Jak muzyka doprowadziła do wynalezienia współczesnego komputera

Potrzeba matką wynalazków, prawda? Nie zawsze. Steven Johnson opowiada, jak niektóre z pomysłów i technologii, jak na przykład komputer, które doprowadziły do największych rewolucji, nie wzięły się z potrzeby, ale z niesamowitej radości płynącej z zabawy. Odkryj porywającą, popartą przykładami historię wynalazków. Przyszłość znajdzie się tam, gdzie jest najwięcej zabawy.

(Muzyka)

Około 43 000 lat temu

młody niedźwiedź jaskiniowy
umarł na wzgórzach

w północno-wschodniej części
obecnej Słowenii.

Tysiąc lat później mamut
umarł w południowych Niemczech.

Kilka stuleci później sęp płowy też umarł

w tej samej okolicy.

Nie wiemy prawie nic o tym,
jaki koniec spotkał te zwierzęta,

jednak, mimo że rozrzucone
w czasie i przestrzeni,

dzieliły wspólny, niezwykły los.

Po ich śmierci kość z każdego szkieletu

posłużyła ludziom, by stworzyć flet.

Zastanówmy się nad tym.

Wyobraźcie sobie, że jesteście
jaskiniowcami 40 000 lat temu.

Opanowaliście ogień.

Stworzyliście proste
narzędzia do polowania.

Nauczyliście się tworzyć ubrania
ze skór zwierząt,

aby było wam ciepło zimą.

Co wynaleźlibyście później?

Wydaje się niedorzecznością,
że stworzylibyście flet,

narzędzie wzbudzające bezużyteczne
wibracje wśród cząsteczek powietrza.

To właśnie zrobili nasi przodkowie.

Zdarza się to zaskakująco często

w historii wynalazków.

Czasem wynalazki powstają,

by utrzymać nas przy życiu,
nakarmić dzieci

albo podbić sąsiednią osadę.

Ale równie często

nowe pomysły powstają

z chęci zabawy.

A teraz coś niezwykłego.

Wiele z tych zabawnych,
pozornie błahych wynalazków,

wywołało ogromne zmiany

w nauce, polityce i społeczeństwie.

Weźmy być może najważniejszy
wynalazek współczesności,

czyli programowalny komputer.

Według znanej historii wywodzi się
z technologii wojskowej,

bo wiele z pierwszych komputerów
było projektowanych

do łamania kodów w czasie wojny
i obliczania trajektorii rakiet.

Jednak początki współczesnego komputera

są bardziej związane z zabawą,

a nawet muzyką,

niż się wydaje.

Pomysł z fletem,

dmuchania w tubę, aby uzyskać dźwięk,

uległ modyfikacji
i powstały pierwsze organy

ponad 2000 lat temu.

Ktoś wpadł na genialny pomysł
wytwarzania dźwieków

poprzez naciskanie palcami małych dźwigni,

wymyślając klawiaturę muzyczną.

Ewoluowała ona od organów
po klawikord, klawesyn

i pianino,

aż w połowie XIX wieku

grupa wynalazców wpadła na pomysł

użycia klawiszy nie do produkcji
dźwięków, a liter.

Pierwsza maszyna do pisania

została nazwana "klawikordem do pisania".

Flet i muzyka doprowadziły
do jeszcze większych odkryć.

Około 1000 lat temu,

w czasach islamskiego odrodzenia,

trzej bracia z Bagdadu
zaprojektowali urządzenie,

które było automatycznymi organami.

Nazwali je "instrumentem, który sam gra".

Instrument był w rzeczywistości
dużym, muzycznym pudłem.

Dało się go ustawić tak, by grał różne
utwory, wykorzystując instrukcje

zakodowane przy pomocy wypustek
umieszczonych na obrotowym walcu.

Jeśli miał zagrać inny utwór,

trzeba było wymienić walec
na nowy, z innym kodem.

Ten instrument był jedyny w swym rodzaju.

Był programowalny.

Koncepcyjnie był to olbrzymi krok naprzód.

Idea hardware i software

okazuje się rzeczywista
dzięki temu wynalazkowi.

Ten niewiarygodny pomysł

nie powstał jako instrument
wojny czy podboju,

czy nawet z potrzebny.

Powstał z radości obserwowania
grającego urządzenia.

Idea programowalnych maszyn

istniała dzięki muzyce około 700 lat.

W XVIII wieku muzyczne maszyny

stały się zabawką paryskich elit.

Showmani używali tych samych
zakodowanych walców,

by kontrolować ruchy
tak zwanych automatów,

wczesnej odmiany robotów.

Jednym z najbardziej znanych robotów

był, zgadliście, automat grający na flecie

stworzony przez genialnego
francuskiego wynalazcę,

Jacquesa de Vaucansona.

Gdy de Vaucanson projektował
swojego muzycznego robota,

wpadł na kolejny pomysł.

Jeśli można było zaprogramować
maszynę, by ładnie grała,

dlaczego nie zaprogramować jej,
by tkała piękne, kolorowe wzory.

Zamiast użycia wpustek na walcach
jako reprezentacji nut,

wykorzystano je do reprezentacji
nitek w różnych kolorach.

Jeśli potrzebowano nowego wzoru tkaniny,

wystarczyło zaprogramować nowy walec.

To pierwszy programowalny warsztat tkacki.

Walce były zbyt drogie
i czasochłonne w wytwarzaniu,

ale pół wieku później

Jacquard, francuski wynalazca,

wpadł na genialny pomysł
używania dziurkowanych kart

zamiast metalowych cylindrów.

Papier okazał się tańszy
i bardziej elastyczny

jako sposób programowania urządzenia.

Ten system dziurkowania kart zainspirował
wiktoriańskiego wynalazcę Babbage'a

do stworzenia maszyny analitycznej,

pierwszego programowalnego komputera

na świecie.

Dziurkowane karty zostały
użyte przez programistów

dopiero w latach 70.

Zapytajcie siebie,

co umożliwiło powstanie
współczesnego komputera.

Zaangażowanie wojska było
istotnym elementem historii,

jednak wynalezienie komputera wymagało
także innych części składowych:

pozytywek,

robotów grających na flecie,

klawesynów,

kolorowych wzorów na tkaninach,

a to tylko mała część historii.

Jest długa lista rewolucyjnych
pomysłów i technologii,

które wywodzą się z zabawy:

muzea, guma,

teoria prawdopodobieństwa, ubezpieczenia,

i wiele więcej.

Potrzeba nie zawsze jest matką wynalazku.

Umysł nastawiony na zabawę
jest także odkrywczy,

poszukuje nowych możliwości
w otaczającym świecie.

To poszukiwanie jest powodem

dla którego to, co rozpoczęło się
od przyjemności i rozrywki,

doprowadziło do przełomowych odkryć.

Sądzę, że to ma wpływ na to,
jak uczymy dzieci w szkołach

i wspieramy innowacje w pracy,

ale myślenie o zabawie
i radości w ten sposób

również pomaga odkryć, co będzie dalej.

Zastanówcie się: gdybyście w 1750 roku

starali się zrozumieć zmiany
mające zajść w społeczeństwie

w XIX, XX wieku,

zautomatyzowane maszyny, komputery,

sztuczną inteligencję,

programowalny flet,

który zabawiał paryskie elity,

byłby równie dobrą wskazówką,
jak cokolwiek innego w tych czasach.

Wydawał się co najwyżej rozrywką,

nieużyteczną w żadnen sposób,

ale okazał się początkiem
technologicznej rewolucji,

która miała zmienić świat.

Odkryjemy przyszłość

tam, gdzie jest najwięcej zabawy.