1
00:00:07,346 --> 00:00:09,221
Balıkların başı belada.

2
00:00:09,221 --> 00:00:13,874
1990'larda Kanada'nın Doğu Yakasındaki
morina balığı nüfusu çöktü,

3
00:00:13,874 --> 00:00:16,146
yoğun eğlence ve ticari amaçlı
balık avcılığı,

4
00:00:16,146 --> 00:00:20,142
Güney Florida'daki dev lagos
nüfusunun çoğunu yok etti

5
00:00:20,142 --> 00:00:24,137
ve çoğu ton balığı türünün 
nüfusu ortalama %50 düşerken,

6
00:00:24,137 --> 00:00:28,022
Güney Atlantik mavi yüzgeçli orkinozu
tükenmenin eşiğine geldi.

7
00:00:28,022 --> 00:00:30,704
Bunlar yalnızca birkaç örnek.

8
00:00:30,704 --> 00:00:33,283
Aşırı balık avcılığı
dünyanın her yerinde yapılıyor.

9
00:00:33,283 --> 00:00:34,515
Bu nasıl oldu?

10
00:00:34,515 --> 00:00:36,222
Bazı insanlar balık avlamayı

11
00:00:36,222 --> 00:00:40,004
bir botta rahatlamak ve sabırla oltayı 
çevirerek balığı almak olarak düşünürler.

12
00:00:40,474 --> 00:00:44,533
Fakat market raflarını dolduran
modern endüstriyel balık avcılığı

13
00:00:44,533 --> 00:00:46,705
daha çok bir savaşa benziyor.

14
00:00:46,705 --> 00:00:50,676
Kullandıkları teknolojiler
aslında savaş için geliştirildi.

15
00:00:50,676 --> 00:00:51,582
Radar,

16
00:00:51,582 --> 00:00:52,352
su altı radarı,

17
00:00:52,352 --> 00:00:53,285
helikopterler,

18
00:00:53,285 --> 00:00:54,375
ve gözleyici uçaklar,

19
00:00:54,375 --> 00:00:58,584
fabrika gemilerini küçülen balık
gruplarına yönlendirmek için kullanılır.

20
00:00:58,584 --> 00:01:00,835
Yüzlerce çengel veya dev ağ dizileri,

21
00:01:00,835 --> 00:01:04,474
çok yüksek miktarlarda balıkla 
birlikte deniz kuşları, kaplumbağalar

22
00:01:04,474 --> 00:01:07,506
ve yunuslar gibi diğer türlerin de 
etrafını sararlar.

23
00:01:07,506 --> 00:01:09,643
Balıklar dev botlara taşınır,

24
00:01:09,643 --> 00:01:13,336
taşıt üzerinde ani dondurma ve
diğer işlemlerle de tamamlanır.

25
00:01:13,336 --> 00:01:17,195
Bu teknolojilerin tümü, daha önce
ulaşamadığımız derinlikten ve uzaklıktan

26
00:01:17,195 --> 00:01:19,396
balık yakalamamızı sağladı.

27
00:01:19,816 --> 00:01:22,667
Balık avlamanın mesafesi ve
derinliği genişledikçe,

28
00:01:22,667 --> 00:01:25,336
hedef aldığımız
tür çeşitliliği de genişledi.

29
00:01:25,336 --> 00:01:30,156
Örneğin, Patagonya diş balığı
çok da lezzetli görünmez.

30
00:01:30,156 --> 00:01:33,346
1970'lerin sonuna dek balık
avcıları onu yok saymıştı.

31
00:01:33,346 --> 00:01:37,549
Daha sonra, aslında bir morina 
türü olmasına rağmen, ABD'deki şeflere

32
00:01:37,549 --> 00:01:40,866
yenilenen Şili deniz levreği
adıyla pazarlandı.

33
00:01:40,866 --> 00:01:43,596
Kısa zaman sonra tüm dünyadaki
marketlerde ortaya çıktı

34
00:01:43,596 --> 00:01:45,557
ve artık nefis bir tat olarak görülüyor.

35
00:01:45,557 --> 00:01:48,476
Bu derin su balıkları ne yazık ki
en az 10 yaşına gelmeden

36
00:01:48,476 --> 00:01:50,618
üreyemiyorlar, bu da genç olanlar

37
00:01:50,618 --> 00:01:53,058
yumurtlama şansı elde etmeden
önce yakalandıklarında

38
00:01:53,058 --> 00:01:56,137
onları aşırı avlanmaya karşı
oldukça korumasız kılıyor.

39
00:01:56,137 --> 00:01:59,278
Tüketicinin damak tadı ve
fiyatların da zararlı etkileri olabilir.

40
00:01:59,278 --> 00:02:04,147
Örneğin, köpek balığı yüzgeci çorbası
Çin ve Vietnam'da o kadar

41
00:02:04,147 --> 00:02:07,889
rağbet görüyor ki yüzgeç, köpek balığının
en karlı kısmı haline geldi.

42
00:02:07,889 --> 00:02:10,469
Bu yüzden çoğu balıkçı, botunu
yüzgeç ile dolduruyor ve

43
00:02:10,469 --> 00:02:13,739
ardında milyonlarca ölü 
köpek balığı bırakıyorlar.

44
00:02:13,739 --> 00:02:16,349
Bu sorunlar diş ve köpek
balıklarına mahsus değil.

45
00:02:16,349 --> 00:02:19,098
Dünya balık nüfusunun
neredeyse %31'i aşırı avlanılıyor

46
00:02:19,098 --> 00:02:24,419
ve diğer %58'i de azami
sürdürülebilirlik seviyesinde avlanılıyor.

47
00:02:24,419 --> 00:02:29,199
Vahşi balıklar, 7 milyar insanın
onları yediği hızda üreyemiyorlar.

48
00:02:29,199 --> 00:02:32,310
Balık avcılığının ayrıca daha geniş
ekosistemlere de etkisi var.

49
00:02:32,310 --> 00:02:35,969
Vahşi karides tipik olarak okyanusun
altına futbol sahası büyüklüğünde

50
00:02:35,969 --> 00:02:37,720
ağlar atılarak yakalanıyor, bu da

51
00:02:37,720 --> 00:02:40,629
denizin tabanındaki çevreleri
bozuyor ya da tahrip ediyor.

52
00:02:40,629 --> 00:02:43,311
Yakalananların genelde
%5'i karides oluyor.

53
00:02:43,311 --> 00:02:47,881
Geri kalanı, ölü olarak geri atılan
istenmeyen hayvanlar oluyor.

54
00:02:47,881 --> 00:02:50,360
Sahildeki karides çiftlikleri de
bundan iyi değil.

55
00:02:50,360 --> 00:02:53,261
Kara yengeçleri, karides
çiftliklerine yer açmak için

56
00:02:53,261 --> 00:02:57,299
buldozerle temizleniyor; sahildeki 
fırtına barınakları ve doğal su filtreleri

57
00:02:57,299 --> 00:03:00,361
talan ediliyor ve balıklar ana üreme
ortamlarından mahrum oluyor.

58
00:03:00,361 --> 00:03:04,161
Bir balığa huzur vermek ve onu
iyileşmeye bırakmak neye benziyor?

59
00:03:04,161 --> 00:03:05,861
Korumanın birçok biçimi alabilir.

60
00:03:05,861 --> 00:03:08,911
Ulusal sularda devletler
balık avcılığının nasıl, ne zaman,

61
00:03:08,911 --> 00:03:13,589
nerede ve ne kadar yapılacağına,
belirli botları ve aletleri kısıtlayarak

62
00:03:13,589 --> 00:03:15,963
sınırlar koyabilir.

63
00:03:15,963 --> 00:03:20,481
Dip ağı gibi zararlı eylemlerin
tamamı engellenebilir ve ekosistemlerin

64
00:03:20,481 --> 00:03:23,471
düzelmeleri için, balık
avcılığına tamamen kapatılmış

65
00:03:23,471 --> 00:03:26,234
deniz bölgeleri oluşturabiliriz.

66
00:03:26,234 --> 00:03:30,752
Yüzgeçlerin alınması gibi zararlı
eylemleri azaltmakta, avcılık endüstrisini

67
00:03:30,752 --> 00:03:31,796
sürdürülebilir

68
00:03:31,796 --> 00:03:35,341
kılmakta tüketici bilincinin
ve boykotların da bir rolü vardır.

69
00:03:35,341 --> 00:03:39,614
Önceki girişimler, tükenmiş balık
nüfusunun iyileşmelerine yardımcı oldular.

70
00:03:39,614 --> 00:03:41,402
Birçok çözüm var.

71
00:03:41,402 --> 00:03:44,403
Her bir balık avlama alanı için
en iyi yaklaşım bilim,

72
00:03:44,403 --> 00:03:47,933
okyanustan geçimini sağlayan yerli halka
saygı ve vahşi hayvanlar olarak

73
00:03:47,933 --> 00:03:50,164
balıklar baz alınarak düşünülmelidir.

74
00:03:50,164 --> 00:03:52,093
Sonra yaptırımlar uygulanmalıdır.

75
00:03:52,093 --> 00:03:54,894
Uluslararası işbirliğine de genelde 
ihtiyaç duyulmaktadır,

76
00:03:54,894 --> 00:03:57,013
çünkü balıklar sınırlarımızı umursamazlar.

77
00:03:58,083 --> 00:04:00,114
Aşırı avlanmayı bitirmeliyiz.

78
00:04:00,114 --> 00:04:01,173
Ekosistemler,

79
00:04:01,173 --> 00:04:02,275
gıda güvenliği,

80
00:04:02,275 --> 00:04:03,043
iş alanları,

81
00:04:03,043 --> 00:04:03,773
ekonomiler,

82
00:04:03,773 --> 00:04:05,844
ve kıyı kültürleri buna bağlıdır.