Amerika süper güç konumunu nasıl kullanmalı?

Son birkaç nesil için, Amerikanlaşma ve küreselleşme esasen aynı şey oldu. Ancak Amerika'nın dünya görüşü - ve dünyanın Amerika görüşü - değişiyor. Uluslararası politikanın mevcut durumuna hızlı bir turla, Ian Bremmer, hiçbir ülkenin ya da ittifakın küresel liderliğin zorluklarını karşılayamadığı bir dünyanın zorluklarını tartışıyor ve Amerika'nın güç kullanarak değil, örnek oluşturarak liderlik yapmaya hazır olup olmadığını soruyor.

TEDx'e geldiğinizde düşündüğünüz
her zaman teknoloji,

değişen dünya ve daha yenilikçi olmaktır.

Sürücüsüz hakkında düşünürsünüz.

Bugünlerde herkes sürücüsüz
arabalar hakkında konuşuyor

ve ben de sürücüsüz araba
kavramını seviyorum,

ancak ne zaman birine binsem

gerçekten yavaş gitmesini istiyorum,

her ihtimale karşı da direksiyon
ve frenlerin bende olmasını istiyorum.

Sizi bilmem ama ben henüz
sürücüsüz otobüs için hazır değilim.

Sürücüsüz uçak için de hazır değilim.

Peki ya sürücüsüz bir dünya?

Bunu size soruyorum,

çünkü giderek sürücüsüz
bir dünyaya dönüşüyoruz.

Bu şekilde olmaması gerekiyor.

Biz bir numarayız,

Birleşik Devletler büyük ve iş başında.

Son birkaç nesil için
Amerikanlaşma ve küreselleşme

esasen aynı şey oldu.

Değil mi? İster
Dünya Ticaret Örgütü olsun,

ister IMF, Dünya Bankası

ya da dövizde Bretton
Woods Anlaşması,

bunlar hep Amerikan kurumlarıydı,

bizim değerlerimiz, arkadaşlarımız,
müttefiklerimiz, para ve standardımız.

Dünyanın çalışma şekli böyleydi.

Bu yüzden ilginçtir ki, Amerika'nın nasıl
göründüğüne bakmak isterseniz,

işte böyle.

Bizim dünyanın işleyişine
bakışımız böyle.

Başkan Obama kırmızı halıda,

Air Force One'dan aşağı iniyor

ve çok iyi, çok rahat görünüyor.

Kaçınızın geçen haftaki Çin
ziyaretini ya da

G20 zirvesini gördüğünü bilmiyorum.

Aman Tanrım! Değil mi?

İşte böyle indik,

dünya liderlerinin Çin'deki
en önemli toplantısında hem de.

Ulusal Güvenlik Danışmanı
uçak pistinde neredeyse

heyecandan çatlayacaktı --

kırmızı halı yok,

uçağın alt tarafından

bütün basın ve herkesle birlikte indik.

Daha sonra G20 zirvesinde,

işte Obama burada.

(Gülüşmeler)

Merhaba, George.

Merhaba, Norman.

Sanki kafes dövüşü yapacak
gibi duruyorlar değil mi?

Ve yaptılar da. 90 dakika sürdü
ve Suriye hakkında konuştular.

Bu Putin'in konuşmak istediğiydi.

Giderek kararları o vermeye başlıyor.

Orada bir şey yapmak isteyen de o.

Fazla karşılıklı sevgi ve güven yok

ama Amerikanların ona ne
yapacağını söylediği de yok.

Peki bütün 20 ülke bir araya geldiğinde?

Elbette ki, bütün liderler sahnedeyken

işte o zaman Amerikalılar
ağırlıklarını koyuyor.

Ah!

(Gülüşmeler)

Xi Jinpiig iyi görünüyor.

Angela Merkel'de de
-- her zamanki gibi --

şu bakış var, her zaman böyle yapıyor.

Ama Putin Türkiye Cumhurbaşkanı
Erdoğan'a ne yapacağını anlatıyor

ve Obama da
"orada ne oluyor" der gibi.

Görüyorsunuz. Sorun şu ki
bu bir G20 değil,

sorun yaşadığımız

dünyanın G-Sıfır olması,

tek bir ülke ya da ittifakın küresel

liderlik zorluklarını
aşamayacağı bir dünya.

G20 zirvesi işe yaramıyor,

G7, bütün ortaklarımız, tarih oldu.

Böylece küreselleşme devam ediyor.

Mal ve hizmetler ve insanlar
ve sermaye sınır dışına gidiyor

hiç olmadığı kadar hızlı bir şekilde

ama Amerikanlaşma yerinde duruyor.

Eğer bu konuda ikna olduysanız,

konuşmanın kalanında iki
şey yapmak istiyorum.

Bunun bütün dünya için sunduğu

sonuçları konuşmak istiyorum.

Üzerinde iyice duracağım.

Daha sonra da burada

Birleşik Devletler ve New York'ta

ne düşündüğümüz hakkında
konuşmak istiyorum.

Peki neden? Nedir bu sonuçlar?
Biz neden buradayız?

Buradayız

çünkü Birleşik Devletler, biz,

Irak ve Afganistan'da
kaybedilen savaşlarda

iki trilyon dolar harcadık.

Bunun bir daha olmasını istemeyiz.

Küreselleşmenin imkânlarından
yararlanmadığını

düşünen çok sayıda orta
ve çalışan sınıfımız var

ve küreselleşmeyi bilhassa
görmek istemiyorlar.

Ve OPEC ve Orta Doğu'ya eskisi kadar

ihtiyaç duymadığımız bir
enerji devrimi var.

Bütün bunları tam burada
Birleşik Devletler'de üretiyoruz.

Yani Amerikalılar güvenlik için
küresel şerif olmak istemiyor

ya da küresel ticaretin kurucusu.

Amerikalılar küresel değerlerin
amigosu bile olmak istemiyor.

Avrupa'ya baktığınızda ise

dünyanın en önemli ittifakı

transatlantik ilişkiler olmuştur.

Ancak şu anda 2. Dünya Savaşı'nda
olduğundan daha zayıf durumda,

bütün krizler:
Brexit konuşmaları,

Fransız va Ruslar arasındaki
finansal koruma

ya da Alman ve Türkler arasındaki
ya da İngiliz ve Çinliler arasındaki.

Çin daha fazla liderlik yapmak istemiyor.

Yapıyorlarsa da ancak
ekonomik alanda istiyor

ve kendi değerlerinin,
standartlarının ve para biriminin

Amerikanınkiler ile
rekabette olmasını istiyor.

Ruslar daha fazla liderlik istiyor.

Bunu Ukrayna'da,

Baltık ülkeleri ve Orta Doğu'da
görebilirsiniz

ama Amerikalılarla beraber değil.

Kendi seçenek ve düzenlerini istiyorlar.

Burada olmamızın sebebi bu.

Peki ileriye dönük neler oluyor?

Kolaydan başlayalım,

Orta Doğu ile.

(Gülüşmeler)

Birazını dışarıda tuttum

ama genel fikri anlayabilirsiniz.

Bakın, Orta Doğu'nun bu hâliyle

istikrarlı olmasının üç sebebi var.
Değil mi?

Biri Birleşik Devletler ve
ittifaklar tarafından

bir nevi askeri güvenlik
sağlanması isteğiydi.

İki numara, yerin altından
kolayca ucuz para kaldırılmasıydı,

çünkü petrol pahalıydı.

Ve üç numara,

liderler ne kadar kötü olsa da
nüfusun sessiz olmasıydı.

Baş kaldırmak için
yeteneğe sahip değillerdi

ve çoğu istekli de değildi.

Size şunu söyleyebilirim ki
G-Sıfır dünyasında

bunların üçü de
giderek gerçekliğini kaybediyor,

tıpkı batık devletler,

terörizm, mülteciler ve geri kalanı gibi.

Bütün Orta Doğu çöküyor mu?

Hayır, Kürtler, Irak, İsrail
ve İran zamanla daha iyi olacak.

Ama genel olarak bakarsak
durum iyi görünmüyor.

Pekâlâ, bu adam ne olacak?

Zayıf bir eli çok iyi idare ediyor.

Başından büyük işlere
kalkıştığına şüphe yok.

Ama uzun vadede --
Bunu demek istemedim.

Ama uzun vadede, uzun vadede

eğer Rusların, Avrupa ve ABD'nin

NATO'yu kendisinin sınırına kadar
genişletmesinden ve

AB'nin ihlallerinden,
biz aksini söylememize

rağmen rahatsız olduğunu
düşünüyorsanız,

Çin'in Rusya'nın etrafında
etkisi olduğunu düşündüğü

her ülkeye yüz milyarlarca dolar
yatırım yapmasını bekleyin de görün.

Çinliler piyasayı ele geçirecekler.
Ruslar sadece kırıntıları topluyor.

G-Sıfır dünyasında, bu Bay Putin
için çok gergin bir 10 yıl olacak.

O kadar da kötü değil. Değil mi?

Aslında, Asya daha iyi görünüyor.

Asya'da gerçek liderler var,

oldukça politik tutarlılığa sahipler.

Bir süreliğine oradalar.

Hindistan'da Bay Modi,

Japonya'nın Liberal Demokratik
Partisi'nde muhtemelen

üçüncü dönemine başlayacak Bay Abe,

elbette muazzam gücü
takviye eden Xi Jinping,

Mao'dan günümüze Çin'in

en güçlü lideri.

Bunlar Asya'daki en önemli
üç ekonomi.

Şimdi, Asya'da sorunlar var.

Güney Çin Denizi üzerindeki
tartışmayı görüyoruz.

Kim Jong Un'un sadece
son birkaç günde başka bir

nükleer silahı daha denediğini görüyoruz.

Ancak Asya'daki liderler
ülkelerini desteklemeye,

yabancı düşmanlığı yapmaya,

jeo-politik ve sınır ötesi

gerilimin artmasına yol açmaya

ihtiyaç duymuyorlar.

Uzun vadeli ekonomik istikrar
ve büyümeye odaklanmak istiyorlar.

Ve yaptıkları da esasında bu.

Şimdi Avrupa'ya geçelim.

Avrupa bu ortamda
biraz korkmuş görünüyor.

Orta Doğu'da olanların çok büyük bir kısmı

kelimenin tam anlamıyla
Avrupa sahillerine vuruyor.

Brexit ve bütün Avrupa ülkelerindeki

halkçılık endişelerini görüyorsunuz.

Şunu belirteyim, uzun vadede

G-Sıfır dünyasında,

Avrupa genişlemesi çok
ileri gitmiş olarak görünecek.

Avrupa Rusya'nın yanına gitti,
Orta Doğu'nun sınırına indi

ve dünya gerçekten daha düzleşip
daha çok Amerikanlaşıyor olsaydı,

bu daha az sorun olurdu,

ancak G-Sıfır dünyasında,
Rusya'ya en yakın ülkeler

ve Orta Doğu'ya en yakın ülkeler

aslında farklı ekonomik
yeteneklere sahipler,

farklı sosyal istikrara

ve merkez Avrupa'dan farklı
politik seçenek ve sistemlere sahipler.

Avrupa, G7 himayesinde

gerçek anlamda yayılabildi

ancak G-Sıfır himayesinde,
Avrupa daha küçük hâle gelecektir.

Almanya, Fransa ve diğerleri
etrafındaki merkez Avrupa

yine çalışacak; işlevsel, istikrarlı,
varlıklı ve birleşik olmaya devam edecek.

Ancak dışarıda kalanlar,

Yunanistan ve Türkiye
gibi diğer ülkeler

hiç de iyi durumda olmayacak.

Latin Amerika'da çok fazla halkçılık

ekonominin hiç de iyi
gitmemesine yol açtı.

Yıllar boyunca Birleşik Devletler'e
daha da zıtlaştılar.

Artan bir şekilde geri dönüyorlar.

Bunu Arjantin'da görüyoruz.

Bunu açıklıkta Küba'da görüyoruz.

Maduro düştüğünde
Venezuela'da göreceğiz.

Brezilya'da soruşturmadan ve
sonunda yeni bir

yasal başkan seçildikten sonra
bunu göreceğiz.

Farklı yönde gelişim gösteren tek yer

Meksikalı başkan Peña Nieto'nun
rağbet görmemesi.

Burada önümüzdeki yıllarda
Birleşik Devletler'den

bir uzaklaşma görebiliriz.

Bunda Birleşik Devletler
seçiminin etkisi de büyük.

(Gülüşmeler)

Afrika?

Birçok insan sonunda
Afrika'nın zamanı geldiğini söylüyor.

G-Sıfır Dünyası'nda,
yeni birkaç Afrika ülkesi

için kesinlikle mükemmel bir zaman,

iyi yönetilen ve
kentleşmenin yaygın olduğu,

birçok zeki insanıyla,
kadınların iş gücüne gerçekten katıldığı,

girişimciliğin kalkındığı ülkeler için.

Ancak Afrika'daki ülkelerin çoğu için,

daha da tehlikeli hâle gelecek:

uç noktada iklim koşulları,

İslam ve de Hristiyanlık için radikalizm,

çok zayıf yönetim,

savunulamaz sınırlar, çokça zoraki göç.

Bu ülkeler haritadan silinebilir.

Yani Afrika'da kazananlar
ve kaybedenler arasında

çok aşırı bir ayrımcılık
oluştuğunu göreceksiniz.

Sonunda tekrar Birleşik Devletler'e.

Bizim hakkımızda ne düşünüyorum?

Çünkü birçok sinirli insan var,

burada, TEDx'de yok biliyorum,

ama Amerika'da, aman Tanrım,

15 aylık seçim sürecinden sonra,
sinirli olmalıyız.

Bunu anlayabiliyorum.

Ancak birçok insan üzgün
ve diyor ki "Washington çökmüş,

hükûmete güvenmiyoruz,
basından nefret ediyoruz."

Kahrolsun, benim gibi küreselciler
bile bunu sineye çekiyor.

Bakın, bence şunu kabul etmeliyiz,

yoldaş kampçılar,

ayı tarafından kovalandığınızda

küresel anlamda,
ayıdan kaçmanız gerekmiyor,

sadece diğer kampçılardan
daha hızlı kaçmanız gerekiyor.

(Gülüşmeler)

Şimdi, size yoldaş

kampçılar hakkında konuştum.

Değil mi? Ve bu bakış açısından

iyi durumda görünüyoruz.

Bu bağlamda birçok kişi şöyle söyler,

"Hadi dolar alalım,
New York'ta gayrimenkul alalım,

çocuklarımızı Amerikan
üniversitelerine gönderelim."

Biliyorsunuz ki komşularımız muhteşemler:

Kanada, Meksika ve
iki büyük su birikintisi.

Türkiye'nin böyle komşuları olmasını
ne kadar isteyeceğinin farkında mısınız?

Bunlar muhteşem komşular.

Terörizm Birleşik Devletler'de bir sorun.

Tanrı bilir ki bunu
New York'ta çok iyi biliyoruz.

Ancak Avrupa'da, ABD'den
çok daha büyük bir sorun.

Orta Doğu'da ise Avrupa olduğundan

daha da büyük bir sorun.

Bunlar çok önemli etkenler.

Sadece 10 bin Suriyeli mülteci
kabul ettik ve sürekli söyleniyoruz.

Neden biliyor musunuz?
Çünkü buraya yüzemiyorlar.

Değil mi? Yani, Türkiye sadece 10 bin
Suriyeli mülteciyi o kadar çok isterdi ki!

Ürdünlüler, Almanlar,
İngilizler. Değil mi?

Durum bu değil.

Bu Birleşik Devletler'in gerçekliği.

Şimdi, bu kulağa iyi geliyor.

Zorluk da tam burada.

G-Sıfır dünyasında, öncülüğü

örnek olarak yaparsınız.

Artık küresel polis
olmayacağımızı biliyorsak,

küresel ticaretin kurucusu
olmayacağımızı biliyorsak,

küresel değerlerin amigosu olmayacağız,

bunu eskiden yaptığımız
gibi yapmayacağız,

21. yüzyıl değişiyor,

örnek olarak liderlik yapmalıyız,
öylesine çetin olmalıyız ki

diğer bütün insanlar şöyle diyecek,

sadece daha hızlı kampçılar
olmalarından değil.

Ayı bizi kovalamıyor olsa bile
burası iyi bir yer.

Onları özendireceğiz.

Bu senenin seçim süreci
örnek liderlik yapmak için

iyi bir seçenek sunmuyor.

Hillary Clinton 90'lar
gibi olacağını söylüyor.

Değerlerin amigosu olabiliriz hâlâ.

Hâlâ küresel ticaretin
kurucusu olabiliriz.

Hâlâ küresel şerif olabiliriz.

Donald Trump ise bizi
30'lara geri götürmek istiyor.

"Ya sev ya terk et! İşte hendek
işte deve" diyor. Değil mi?

İkisi de G-Sıfır'ın temel
gerçeğini kabul etmiyor,

o da şu ki, ABD zayıflıyor olmasa da

Amerikalılar için isteklerini

kabul ettirmek hatta

küresel düzene büyük etki etmek

gittikçe zorlaşıyor.

Gerçekten örnek olarak
liderlik yapmaya hazır mıyız?

Bunu sağlamak için

Kasım'dan sonra

yeni başkan gelince ne yapmalıyız?

Ya bizi tepki vermeye zorlayacak
başka bir kriz olacak.

Bir buhran bunu yapabilir.

Başka bir küresel ekonomik kriz olabilir.

Tanrı korusun, yeni bir
11 Eylül bunu yapabilir.

Ya da kriz olmadan,

gittikçe büyüyen ve Amerika'da büyüyen

boşlukların, eşitsizliğin, zorlukların

ta kendilerinin artık liderlerimizi

değişime zorlayacak kadar önemli olduğunu

ve bu sese sahip olduğumuzu görmeliyiz.

Cep telefonlarımızdan, bireysel olarak,

onları değişime zorlayacak sese sahibiz.

Elbette üçüncü bir seçenek de var,

belki de en muhtemel olanı,

o da bu ikisini de yapmamak

ve dört sene içinde
beni yeniden çağırmanız

ve size tekrar bu konuşmayı yapmak.

Teşekkür ederim, çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)