Return to Video

Okyanusta balıklar tükenebilir mi ? -Ayana Elizabeth Johnson ve Jennifer Jacquet

  • 0:07 - 0:09
    Balıkların başı belada.
  • 0:09 - 0:14
    1990'larda Kanada'nın Doğu Yakasındaki
    morina balığı nüfusu çöktü,
  • 0:14 - 0:16
    yoğun eğlence ve ticari amaçlı
    balık avcılığı,
  • 0:16 - 0:20
    Güney Florida'daki dev lagos
    nüfusunun çoğunu yok etti
  • 0:20 - 0:24
    ve çoğu ton balığı türünün
    nüfusu ortalama %50 düşerken,
  • 0:24 - 0:28
    Güney Atlantik mavi yüzgeçli orkinozu
    tükenmenin eşiğine geldi.
  • 0:28 - 0:31
    Bunlar yalnızca birkaç örnek.
  • 0:31 - 0:33
    Aşırı balık avcılığı
    dünyanın her yerinde yapılıyor.
  • 0:33 - 0:35
    Bu nasıl oldu?
  • 0:35 - 0:36
    Bazı insanlar balık avlamayı
  • 0:36 - 0:40
    bir botta rahatlamak ve sabırla oltayı
    çevirerek balığı almak olarak düşünürler.
  • 0:40 - 0:45
    Fakat market raflarını dolduran
    modern endüstriyel balık avcılığı
  • 0:45 - 0:47
    daha çok bir savaşa benziyor.
  • 0:47 - 0:51
    Kullandıkları teknolojiler
    aslında savaş için geliştirildi.
  • 0:51 - 0:52
    Radar,
  • 0:52 - 0:52
    su altı radarı,
  • 0:52 - 0:53
    helikopterler,
  • 0:53 - 0:54
    ve gözleyici uçaklar,
  • 0:54 - 0:59
    fabrika gemilerini küçülen balık
    gruplarına yönlendirmek için kullanılır.
  • 0:59 - 1:01
    Yüzlerce çengel veya dev ağ dizileri,
  • 1:01 - 1:04
    çok yüksek miktarlarda balıkla
    birlikte deniz kuşları, kaplumbağalar
  • 1:04 - 1:08
    ve yunuslar gibi diğer türlerin de
    etrafını sararlar.
  • 1:08 - 1:10
    Balıklar dev botlara taşınır,
  • 1:10 - 1:13
    taşıt üzerinde ani dondurma ve
    diğer işlemlerle de tamamlanır.
  • 1:13 - 1:17
    Bu teknolojilerin tümü, daha önce
    ulaşamadığımız derinlikten ve uzaklıktan
  • 1:17 - 1:19
    balık yakalamamızı sağladı.
  • 1:20 - 1:23
    Balık avlamanın mesafesi ve
    derinliği genişledikçe,
  • 1:23 - 1:25
    hedef aldığımız
    tür çeşitliliği de genişledi.
  • 1:25 - 1:30
    Örneğin, Patagonya diş balığı
    çok da lezzetli görünmez.
  • 1:30 - 1:33
    1970'lerin sonuna dek balık
    avcıları onu yok saymıştı.
  • 1:33 - 1:38
    Daha sonra, aslında bir morina
    türü olmasına rağmen, ABD'deki şeflere
  • 1:38 - 1:41
    yenilenen Şili deniz levreği
    adıyla pazarlandı.
  • 1:41 - 1:44
    Kısa zaman sonra tüm dünyadaki
    marketlerde ortaya çıktı
  • 1:44 - 1:46
    ve artık nefis bir tat olarak görülüyor.
  • 1:46 - 1:48
    Bu derin su balıkları ne yazık ki
    en az 10 yaşına gelmeden
  • 1:48 - 1:51
    üreyemiyorlar, bu da genç olanlar
  • 1:51 - 1:53
    yumurtlama şansı elde etmeden
    önce yakalandıklarında
  • 1:53 - 1:56
    onları aşırı avlanmaya karşı
    oldukça korumasız kılıyor.
  • 1:56 - 1:59
    Tüketicinin damak tadı ve
    fiyatların da zararlı etkileri olabilir.
  • 1:59 - 2:04
    Örneğin, köpek balığı yüzgeci çorbası
    Çin ve Vietnam'da o kadar
  • 2:04 - 2:08
    rağbet görüyor ki yüzgeç, köpek balığının
    en karlı kısmı haline geldi.
  • 2:08 - 2:10
    Bu yüzden çoğu balıkçı, botunu
    yüzgeç ile dolduruyor ve
  • 2:10 - 2:14
    ardında milyonlarca ölü
    köpek balığı bırakıyorlar.
  • 2:14 - 2:16
    Bu sorunlar diş ve köpek
    balıklarına mahsus değil.
  • 2:16 - 2:19
    Dünya balık nüfusunun
    neredeyse %31'i aşırı avlanılıyor
  • 2:19 - 2:24
    ve diğer %58'i de azami
    sürdürülebilirlik seviyesinde avlanılıyor.
  • 2:24 - 2:29
    Vahşi balıklar, 7 milyar insanın
    onları yediği hızda üreyemiyorlar.
  • 2:29 - 2:32
    Balık avcılığının ayrıca daha geniş
    ekosistemlere de etkisi var.
  • 2:32 - 2:36
    Vahşi karides tipik olarak okyanusun
    altına futbol sahası büyüklüğünde
  • 2:36 - 2:38
    ağlar atılarak yakalanıyor, bu da
  • 2:38 - 2:41
    denizin tabanındaki çevreleri
    bozuyor ya da tahrip ediyor.
  • 2:41 - 2:43
    Yakalananların genelde
    %5'i karides oluyor.
  • 2:43 - 2:48
    Geri kalanı, ölü olarak geri atılan
    istenmeyen hayvanlar oluyor.
  • 2:48 - 2:50
    Sahildeki karides çiftlikleri de
    bundan iyi değil.
  • 2:50 - 2:53
    Kara yengeçleri, karides
    çiftliklerine yer açmak için
  • 2:53 - 2:57
    buldozerle temizleniyor; sahildeki
    fırtına barınakları ve doğal su filtreleri
  • 2:57 - 3:00
    talan ediliyor ve balıklar ana üreme
    ortamlarından mahrum oluyor.
  • 3:00 - 3:04
    Bir balığa huzur vermek ve onu
    iyileşmeye bırakmak neye benziyor?
  • 3:04 - 3:06
    Korumanın birçok biçimi alabilir.
  • 3:06 - 3:09
    Ulusal sularda devletler
    balık avcılığının nasıl, ne zaman,
  • 3:09 - 3:14
    nerede ve ne kadar yapılacağına,
    belirli botları ve aletleri kısıtlayarak
  • 3:14 - 3:16
    sınırlar koyabilir.
  • 3:16 - 3:20
    Dip ağı gibi zararlı eylemlerin
    tamamı engellenebilir ve ekosistemlerin
  • 3:20 - 3:23
    düzelmeleri için, balık
    avcılığına tamamen kapatılmış
  • 3:23 - 3:26
    deniz bölgeleri oluşturabiliriz.
  • 3:26 - 3:31
    Yüzgeçlerin alınması gibi zararlı
    eylemleri azaltmakta, avcılık endüstrisini
  • 3:31 - 3:32
    sürdürülebilir
  • 3:32 - 3:35
    kılmakta tüketici bilincinin
    ve boykotların da bir rolü vardır.
  • 3:35 - 3:40
    Önceki girişimler, tükenmiş balık
    nüfusunun iyileşmelerine yardımcı oldular.
  • 3:40 - 3:41
    Birçok çözüm var.
  • 3:41 - 3:44
    Her bir balık avlama alanı için
    en iyi yaklaşım bilim,
  • 3:44 - 3:48
    okyanustan geçimini sağlayan yerli halka
    saygı ve vahşi hayvanlar olarak
  • 3:48 - 3:50
    balıklar baz alınarak düşünülmelidir.
  • 3:50 - 3:52
    Sonra yaptırımlar uygulanmalıdır.
  • 3:52 - 3:55
    Uluslararası işbirliğine de genelde
    ihtiyaç duyulmaktadır,
  • 3:55 - 3:57
    çünkü balıklar sınırlarımızı umursamazlar.
  • 3:58 - 4:00
    Aşırı avlanmayı bitirmeliyiz.
  • 4:00 - 4:01
    Ekosistemler,
  • 4:01 - 4:02
    gıda güvenliği,
  • 4:02 - 4:03
    iş alanları,
  • 4:03 - 4:04
    ekonomiler,
  • 4:04 - 4:06
    ve kıyı kültürleri buna bağlıdır.
Title:
Okyanusta balıklar tükenebilir mi ? -Ayana Elizabeth Johnson ve Jennifer Jacquet
Speaker:
Ayana Elizabeth Johnson and Jennifer Jacquet
Description:

Çoğu insan balık avlamayı bir teknede rahatlamak ve sabırlı bir şekilde olta atmak olarak düşünür. Ancak market raflarını dolduran modern endüstriyel balıkçılık daha çok bir savaş gibidir. Ayana Elizabeth Johnson ve Jennifer Jacquet aşırı avlanmayı ve aşırı avlanmanın ekosistemler, gıda güvenliği, iş alanları, ekonomiler ve kıyı kültürleri üzerindeki etkilerini açıklıyor.

Dersi hazırlayan Ayana Elizabeth Johnson ve Jennifer Jacquet, animasyonu hazırlayan Anton Bogaty .

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:28

Turkish subtitles

Revisions