Mỹ nên sử dụng vị thế tối cao của mình như thế nào

Mỹ hóa và toàn cầu hóa hiện nay về cơ bản là như nhau. Nhưng cách nhìn thế giới của mỹ, và cách nhìn mỹ của thế giới đang thay đổi. Trong cuộc giới thiệu ngắn về thực trạng ngoại giao bây giờ, Ian Bremmer nói về những thách thức của một thế giới mà không một quốc gia hay đồng minh đơn lẻ nào có thể giải quyết về lãnh đạo thế giới và hỏi Mỹ có sẵn sàng đi tiên phong lãnh đạo không cần dùng đến vũ lực hay không?

Khi đến TED,
bạn thường nghĩ về công nghệ

thế giới thay đổi,
trở nên đột phá hơn

Bạn nghĩ về xe tự lái

Bây giờ mọi người đều nói về xe tự lái

và tôi thích ý tưởng đó

nhưng nếu tôi ngồi trong
1 chiếc xe như thế

tôi muốn nó đi thật chậm

tôi muốn có quyền điều khiển vô lăng
và thắng để phòng rủi ro

Không biết các bạn như thế nào,
nhưng tôi không sẵn sàng cho xe bus tự lái

hay là máy bay tự lái

Thế còn một thế giới tự hoạt động?

Tôi hỏi các bạn như vậy

vì chúng ta đang sống trong thế giới đó

Điều đó không nên xảy ra

chúng ta là số một

Nước Mỹ rộng lớn và đứng đầu

Sự Mỹ hóa và toàn cầu hóa
trong những năm qua

về cơ bản là như nhau

Đúng không? Cho dù là
tổ chức thương mại thế giới

hay là quỹ tiền tệ quốc tê,
ngân hàng thế giới,

và Bretton Wood Accord trên đồng tiền

Chúng từng là các tổ chức của Mỹ

là những giá trị, bạn bè, đồng minh,
tiền, và tiêu chuẩn của chúng ta

Đó từng là cách mà thế giới hoạt động

Sẽ thú vị nếu bạn hiểu cách nước Mỹ
nhìn thế giới

Nó đây

Đây là cách chúng ta nhìn thế giới hoạt động

Tổng thống Obama bước trên thảm đỏ

Ông ý đi xuống chiếc không lực 1

mọi thứ thoải mái và suôn sẻ

Tôi không biết có bao nhiêu người
xem chuyến đi Trung Quốc tuần trước

và thượng đỉnh G20

Chúa ơi.

Đây là cách chúng ta hạ cánh

xuống Trung Quốc cho cuộc họp quan trọng nhất
của các nhà lãnh đạo thế giới

Cố vấn an ninh quốc gia
còn bị miệt thị

trên đường băng

không thảm đỏ

Ra khỏi phía cuối máy bay

với truyền thông và những người khác

Sau đó tại hội nghị G20

Đây là Obama

(cười)

Chào, George

Chào, Norman

Họ giống như là sắp
đi vào đấu trường sinh tử, phải không?

Và đúng như vậy. 90 phút
và họ nói về Syria

Đó là điều mà Putin muốn

Ông ấy chủ động đề nghị

Ông ta là người mong muốn lên bàn làm phán
ở đó

Không có nhiều sự giống nhau hay tin tưởng

Nhưng đó không phải vì người Mỹ nói ông ý
phải làm gì

Còn khi cả 20 lãnh đạo ngồi cùng nhau?

Rõ ràng khi tất cả lãnh đạo có mặt

người Mỹ sẽ đưa họ lên bàn cân

uh-oh

(cười)

Tập Cận Bình nhìn ổn

Angela Merkel vẫn như thường lệ

Dáng vẻ đó, bà ý vẫn luôn như vậy

Nhưng Putin đang bảo
tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan làm gì đó

và Obama thì như kiểu
" Chuyện gì xảy ra đằng kia thế"

Các bạn thấy đó. Vấn đề
không chỉ là G-20

Vấn đề thực chất là

Nó là thế giới G-0 chúng ta đang sống

Một luật lệ thế giới mà không một quốc gia
hay đồng minh đơn lẻ nào

có thể giải guyết được thách thức
của lãnh đạo toàn cầu

G20 không giải quyết được vấn đề

G7, tất cả đồng mình của chúng ta,
đó đã là lịch sử

Nên sự toàn cầu hóa đang tiếp diễn

hàng hóa, dịch vụ, con người,
và nguồn vốn đang di chuyển qua các biên giới

nhanh hơn bao giờ hết

Nhưng Mỹ hóa thì không

Nên nếu tôi thuyết phục các bạn rằng

Về phần còn lại buổi nói chuyện,
tôi muốn nói về 2 điều

Tôi muốn nói về hệ quả của

toàn cầu hóa

Tôi sẽ nói xung quanh vấn đề đó

Sau đó tôi sẽ nó về

Cái chúng ta đang nghĩ ở ngay đây

ở Mỹ và New York

Vậy tại sao? hệ quả của nó là gì?
Tại sao chúng ta ở đây

Chúng ta ở đây

Vì nước Mỹ này,

Đã dành 2 nghìn tỉ đô
cho cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan

Và đã thất bại

Chúng ta không muốn như thế nữa

Chúng ta có số lượng lớn
người lao động tầng lớp trung lưu

cảm thấy họ chẳng hưởng lợi gì
từ toàn cầu hóa

nên họ không muốn thấy nó cụ thể

và chúng ta có cách mạng năng lượng

chúng ta không cần OPEC
hay Trung đông như trước đây

Chúng ta sản xuất tất cả ngay tại
nước Mỹ này

Nên người Mỹ không muốn
trở thành người bảo vệ thế giới

hay xây dựng thương mại toàn cầu

Người Mỹ thậm chí không còn muốn
khích lệ giá trị toàn cầu

Khi bạn nhìn sang châu Âu

và đồng minh quan trọng nhất
trên thế giới

là mối quan hệ xuyên đại tây dương

nhưng hiện tại nó yếu chưa từng có
từ thế chiến thứ II

Tất cả khủng hoảng,
Đối thoại Brexit,

Những rào cản vẫn còn
giữa Pháp và Nga

, giữa Đức và Thổ,
hay giữa Anh và Trung Quốc

Trung Quôc không muốn lãnh đạo thêm gì nữa

ngoài nền kinh tế

và họ muốn có giá trị, tiêu chuẩn,
và tiền tệ của riêng mình

để cạnh tranh với Mỹ

Người Nga thì muốn kiểm soát nhiều hơn

Các bạn thấy ở Ukraine

ở Baltic, hay Trung Đông

nhưng không phải cùng với người Mỹ

Họ muốn có riêng quyền ưu tiên và trật tự xã hội

Đó là lý do tại sao chúng ta
vẫn bế tắc ở đây

Vậy chuyện gì sẽ xảy ra?

Hãy bắt đầu đơn giản

với Trung Đông

(cười)

Tôi chỉ nói chút ít

Nhưng các bạn hiểu được đại ý

Nhìn xem, có 3 lý do

Tại sao Trung Đông có sự "ổn định"
như bây giờ

Một là vì có sự
sẵn sàng cung cấp

mức độ nào đó về quân đội bởi
Mỹ và đồng minh

Hai là dễ có được
lợi nhuận ở đó

vì dầu rất đắt đỏ

Ba là

Người dân ở đó thờ ơ
cho dù lãnh đạo của họ có tệ đến đâu

Họ không có khả năng,
một số không có ý chí

để nổi dậy kháng cự

Tôi có thể nói với các bạn,
ở thế giới G-0

cả 3 thứ trên ngày càng không đúng

cũng như là các nước thất bại,

khủng bố, người tị nạn và phần còn lại

Có phải cả vùng Trung Đông đang tan rã?

Không, theo thời gian, người Kurds sẽ làm tốt hơn,
và Iraq, Israel, Iran cũng vậy

Nhưng nói chung
nó thực sự không tốt

Thế còn về người đàn ông này

Ông ta tận dụng rất tốt những gì mình có

rõ ràng là
ông ta không tự lựa sức mạnh

nhưng về lâu dài
tôi không nghĩ vậy

Về lâu dài

Nếu các bạn nghĩ người Nga

đã từng bị kiềm chế bởi Mỹ và phương Tây
mở rộng NATO ngay sát biên giới của Nga

Khi chúng ta nói
Nga đã không đi tới đâu

và phương Tây đang chiếm đất của Nga

chỉ đợi tới lúc Trung Quốc
chi hàng trăm tỷ đô la

cho từng quốc gia xung quanh Nga
mà họ nghĩ họ có sự ảnh hưởng đến

Trung Quốc sẽ ngày càng thống trị
Nga đang nhận ra điều đó

Và ở thế giới G-0, sẽ là một 10 năm
căng thẳng cho Putin

Không phải tất cả đều tồi tệ, phải không?

Châu Á thực ra tốt hơn nhiều

Có những nhà lãnh đạo thực sự ở châu Á

Và họ có sự ổn định chính trị

Họ đã ở đó lâu rồi

Modi ở Ấn Độ

Abe, người chắc sẽ có
nhiệm kì thứ 3 tại

Đảng dân chủ cộng hòa ở Nhật Bản

Và tất nhiên Tập Cận Bình
người đang củng cố quyền lực

nhà lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc

Kể từ Mao

Có 3 nền kinh tế quan trọng nhất
ở châu Á

Nhưng họ cũng có những vấn đề

Chúng ta thấy xung đột
ở biển Đông

Chúng ta thấy Kim Jong Un,
mới chỉ vài ngày trước,

thử nghiệm vũ khí hạt nhân

Nhưng các nhà lãnh đạo châu Á
thấy không cần thiết

phải manh động

dẫn tới bài ngoại

và thực tế dẫn tới căng thẳng leo thang

về chủ quyền biên giới

Họ quan tâm tới sự ổn định và phát triển
lâu dài của kinh tế

và đó là điều họ thực sự đang làm

Cùng chuyển sang châu Âu

Châu Âu thì hơi đáng sợ

Quá nhiều chuyện xảy ra
ở Trung Đông

được tẩy rửa theo đúng nghĩa đen
trên bờ biển châu âu

Bạn thấy Brexit và sự quan ngại
của những người dân chủ

trên toàn liên minh châu Âu

Để tôi nói với bạn về
tương lai

trong thế giới G-0

Sự mở rộng của châu Âu
sẽ rất lớn

Châu âu sẽ mở rông lên trên ngay sát Nga
và bên dưới ngay sát Trung Đông

Và nếu thế giới thực sự trở nên phẳng
và Mỹ hóa hơn

Sẽ không có vấn đề gì cả

Nhưng ở thế giới G-0
Những nước gần Nga nhất

Và những nước gần trung đông nhất

có khả năng kinh tế khác nhau

tình hình xã hội khác nhau

và tình hình và hệ thống chính trị khác nhau
so với trung tâm châu Âu

Vậy châu Âu thực sự có khả năng mở rộng

dưới trướng G-7

nhưng với G-0,
Châu Âu sẽ khôn ngoan hơn

Trung tâm Châu âu ở Đức, Pháp,
và các nước khác

vẫn hoạt động tốt, đúng chức năng,
ổn định, thịnh vượng, và giàu có

nhưng ở ngoại vi

những quốc gia như Hy Lạp
hay Thổ

đều không ổn chút nào

Mỹ Latin, rất nhiều nước dân chủ,

làm cho nền kinh tế không tốt

Họ đã đối đầu Mỹ
hàng thập kỷ

Họ đang quay lại ngày càng nhiều

Chúng ta thấy điều đó ở Argentina

Chúng ta thấy điều đó với sự mở cửa
ở Cuba

Chúng ta thấy điều đó ở Venezuela
khi Maduro sụp đổ

Ta sẽ thấy điều đó ở Brazil
sau lời buộc tội chính phủ

và chúng ta cuối cùng sẽ thấy
tổng thống hợp pháp mới được bầu ở đó

Đất nước duy nhất các bạn thấy
đi ngược với xu hướng

là sự không chấp thuận của
tổng thống Mexico Pena Nieto

Ở đó bạn có thể thấy đang có sự
xa cách dần nước Mỹ

trong những năm sắp tới

Bầu cử nước Mỹ cũng ảnh hưởng rất nhiều
đến vấn đề này

(cười)

Châu Phi, phải không?

Rất nhiều người nói
cuối cùng cũng đến thời của châu Phi

Ở thế giới G-0,
chắc chắn là khoảng thời gian tuyệt vời

cho một vài nước châu phi

những nước quản lý giỏi
với sự đô thị hóa

Rất nhiều người thông minh
phụ nữ cũng tham gia lao động

Việc kinh doanh sẽ trở nên phổ biến

Nhưng với hầu hết các nước châu Phi

Còn có nhiều hơn những rủi ro
có thể xảy đến

điều kiện khí hậu khắc nghiệt

Sự cuồng tín đến từ cả đạo Hồi
và thiên chúa

chính phủ cực kỳ yếu kém

Biên giới không thể bảo vệ được
làn sóng nhập cư

Những quốc gia đó sẽ bị xóa sổ khỏi bản đồ

Và bạn sẽ thấy
sự phân hóa tiếp diễn

giữa các nước thành công
và thất bại trên châu Phi

Cuối cùng, quay lại với Mỹ

Tôi nghĩ gì về chúng ta?

Vì đang có rất nhiều người bức xúc

Không phải ở TEDx, tôi biết,

Nhưng ở nước Mỹ, chúa ơi,

sau 15 tháng chiến dịch
chúng ta nên bức xúc

Tôi hiểu điều đó

Nhưng có nhiều người tức giận
vì họ nó " Washington đã đổ vỡ,

Chúng tôi không tin vào những người lập pháp,
chúng tôi ghét truyền thông"

thậm chí những người theo chủ nghĩa toàn cầu như tôi
đang phải chấp nhận điều đó

Nhìn xem, tôi nghĩ chúng ta phải nhận ra

những người cùng cắm trại với tôi

rằng khi bạn bị gấu
truy đuổi

trong bối cảnh toàn cầu
bạn không cần chạy nhanh hơn con gấu

bạn chỉ cần chạy nhanh hơn
những người còn lại

(cười)

Tôi mới chỉ nói cho các bạn về

những người "cắm trại" cùng chúng ta

Phải không? và từ góc nhìn đó,

chúng ta ổn

có nhiều người trong hoàn cảnh đó nói

" Nào cùng kiếm tiền
Cùng tới địa ốc NewYork"

Cùng gửi con chúng ta
tới các trường đại học Mỹ

Láng giềng của chúng ta thật tuyệt vời

Canada, Mexico
và biển xung quanh

Bạn có biết Thổ Nhĩ Kỳ ao ước
có được địa thế như vậy như thế nào không?

Họ là những láng giềng tuyệt vời

Khủng bố là một vấn đề
ở nước Mỹ

Chúa biết chúng ta biết nó ở NewYork này

Nhưng ở châu Âu nó còn nghiêm trọng hơn nhiều
so với Mỹ

Và nghiêm trọng hơn rất nhiều
ở Trung Đông

hơn là ở châu Âu

Có những nhân tố gây ra mức độ lớn đó

Chúng ta mới chập nhận 10,000 tị nạn Syria,
và chúng ta phàn nàn nhiều về điều đó

Bạn biết tại sao không?
vì họ không thể bơi tới đây

Phải không? Người Thổ chắc rất thích
chỉ có 10,000 tỵ nan Syria đến nước họ

cũng như người Jordan,
Đức, và Anh. Phải không?

Đó không phải vấn đề lớn.

Đó là thực trạng ở Mỹ

Bây giờ, điều đó nghe có vẻ tốt.

còn đây là thách thức

Ở thế giới G-0, cách các bạn dẫn dắt

là đi tiên phong

nếu chúng ta không muốn là
cảnh sát toàn cầu nữa

Nếu chúng ta không muốn xây dựng
thương mại toàn cầu nữa

Nếu chúng ta không
khuyến khích giá trị toàn cầu

Chúng ta sẽ không còn là
chúng ta như trước đây

Thế kỷ 21 đã thay đổi

Chúng ta cần đi tiên phong
thật thuyết phục

rằng tất cả những người khác
sẽ còn nói

không chỉ về họ là những người chạy nhanh hơn

thậm chí khi con gấu không đuổi chúng ta
đó là nơi tốt để ở

Chúng ta muốn vượt qua họ

Quá trình bầu cử năm nay
không chỉ ra được ý kiến nào hay

cho sự đi trước dẫn đầu

Hillary Clinton nói rằng
nó sẽ giống như thập kỷ 90

Chúng ta vẫn có thể
khuyến khích giá trị theo cách cũ

Vẫn có thể xây dựng kinh tế
toàn cầu theo cách đó

vãn có thể là cảnh sát toàn cầu

và Donald Trump muốn
chúng ta quay lại những năm 30

Ông ta nói " làm theo cách của chúng ta
không thì nghỉ đi". Phải không

Cả hai đều không nhận ra
sự thật cơ bản của G-0

là thậm chí nước Mỹ
không bị suy giảm

Khách quan, nó trở nên khó khăn hơn

cho người Mỹ để áp đặt mong muốn của họ

thậm chí có tầm ảnh hưởng lớn

trên trật tự thế giới

Chúng ta có thực sự sẵn sàng đi tiên phong?

Chúng ta phải làm gi để sửa chữa nó

sau tháng 11

sau khi tổng thống mới xuất hiện

chúng ta phải có cuộc khủng hoảng khác
bắt chúng ta phải phản ứng lại

một cuộc suy thoái chẳng hạn

hay một cuộc khủng hoảng tài chính khác

Chúa thứ lỗi, một cuộc 9/11 khác

hay, nếu không có khủng hoảng

chúng ta cần thấy sự trống rỗng,
thiếu công bằng, và thách thức

đang lớn dần lên trong
nước Mỹ

Chúng có đủ cấp bách

để ép lãnh đạo của chúng ta thay đổi

và chúng ta có tiếng nói
về những vấn đề đó

Thông qua điện thoại di động, từng cá nhân

chúng ta có tiếng nói
để thuyết phục họ thay đổi

Và tất nhiên còn lựa chọn thứ ba

lựa chọn mà dễ xảy ra nhất

đó là chúng ta chẳng làm gì cả

và 4 năm 1 lần các bạn mời tôi quay lại

và tôi sẽ nói lại chuyện này lần nữa

Cảm ơn các bạn rất nhiều

(cười)