
00:03:51,929 --> 00:03:53,926
सममितीत जरी सौन्दर्य दिसत असले तरी

71
00:03:53,926 --> 00:03:57,085
अ -सममितीचे महत्व आहेच .

72
00:03:57,085 --> 00:03:58,728
ती वळसेदार व मोहक असते.

73
00:03:58,728 --> 00:04:00,656
तिची रचना गुंतागुंतीची असते .

74
00:04:00,656 --> 00:04:02,647
तिचे अपूर्णत्व चित्तवेधक असते.