چیست که چیزی را "کافکایی" می کند؟

درس کامل را ببینید: http://ed.ted.com/lessons/what-makes-something-kafkaesque-noah-tavlin

اصطلاح "کافکایی" وارد زبان عامیانه شده است تا تجربه های بی جهت پیچیده و مایوس کننده را توصیف کند، خصوصا در ارتباط با بروکراسی (دیوانسالاری). ولی آیا ایستادن در صف طولانی برای پر کردن تشریفات اداری گیج کننده، غنای دید کافکا را نشان می دهد؟ جدای از استفاده ی همین طوری واژه، چه چیز، یک چیز را "کافکایی" می کند؟ نواح تاولین توضیج می دهد.

درس توسط نوح تولین
انیمیشن توسط TED-Ed

"یکی باید در مورد جوزف کی. دروغ گفته باشد.

اون میدانست که هیچ کار اشتباهی نکرده،
ولی یک روز صبح دستگیر شد."

اینگونه است که "محاکمه" آغاز میشود،

یکی از مشهورترین رمان های
نویسنده "فرانتس کافکا".

کی. شخصیت داستان،
بی هیچ دلیلی بازداشت میشود

و وادار میشود که از یک
روند گیج کننده بگذرد

جائیکه نه علت دستگیریش،

نه ماهیت روند قضاوت

برای او توجیه شده است.

اینگونه سناریو ویژگی
خاص آثار کافکاست

که پژوهشگران برای آن
یک واژه ساخته اند.

"کافکایی" وارد زبان عامه شده است
برای توصیف تجربه های

بی جهت بغرنج و مایوس کننده،

مانند مجبور بودن به عبور از
هزار توی بروکراسی (دیوانسالاری).

ولی آیا ایستادن در یک صف طولانی
برای پر کردن تشریفات اداری

غنای دید کافکا را
نشان میدهد؟

جدای از استفاده همینطوری این واژه،
چیست که چیزی را کافکایی میسازد؟

در واقع داستان های فرانتس کافکا
به خیلی از جنبه های راکد و پوچ

بروکراسی مدرن میپردازد،

که از تجربه او از کار کردن
بعنوان مامور بیمه

در اوایل قرن بیستم پراگ مایه میگیرد.

خیلی از شخصیت هایش
کارمندان اداری هستند که

وادار به دست و پنجه
با تاری از موانع هستند

تا به مقصودشان برسند،

و اغلب معلوم میشود کل مصیبت
آنچنان غیر منطقی و گمراه کننده است

که موفقیت اساسا بیمعنی میشود.

بعنوان نمونه در داستان کوتاه
"پوسیدون" (خدای دریا)،

خدای یونان باستان مدیر اجرایی است
که غرق در کار های اداری شده است

طوریکه هرگز وقت آن را نداشته
تا دنیای زیر آب خودش را بگردد.

طنز ماجرا اینست که حتی خدا هم
از عهده اینهمه کاغذ بازی بر نمیآید

که شغل های مدرن میطلبند.

اما علت آن پر معنی است.

او تمایل ندارد که هیچ کاری را به کس
دیگری بسپارد

چونکه دیگران را بی کفایت برای
برای اینکار می پندارد.

پوسیدونِ کافکا، زندانی نفس خودش است.

این داستان ساده، همه اجزایی که

یک سناریوی کافکایی تمام عیار را می سازد
در بر می گیرد.

تنها پوچی بروکراسی نیست

بلکه طنز استدلال باطل شخصیت
داستان در واکنش بدانست

که نشانه بارز نثر کافکاست.

داستان های تراژدی-کمدی او
حکم افسانه های دوره صنعتی مدرن را دارند،

که منطق خیالی را بکار می گیرند
برای کاوش در روابط بین

سیستم های قدرت بالهوس و
افرادی که در آن ها گیر افتاده اند.

بعنوان نمونه معروفترین داستان کافکا،
"مسخ" را در نظر بگیرید.

وقتیکه "گرگور سمسا" یک صبح
از خواب بیدار می شود و می یابد که

به یک حشره تبدیل شده است،

نگرانی بزرگ او این است که
به موقع سرکار برسد.

البته که این شدنی نیست.

این تنها قلمرو مستبدانه
محیط کار نیست که الهام بخش کافکا بوده است.

کشمکش بعضی از شخصیت های
او از درون ناشی می شود.

داستان کوتاه "هنرمند گرسنگی"،

بازیگر سیرکی را توصیف می کند که
نمایش او روزه گرفتن طولانی است.

او دلخور است که رئیس سیرک
تنها آن را به ۴۰ روز محدود کرده است،

و باور دارد که این موضوع او را از
تعالی در هنرش باز می دارد.

ولی وقتیکه که نمایش او از شهرت می افتد،

او آزاد گذاشته می شود تا
که خود را از گرسنگی به کشتن دهد.

چرخش داستان وقتیست که
او در گمنامی در حال مردن است،

با پشیمانی اقرار می کند
که هنر او همیشه یک فریب بوده است.

او نه بخاطر قدرت اراده روزه می گرفت،

بلکه صرفا چونکه هیچ وقت آن غذایی
که دوست داشته باشد، پیدا نکرد.

حتی در "محاکمه"،

که بنظر مستقیما متمرکز بروکراسی است،

قوانین مبهم و روند های سردرگم کننده
اشاره به چیزی به مراتب شوم تر دارند:

اینکه نیروی جنبشی سهمگین نظام قانونی
قابل توقف نیست،

حتی توسط مقامات بظاهر قدرتمند.

این نظامی نیست که
در خدمت عدالت باشد،

بلکه تنها عملکرد آن
حفظ خودش است.

چیزیکه نظریه پرداز سیاسی "هانا آرنت"،

که سال ها پس از مرگ کافکا می نویسد،

"استبداد بدون مستبد" می نامید.

البته هنوز در کنار
غم افزایی داستان های کافکا،

طنز بسیاری وجود دارد

که ریشه در منطق بی معنی
شرایط توصیف شده دارد.

پس از یک طرف، ساده است که
در جهان امروز کافکایی بودن را تشخیص داد.

ما بطور فزاینده ای متکی به سیستم های
در هم تنیده اجرایی هستیم

که تاثیرات واقعی بر هر جنبه از
زندگی ما دارند.

و می بینیم که تمام کلمات ما توسط
افرادی که نمی بینیم قضاوت می شوند

بر مبنای قوانینی که نمی دانیم.

ولی از طرف دیگر، با ریز شدن
در پوچی و نامعقولی،

کافکا نقص ما را به خودمان بر می گرداند.

با اینکار، به ما یاد آور می شود که
ما در دنیایی زندگی می کنیم که آن را می سازیم،

و دنیایی که ما قدرت آن را داریم
که آن را برای بهتر شدن تغییر دهیم.