Baba Shiv: Czasami dobrze jest zrezygnować z bycia u steru
-
0:01 - 0:04Zacznę trochę mało optymistycznie.
-
0:04 - 0:07W 2007 roku, 5 lat temu,
-
0:07 - 0:10u mojej żony wykryto raka piersi.
-
0:10 - 0:14Stadium 2B
-
0:14 - 0:16Z perspektywy czasu najbardziej wstrząsającym
-
0:16 - 0:17aspektem tego doświadczenia
-
0:17 - 0:19nie były ciągle wizyty w szpitalu,
-
0:19 - 0:22mimo że zrozumiale bolesne dla mojej żony.
-
0:22 - 0:24Nie był to też początkowy szok wiadomosci
-
0:24 - 0:26o raku, w wieku zaledwie 39 lat,
-
0:26 - 0:30bez żadnych obciążeń tego typu w rodzinnej historii choroby.
-
0:30 - 0:33Najbardziej wstrząsającą i bolesną częścią
-
0:33 - 0:36tego doświadczenia były
-
0:36 - 0:38ciągłe decyzje,
-
0:38 - 0:40które nad nami ciążyły.
-
0:40 - 0:43Powinna to być mastektomia,
czy jedynie wycięcie guzka -
0:43 - 0:45Bardziej agresywna terapia,
-
0:45 - 0:47biorąc pod uwagę, że to stadium 2B?
-
0:47 - 0:49Ze wszystkimi skutkami ubocznymi?
-
0:49 - 0:52Czy terapia mniej agresywna?
-
0:52 - 0:54Lekarze pozostawili nam cały
-
0:54 - 0:56ciężar przyszłych decyzji.
-
0:56 - 0:58Moglibyście spytać,
-
0:58 - 0:59dlaczego?
-
0:59 - 1:01Najprostszą odpowiedzią byłoby:
-
1:01 - 1:05lekarze chcą się prawnie zabezpieczyć.
-
1:05 - 1:07Wydaje mi się to jednak nazbyt uproszczone.
-
1:07 - 1:09To lekarze o dobrych intencjach,
-
1:09 - 1:11z niektórymi nawet się zaprzyjaźniliśmy.
-
1:11 - 1:13Wydaje się, że kierowali się głównie
-
1:13 - 1:17starą zasadą, że podejmując decyzje,
-
1:17 - 1:19szczególnie te wielkiej wagi,
-
1:19 - 1:22kontrolujesz sytuację,
-
1:22 - 1:25siedzisz za sterem kierownicy.
-
1:25 - 1:27I my w istocie siedzieliśmy za sterem
-
1:27 - 1:29podejmując te decyzje,
-
1:29 - 1:30ale powiem wam,
-
1:30 - 1:34że to niesamowicie bolesne doświadczenie,
-
1:34 - 1:36które skłoniło mnie do refleksji.
-
1:36 - 1:37Pomyślałem sobie, czy to naprawdę
-
1:37 - 1:41takie ważne, aby samemu podejmować decyzje,
-
1:41 - 1:43siedzieć za sterem,
-
1:43 - 1:45kontrolować i być odpowiedzialnym.
-
1:45 - 1:48Czy przypadkiem, nie ma sytuacji kiedy lepiej byłoby
-
1:48 - 1:51zająć miejsce pasażera
i oddać komuś innemu moc decyzyjną -
1:51 - 1:53Mógłby to być zaufany doradca finansowy
-
1:53 - 1:56czy też zaufany lekarz, etc.
-
1:56 - 1:58Ponieważ zajmuję się procesem decyzyjnym,
-
1:58 - 2:01pomyślałem,
-
2:01 - 2:03że poszukam odpowiedzi.
-
2:03 - 2:05Podzielę się z wami wnioskami z moich badań.
-
2:05 - 2:09Wyobraźcie sobie, że wszyscy uczestniczycie w badaniu.
-
2:09 - 2:12Badanie będzie polegać
-
2:12 - 2:15na wyborze pomiędzy herbatą rumiankową,
a tą z zawartością kofeiny. -
2:15 - 2:19Powiem wam za chwilę dlaczego.
-
2:19 - 2:22Będziecie rozwiązywać kolejno łamigłówki,
-
2:22 - 2:26których przykłady za chwilę zaprezentuję,
-
2:26 - 2:27Im więcej zagadek rozwiążecie,
-
2:27 - 2:31tym większe szanse na zdobycie nagród.
-
2:31 - 2:33Skąd zatem kofeina i rumianek?
-
2:33 - 2:34Ponieważ jest w tym ukryty sens.
-
2:34 - 2:37Aby dobrze rozwiązywać łamigłówki
-
2:37 - 2:41wasze umysły muszą się znajdować
w dwóch stanach jednocześnie. -
2:41 - 2:44Muszą znajdować się w stanie gotowości,
-
2:44 - 2:47a to świetnie wspomaga kofeina.
-
2:47 - 2:50Jak również muszą być w stanie relaksu
-
2:50 - 2:55Niczym nie zakłócanego spokoju,
a stan ten wspomaga rumianek. -
2:55 - 2:58A teraz zrobimy
-
2:58 - 3:00test AB
-
3:00 - 3:01Losowo przypiszę was
-
3:01 - 3:03do jednej z grup.
-
3:03 - 3:06Wyobraźcie sobie, że tędy przechodzi linia
-
3:06 - 3:09wszyscy po tej stronie należą do grupy A,
-
3:09 - 3:12a po tej do grupy B.
-
3:12 - 3:15Należącym do grupy A
-
3:15 - 3:17pokażę teraz obie herbaty,
-
3:17 - 3:19i poproszę o dokonanie wyboru.
-
3:19 - 3:22Możecie wybrać, którą chcecie.
-
3:22 - 3:24Macie prawo wyboru
-
3:24 - 3:26z zawartością kofeiny
-
3:26 - 3:27czy też rumiankową.
-
3:27 - 3:29Będziecie odpowiedzialni za swój wybór,
-
3:29 - 3:33będziecie mieć kontrolę, siedzieć za sterem.
-
3:33 - 3:36Wam natomiast, zaproponuję herbatę,
-
3:36 - 3:38ale bez możliwości wyboru.
-
3:38 - 3:40Po prostu dam wam jedną,
-
3:40 - 3:42miejcie to na uwadze,
-
3:42 - 3:44dostaniecie którąkolwiek z herbat.
-
3:44 - 3:46Wiecie to.
-
3:46 - 3:49Jeśli myślicie o tym,
jako o najgorszym możliwym scenariuszu... -
3:49 - 3:50ponieważ w realnym świecie
-
3:50 - 3:52kiedykolwiek zajmujecie miejsce pasażera
-
3:52 - 3:55często u steru zasiądzie ktoś komu ufacie
-
3:55 - 3:59ekspert, etc.
Czyli jest to najgorszy z możliwych scenariuszy. -
3:59 - 4:04Konsumujecie herbatę.
-
4:04 - 4:05Wyobraźcie to sobie.
-
4:05 - 4:07Wypijacie
-
4:07 - 4:11i czekacie kilka minut,
aż składniki dadzą pożądany efekt. -
4:11 - 4:17Dostajecie 30 min na rozwiązanie 15 zagadek.
-
4:17 - 4:20Oto przykład.
-
4:20 - 4:22Ktoś ma ochotę spróbować ?
-
4:22 - 4:24(Publiczność: Pulpit)
Baba Shiv: Wow! -
4:24 - 4:26OK. Super.
-
4:26 - 4:28Gdybyśmy mieli was jako uczestników,
-
4:28 - 4:33musielibyśmy skalibrować poziom trudności
-
4:33 - 4:35łamigłówek do stopnia waszej ekspertyzy.
-
4:35 - 4:37Ponieważ chcemy aby łamigłówki były trudne.
-
4:37 - 4:39Są trochę podchwytliwe ponieważ,
pierwsza myśl podpowiada -
4:39 - 4:44wam "tulip", dopiero później widzicie inne możliwości.
-
4:44 - 4:47Zgadza się?
-
4:47 - 4:51Chcemy, aby to było trudne
i zaraz powiem wam dlaczego. -
4:51 - 4:54Oto kolejny przykład.
-
4:54 - 4:56Ktoś chętny? To jest jeszcze trudniejsze.
-
4:56 - 4:58(Publiczność: Embark)
BS : Tak, wow, OK. -
4:58 - 5:00Trudne, zgadza się?
-
5:00 - 5:02Najpierw myślicie ''kambar'', później "maker"
-
5:02 - 5:04a na końcu widzicie właściwą odpowiedź.
-
5:04 - 5:08OK, zatem mamy 30 minut aby rozwiązać 15 zagadek.
-
5:08 - 5:11Tym badaniem chcemy ustalić
-
5:11 - 5:13czy w kwestii wyników
-
5:13 - 5:15i liczby rozwiązanych łamigłówek
-
5:15 - 5:18grupa mająca moc decyzyjną
-
5:18 - 5:19spisze się lepiej.
-
5:19 - 5:22Ponieważ wy macie kontrolę,
wy mieliście możliwość dokonania wyboru napoju -
5:22 - 5:25czy to wy uzyskacie lepsze rezultaty
-
5:25 - 5:27w liczbie rozwiązanych zagadek.
-
5:27 - 5:30W toku tych badań
-
5:30 - 5:31pokażemy,
-
5:31 - 5:34że to wy pasażerowie,
-
5:34 - 5:37pomimo, że wybrano za was którąkolwiek herbatę,
-
5:37 - 5:41rozwiążecie więcej zagadek niż kierujący.
-
5:41 - 5:45Okaże się coś jeszcze.
-
5:45 - 5:47Nie tylko rozwiązujecie mniej zagadek,
-
5:47 - 5:50ale też mniej się staracie.
-
5:50 - 5:53Wkładacie w to mniej wysiłku,
jesteście mniej wytrwali. -
5:53 - 5:54Skąd to wiemy?
-
5:54 - 5:56Mamy dwa kryteria pomiaru.
-
5:56 - 5:59Pierwszy, średni czas potrzebny
-
5:59 - 6:01do rozwiązania zagadek.
-
6:01 - 6:05Zajmie wam to mniej czasu w porównaniu z drugą grupą.
-
6:05 - 6:07Po drugie, mając 30 min na rozwiązanie zagadek,
-
6:07 - 6:09wykorzystacie cały czas lub też poddacie się
-
6:09 - 6:10przed czasem.
-
6:10 - 6:15Wy będziecie bardziej skłonni poddać się
wcześniej niż druga grupa. -
6:15 - 6:18Mniej się staracie i wynik jest prosty:
-
6:18 - 6:22mniej rozwiązanych zagadek.
-
6:22 - 6:26Z czego to wynika
-
6:26 - 6:30i w jakich sytuacjach ten widoczny jest,
-
6:30 - 6:34ten wzorzec, kiedy pasażer ma lepsze wyniki
-
6:34 - 6:37w porównaniu z kierującym?
-
6:37 - 6:42To wszystko ma związek z czymś co nazywam INCA.
-
6:42 - 6:44To skrót od:
-
6:44 - 6:48charakter informacji zwrotnej po dokonaniu decyzji.
-
6:48 - 6:51Rozpatrujemy to w odniesieniu do zagadek,
-
6:51 - 6:53ale taka sytuacja mogłaby zaistnieć również na giełdzie,
-
6:53 - 6:55gdzie jest bardzo niestabilnie,
czy też w jakimś przypadku medycznym, -
6:55 - 6:58tam sprzężenie zwrotne jest natychmiastowe.
-
6:58 - 7:01Niezależnie czy rozwiązujesz zagadkę czy nie,
opinia jest wiadoma. -
7:01 - 7:04Do tego negatywna. Prawda?
-
7:04 - 7:06Zwrócona przeciwko wam.
-
7:06 - 7:09I tak może się właśnie
-
7:09 - 7:11wydarzyć w dziedzinie medycyny.
-
7:11 - 7:13Na początku leczenia
-
7:13 - 7:16sprawy wyglądają źle, opinia jest negatywna
nim zmieni się na pozytywną. -
7:16 - 7:18Tak może się zdarzyć również na giełdzie.
-
7:18 - 7:22Na nieprzewidywalnej giełdzie
otrzymanie negatywnej opinii też jest natychmiastowe. -
7:22 - 7:25W obu przypadkach te opinie są bardzo konkretne.
-
7:25 - 7:28Jednoznacznie wiesz czy rozwiązałeś zagadkę, czy nie.
-
7:28 - 7:32Niezależnie od natychmiastowości tej opinii,
-
7:32 - 7:35jej negatywności i konkretności,
-
7:35 - 7:39macie poczucie bycia jej sprawcą.
-
7:39 - 7:42Bierzecie za nią odpowiedzialność.
-
7:42 - 7:43I co robicie?
-
7:43 - 7:46Skupiacie swoją uwagę na utraconych możliwościach.
-
7:46 - 7:50Myślicie sobie:
"Powinienem był wybrać inną herbatę." -
7:50 - 7:53(Śmiech)
-
7:53 - 7:56Całość poddaje
-
7:56 - 7:58w wątpliwość wasze zdolności decyzyjne
-
7:58 - 8:01i zmniejsza waszą pewność siebie,
-
8:01 - 8:02co wpływa na wynik w rozwiązywaniu zagadek.
-
8:02 - 8:05I stąd mniejsze starania
-
8:05 - 8:10mniejsza liczba rozwiązań,
gorszy wynik w porównaniu do drugiej grupy. -
8:10 - 8:12I tak też może się stać w przypadku medycznym.
-
8:12 - 8:14Pacjent za sterem.
-
8:14 - 8:18Mniej sił fizycznych
-
8:18 - 8:22by szybko przejść zalecany proces rekonwalescencji.
-
8:22 - 8:26Po prostu nie daje rady, brak mu sił.
-
8:26 - 8:31To są własnie przypadki, kiedy stajecie w obliczu INCA,
-
8:31 - 8:35kiedy opinia jest błyskawiczna, negatywna
-
8:35 - 8:37i konkretna, a wy macie poczucie bycia sprawcą
-
8:37 - 8:40przejmujecie ster, w momencie kiedy
-
8:40 - 8:44sprawdzilibyście się dużo lepiej jako pasażerowie.
-
8:44 - 8:45Zacząłem może mało
-
8:45 - 8:47optymistycznie.
-
8:47 - 8:48Za to zakończę zgoła inaczej.
-
8:48 - 8:52Minęło już trochę ponad 5 lat
-
8:52 - 8:54i dzięki Bogu
-
8:54 - 8:58rak jest nadal w odwrocie.
-
8:58 - 9:01Wszystko kończy się zatem dobrze
-
9:01 - 9:03ale nie wspominałem,
-
9:03 - 9:07że już w początkowym stadium leczenia
-
9:07 - 9:11moja żona i ja zdecydowaliśmy
zasiąść na miejscu pasażera. -
9:11 - 9:13Dało nam to ogromny spokój
-
9:13 - 9:16ducha i możliwość
-
9:16 - 9:17skoncentrowania się na rekonwalescencji.
-
9:17 - 9:20Oddaliśmy moc decyzyjną doktorom,
-
9:20 - 9:23daliśmy im zasiąść za sterem.
-
9:23 - 9:24Dziękuję.
-
9:24 - 9:27(Oklaski)
- Title:
- Baba Shiv: Czasami dobrze jest zrezygnować z bycia u steru
- Speaker:
- Baba Shiv
- Description:
-
Na przestrzeni lat, badania wykazały sprzeczny z intuicją fakt odnośnie ludzkiej natury. Czasami zbyt duże możliwości wyboru mogą nas unieszczęśliwić. Może to być również prawdą w przypadku leczenia. Baba Shiv dzieli się z nami fascynującym badaniem, które odpowiada na pytanie dlaczego wybór otwiera drogę do wątpliwości. Sugeruje również, że oddanie kontroli osobom bardziej kompetentnym, szczególnie w przypadku spraw życia i śmierci, może być najlepszym wyjściem.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 09:47
Jenny Zurawell approved Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Marta Krzeminska accepted Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Marta Krzeminska edited Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Lena Capa edited Polish subtitles for Sometimes it's good to give up the driver's seat | ||
Lena Capa added a translation |