Return to Video

Jaką rzeczywistość tworzysz dla siebie?

  • 0:01 - 0:03
    Kiedy Dorothy była mała,
  • 0:03 - 0:04
    była zafascynowana swoją złotą rybką.
  • 0:05 - 0:09
    Tata opowiedział jej,
    że ryby machają ogonem
  • 0:09 - 0:10
    żeby płynąć naprzód.
  • 0:11 - 0:13
    Bez wahania mała Dorothy odpowiedziała:
  • 0:13 - 0:16
    "Tak, tato, a żeby płynąć do tyłu,
    machają głową".
  • 0:16 - 0:18
    (Śmiech)
  • 0:18 - 0:21
    Dla niej było to równie możliwe,
    jak wszystko inne.
  • 0:21 - 0:23
    Ryby płyną do tyłu, machając głowami.
  • 0:23 - 0:25
    Wierzyła w to.
  • 0:25 - 0:28
    Życie jest pełne
    rybek pływających do tyłu.
  • 0:28 - 0:31
    Robimy założenia
    i wyciągamy błędne wnioski.
  • 0:31 - 0:32
    Mamy tendencję do stronniczości.
  • 0:32 - 0:35
    Zakładamy, że mamy rację, a inni nie.
  • 0:35 - 0:36
    Boimy się najgorszego.
  • 0:36 - 0:38
    Dążymy do nieosiągalnej perfekcji.
  • 0:39 - 0:42
    Wmawiamy sobie, co możemy,
    a czego nie możemy robić.
  • 0:42 - 0:46
    Nasze ryby pływają do tyłu,
    poruszając głową,
  • 0:46 - 0:48
    a my nawet tego nie widzimy.
  • 0:49 - 0:51
    Powiem pięć rzeczy o sobie.
  • 0:51 - 0:53
    Jedna z nich jest nieprawdą.
  • 0:54 - 0:59
    Pierwsza: w wieku 19 lat ukończyłem
    Harvard z wyróżnieniem z matematyki.
  • 1:00 - 1:04
    Druga: prowadzę firmę budowlaną w Orlando.
  • 1:05 - 1:08
    Trzecia: grałem w serialu komediowym.
  • 1:09 - 1:14
    Czwarta: straciłem wzrok
    przez rzadką genetyczną chorobę oczu.
  • 1:15 - 1:19
    Piąta: byłem asystentem
    dwóch sędziów Sądu Najwyższego USA.
  • 1:20 - 1:22
    Które z tych rzeczy są prawdziwe?
  • 1:24 - 1:25
    Wszystkie.
  • 1:26 - 1:28
    Tak. Wszystkie.
  • 1:29 - 1:31
    (Brawa)
  • 1:33 - 1:36
    W tym momencie pewnie wszyscy
    są ciekawi jedynie serialu.
  • 1:36 - 1:38
    (Śmiech)
  • 1:39 - 1:41
    Wiem to z doświadczenia.
  • 1:42 - 1:46
    Był to serial produkowany przez stację
    NBC: "Saved by the Bell: The New Class".
  • 1:46 - 1:49
    Grałem Weasela Wyzella,
  • 1:50 - 1:54
    który był przemądrzałym dziwakiem,
  • 1:54 - 1:59
    co stanowiło duże wyzwanie
    dla trzynastolatka,
  • 1:59 - 2:01
    którym wówczas byłem.
  • 2:01 - 2:02
    (Śmiech)
  • 2:03 - 2:07
    Było wam trudno uwierzyć w moją ślepotę?
  • 2:07 - 2:08
    Dlaczego?
  • 2:09 - 2:12
    Robimy założenia dotyczące inwalidztwa.
  • 2:12 - 2:15
    Jako niewidomy spotykam się
    z wieloma mylnymi założeniami
  • 2:15 - 2:17
    dotyczącymi moich umiejętności.
  • 2:18 - 2:21
    Jednak dzisiejsza prelekcja
    nie dotyczy ślepoty.
  • 2:21 - 2:23
    Dotyczy mojego widzenia.
  • 2:23 - 2:27
    Ślepota nauczyła mnie żyć
    z szeroko otwartymi oczami.
  • 2:28 - 2:31
    Nauczyła mnie namierzać
    te pływające do tyłu rybki,
  • 2:31 - 2:32
    które tworzy umysł.
  • 2:32 - 2:35
    Utrata wzroku spowodowała,
    że skupiłem się na nich.
  • 2:36 - 2:39
    Jak to jest widzieć?
  • 2:39 - 2:41
    Widzenie jest natychmiastowe i bierne.
  • 2:41 - 2:43
    Otwierasz oczy i oto jest świat.
  • 2:43 - 2:45
    Widzieć to wierzyć. Widzenie to prawda.
  • 2:45 - 2:46
    Tak?
  • 2:47 - 2:49
    Ja tak myślałem.
  • 2:50 - 2:55
    Między 12. a 25. rokiem życia
    moje siatkówki stopniowo podupadały,
  • 2:55 - 2:58
    a obraz robił się dziwaczny,
  • 2:58 - 3:01
    jak sala luster w wesołym miasteczku.
  • 3:02 - 3:04
    Sprzedawca, którego z ulgą
    dojrzałem w sklepie,
  • 3:04 - 3:06
    okazywał się manekinem.
  • 3:06 - 3:07
    Sięgałem, by umyć ręce,
  • 3:07 - 3:11
    i okazywało się, że sięgam
    do urynału, nie do umywalki,
  • 3:11 - 3:13
    dopiero gdy wymacałem prawdziwy kształt.
  • 3:13 - 3:16
    Przyjaciel opisywał mi zdjęcie,
    które trzymałem w dłoniach,
  • 3:16 - 3:18
    i dopiero wtedy widziałem opisywany obraz.
  • 3:19 - 3:23
    Przedmioty były zniekształcone
    i znikały z mojej rzeczywistości.
  • 3:24 - 3:27
    Patrzenie było trudne i wyczerpujące.
  • 3:28 - 3:31
    Składałem pofragmentowane ulotne obrazy,
  • 3:31 - 3:33
    świadomie analizowałem wskazówki,
  • 3:33 - 3:36
    szukając jakiejś logiki w moim
    rozpadającym się kalejdoskopie,
  • 3:36 - 3:38
    aż całkowicie przestałem widzieć.
  • 3:40 - 3:41
    Nauczyłem się, że to, co widzę,
  • 3:41 - 3:44
    nie jest uniwersalną prawdą.
  • 3:44 - 3:46
    To nie jest obiektywna rzeczywistość.
  • 3:48 - 3:52
    To wyjątkowa, osobista,
    wirtualna rzeczywistość,
  • 3:52 - 3:55
    perfekcyjnie skonstruowana przez umysł.
  • 3:55 - 3:58
    Wytłumaczę to za pomocą
    amatorskiej neurologii.
  • 3:58 - 4:01
    Obszar widzenia zajmuje około 30% mózgu.
  • 4:01 - 4:05
    Za dotyk odpowiada jedynie 8%,
  • 4:05 - 4:08
    a słyszenie ledwie 2–3%.
  • 4:08 - 4:11
    W każdej sekundzie oczy wysyłają do mózgu
  • 4:11 - 4:14
    około 2 miliardów impulsów informacji.
  • 4:14 - 4:18
    Reszta ciała może wysłać
    jedynie dodatkowy miliard.
  • 4:19 - 4:23
    Wzrok to jedna trzecia pojemności mózgu
  • 4:23 - 4:27
    i zabiera około dwóch trzecich jego
    potencjału przetwarzania informacji.
  • 4:27 - 4:28
    Nie jest więc niespodzianką,
  • 4:28 - 4:31
    że iluzja widzenia jest tak nieodparta.
  • 4:31 - 4:34
    Ale nie daj się zwieść,
    bo widzenie to iluzja.
  • 4:34 - 4:36
    I tu zaczyna się robić interesująco.
  • 4:36 - 4:39
    Aby zbudować obraz, mózg odnosi się
  • 4:39 - 4:41
    do konceptualnego rozumienia świata,
  • 4:41 - 4:45
    do wiedzy, wspomnień,
    opinii, emocji, skupienia.
  • 4:45 - 4:50
    Te i wiele innych rzeczy
    wiąże się w mózgu z widzeniem.
  • 4:51 - 4:54
    Te połączenia działają w dwie strony
    i zazwyczaj podświadomie.
  • 4:54 - 4:57
    Na przykład to, co widzisz,
  • 4:57 - 4:59
    ma wpływ na to, co czujesz,
  • 4:59 - 5:02
    a to, co czujesz może dosłownie
    zmienić oglądany obraz.
  • 5:02 - 5:04
    Wiele badań to pokazuje.
  • 5:05 - 5:07
    Gdy masz za zadanie określić
  • 5:07 - 5:11
    prędkość chodu człowieka na filmie,
    odpowiedź będzie się różniła
  • 5:11 - 5:15
    w zależności, czy masz myśleć
    o gepardach czy o żółwiach.
  • 5:15 - 5:18
    Góra wydaje się bardziej stroma
    zaraz po wysiłku fizycznym,
  • 5:18 - 5:21
    a punkt na horyzoncie wydaje się dalszy,
  • 5:21 - 5:22
    jeśli niesiesz ciężki plecak.
  • 5:24 - 5:27
    Doszliśmy do podstawowej sprzeczności.
  • 5:28 - 5:33
    To, co widzisz, jest złożoną
    konstrukcją umysłu,
  • 5:33 - 5:34
    ale doświadczasz jej pasywnie,
  • 5:34 - 5:38
    jako bezpośredniego obrazu świata wokół.
  • 5:38 - 5:41
    Tworzysz własną rzeczywistość
    i w nią wierzysz.
  • 5:42 - 5:45
    Wierzyłem w swoją, aż się rozpadła.
  • 5:45 - 5:48
    Pogarszający się wzrok zniszczył iluzję.
  • 5:49 - 5:51
    Wzrok to tylko jedna z metod
  • 5:51 - 5:53
    kształtowania rzeczywistości.
  • 5:53 - 5:56
    Robimy to na różne inne sposoby.
  • 5:57 - 6:00
    Weźmy strach jako przykład.
  • 6:01 - 6:04
    Strach zakłóca odbiór rzeczywistości.
  • 6:06 - 6:10
    W krzywym zwierciadle strachu
    wszystko jest lepsze od niepewności.
  • 6:10 - 6:12
    Strach wypełnia pustkę w każdym calu,
  • 6:12 - 6:15
    podmieniając to, co znane
    na to, czego się boisz,
  • 6:15 - 6:17
    oferując najgorsze opcje
    w miejsce niepewności,
  • 6:17 - 6:20
    podstawiając założenia w miejsce rozsądku.
  • 6:20 - 6:23
    Psychologia ma na to świetne
    określenie: "uokropnianie".
  • 6:23 - 6:24
    (Śmiech)
  • 6:24 - 6:26
    Prawda?
  • 6:26 - 6:29
    Strach zamienia nieznane w okropne.
  • 6:30 - 6:32
    Strach ziszcza się sam.
  • 6:32 - 6:34
    Gdy masz wielką potrzebę
  • 6:34 - 6:36
    bardziej obiektywnego
    i krytycznego spojrzenia,
  • 6:36 - 6:39
    strach ucieka głęboko w psychikę,
  • 6:39 - 6:41
    umniejsza i zakłóca odbiór,
  • 6:41 - 6:44
    unicestwia zdolność krytycznego myślenia,
  • 6:44 - 6:46
    za pomocą zalewu uciążliwych emocji.
  • 6:46 - 6:49
    Gdy macie okazję do podjęcia działań,
  • 6:49 - 6:52
    strach potrafi obezwładnić,
  • 6:52 - 6:56
    skłaniając do biernego patrzenia,
    jak przepowiednie się spełniają.
  • 6:57 - 7:01
    Kiedy zdiagnozowano u mnie chorobę
    prowadzącą do utraty wzroku,
  • 7:01 - 7:04
    wiedziałem, że ślepota zrujnuje mi życie.
  • 7:04 - 7:07
    Ślepota była wyrokiem śmierci
    dla mojej niezależności.
  • 7:07 - 7:10
    Był to koniec moich osiągnięć.
  • 7:11 - 7:15
    Ślepota oznaczała, że moje życie
    będzie bez znaczenia,
  • 7:15 - 7:16
    małe i smutne,
  • 7:16 - 7:18
    i pewnie samotne.
  • 7:18 - 7:19
    WIedziałem to.
  • 7:21 - 7:25
    To była fikcja zrodzona ze strachu,
    ale w nią wierzyłem.
  • 7:25 - 7:28
    To kłamstwo było dla mnie rzeczywistością,
  • 7:28 - 7:31
    całkiem jak rybki pływające do tyłu
    w umyśle Dorothy.
  • 7:32 - 7:34
    Gdybym nie zmierzył się
    ze swoim strachem,
  • 7:34 - 7:36
    żyłbym tym życiem.
  • 7:36 - 7:37
    Jestem tego pewien.
  • 7:40 - 7:43
    Jak przeżyć życie z otwartymi oczami?
  • 7:43 - 7:46
    To dyscyplina, której się trzeba nauczyć.
  • 7:46 - 7:48
    Można jej nauczać. Można ją praktykować.
  • 7:48 - 7:50
    Streszczę.
  • 7:52 - 7:54
    Weź odpowiedzialność
  • 7:54 - 7:56
    za każdy moment, każdą myśl,
  • 7:56 - 7:57
    każdy detal.
  • 7:58 - 8:00
    Spójrz poza własne obawy.
  • 8:00 - 8:02
    Zacznij rozpoznawać założenia.
  • 8:02 - 8:03
    Zaangażuj wewnętrzną siłę.
  • 8:03 - 8:06
    Ucisz wewnętrznego krytyka.
  • 8:06 - 8:09
    Poprawiaj błędne mniemanie
    o szczęściu i o sukcesie.
  • 8:09 - 8:13
    Zaakceptuj swe moce i słabości,
    i zrozum różnice między nimi.
  • 8:13 - 8:15
    Otwórz serce
  • 8:15 - 8:18
    na obfitość błogosławieństw.
  • 8:18 - 8:20
    Twoje strachy, twoi krytycy,
  • 8:20 - 8:22
    twoi bohaterowie i złoczyńcy
  • 8:22 - 8:25
    to twoje wymówki,
  • 8:25 - 8:27
    racjonalizacje, drogi na skróty,
  • 8:27 - 8:30
    usprawiedliwienia, kapitulacja.
  • 8:30 - 8:33
    To fikcja, którą uważasz za rzeczywistość.
  • 8:34 - 8:36
    Nie daj się im ograniczyć.
  • 8:36 - 8:37
    Pozwól im odejść.
  • 8:38 - 8:41
    To ty tworzysz swoją rzeczywistość.
  • 8:42 - 8:45
    Z tą siłą przychodzi też
    całkowita odpowiedzialność.
  • 8:46 - 8:52
    Wybrałem wyjście z tunelu strachu
    na teren nieznany i nieokreślony.
  • 8:52 - 8:55
    Wybrałem budowanie życia
  • 8:56 - 8:58
    dalekiego od samotności.
  • 8:58 - 9:01
    Dzielę piękne życie z Dorothy,
  • 9:01 - 9:03
    moją piękną żoną,
  • 9:03 - 9:05
    z naszymi trojaczkami,
    które nazywamy Tripskys,
  • 9:06 - 9:08
    i z najświeższym członkiem rodziny,
  • 9:08 - 9:10
    maleńką Clementine.
  • 9:11 - 9:14
    Czego się boisz?
  • 9:14 - 9:16
    Jakie kłamstwa sobie wmawiasz?
  • 9:16 - 9:20
    Jak przyozdabiasz prawdę
    i piszesz własną fikcję?
  • 9:20 - 9:23
    Jaką rzeczywistość dla siebie kreujesz?
  • 9:24 - 9:26
    W twojej karierze i życiu osobistym,
  • 9:26 - 9:29
    w związkach, w duszy i w sercu,
  • 9:29 - 9:33
    pływające wstecz rybki
    bardzo cię krzywdzą.
  • 9:33 - 9:37
    Płacisz za to straconymi szansami
    i niewykorzystanym potencjałem,
  • 9:37 - 9:40
    niepewnością i brakiem zaufania
  • 9:40 - 9:42
    tam, gdzie szukasz spełnienia i związku.
  • 9:44 - 9:46
    Koniecznie je znajdź.
  • 9:47 - 9:52
    Hellen Keller powiedziała,
    że jedyną rzeczą gorszą od ślepoty
  • 9:52 - 9:54
    jest mieć wzrok, ale nie widzieć.
  • 9:55 - 9:59
    Dla mnie ślepota była
    wielkim błogosławieństwem,
  • 9:59 - 10:02
    bo pozwoliła mi widzieć.
  • 10:02 - 10:04
    Mam nadzieję, że wam też się uda.
  • 10:04 - 10:05
    Dziękuję
  • 10:06 - 10:08
    (Brawa)
  • 10:21 - 10:24
    Bruno Giussani: Zanim zejdziesz,
    mam jedno pytanie.
  • 10:24 - 10:28
    Nasi widzowie to przedsiębiorcy,
    aktywiści i innowatorzy.
  • 10:28 - 10:31
    Jesteś CEO firmy na Florydzie
  • 10:31 - 10:34
    i wielu z nich się pewnie zastanawia,
  • 10:34 - 10:36
    jak to jest być niewidomym CEO?
  • 10:36 - 10:40
    Jakie wyzwania stawia ci życie
    i jak sobie z nimi radzisz?
  • 10:40 - 10:43
    Issac Lidsky: Największe wyzwanie
    okazało się błogosławieństwem.
  • 10:43 - 10:45
    Nie dostaję naocznej informacji zwrotnej.
  • 10:46 - 10:48
    (Śmiech)
  • 10:48 - 10:50
    BG: Co to za hałas?
  • 10:50 - 10:54
    IL: Na przykład na naradach kierowniczych
  • 10:54 - 10:57
    nie widzę min czy gestów.
  • 10:58 - 11:01
    Zabiegam o bardziej merytoryczny przekaz.
  • 11:01 - 11:06
    Zmuszam ludzi do mówienia, co myślą.
  • 11:06 - 11:08
    Pod tym względem
  • 11:08 - 11:12
    to wielkie błogosławieństwo
    dla mnie i dla firmy,
  • 11:12 - 11:15
    bo komunikujemy się
    na dużo głębszym poziomie,
  • 11:15 - 11:18
    unikamy niejasności,
  • 11:18 - 11:24
    a co ważniejsze, mój zespół wie,
    że ich opinia naprawdę ma znaczenie.
  • 11:27 - 11:30
    BG: Issac, dziękuję za przybycie na TED.
    IL: Dziękuję, Bruno.
  • 11:30 - 11:33
    (Brawa)
Title:
Jaką rzeczywistość tworzysz dla siebie?
Speaker:
Isaac Lidsky
Description:

Rzeczywistość nie jest czymś, co postrzegamy, tylko czymś, co tworzy nasz umysł. Isaak Lidsky doświadczył tej osobiście, gdy nieprzewidziane okoliczności dały mu cenne przemyślenia. W tej osobistej introspekcji rzuca nam wyzwanie, abyśmy pozbyli się wymówek, uprzedzeń i lęków, i przyjęli wspaniałą odpowiedzialność świadomego tworzenia własnej rzeczywistości.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:46

Polish subtitles

Revisions