Esaret altında geçen altı senenin korku ve inanç hakkında bana öğrettikleri

FARC (Kolombiya Devrimci Silahlı Güçler) olarak da bilinen Kolombiya terör örgütü, Cumhurbaşkanlığı kampanyasını yürüten Ingrid Betancourt'u kaçırması aslında altı sene sürecek bir esaretin başlangıcıydı. Kolombiya ordusu gelip onları kurtarana kadar, sıtma salgını, açlık, pire ve en çok da insanoğlunun zulmüyle baş başa kalacaklardı. Siyasetçi kökenli yazar Ingrid Betancourt, kalbinin derinliklerinden kopup gelen bu konuşmasında bizlere, kalıcı korkuyla yaşayabilmekten ve inancından nasıl güç bulduğundan bahsediyor.

Hayatımda ilk kez korktuğumda

kırk bir yaşındaydım.

Sürekli bana çok cesur
olduğumu söylerlerdi.

Küçüklüğümden beri
yüksek yüksek ağaçlara tırmanır

her hayvana hiç korkmadan yaklaşırım.

Bir şeylere kafa tutmayı severdim.

Babam hep şöyle derdi:

"Çeliğin sağlamı
her türlü ateşe dayanandır."

Ben de Kolombiya siyasetine atıldığımda

her türlü ateşe dayabileceğimi sanmıştım.

Ülkedeki yolsuzluğun

ve devlet-uyuşturucu mafyası arasındaki
ilişkinin kökünü kurutmayı istiyordum.

Dokunulamaz denilen
siyasetçilerin yaptıkları yolsuzlukları

direk isimleriyle ifşa ettim
diye olsa gerek

ilk kez seçilmiştim.

Uyuşturucu mafyalarıyla
olan bağlarından ötürü

Cumhurbaşkanıyla da hesaplaştım.

Tam da bundan olsa gerek
artık ölüm tehditleri almaya başladım.

Daha ufacık çocuklarımı

bir sabah gizlice uçağa binmeleri için

Fransız büyükelçisinin zırhlı aracıyla
kaçırmak zorunda kaldım.

Yetmedi saldırıya uğradım.

Neyse ki kıl payı atlattım.

Bir sonraki sene

Kolombiya halkı büyük bir oy çoğunluğuyla
beni senatör olarak seçti.

Cesaretim için beni
ödüllendirdiklerini düşünmüştüm.

Ben de cesur olduğumu düşünmüyor değildim

ama öyle değildi.

Aslında gerçek korku nedir

hiç görmemiş ve yaşamamıştım.

Bu devran,

23 Şubat 2002'de değişti.

O sıralar Cumhurbaşkanı adayıydım

ve seçim kampanyamızı yürütüyorduk

ta ki bir grup silahlı

ve askeri üniformalı adam

bizi gözaltına alana kadar.

Botlarına baktım, kauçuktandı.

Halbuki Kolombiya ordusu deri bot giyerdi.

Onların FARC gerillaları
olduklarını anlamıştım.

Her şey göz açıp kapayıncaya kadar
bir anda oluverdi.

Komutan arabayı durdurun dedi.

Demeye kalmadan
adamlarından biri mayına basıp

havaya uçtu

ve tam da önüme
oturur vaziyette düşüverdi.

Onunla göz göze geldik

ve tam o anda genç adam

kauçuk botun içindeki ayağının
kopup uzaklara düştüğünü fark etti.

(İç çeker)

Avaz avaz

bağırmaya başladı.

İnanın

o gün ne hissettiysem

şimdi de aynısını hissediyorum

çünkü o anda yaşadığım
duygularım yeniden canlanıyor.

O an sanki içimde bir şeyler kırıldı.

Onun korkusunun bana da
bulaştığını hissedebiliyordum.

Beynim durmuş
gözlerimin önüne bir perde inmişti,

felç olmuş gibiydim.

Şoku atlatır atlatmaz

içimden ilk şunu dedim:

"Buraya kadarmış, beni öldürecekler.

Çocuklarıma bir veda bile edemedim."

Beni ormanın derinliklerine
doğru kaçırırlarken

FARC militanları

eğer hükümet pazarlığa yanaşmazsa

beni öldüreceklerini söylediler.

Hükümetin de

buna asla yanaşmayacağından emindim.

O günden sonra

her gece korkarak uyudum.

Soğuk soğuk terler akıttım,

tir tir titredim,

karnıma sancılar girdi,

gözüme uyku girmedi...

Olan en çok da kafama oldu

çünkü hafızamdan
bildiğim tüm telefon numaraları,

tüm adresler,

eşin dostun isimleri,

hayatımdaki önemli olaylar

hepsi silinip gitmişti.

Artık akıl sağlığımdan
şüphe etmeye başlamıştım.

Şüphe umutsuzluğu,

umutsuzluk da
depresyonu beraberinde getirmişti.

Hal ve hareketlerim değişiyordu,

paranoya olmuştum deyip geçmek
bunun yanında basit kalır.

Bu; bir çeşit güvensizlik,

nefret

ve hatta öldürme isteği gibi bir şeydi.

Bunun farkına beni boynumdan
bir ağaca zincirlediklerinde fark ettim.

O gün beni dışarıda,

bardaktan boşanırcasına yağan
tropik yağmurun altında bıraktılar.

Çok sıkışmıştım

ve bir an önce tuvalete
gitmem gerekiyordu.

"Tuvalete gitmek istiyorsan

karşımda

kaşarlık yap"

diye bağırdı nöbetçi.

Ben

işte tam o anda

onu öldürmeye karar verdim.

Günler boyunca

doğru yer ve zamanda
onu nasıl öldürebilirimi planladım.

Nefret köpürüyordum,

korkuyordum da.

Ta ki bir durup,

düşünüp

kendime

şunu diyene kadar:

"Onlara benzemeyeceğim.

Onlar gibi katil olmayacağım."

En azından

hala kim olmak istediğime

karar verebiliyordum.

Tam o anda

korkumla yüzleşmeyi öğrendim.

Tüm gücümü,

tüm enerjimi toplamaya çalışıyordum.

Korkuyla yüzleşip daha güçlü olmak için

korkuyu kendime bir basamak yaptım.

Şöyle bir dönüp düşündüğümde

içime birçok his doluyor

ama o gün başarmak için yaptığım
her şeyi çok iyi hatırlıyorum.

Bunların üçünü
sizlerle paylaşmak istiyorum.

Bunların ilki:

İlkelerimden şaşmadım

çünkü şunu farkettim ki

o panik ve şok halinde bile

ilkelerimden taviz vermedim.

Doğru olan da buydu.

İlk gecemi çok iyi hatırlıyorum.

Gerillaların ormanın tam ortasında
yaptığı bir toplama kampındaydık.

4 metre yüksekliğinde duvarlar

ve üstünde dikenli teller,

gözetleme kulesinde bekçiler

ve sürekli namlularını bize uzatmış
silahlı adamlar vardı.

Orada uyandığımız ilk sabah

birkaç adam bağırarak geldi:

"Sağ baştan say, sağ baştan say!"

Arkadaşlarım korkuyla uyandılar

ve bir bir saymaya başladılar

ama sıra bana geldiğinde

ben saymadım.

"Ingrid Betancourt.

Madem yoklama alıyorsunuz
beni ismimle çağırabilirsiniz" dedim.

Arkadaşlarım

gerillalardan daha çok kızmıştı bana.

Çünkü hepsi çok korkmuştu.

Korkmuştuk

ve benim yüzümden onlar da

cezalandıracaklar sanmışlardı

ama benim için kimliğimi savunmak

korkudan önce geliyordu

ve beni basit bir sayı yerine
koymalarına izin vermeyecektim.

Bu, benim ilkemdi.

Aynı zamanda

benliğimi ve onurumu da savunuyordum.

Gelin görün ki

o gerilla bir insan sarrafıydı

ve ne yaptığını çok iyi biliyordu,

senelerdir adam kaçırıyorlardı

ve artık bir teknik geliştirmişlerdi:

Bizi birbirimize düşürme

ve kırdırma tekniği.

Şimdi geldik ikinci aşamaya:

Güven ve dayanışmayı sağlayıp

birleşmeyi öğrenmeye.

Orman bambaşka bir dünyaydı.

Böyle...

sis, pus,

yağmur, nem,

majiña karıncası, mermi karınca,

eşek arısı, sürüyle haşere...
Ne ararsanız var.

Kendimi kaşımadığım tek bir gün geçmedi.

Tarantula mı dersiniz akrep mi

anakonda mı...

Bir keresinde 8 metrelik
bir anakondayla karşı karşıya geldik.

İstese beni tek lokmada yutabilirdi.

Ya jaguarlara ne demeli...

Ama gelin görün ki

bu hayvanların hiçbiri

insanoğlunun verdiği kadar
zarar vermedi bize.

Gerillalar bizi korkuttukları
yetmezmiş gibi

birbirimize de düşürüyordu.

Yalan yanlış dedikoduları
arkadaşlar arasında yayıp

kıskançlık, kin
ve güvensizlik yaratıyorlardı.

İlk defa

Lucho ile beraber

uzun bir süre firar edebildim.

Lucho benden iki sene önce kaçırılmıştı.

Pirana ve timsah dolu

karanlık sularda

birbirimizden güç alabilmek için

kendimizi birbirimize iple
bağlamaya karar verdik.

Sabahları bataklığa girip saklanıyor,

geceleri de nehre girip yol alıyorduk.

Bazen yüzüyor bazen de kendimizi
akıntıya bırakıyorduk.

Birçok günümüz böyle geçti.

Maalesef Lucho

hastalandı.

Diyabetti

ve şeker komasına girdi.

Öyle olunca da

gerillalar bizi yakaladı ama olsun.

Lucho'yla yaşadığımız bu maceradan

ve korkuyla ikimiz beraber
yüzleşdikten sonra

ne verdikleri cezalar ne de şiddet,

hiçbir şey

bir daha bizi ayırmayı başaramadı.

Şurası kesin:

Gerillaların yaptığı onca manipülasyon
bize epey bir zarar verdi.

Bugün bile hala

kaçırılan arkadaşlar arasında

ta o zamanlardan kalan

dargınlık

ve küskünlükler var.

Bunların hepsi

gerillaların eseri.

Üçüncü adım ise

benim için çok önemli

ve bunu sizlere de
armağan etmek istiyorum.

Üçüncü adım

inanmayı öğrenmek.

Yaşadığım bir örnekten gidelim:

Jhon Frank Pinchao

bir polis memuruydu.

Sekiz seneden fazladır esir tutuluyordu.

"Korkak tavuk" olarak
nam salmıştı aramızda

ama Pincho,

ben ona öyle diyorum,

Pincho kaçmaya karar verdi

ve benden yardım etmemi istedi.

Ne de olsa ben o sıralar
kaçmanın kitabını yazmıştım.

(Gülüşmeler)

Neyse...

İşe koyulacağız
ama bir sıkıntımız vardı.

Pincho yüzme bilmiyordu
ve öğrenmesi lazımdı.

Yapacağımız her hazırlığı

gizlice yapmamız gerekiyordu.

Yaptık da.

En sonunda artık kaçmaya hazırdık.

Pincho gecenin bir yarısı yanıma yaklaşıp:

"Ingrid, diyelim ki ormandayım

dönüp dönüp duruyorum
ama bir türlü çıkışı bulamıyorum

Ne yapacağım?" diye sordu.

"Pincho,

o zaman ellerini açıyor

ve yukarıdakinden
yardım istiyorsun" dedim.

"Ingrid,

biliyorsun ki Allah'a inanmıyorum" dedi.

"Farketmez,

yine de Allah sana yardım eder."

(Alkış)

O gece hiç durmadan yağmur yağdı

ve ertesi sabah,

bütün kamp büyük bir sürprizle uyandı,

Pincho kaçmıştı.

Bizleri gruplara ayırıp
yürütmeye başladılar

ve yürüyüş boyunca

çete elebaşları Pincho'nun öldüğünü,

bir Anakonda'nın onu yediğini

ve cesedinin kalan parçalarını
bulduklarını söylediler.

Tam 17 gün sonra,

inanın bana saydım,

çünkü benim için bir işkence gibiydi.

Tam 17'nci günde kokusu çıktı,

radyo haberleri bas bas bağırıyordu:

Pincho kaçmıştı

ve hayattaydı.

Pincho radyoda ilk şunu söyledi:

"Arkadaşlarımın beni duyduğunu biliyorum.

Ingrid

dediğin şeyi yaptım.

Yukarıdakinden yardım istedim

ve beni ormandan kurtaran
o ekibi gönderdi."

Çok ama çok değişik
bir duyguydu benim için

çünkü

korku bulaşıcı olduğu kadar

inanç da bulaşıcıydı.

İnanç öyle bir şey ki
ne mantıksal ne duygusal.

İnanç

bir çeşit irade işi.

İrade olmadan olmuyor.

Bu da bizim tüm zayıf noktalarımızı

ve güçsüz taraflarımızı

bizi daha da kuvvetlendiren

bir güce çeviriyordu.

Bu gerçekten bir dönüşümdü.

Bu bize güç veriyor,

ayakta tutuyor,

korkuyla başa çıkıp

bizi bir adım daha öteye taşıyor,

daha da uzağı görmemizi sağlıyordu.

Umarım sizler de bunu hiç unutmazsınız

çünkü şunu biliyorum ki

hayatımızın çalkantılı zamanlarında

ihtiyacımız olan güç

tam da bizde, içimizdedir.

Seneler seneler seneler geçti,

evimden yurdumdan uzakta...

Ama sonunda bizi ormandan kurtarıp

ellerimiz kelepçeli helikoptere
bindirdiler ve kurtardılar.

Her şey göz açıp kapayıncaya
kadar oldu ve bitti.

Tıpkı beni kaçırdıkları gün olduğu gibi.

Bir an,

önümde yerde

ağzı bağlanmış

gerilla elebaşını

ve "Biz Kolombiya Ordusuyuz

ve sizler artık özgürsünüz!"

diye bağıran ekip komutanını gördüm.

O gün

özgür olduğumuzu duyunca

sevinçten attığımız o çığlık,

sanki dünmüş gibi
hala kulağımda yankılanıyor.

Artık

şunu anladım ki
herkes ve her şey bizi bölüp

yarattığı korkuyla yönetebilir.

Kolombiya Barış Referandumundaki
"hayır" oyu da,

Brexit de,

Amerika-Meksika sınırına
duvar örme fikri de,

Radikal İslam da...

Bunların hepsi

bizi bölmek ve ayırmak isteyen

siyasi korkutmalardır.

Şu anda hepimiz korkuyoruz

ama ilkelerimize ve inançlarımıza

sıkı sıkıya bağlanırsak
bizi parmağının ucunda oynatamazlar.

Korku tabii ki de insani bir şeydir.

Ayrıca hayatta
kalabilmemiz için de gereklidir

ama daha da önemlisi

her birimizin kimliğimizi ve kişiliğimizi

oluşturmasını sağlayan
bir çeşit rehberdir.

Evet, doğru.

İlk kez korktuğumda 41 yaşındaydım

ve korkmak benim seçimim değildi

ama korkuyla birlikte ne yapacağım
benim seçimimdi.

Korkunun peşinde sürüklenerek

yaşamak mümkün

ama korkuyu yenip

kanatlanarak göğe çıkmak

ve yükseğe,

yükseğe, daha da yükseğe

hepimizin gitmek istediği yıldızlara
uzanabilmek de mümkün.

Teşekkürler.

(Alkış)