Return to Video

Su altı mağaralarının gizli dünyası

  • 0:01 - 0:04
    Ben bir su altı kâşifiyim.
  • 0:05 - 0:08
    Daha çok bir mağara dalgıcı.
  • 0:09 - 0:12
    Küçük bir çocukken
    astronot olmak istiyordum
  • 0:12 - 0:15
    ama Kanada'da büyüyen genç bir kız olarak
    bu benim için mümkün değildi.
  • 0:18 - 0:21
    Fakat tabiat ananın yaşam kaynağı olan,
  • 0:21 - 0:26
    gezegenimizi dolaşan yeraltı sularının
    yollarına kıyasla uzay hakkında
  • 0:26 - 0:29
    daha fazla bilgiye
    sahip olduğumuz ortaya çıktı.
  • 0:30 - 0:33
    Bu yüzden daha dikkat çekici bir şey
    yapmaya karar verdim.
  • 0:33 - 0:36
    Uzayı keşfetmek yerine,
  • 0:36 - 0:39
    iç dünyamızdaki güzellikleri
    keşfetmeyi istedim.
  • 0:40 - 0:42
    Şimdi birçok insan size mağara dalışının
  • 0:42 - 0:46
    belki de en tehlikeli uğraşlardan
    biri olduğunu söyleyecektir.
  • 0:47 - 0:49
    Şunu demek istiyorum,
    kendinizi bu odada
  • 0:49 - 0:52
    aniden karanlığa gömülü
    bir şekilde sadece
  • 0:52 - 0:55
    çıkış yolunu aradığınızı,
  • 0:55 - 0:57
    bazen geniş boşlukta yüzdüğünüzü,
  • 0:57 - 1:01
    bazı zamanlarda ise ince
    bir kılavuzu takip ederek
  • 1:01 - 1:03
    koltukların altında emeklediğinizi,
  • 1:03 - 1:08
    sadece bir sonraki nefesinizi sağlamak
    için yaşam desteği beklediğinizi düşünün.
  • 1:08 - 1:10
    İşte bu benim çalışma alanım.
  • 1:11 - 1:13
    Ama bugün size öğretmek istediğim şey
  • 1:13 - 1:17
    dünyamızın tek bir büyük kaya olmadığı.
  • 1:17 - 1:19
    Daha çok bir sünger gibi.
  • 1:20 - 1:24
    Dünyamızın süngeri içinde
    bir sürü deliğin arasında yüzebiliyorum,
  • 1:24 - 1:25
    ama bunu yapamadığımda
  • 1:25 - 1:30
    diğer yaşam formları ve diğer maddeler
    yolculuğu bensiz yapabilirler.
  • 1:30 - 1:33
    Benim sesim size tabiat ananın içinde
  • 1:33 - 1:36
    olanları öğretecek.
  • 1:39 - 1:42
    Güney Kutbu buzdağları içindeki
    mağaralara dalan
  • 1:42 - 1:48
    ilk kişi olmaya karar verdiğimde
    bir rehber kitap yoktu.
  • 1:48 - 1:52
    2000'de gezegenimizdeki hareket eden
    en büyük obje buydu.
  • 1:52 - 1:54
    Ross Buzulu'ndan kopmuştu,
  • 1:54 - 1:57
    oraya buz kenarı ekolojisini keşfetmek
  • 1:57 - 2:00
    ve buzun altındaki yaşam
    formlarını aramak için gittik.
  • 2:00 - 2:04
    Geri nefes vericiler adında
    bir teknoloji kullandık.
  • 2:04 - 2:08
    Uzay yürüyüşlerinde kullanılan
    teknolojiye çok benzer.
  • 2:08 - 2:10
    Bu teknoloji 10 sene önce
  • 2:10 - 2:13
    hayal ettiğimizden çok daha
    derine gitmemizi sağlıyor.
  • 2:13 - 2:15
    Egzotik gazlar kullanıyoruz
  • 2:15 - 2:20
    ve su altında 20 saate kadar
    görevlere gidebiliriz.
  • 2:21 - 2:23
    Biyologlarla çalışıyorum.
  • 2:23 - 2:28
    Mağaraların inanılmaz yaşam formlarına,
    daha önce varlığı bilinmeyen türlere
  • 2:28 - 2:31
    barınak olduğu ortaya çıktı.
  • 2:32 - 2:35
    Bu yaşam formlarının çoğu
    değişik şekillerde yaşar.
  • 2:35 - 2:39
    Pek çok durumda pigmentleri
    ve gözleri yoktur,
  • 2:39 - 2:44
    bu hayvanlar aynı zamanda
    son derece uzun yaşarlar.
  • 2:44 - 2:47
    Aslında bugün bu mağaralarda
    yüzen hayvanlar
  • 2:47 - 2:50
    dinazorların yok olduğu zamandan önceki
  • 2:50 - 2:53
    fosil kayıtları ile benzerdir.
  • 2:53 - 2:57
    O zaman şöyle düşünün: Bunlar,
    yüzen küçük dinazorlar gibiler.
  • 2:57 - 3:00
    Bize evrim ve hayatta
    kalmak hakkında ne öğretebilirler?
  • 3:01 - 3:05
    Kavanozda yüzen bu remipede
    gibi bir hayvana baktığımızda,
  • 3:05 - 3:08
    zehirli kocaman sivri dişleri var.
  • 3:08 - 3:12
    Kendi büyüklüğünün 40 katı kadar
    bir şeye saldırıp onu öldürebilir.
  • 3:12 - 3:14
    Eğer bir kedi büyüklüğünde olsaydı,
  • 3:14 - 3:17
    gezegenimizdeki en tehlikeli şey olurdu.
  • 3:18 - 3:21
    Bu hayvanlar kayda değer
    güzellikteki yerlerde yaşarlar
  • 3:21 - 3:26
    ve bazı durumlarda bunun gibi
    çok genç mağaralarda
  • 3:26 - 3:28
    çok eski hayvanlar bulunur.
  • 3:28 - 3:29
    Buraya nasıl geldiler?
  • 3:30 - 3:32
    Fizikçilerle de çalışıyorum
  • 3:32 - 3:36
    ve çoğu zaman küresel
    iklim değişimiyle ilgililer.
  • 3:36 - 3:38
    Mağaralar içindeki kayaları alırlar
  • 3:38 - 3:41
    ve onları keserek bir ağacın
    halkalarına benzer şekilde
  • 3:41 - 3:43
    taşlar içindeki katmanlara bakarlar,
  • 3:43 - 3:45
    yaşını bularak farklı zamanlarda
  • 3:45 - 3:49
    gezegenimizdeki iklim
    hakkında bilgi edinirler.
  • 3:49 - 3:51
    Bu fotoğrafta gördüğünüz kırmızılık
  • 3:51 - 3:55
    aslında Sahra Çölü'nden kum.
  • 3:55 - 3:59
    Rüzgârla alınıp Atlas Okyanusu
    üzerinde taşınmış.
  • 3:59 - 4:03
    Bu durumda Bahamalar'daki
    Abaco Adası'na yağmurla yağmış.
  • 4:03 - 4:05
    Toprak tarafından emilip
  • 4:05 - 4:09
    bu mağaralar içindeki
    kayaların içine birikmiş.
  • 4:09 - 4:13
    Bu kayalardaki katmanlara bakınca,
  • 4:13 - 4:15
    dünyada iklimin çok kuru olduğu
    zamanları görebiliriz
  • 4:16 - 4:19
    ve yüz binlerce yıl öncesine gidebiliriz.
  • 4:21 - 4:23
    Paleo iklimciler de dünyada
    diğer zamanlarda
  • 4:23 - 4:26
    deniz seviyelerinin nerede
    olduğuyla da ilgilenirler.
  • 4:26 - 4:28
    Burada Bermuda'da ekibim ve ben
  • 4:28 - 4:31
    bölgede şimdiye dek yürütülen en derin
    insanlı dalışlardan birine giriştik
  • 4:31 - 4:33
    ve deniz seviyelerinin eskiden
  • 4:33 - 4:37
    kıyıya geldiği, şimdiki seviyelerin
    yüzlerce fit altındaki
  • 4:37 - 4:40
    yerlere bakıyorduk.
  • 4:41 - 4:44
    Aynı zamanda paleontologlar
    ve arkeologlar ile çalışıyoruz.
  • 4:44 - 4:49
    Meksika, Bahamalar ve Küba'da dahi
  • 4:49 - 4:53
    mağaralarda kültürel kalıntılara
    ve insan kalıntılarına bakıyoruz,
  • 4:54 - 4:55
    bunlar bize bu bölgeye
  • 4:55 - 4:58
    ilk yerleşenlerin bir kısmı
    hakkında pek çok bilgi veriyor.
  • 4:59 - 5:02
    Ama benim en sevdiğim proje 15 sene önce
  • 5:02 - 5:05
    ilk doğru, üç boyutlu yeraltı
    yüzeyinin haritasını
  • 5:05 - 5:08
    yapan ekibin bir parçası olduğum zamandı.
  • 5:08 - 5:11
    Mağarada sürdüğüm bu araç
  • 5:11 - 5:15
    sürdüğümüz sırada aslında
    üç boyutlu model yaratıyordu.
  • 5:15 - 5:17
    Aynı zamanda mağara içinde bulunduğumuz
  • 5:17 - 5:22
    yeri yüzeye geri bildirmek için düşük
    frekanslı radyo dalgaları kullandık.
  • 5:22 - 5:27
    Böylece evlerin, iş yerlerinin,
    bowling ve golf sahalarının,
  • 5:27 - 5:30
    Sonny'nin Barbekü Restoranı'nın
    bile altında yüzdüm,
  • 5:31 - 5:33
    oldukça kayda değer
    ve bunun bana öğrettiği şey,
  • 5:33 - 5:36
    yeryüzünde yaptığımız her şey
  • 5:36 - 5:39
    bize içtiğimiz şey olarak geri dönecek.
  • 5:39 - 5:43
    Su gezegenimiz sadece nehirler, göller
    ve okyanuslardan oluşmuyor,
  • 5:43 - 5:48
    aslında o hepimizi birbirimize bağlayan
    büyük bir su altı ağı.
  • 5:48 - 5:52
    Hepimizin içtiği ortak bir kaynak.
  • 5:52 - 5:56
    Bu gezegendeki su altı
    ve diğer bütün su kaynakları ile
  • 5:56 - 5:59
    insani bağlantımızı anladığımızda,
  • 5:59 - 6:01
    bu yüzyılın belki de
  • 6:01 - 6:04
    en önemli meselesi üzerinde çalışacağız.
  • 6:05 - 6:08
    Sonuçta hep istediğim astronot olamadım,
  • 6:08 - 6:12
    ama Dr. Bill Stone tarafından tasarlanan
    bu haritalama cihazı olacak.
  • 6:12 - 6:14
    Aslında değişikliğe uğradı.
  • 6:14 - 6:17
    Artık kendi kendine yüzen,
    yapay zekâya sahip
  • 6:17 - 6:19
    otonom bir robot
  • 6:19 - 6:22
    ve nihai amacı Jüpiter'in
    uydusu Europa'ya giderek
  • 6:22 - 6:27
    gezegenin donmuş yüzeyi altındaki
    okyanusları keşfetmek.
  • 6:27 - 6:29
    Ve bu oldukça müthiş.
  • 6:30 - 6:36
    (Alkış)
Title:
Su altı mağaralarının gizli dünyası
Speaker:
Jill Heinerth
Description:

Mağara dalgıcı Jill Heinerth gezegenimizi dolaşan yer altındaki gizli su yollarını keşfediyor. Heinerth biyologlar, iklim bilimciler ve arkeologlarla çalışarak, dünyada bazı en ücra yerlerde yaşayan yaşam formlarının sırlarını aydınlatıyor ve araştırmacılara iklim değişikliğinin tarihini ortaya çıkarmaları için yardımcı oluyor. Bu kısa konuşmada dalgaların altına dalarak iç dünyanın güzelliklerini keşfedin.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:49

Turkish subtitles

Revisions