Return to Video

ئایا ئەگەر ماددە بکەوێتە خوارەوە، دژەماددە لەناو دەچێت؟

  • 0:17 - 0:20
    سڵاو گەردیلە، من ھایدرۆجینم،
    بە ناسینت خۆشحاڵم.
  • 0:20 - 0:22
    ھەستت چۆنە سەبارەت بە بازدانەکە؟
  • 0:22 - 0:25
    سڵاو، من دژەھایدۆجینم، دژە گەردیلەی تۆم،
  • 0:25 - 0:27
    لە ڕاستیدا، ھەست دەکەم بێ لایەنم.
  • 0:27 - 0:32
    پۆزیتڕۆن و دژەپۆزیتڕۆنم ھاوسەنگن وەک
    ھاوسەنگی ئەلیکترۆن و پڕۆتۆنی تۆ، باشە
  • 0:32 - 0:35
    ھێی، تۆ وەک منی، بەڵام نەختێک جیاوازی،
  • 0:35 - 0:38
    ئۆو، وریا بە! ئەگەر لێک نزیک ببینەوە،
    لە پڕیشکە وزەیەک ون دەبین.
  • 0:38 - 0:40
    پێم باشە لە یەک پارچە بمێنینەوە."
  • 0:40 - 0:41
    ئوۆ، واو. ببورە."
  • 0:41 - 0:43
    "ئاساییە. تەنها بیرم لێدەکردەوە.
  • 0:43 - 0:44
    بۆ ئێمە نامۆیە
  • 0:44 - 0:47
    بەم شێوەیە گفتوگۆبکەین
    پێشتر لەسەر سێرن بازمان دەدا."
  • 0:47 - 0:47
    ئەمە بۆ وایە؟
  • 0:47 - 0:50
    باشە، بۆ دەستپێکەرەکان، چۆن بزانین
    کە ھەر دووکمان بەردەبینەوە؟
  • 0:50 - 0:52
    بە دڵنیایەوە بەردەبینەوە
    بەھۆی ھێزی کێش کردن.
  • 0:52 - 0:54
    دەزانیت هێزی ڕاکێشانی نێوان چەندیەتیەکان.
  • 0:54 - 0:56
    تەنانەت دەزانم بە چ خێراییەک بەردەبینەوە.
  • 0:56 - 0:58
    گالیلۆ لە تاقیکردنەوەی تاوەر پیشانی دا
  • 0:58 - 1:03
    کەوا هەموو شتە کەوتووەکان بەهامان ڕادە
    چالاکتردەبن بەبێ گوێدانە چەندەیەتیەکەی."
  • 1:03 - 1:05
    ئەمە بۆ شتە گەورەترەکانە.
  • 1:05 - 1:08
    ئەم چیرۆکێکی جیاوازە
    بۆ گەردیلە بۆ بچووکەکانی وەک ئێمە.
  • 1:08 - 1:12
    چەندیەتیەکانمان زۆر بچووکە کەوا
    ئەو هێزی کێشکردنەی تێدەپەڕێنین زۆر بچووکە.
  • 1:12 - 1:17
    ئەگەر گەردیلەکان بارگاوی بن
    وەک دژەپڕۆتۆنی من و پڕۆتۆنەکەی تۆ،
  • 1:17 - 1:19
    دواتر ئەمە ئەستەم دەبێت بۆ دۆزینەوە
  • 1:19 - 1:22
    بە بەراورد بە ھێزێکی زیاتری
    ئەلیکترۆموگانیستیەکانی کە لەسەر گەردیلەکان کاردەکات."
  • 1:22 - 1:25
    بەڵام ئەمە تەنها بۆ گەردیلە بارگاوییەکانە،
    من و تۆ هەردووکمان بێلایەنین.
  • 1:25 - 1:29
    بارگاویکردنەکەی ئێمە ھاوسەنگە،
    بۆیە ھێزە ئەلیکتڕۆموگانتیسیەکانی کەمە
  • 1:29 - 1:31
    و هێزی کێشکردن پێویستە
    بدۆزرێتەوە.
  • 1:31 - 1:33
    دەزانم، ئەوەی من پێوراوە.
  • 1:33 - 1:36
    چونکە تۆ لە هەموو شوێنێکیت
    بەڵام من جۆرێکی سەختم بۆ دۆزینەوە.:
  • 1:36 - 1:38
    بەهەرحاڵ، ئەمە بۆ وایە؟
  • 1:38 - 1:39
    ئایا پێویست ناکات لێرە بڕە یەکسانەکەی
  • 1:39 - 1:41
    ماددە و دژەماددە
    دروستکراو لە تەقینەوە گەورەکە هەبێت؟
  • 1:41 - 1:44
    تۆش پێتوانییە، بەڵام ئەمانە
    هەموویان گەردیلەن
  • 1:44 - 1:47
    یەکتر لەناو دەبەن بۆ وزە، لە بیرت بێت؟
  • 1:47 - 1:49
    و بە ڕوونی گەردوون پڕە لە مادە.
  • 1:49 - 1:52
    ھیچ کەسێک نازانێت کە بۆچی ڕێژەی
    ماددە لە دژەماددە زیاترە.
  • 1:52 - 1:55
    ھەر بۆیە زاناکان
    زۆر پەرۆشی لێکۆڵینەوەن لە بارەی من.
  • 1:55 - 1:57
    "بەهارحاڵ زاناکان تۆ لە کوێ دەدۆزنەوە؟"
  • 1:57 - 1:59
    "لە ڕاستیدا، من لە تاقیکەکەی خوار ئێرەوە
    دروستکراوم.
  • 1:59 - 2:04
    پێویستیان بە پاڵنەرێک ھەبوو تا
    دژەپڕۆتۆنی من درووست بکەن چونکە زۆر قورسە،
  • 2:04 - 2:05
    بەھەمان شێوەی پڕۆتۆنی تۆ قورسە.
  • 2:05 - 2:07
    دەست خستنی پۆزیتڕۆنی من ئاسانتر بوو.
  • 2:07 - 2:10
    زۆر سووکترە وەک ئەلیکتڕۆنی
    تۆ و ھەندێک ماددە ھەیە
  • 2:10 - 2:13
    کەوا بەفڕێدانی یەک دانە بە سروشتیانە دەپوکێتەوە.
  • 2:13 - 2:15
    پێویستیان بە لێکدانی ئەم
    دوو بەشە ھەبوو بۆ دەستخستنی من.
  • 2:15 - 2:17
    بەڵام لەم ماوەیەدا،
  • 2:17 - 2:18
    توانیان من بۆ ماوەیەکی درێژ بمهێڵنەوە تا
  • 2:18 - 2:20
    لێکۆڵینەوە لە خەسڵەتەکانم بکەن."
  • 2:20 - 2:24
    ئێستا، تۆیان ناردوە بۆ ئێرە، بۆ
    ئەوەی لەگەڵ من باز بدەیت، بەڵام بووەستە.
  • 2:24 - 2:28
    ئەمە ڕاستە، ئێمە تاقیکردنەوەکەی
    گالیلۆ دووبارە دەکەینەوە.
  • 2:28 - 2:32
    بەڵام بە مادە و دژە مادە
    لە جیاتی دوو شتی دروستکراوی مادە."
  • 2:32 - 2:33
    هەربۆیە چی دەگوزەرێت؟
  • 2:33 - 2:35
    ئایە تۆ بۆسەرەوە دەکەویت، یان چی؟
  • 2:35 - 2:37
    "تەنها یەک ڕێگا هەیە تا بزانین!"
Title:
ئایا ئەگەر ماددە بکەوێتە خوارەوە، دژەماددە لەناو دەچێت؟
Description:

کۆی ووانەکە لەم بەستەرە چاو لێ بکە:
http://ed.ted.com/lessons/if-matter-falls-down-does-antimatter-fall-up-chloe-malbrunot

وەک ئەرێنەیی و نەرێنەیی، یان قەرز و پارە، ماددە و دژە ماددە هاوشێوە و دژ یەکن. بۆیە، ئەگەر ماددە بەربێتەوە خوارێ، ئایا دژەماددە بەرز دەبێتە سەرەوە؟ کلۆوی ماڵبرۆنت باسی ئەم بابەتە دەکات بە هێنانی دوو گەردیلە، یەکێک وەک ماددە و ئەویتریان وەک دژەماددە و دەیانخاتە ناو فڕۆکەیەک کە ئامادەن بۆ باز دان. پێت وایە چی ڕوو دەدات.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
02:55

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.