Dünyanın sonunu önleyebilir miyiz?

Kıyamet sonrası bir Dünya, insansız, bilim kurgu televizyonlarının ve filmlerin uydurması gibi görünüyor.Ama bu kısa, şaşırtıcı konuşmada Lord Martin Rees bizden gerçek riskler hakkında düşünmemizi istiyor — insanlığı yok edecek doğal ve insan yapımı tehditler. İnsan ırkının ilgili bir üyesi olarak şunu soruyor: Gerçekleşebilecek en kötü şey nedir?

On yıl önce "Son Yüzyılımız?" adını verdiğim

bir kitap yazdım.

Yayımcılarım soru işaretini kestiler. (Kahkaha)

Amerikan yayımcılar ise başlığımızı

''Son Saatimiz'' olarak değiştirdiler.

Amerikalılar anlık zevklerden ve ters yüz etmekten hoşlanırlar.

(Kahkaha)

Benim temam şuydu:

Dünyamız 45 milyon yüzyıldır varlığını sürdürdü,

Ama bu seferki farklı —

Bu, dünyanın geleceğinin tek bir türün,

bizim türümüzün elinde bulunduğu ilk zaman.

Neredeyse tüm Dünya tarihi boyunca

tehditler hep doğadan geldi —

salgınlar, depremler, göktaşı ve daha fazlası —

Ama bundan sonra, en kötü tehditler bizden geliyor.

Sadece nükleer tehdit de değil;

her şeyin birbirine bağlı olduğu dünyamızda,

şebeke aksaklıkları küresel biçimde katlanarak artabilir;

uçak yolculuğu birkaç günde salgınları dünyaya yayabilir

ve sosyal medya tam olarak ışık hızında

panik ve dedikodu yayabilir.

Küçük tehlikeler için çok fazla endişeleniyoruz —

Olasılıksız uçak kazaları, yiyeceklerdeki kansorejenler,

düşük radyasyon miktarı ve daha fazlası —

ama biz ve politik başkanlarımız

yok edici senaryoları inkar ediyoruz.

Şükür ki en kötüsü daha yaşanmadı.

Aslında, belki de yaşanmayacak.

Ama eğer bir olayın yıkıcı olma ihtimali varsa,

gerçekleşme ihtimali olmasa bile, ondan korunmak için

ona önemli bir öncelik vermeye değer demektir,

tıpkı evimize yangın sigortası yaptırmamız gibi.

Ve bilim daha büyük bir güç ve umut vaat ettiği için

dezavantajları daha korkutucu hale geliyor.

Gittikçe daha savunmasız hale geliyoruz.

Gelecek on - onbeş yıl içinde,

milyonlarca kişi tıpkı bugün siber teknolojiyi kötüye kullandıkları gibi

biyoteknolojiyi de kötüye kullanma

gücüne kavuşacaklar.

Bir TED konuşmasında Freeman Dyson,

tıpkı kendi jenerasyonunun kimya aletleriyle oynadığı gibi

gelecekteki çocukların yeni organizmalar tasarlayıp yaratacaklarını öngörmüştü.

Bu, uç noktada bir bilim kurgu olabilir;

ama şayet senaryosunun bir parçası bile gerçekleşecek olursa,

ekolojimiz ve hatta türümüz

kesinlikle uzun süre sağ salim kalmayacaktır.

Örneğin, insan sayısının çok daha az olmasının

gezegen için, Gaia için daha iyi olacağını düşünen

bazı aşırı çevreciler var.

Böyle düşünen insanlar, 2050 yılına kadar dünya çapında

yayılmış olacak sentetik biyoloji

alanında uzmanlaşırsa ne olur?

İşte o zaman başka bilim kurgu kabusları

gerçeğe dönüşebilir:

serserileşen kalın kafalı robotlar

veya kendi beynini yaratan ağlar

hepimizi tehdit eder.

Evet, peki biz bir düzenlemeyle bu risklerden korunabilir miyiz?

Kesinlikle denemeliyiz ama bu girişimler

öyle zorlu, öyle küresel

ve ticari baskı tarafından öyle yönlendirilmiş ki;

yapılabilecek herhangi bir şey, bir yerlerde mutlaka yapılacaktır;

düzenlemeler ne derse desin.

Bu tıpkı uyuşturucu yasaları gibi — düzenlemeye çalışırız ama yapamayız.

Küresel köyün ahmak köylüleri de olacaktır

ve onların küresel çeşitlilikleri olacaktır.

Yani kitabımda söylediğim gibi,

bu yüzyılda sıkıntılarla karşılaşacağız.

Toplumumuzda aksaklıklar olabilir —

aslında, büyük bir aksaklığın olma ihtimali yüzde 50.

Ama daha kötüye gidebilecek

akla gelen olaylar var mıdır,

tüm yaşamı yok edecek olaylar?

Yeni bir parçacık hızlandırıcısı devreye girdiğinde,

bazı insanlar endişeyle sordular:

bu Dünyayı yok edebilir miydi, ya da daha kötüsü

uzayın yapısını parçalara ayırabilir miydi?

Neyse ki, iç rahatlatan şeyler sunulabildi.

Ben ve bir kaç başka kişi

doğanın, kozmik ışın çarpışmaları yoluyla

aynı deneyleri zaten

milyarlarca defa yaptığını belirttik.

Ama bilim adamları tabi ki doğal dünyada

benzeri görülmemiş koşullar yaratan

deneyler söz konusuysa, tedbirli olmalıdır.

Biyologlar, genetiğiyle oynanmış, hasar verme potansiyeli olan

patojenleri açığa çıkarmaktan kaçınmalıdır.

Bu arada, bizim gerçek varoluşsal felaket risklerine

karşı olan çekincemiz, özellikle

felsefik ve etik bir soruya dayanır.

Soru şudur:

İki senaryo düşünün.

A senaryosu insanlığın yüzde 90'ını yok ediyor.

B senaryosu yüzde 100'ünü yok ediyor.

B, A'dan ne kadar daha kötü?

Bazıları yüzde 10 daha kötü olduğunu söyleyecektir.

Kişi sayısı yüzde 10 daha fazla.

Ama benim düşüncem, B kıyaslanamaz derecede daha kötü.

Bir gökbilimci olarak, ben insanların hikayenin

sonu olduğuna inanamam.

Güneşin sönmesine daha 5 milyar yıl var

ve evren sonsuza kadar var olabilir.

Yani insandan sonra Dünya'da

ve ötesinde gerçekleşecek evrim,

bizi ortaya çıkaran Darwinsel süreç kadar uzun

ve belki daha harika olabilir.

Ve aslında, gelecek evrim daha hızlı gerçekleşecek,

teknolojik zaman periyodunda,

doğal seçilim periyodunda değil.

Yani, biz tabi ki bu büyük tehlikelerden ötürü,

insanlığın yok olmasının

bu büyük potansiyeli önlemesinin

milyarda bir riski bile kabul etmemeliyiz.

Öngörülen bazı senaryolar

daha çok bilim kurgu olabilir

ama diğerleri rahatsız edecek derecede gerçek olabilir.

Şu atasözünün söylediği önemlidir:

Alışılmadık demek, olasılıksız demek değildir.

Aslında bu yüzden biz Cambridge Üniversitesi'nde

bu varoluşsal riskleri azaltmaya çalışmak için

bir merkez kuruyoruz.

Öyle görünüyor ki bu olası felaketler sadece birkaç

kişi işin önemli.

Ve başkalarından gelebilecek bütün yardımlara ihtiyacımız var,

çünkü biz sonsuz evrende bulunan,

değerli bir soluk mavi noktanın koruyucularıyız,

önünde 50 milyon yüzyılı daha olan bir gezegenin.

Öyleyse bu geleceği tehlikeye atmayalım.

Konuşmamı Peter Madawar adındaki büyük bir

bilimciden alıntı yaparak sonlandırmak istiyorum.

''İnsanlık için çalan çanlar,

Alp dağlarının sığırlarının çanlarına benzer.

Onlar bizim boyunlarımıza bağlılar ve eğer

uyumlu ve melodili sesler çıkarmıyorlarsa,

bu bizim hatamızdır.''

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)