စူပါနိုဗာကို ထောက်လှမ်းနည်း - Samantha Kuula
-
0:08 - 0:12အခုတင်ပဲ၊ စကြ၀ဠာထဲက တနေရာရာမှာ
ကြယ်တလုံးပေါက်ကွဲသွားပြီ။ -
0:12 - 0:15ဟော့.. နောက်တစ်လုံး ပေါက်ပြန်ပြီ။
-
0:15 - 0:21တကယ်တော့ စက္ကန့်တိုင်း စူပါနိုဗာတစ်ခု
ဖြစ်ပါတယ်.. စကြ၀ဠာကြီးထဲမှာပေါ့ ဒါမှမဟုတ် -
0:21 - 0:24သက်တမ်းနဲ့ အရွယ်အစားက
နဂါးငွေ့တန်းလောက်ရှိတဲ့ ကြယ်စုမှာဆို -
0:24 - 0:28၂၅ နှစ် သို့မဟုတ် နှစ် ၅၀ မှာ
ပျမ်းပျအားဖြင့် တစ်ခုဖြစ်ပါတယ် -
0:28 - 0:31ပေါက်ကွဲမှု အလွန်ပြင်းထန်တဲ့
ဦးဆုံးသော အချိန်အခိုက်တန့်ကို -
0:31 - 0:35ကျုပ်တို့အနေနဲ့ စောင့်ကြည့်နိုင်ခဲ့တာ
တစ်ခုမှကို မရှိသေးပါဘူး။ -
0:35 - 0:37ဒီတော့ ကျုပ်တို့ ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။
-
0:37 - 0:40ကြယ်မျက်နှာပြင်မှ ဖောက်ထွက်လာတဲ့
စူပါနိုဗာပေါက်ကွဲမှုကို -
0:40 - 0:42စောင့်ကြည့်နိုင်လောက်အောင်
ကျုပ်တို့နဲ့ နီးကပ်တဲ့ -
0:42 - 0:44ကြယ်ပေါင်းက ဘီလျံရာချီရှိပါတယ်
ဒါပေမဲ့.. -
0:44 - 0:48အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ အချက်အလက်တွေရဖို့တော့
ကျုပ်တို့ရဲ့ အကောင်းဆုံး တယ်လီစကုပ်တွေကို -
0:48 - 0:52တိတိကျကျ အချိန်ကိုက်ပြီး နေရာမှန်ဆီ
ချိန်ထိုးပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ် -
0:52 - 0:57လိုရင်းပြောရင် ဒါမျိုးဖြစ်နေဖို့ရာ
အလားအလာက အင်မတန် နည်းပါတယ် -
0:57 - 1:02ဒါနဲ့ စူပါနိုဗာရဲ့အလင်းတွေ ကျုပ်တို့ဆီ
မရောက်ခင် ကြိုသိနိုင်မယ်ဆိုရင်ရော... -
1:02 - 1:04ဒါ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ကြမှာပေါ့။
-
1:04 - 1:08ခြုံငုံကြည့်ပါက အလင်းအလျင်ထက် ပိုမြန်တာ
ဘာမှမရှိဘူး.. ဟုတ်တယ်နော်။ -
1:08 - 1:10ကျုပ်တို့ သိထားသလောက်တော့ ဟုတ်ပါတယ်။
-
1:10 - 1:14ဒါပေမဲ့ အပြေးပြိုင်ပွဲ တစ်ပွဲမှာ..
ခင်ဗျားက ကွေ့ကောက်ပြေးပြီး -
1:14 - 1:17ကျန်တစ်ဦးက ပန်းတိုင်ဆီ တန်းပြေးရင်
မြန်တယ်ဆိုတာ အရေးမပါတော့ပါဘူး -
1:17 - 1:19ဒီ အကြောင်းပြချက်ကြောင့်ပင်
-
1:19 - 1:22ကမ္ဘာဆီသို့ဆိုတဲ့ စူပါနိုဗာပြေးပွဲမှာတော့
အနိုင်ရအောင် photon တွေက -
1:22 - 1:25မလုပ်နိုင်ဘဲ.. neutrion တွေကတော့
လုပ်နိုင်သွားပါတယ်။ -
1:25 - 1:27အကြောင်းက ဒီလိုပါ။
-
1:27 - 1:29စူပါနိုဗာက ပုံစံနှစ်မျိုး ရှိပါတယ်။
-
1:29 - 1:34ပုံစံ ၁ မှာ ကြယ်တစ်လုံးက အနီးရှိကြယ်မှ
ရုပ်ဒြပ်များစွာကို စုယူချိန်မှာဖြစ်ပါတယ်၊ -
1:34 - 1:41ကုန်ခမ်းသွားတဲ့ နျူးကလီးယား တုန့်ပြန်မှုက
အစပျိုးတာဟာ ပေါက်ကွဲဖို့ အကြောင်းဖန်ပါတယ်။ -
1:41 - 1:45ပုံစံ ၂ ကြယ်က နျူးကလီးယားလောင်စာ
ကုန်ခမ်းသွားပါတယ် -
1:45 - 1:47ဒီတော့ အတွင်းဘက်ကို ဦးတည်ဆွဲနေတဲ့
ဒြပ်ဆွဲအားက -
1:47 - 1:53အပြင်တွန်းထုတ်နေတဲ့ ကွမ်တမ်မက္ကဲနစ်ဆိုင်ရာ
အားတွေကို လွှမ်းမိုးကာ အပုံတစ်ရာပုံ တစ်ပုံ -
1:53 - 1:58စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်း ကြယ်အတွင်းသားဟာ
ကိုယ့်ဝိတ်နဲ့ကိုယ် ကျွံဝင်ပြိုပျက်နေစဉ် -
1:58 - 2:02ပြိုနေတဲ့ အတွင်းသားက ကြယ်ရဲ့
အပြင်ပိုင်းကို သက်ရောက်မှု မရှိဘဲ -
2:02 - 2:04ကြားနေရာလပ်တွေကနေ အတွင်းသား
အနားစွန်းတွေက အရှိန်ယူကာ -
2:04 - 2:10အတွင်းသားထဲ ပေါင်းဝင်ကုန်ပြီး
ပေါက်ကွဲမှုစတင်ဖို့ ပြန်ကန်ထွက်ပါတော့တယ်။ -
2:10 - 2:12ဒီအခင်းအကျင်း နှစ်ခုလုံးမှာ
-
2:12 - 2:16ကြယ်က မှန်းဆမရအောင်းများပြားတဲ့
စွမ်းအင်ကိုလည်းကောင်း၊ ပမာဏ များစွာသော -
2:16 - 2:19ရုပ်ဒြပ်များကိုလည်းကောင်း တွန်းထုတ်ပါတယ်။
-
2:19 - 2:24တကယ်တော့ ရွှေ၊ ငွေ စတဲ့ ဒြပ်စင်တွေအပါအဝင်
နီကယ်ထက် ပိုလေးတဲ့ အက်တမ်အားလုံးဟာ -
2:24 - 2:29စူပါနိုဗာ တန်ပြန်သက်ရောက်မှုတွေက
ဖွဲ့စည်းပါတယ်။ -
2:29 - 2:30စူပါနိုဗာ ပုံစံ ၂ မှာ
-
2:30 - 2:33စွမ်းအင်ရဲ့ ၁% ခန့်က photon ဖြစ်ပြီး
-
2:33 - 2:35၎င်းကိုတော့ အလင်းရယ်လို့ သိရပါတယ်
-
2:35 - 2:40ဖြာထုတ်လိုက်တဲ့ ၉၉% ဟာ neutrino တွေ
ပဲဖြစ်ပါတယ်၊ ၎င်းကိုတော့ -
2:40 - 2:45ဘယ်အရာနဲ့မဆို သက်ရောက်မှု ပြုခဲတဲ့
အခြေခံအမှုန်အဖြစ် သိကြပါတယ်။ -
2:45 - 2:47ကြယ်ရဲ့ ဗဟိုမှ စတင်ပါမယ်
-
2:47 - 2:51ပေါက်ထွက်လာတဲ့ ရုပ်ဒြပ်တွေ ကြယ်မျက်နှာပြင်
ရောက်ဖို့ ပြီးတော့ ဖောက်ထွက်သွားဖို့ -
2:51 - 2:58မိနစ်ချီ.. နာရီချီ.. ကြာမယ်၊ ဖြစ်တောင့်
ဖြစ်ခဲအနေနဲ့ ရက်ပေါင်းများစွာကြာတတ်ပါတယ်။ -
2:58 - 3:02သို့သော်လည်း neutrino တွေကတော့
အပြန်လှန်သက်ရောက်မှု ကင်းတာကြောင့် -
3:02 - 3:04ပိုတည့်မတ်တဲ့ လမ်းကြောင်းနဲ့ သွားပါတယ်။
-
3:04 - 3:08ကြယ် မျက်နှာပြင်မှာ မြင်သာ၊ ထင်သာတဲ့
အပြောင်းအလဲ တစ်စုံတစ်ရာ မရှိချိန် -
3:08 - 3:13Neutrino တွေက ပုံမှန်အားဖြင့် photon
တွေကို နာရီများစွာ ကျော်လွန်သွားနေတတ်တယ်။ -
3:13 - 3:15ဒါကြောင့် နက္ခတပညာရှင်တွေနဲ့
ရူပဗေဒပညာရှင်တွေက -
3:15 - 3:19ကြယ်ပေါက်ကွဲမှု ရှေ့ပြေး အချက်ပြ စနစ်
(ဝါ) SNEWS လို့ခေါ်တဲ့ -
3:19 - 3:22စီမံကိန်း တစ်ခုကို တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
-
3:22 - 3:26ကမ္ဘာ တဝမ်းမှာရှိတဲ့ အာရုံခံစက်တွေက
နယူထရီနို ပေါ်ထွက်မှုကို ဖမ်းယူမိချိန် -
3:26 - 3:30New York မြို့က ဗဟိုကွန်ပြူတာဆီ
အကြောင်းကြားပါတယ် -
3:30 - 3:33အာရုံခံစက် များစွာက ဆယ်စက္ကန့်အတွင်း
အလားတူ အချက်ပြတွေကို ရရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် -
3:33 - 3:38SNEWS က ကြယ်ပေါက်ကွဲမှု စပြီးဖြစ်ကြောင်း
စတင် သတိပေး အချက်ပြပါလိမ့်မယ်။ -
3:38 - 3:42Neutrinoကို ထောက်လှမ်းတဲ့စက်တွေက
အကွာအဝေးနဲ့ ဦးတည်ရာကို ကူညီဖေါ်ပြပေလို့ -
3:42 - 3:45အပျော်တမ်း နက္ခတဗေဒသမားတွေနဲ့
သိပ္ပံသမားတွေက -
3:45 - 3:47ကောင်းကင်ကို အတူတူ ဖတ်ရှု့လျက်
အာကာသထဲက စူပါနိုဗာအသစ်ကို -
3:47 - 3:51လျင်မြန်စွာ သရုပ်ဖော်ထုတ်ဖို့
အချက်အလက်တွေကို ဖြန့်ဝေပါတယ်၊ -
3:51 - 3:55ကမ္ဘာပေါ်က အဓိက တယ်လီစကုပ်များက
ထိုအရပ်သို့ လှည့်လိုက်ကြပါတယ်။ -
3:55 - 4:01၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ဖမ်းယူနိုင်လောက်တဲ့
Neutrino တွေကို ကမ္ဘာထံ ပို့လွှတ်လိုက်တဲ့ -
4:01 - 4:03နောက်ပိတ်ဆုံး စူပါနိုဗာဟာ
ကျုပ်တို့ ကြယ်စုအနီးက -
4:03 - 4:07Large Magellanic Cloud ထဲရှိ
ပင့်ကူနက်ဗြူလာရဲ့ အစွန်းနားကဖြစ်ပါတယ်။ -
4:07 - 4:13၎င်းရဲ့ Neutrino တွေက မြင်နိုင်အလင်းထက်
၃ နာရီခန့် စောပြီး ကမ္ဘာထံ ရောက်လာကြပါတယ်။ -
4:13 - 4:16နောက်တစ်ခုကတော့ အချိန်မရွေး
ဖြစ်နိုင်ပြီးတော့ ဒါဖြစ်တဲ့အခါ၊ -
4:16 - 4:21SNEWS ဟာဖြင့် ဘယ်လူသားကမှ အရင်က
မမြင်ရဖူးသေးတဲ့ အရာကို သက်သေခံ -
4:21 - 4:25မြင်နိုင်ကြမယ့် အကြားမှာ ခင်ဗျားကိုပါ
အခွင့်အရေးကို ပေးနိုင်မှာပါ။
- Title:
- စူပါနိုဗာကို ထောက်လှမ်းနည်း - Samantha Kuula
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းစာ အပြည့်အစုံကြည့်ရန်: http://ed.ted.com/lessons/how-to-detect-a-supernova-samantha-kuula
အခုလေးတင် စကြ၀ဠာထဲက တနေရာရာမှာ ကြယ်တစ်လုံး ပေါက်ကွဲသွားတယ်။ တကယ်တော့ စကြ၀ဠာကြီးထဲမှာ စူပါနိုဗာ ခေါ် ဒါမျိုးကြယ်ပေါက်ကွဲမှုက စက္ကန့်တိုင်း စက္ကန့်တိုင်းမှာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စူပါနိုဗာ စတင်တဲ့ အပြင်းထန်ဆုံး အခိုက်အတန့်ကိုတော့ ကျုပ်တို့ဖြင့် ဘယ်တုန်းကမှ မတွေ့မြင်ခဲ့ကြဖူးသေးပါဘူး။ ကြိုပြီး ထောက်လှမ်းဖို့ ဆိုတာရော ဖြစ်နိုင်မလား။ စူပါနိုဗာကို ကြိုတင်ထောက်လှမ်းအချက်ပေး စနစ်နောက်ကွယ်က သိပ္ပံသဘောတရားကို Samantha Kuula က လက်လီစိတ်ဖော်ပြထားပါတယ်။
သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- Samantha Kuula၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှု ပုံရိပ်- Nick Hilditch.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:42
|
sann tint approved Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula | |
|
|
Tun Lin Aung + 1 edited Burmese subtitles for How to detect a supernova - Samantha Kuula |