Return to Video

Ölümcül bir bitkiyi nasıl büyüyen bir işletmeye çevirdim

  • 0:01 - 0:03
    Bayeku'ya hoş geldiniz.
  • 0:03 - 0:06
    Ikorodu, Lagos'ta yaşayan bir nehir halkı.
  • 0:07 - 0:10
    Nijerya boyunca uzanan bir çok nehir
  • 0:10 - 0:13
    topluluklarının temsili bir örneği.
  • 0:13 - 0:15
    Öyle ki bu toplumlarin, su
  • 0:15 - 0:17
    yolları istilacı su bitkisi
  • 0:17 - 0:19
    tarafından kuşatılmış.
  • 0:20 - 0:22
    Bu toplumların ekonomik
  • 0:22 - 0:24
    yaşamları engellenmiş;
  • 0:25 - 0:28
    Balıkçılık, şu ulaşımı ve ticaret
  • 0:28 - 0:30
    zarar görmüş.
  • 0:30 - 0:33
    Öyle ki, balık alanları ufalmış,
  • 0:34 - 0:38
    çocuklar bazen günlerce bazen de
  • 0:38 - 0:42
    üst üste haftalarca okula gidemez olmuş.
  • 0:43 - 0:47
    Kim böyle yuvarlak yapraklı, şişik saplı
  • 0:47 - 0:50
    ve gösterişli lavanta çiçekli bir bitkinin
  • 0:50 - 0:53
    bu topluluklarda bu kadar tahribata sebep
  • 0:53 - 0:56
    olabileceğini tahmin edebilirdi.
  • 0:56 - 0:59
    Bu bitki sümbül olarak bilinir ve
  • 0:59 - 1:02
    botanik adi Eichhornia Crassipestir.
  • 1:02 - 1:06
    İlginçtir ki, Nijerya'da bu bitki aynı
  • 1:06 - 1:09
    zamanda tarihi olaylar ve efsanelerden
  • 1:09 - 1:11
    türemiş adlarla bilinir.
  • 1:12 - 1:15
    Bazı yerlerde adi Babangidadir.
  • 1:15 - 1:17
    Babangida,
  • 1:17 - 1:21
    askeriyeyi ve askeri ihtilali hatırlatır.
  • 1:21 - 1:24
    Sana, korku ve baskı aşılar.
  • 1:24 - 1:27
    Nijerya'nın parçası olan Niger deltasında
  • 1:27 - 1:30
    bitki Abiola olarak bilinir.
  • 1:30 - 1:33
    Abiola dendiginde, akla iptal edilen
  • 1:33 - 1:35
    seçimler gelir ve sen kırılan hayalleri
  • 1:35 - 1:37
    düşünürsün.
  • 1:37 - 1:40
    Nijerya'nın güneybatısında, bu bitki
  • 1:40 - 1:41
    Gbe'borun olarak bilinir.
  • 1:41 - 1:43
    Gbe'borun bir Yoruba tabiridir.
  • 1:43 - 1:47
    Dedikodu ve laf taşıyıcı anlamına gelir.
  • 1:47 - 1:51
    Dedikodu dendiğinde, hızla coğalmayı ve
  • 1:51 - 1:53
    yıkımı düşünürsün.
  • 1:53 - 1:56
    Nijerya'nın, Igala dili konuşulan kısmında
  • 1:56 - 1:59
    bitki, A Kp'iye Kp'oma olarak bilinir ve
  • 1:59 - 2:02
    bunu duyduğunda ölümü düşündürür, direkt
  • 2:02 - 2:06
    tercümesi "anne ve çocuğun ölümüdür".
  • 2:06 - 2:09
    Benim bu bitkiyle karşılaşmam
  • 2:09 - 2:11
    2009 yılında oldu.
  • 2:11 - 2:15
    Amerika'dan, Nijerya'ya taşınmamdan kısa
  • 2:15 - 2:17
    kısa bir süre sonraydı.
  • 2:17 - 2:19
    Amerika'daki işimden ayrılıp,
  • 2:19 - 2:22
    içten yükselen inanç sıçramasını
  • 2:22 - 2:24
    dinleme kararı alarak
  • 2:24 - 2:26
    Nijerya'da sürdürülebilir kalkınma
  • 2:26 - 2:29
    alanında yapılabilecek çok işin olduğunu
  • 2:29 - 2:31
    düşünmeye başlamıştım.
  • 2:31 - 2:34
    Böylece 2009 yılında, daha doğrusu
  • 2:34 - 2:37
    2009 yılının sonunda, Lagos'ta Üçüncü
  • 2:37 - 2:39
    Ana Köprünün üzerindeydim.
  • 2:39 - 2:41
    Soluma baktım ve çok dikkat çekici bir
  • 2:41 - 2:43
    manzarayla karşılaştım.
  • 2:44 - 2:47
    Bu balıkçı botlarına dolaşmış
  • 2:47 - 2:51
    çok yoğun su sümbülü tabakalarıydı.
  • 2:51 - 2:54
    Bu görüntü bana çok acı vermişti çünkü
  • 2:54 - 2:58
    kendi kendime, bu perişan halkın her gün
  • 2:58 - 3:00
    karşılaştığı kısıtlamayla nasıl yaşamaya
  • 3:00 - 3:03
    çalıştığını düşündüm.
  • 3:04 - 3:07
    "Daha iyi bir yol olmalı." dedim.
  • 3:07 - 3:10
    Çift taraflı bir kazançla hem yosunları
  • 3:10 - 3:15
    temizleyerek cevre bakımını sağlamak,
  • 3:15 - 3:18
    hem de bu bitkiden zarar gören topluluklar
  • 3:18 - 3:22
    için ekonomik kazanç üretmek.
  • 3:23 - 3:27
    O an benim için bir kıvılcımdı.
  • 3:27 - 3:29
    Böylece bu bitkinin faydalı kullanımları
  • 3:29 - 3:33
    konusunda araştırmaya başladım.
  • 3:33 - 3:35
    Bir çok seçenekten en çok
  • 3:35 - 3:37
    bir tanesinden etkilendim.
  • 3:37 - 3:40
    Bu bitkinin el işlerinde kullanımıydı.
  • 3:40 - 3:42
    Bu harika bir fikirdi.
  • 3:42 - 3:44
    Şahsen, el işlerini severim.
  • 3:44 - 3:49
    Özellikle bir hikayeyle örülmüş olanları.
  • 3:49 - 3:53
    Düşündüm ki bu iş teknik beceri talep
  • 3:53 - 3:57
    etmeden topluma kolayca aşılanabilir.
  • 3:58 - 4:00
    Kendi kendime "Üç basit adımla,
  • 4:00 - 4:02
    büyük çözüme ulaşacağım." diye düşündüm
  • 4:03 - 4:05
    İlk adım: Şu yollarına çıkmak ve
  • 4:05 - 4:08
    sümbülleri biçmek.
  • 4:08 - 4:11
    Bu şekilde erişimi sağlarsın.
  • 4:11 - 4:15
    ikinci adımda, sümbül saplarını kurutursun
  • 4:15 - 4:18
    Üçüncü adımda, sapları dokuyarak
  • 4:18 - 4:21
    ürünler oluşturmaya başlarsın.
  • 4:21 - 4:23
    Üçüncü adım ise zor olan kısımdı.
  • 4:23 - 4:25
    Bakın, ben bir bilgisayar uzmanıyım,
  • 4:25 - 4:28
    yaratıcı sanatlar alanında değilim.
  • 4:28 - 4:31
    Bu sebeple, dokuma öğrenme
  • 4:31 - 4:33
    arayışım başlamış oldu.
  • 4:33 - 4:36
    Bu arayış beni Ibadan'da, Sabo
  • 4:36 - 4:38
    denilen bir topluma götürdü.
  • 4:39 - 4:42
    Sabo, "Yabancıların Konağı" demektir.
  • 4:42 - 4:44
    Topluluk da çoğunlukla ülkenin
  • 4:44 - 4:47
    kuzeyinden gelen kişilerle doludur.
  • 4:47 - 4:49
    Böylelikle elime gerçek anlamda
  • 4:49 - 4:52
    kuru sapları aldım ve kapı kapı
  • 4:52 - 4:55
    dolaşarak, bu sümbül saplarını nasıl
  • 4:55 - 4:59
    örebileceğimi soruşturmaya başladım.
  • 4:59 - 5:01
    Beni Malam Yahaya
  • 5:01 - 5:03
    kulübesine yönlendirdiler.
  • 5:03 - 5:05
    Ama küçük bir problem vardi.
  • 5:05 - 5:06
    Ne onlar İngilizce konuşuyorlardı,
  • 5:06 - 5:08
    ne de ben Hausa dili konuşabiliyordum.
  • 5:08 - 5:10
    Lakin küçük çocuklar yardıma
  • 5:10 - 5:12
    ve tercüme etmeye geldiler.
  • 5:12 - 5:16
    Bu sayede kuru sümbül saplarını örerek,
  • 5:16 - 5:20
    bu küçük su sümbülü saplarını, bu
  • 5:20 - 5:23
    uzun iplere dönüştürme eğitimim başladı.
  • 5:23 - 5:26
    Elimdeki uzun ipler sayesinde,
  • 5:26 - 5:29
    üretime başlamaya hazırdım.
  • 5:29 - 5:32
    Bu ayrıca bir ortaklığın da başlangıcıydı.
  • 5:32 - 5:34
    Hintkamışından sepet üreticilerle,
  • 5:34 - 5:35
    yeni ürünler düşündük.
  • 5:35 - 5:39
    Elimde bununla kendimden emin hissettim.
  • 5:39 - 5:44
    Sayesinde, nehir insanlarına geri dönüp
  • 5:44 - 5:47
    sıkıntılarını refaha çevirecektim.
  • 5:48 - 5:51
    Bu yabanı otları alıp, gerçekten örerek
  • 5:51 - 5:54
    satılabilecek ürünlere dönüştürecektik.
  • 5:54 - 5:58
    Burada, kalemlerimiz, sofra takımımız,
  • 5:58 - 6:02
    cüzdanlarımız, mendil kutularımız var.
  • 6:02 - 6:04
    Bu sayede, insanlara su sümbülünü
  • 6:04 - 6:07
    farklı bir açıdan görmesini sağlamak var.
  • 6:07 - 6:12
    Su sümbülünü değerli, estetik, dayanıklı,
  • 6:12 - 6:16
    çetin, elastik olarak görmek,
  • 6:16 - 6:20
    bitkinin adlarını ve yaşamları değiştirdi.
  • 6:20 - 6:25
    Gbe'borun, dedikodudan Olusotan, masalcıya
  • 6:25 - 6:29
    A kp'ye Kp'oma, "ana ve çocuk katilinden",
  • 6:29 - 6:32
    "ana ve çocuğa geçim
  • 6:32 - 6:35
    sağlayıcıya" değişti.
  • 6:35 - 6:38
    Sözlerimi Michael Margolisten alıntıyla
  • 6:38 - 6:40
    bitirmek istiyorum.
  • 6:40 - 6:42
    "Eğer bir kültürü tanımak istiyorsan,
  • 6:42 - 6:44
    onların hikayelerini dinle.
  • 6:44 - 6:46
    Şayet, bir kültürü değiştirmek istiyorsan,
  • 6:46 - 6:48
    onların hikayelerini değiştir."
  • 6:48 - 6:50
    Bu şekilde, Makoko topluluğundan,
  • 6:50 - 6:55
    Abobiri'de, Ewoi'de, Kolo'da, Owahwa'da,
  • 6:55 - 6:59
    Esaba'da hikayeleri değiştirdik.
  • 6:59 - 7:01
    Tesekkürler. (Alkış)
Title:
Ölümcül bir bitkiyi nasıl büyüyen bir işletmeye çevirdim
Speaker:
Achenyo Idachaba
Description:

Su sümbülü zararsız hatta güzel bir bitki olarak görünebilir ama gerçekte ise su yollarını tıkayan, ekonomiyi durduran, eğitimi aksattıran ve günlük hayatı engelleyen bir istilacı su bitkisidir. Bu afette yeşil girişimci Achenyo İdachaba bir fırsat gördü. Kendisiyle bitkileri, işlenmiş mucizelere çevirdiği yolculuğuna katılın.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:17

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.