Rob Harmon: Jak przemysł może powstrzymać wysuszanie strumieni
-
0:03 - 0:05To jest rzeka.
-
0:05 - 0:08A to strumień.
-
0:08 - 0:10To jest rzeka.
-
0:10 - 0:13To dzieje się w całym kraju.
-
0:13 - 0:15W USA mamy dziesiątki tysięcy mil
-
0:15 - 0:18wyschniętych strumieni.
-
0:18 - 0:20Na tej mapie,
-
0:20 - 0:23kolorowe miejsca oznaczają problemy z wodą.
-
0:24 - 0:27To samo dzieje się też na wschodzie kraju.
-
0:27 - 0:29Przyczyny są różne w każdym stanie,
-
0:29 - 0:31ale przejdźmy do szczegółów.
-
0:31 - 0:34W samej Montanie mamy 6500 km
-
0:34 - 0:37wysuszonych strumieni.
-
0:37 - 0:40Mogłyby służyć rybom i dzikiej naturze.
-
0:41 - 0:43Są żyłami ekosystemu,
-
0:43 - 0:46niestety często pustymi.
-
0:47 - 0:49Opowiem wam historię
-
0:49 - 0:51jednego z takich strumieni
-
0:51 - 0:54który jest tylko archetypem dla większego zagadnienia.
-
0:54 - 0:56Chodzi o Prickly Pear Creek.
-
0:56 - 0:58Płynie on przez obszar zamieszkały przez ludzi
-
0:58 - 1:01z miasta East Helena do jeziora Helena.
-
1:01 - 1:03Jest zamieszkały przez ryby
-
1:03 - 1:05takie jak pstrągi tęczowe, potokowe
-
1:05 - 1:07i łososie Clarka.
-
1:07 - 1:09Prawie co roku
-
1:09 - 1:12od ponad stu lat
-
1:12 - 1:15w lecie wyglądał tak.
-
1:15 - 1:17Jak do tego doszło?
-
1:17 - 1:20Zaczęło się to pod koniec XIX wieku
-
1:20 - 1:24kiedy ludzie zasiedlali miejsca takie jak Montana.
-
1:24 - 1:26W skrócie, było mnóstwo wody,
-
1:26 - 1:29a mało ludzi.
-
1:29 - 1:31Ale gdy nowi zaczęli domagać się wody,
-
1:31 - 1:34mieszkańcy nie byli jednomyślni
-
1:34 - 1:38i w 1865 roku w Montanie ustanowiono pierwsze wodne prawo.
-
1:38 - 1:41Mówiło ono że każdy w pobliżu strumienia
-
1:41 - 1:43może z niego korzystać.
-
1:43 - 1:46Nowi zaczęli więc korzystać z wody,
-
1:46 - 1:48a pierwsi mieszkańcy
-
1:48 - 1:50byli na tyle sfrustrowani że zatrudniali prawników.
-
1:50 - 1:52Powstały oddzielne prawa
-
1:52 - 1:54w 1870 i 1872 roku
-
1:54 - 1:56dotyczące Prickly Pear Creek.
-
1:56 - 1:58W 1921 roku
-
1:58 - 2:00Sąd Najwyższy stanu Montana
-
2:00 - 2:03ustanowił że w przypadku Prickly Pear
-
2:03 - 2:05pierwsi osadnicy mieli pierwszeństwo
-
2:05 - 2:09w dostępie do wody.
-
2:09 - 2:12Te stare prawa wodne są kluczowe.
-
2:12 - 2:14Problem jest w tym że na zachodzie kraju
-
2:14 - 2:16to wygląda w ten sposób.
-
2:16 - 2:18Niektóre z potoków
-
2:18 - 2:20miały od 50 do 100 razy więcej wody
-
2:20 - 2:23niż mają teraz.
-
2:23 - 2:25A starsi posiadacze praw wodnych
-
2:25 - 2:28jeśli z niego nie korzystają,
-
2:28 - 2:30ryzykują utratę tego prawa
-
2:30 - 2:33przez wartość ekonomiczną wody.
-
2:33 - 2:37Nie oszczędzają więc wody.
-
2:37 - 2:40Tu nie chodzi tylko o liczbę ludności,
-
2:40 - 2:43ale o system który promuje marnowanie wody
-
2:43 - 2:46ponieważ możesz utracić do niej prawo, jeśli z niej nie korzystasz.
-
2:48 - 2:50Tak więc po dekadach sporów
-
2:50 - 2:52i 140 latach doświadczenia,
-
2:52 - 2:54cały czas to obserwujemy.
-
2:55 - 2:57To wadliwy system.
-
2:57 - 2:59Ludzie marnują wodę,
-
2:59 - 3:01bo jeśli nie korzystasz z niej,
-
3:01 - 3:03możesz stracić do niej prawo.
-
3:03 - 3:06Na pewno wiecie że wywołało to już wiele konfliktów
-
3:06 - 3:10pomiędzy społecznościami rolniczymi i ekologicznymi.
-
3:10 - 3:13OK. Postaram się to zmienić.
-
3:13 - 3:15Większość z was ucieszy się z tego
-
3:15 - 3:18że reszta prezentacji będzie improwizowana.
-
3:18 - 3:21Inni z was ucieszą się z tego, że będzie ona dotyczyła piwa.
-
3:21 - 3:24(Śmiech)
-
3:24 - 3:26Krajowe firmy zaczynają interesować się
-
3:26 - 3:28Krajowe firmy zaczynają interesować się
-
3:28 - 3:31swoim zużyciem wody.
-
3:31 - 3:34Zastanawiają się nad odpowiednim źródłem wody,
-
3:34 - 3:37starają się wykorzystać ją wydajnie,
-
3:37 - 3:39głowią się nad tym jak zużycie wody
-
3:39 - 3:42wpływa na ich wizerunek.
-
3:42 - 3:44To jest problem na skalę krajową,
-
3:44 - 3:46ale opowiem wam kolejną historię z Montany,
-
3:46 - 3:48która dotyczy piwa.
-
3:48 - 3:51Pewnie nie wiedzieliście że potrzeba 5 litrów wody
-
3:51 - 3:53żeby zrobić litr piwa.
-
3:53 - 3:55Biorąc pod uwagę odparowywanie,
-
3:55 - 3:58to potrzeba ponad sto litrów wody żeby uwarzyć litr piwa.
-
3:58 - 4:00Obecnie browary w Montanie
-
4:00 - 4:02zrobiły wiele w stronę
-
4:02 - 4:04ograniczenia zużycia wody,
-
4:04 - 4:06ale cały czas zużywają miliony litrów.
-
4:06 - 4:09Oczywiście, woda jest w piwie.
-
4:10 - 4:13Co więc mogą oni zrobić
-
4:13 - 4:16z pozostałym zużyciem
-
4:16 - 4:18które ma znaczący wpływ
-
4:18 - 4:20na ekosystemy?
-
4:20 - 4:22Ekosystemy są bardzo ważne
-
4:22 - 4:24dla browarów w Montanie i ich klientów.
-
4:24 - 4:26Poza tym, jest mocne powiązanie
-
4:26 - 4:28między wodą a wędkarstwem.
-
4:28 - 4:30Dla innych jest mocne powiązanie
-
4:30 - 4:32między wędkarstwem a piwem.
-
4:32 - 4:34(Śmiech)
-
4:34 - 4:37Browary w Montanie i ich klienci zastanawiają się jak temu zaradzić.
-
4:37 - 4:40Browary w Montanie i ich klienci zastanawiają się jak temu zaradzić.
-
4:40 - 4:43Jak mogą zrekompensować ubytki wodne?
-
4:43 - 4:45Przypomnijcie sobie Prickly Pear.
-
4:45 - 4:47Na razie
-
4:47 - 4:49prawa dotyczące wody
-
4:49 - 4:53ograniczają się do mierzenia i redukowania zużycia,
-
4:53 - 4:55a naszą sugestią jest kolejny krok,
-
4:55 - 4:57czyli odzyskiwanie.
-
4:57 - 4:59Przypomnijcie sobie Prickly Pear.
-
4:59 - 5:01To wadliwy system.
-
5:01 - 5:03Musisz marnować wodę,
-
5:03 - 5:06bo jeśli jej nie będziesz używać to stracisz do niej prawo.
-
5:06 - 5:08Postanowiliśmy połączyć te dwa światy...
-
5:08 - 5:10świat przemysłu
-
5:10 - 5:12z ich zużyciem wody
-
5:12 - 5:14oraz świat farmerów
-
5:14 - 5:16z ich prawami do wody w tych potokach.
-
5:16 - 5:18W niektórych stanach,
-
5:18 - 5:20posiadacze praw wodnych
-
5:20 - 5:23mogą pozostawić wodę w obiegu
-
5:23 - 5:26legalnie broniąc jej przed innymi
-
5:26 - 5:29korzystając tym samym z prawa wodnego.
-
5:29 - 5:31Przecież
-
5:31 - 5:33to jest ich prawo wodne
-
5:33 - 5:35i jeżeli chcą z niego korzystać
-
5:35 - 5:37aby pomóc rybom w strumieniu,
-
5:37 - 5:40mogą to robić..
-
5:40 - 5:44Ale nie mają żadnej zachęty aby tak robić.
-
5:44 - 5:47Pracując z lokalnymi organizacjami
-
5:47 - 5:50stworzyliśmy taką zachętę.
-
5:50 - 5:53Płacimy im za pozostawienie wody w obiegu.
-
5:53 - 5:55Oto co się tam dzieje.
-
5:55 - 5:58Ten człowiek podjął decyzję
-
5:58 - 6:00o zamknięciu swojej śluzy
-
6:00 - 6:02i pozostawieniu wody w strumieniu.
-
6:02 - 6:04Nie traci przy tym prawa do wody,
-
6:04 - 6:07po prostu stosuje to prawo,
-
6:07 - 6:09albo niektóre zapisy,
-
6:09 - 6:12dla samego strumienia, zamiast dla ziemii.
-
6:12 - 6:14Ponieważ jest posiadaczem prawa wodnego,
-
6:14 - 6:18może pilnować innych przed zużyciem jego wody.
-
6:18 - 6:20Ok?
-
6:20 - 6:23On dostaje pieniądze za pozostawienie wody w sturmieniu.
-
6:23 - 6:25Ten człowiek mierzy ile wody
-
6:25 - 6:28w ten sposób pozostało w strumieniu.
-
6:28 - 6:31Tak zmierzoną wodę
-
6:31 - 6:34dzielimy na tysiąc-galonowe części.
-
6:34 - 6:37Każda część otrzymuje swój numer i certyfikat,
-
6:37 - 6:39a browary i inne przedsiębiorstwa
-
6:39 - 6:41kupują je
-
6:41 - 6:43jako rekompensata za wodę
-
6:43 - 6:45którą pobrali z ekosystemu.
-
6:45 - 6:47Browary płacą
-
6:47 - 6:50aby przywrócić wodę do strumienia.
-
6:50 - 6:52To zapewnia prostą, tanią
-
6:52 - 6:54i sprawdzalną metodę
-
6:54 - 6:57zwracania wody do zniszczonych ekosystemów,
-
6:57 - 7:00dając tym samym farmerom ekonomiczny wybór
-
7:00 - 7:03i dając firmom zainteresowanym swoim zużyciem wody
-
7:03 - 7:05łatwy sposób, aby z nim walczyć.
-
7:05 - 7:08Po 140 latach konfliktów
-
7:08 - 7:12i 100 latach wysuszonych strumieni,
-
7:12 - 7:14sytuacji, których pozwy sądowe i prawa
-
7:14 - 7:17nie rozwiązały
-
7:17 - 7:19stworzyliśmy model potencjalnego
-
7:19 - 7:21kupca i potencjalnego sprzedawcy...
-
7:21 - 7:25model, który nie wymaga aktów prawnych.
-
7:26 - 7:28To po prostu dawanie
-
7:28 - 7:31ludziom zaniepokojonym zużyciem wody
-
7:31 - 7:33możliwości
-
7:33 - 7:35pozostawienia jej, tam gdzie jest niezbędna,
-
7:35 - 7:38czyli w zdegradowanych ekosystemach,
-
7:38 - 7:40dając tym samym farmerom
-
7:40 - 7:42dając tym samym farmerom
-
7:42 - 7:44opłacalną decyzję dotyczącą ich wody.
-
7:44 - 7:46opłacalną decyzję dotyczącą ich wody.
-
7:46 - 7:49Takie transakcje zapewniają przyjaciół, nie wrogów.
-
7:49 - 7:51Łączą ludzi, a nie dzielą.
-
7:51 - 7:54Zapewniają też niezbędne wsparcie ekonomiczne społeczności rolniczej.
-
7:54 - 7:57A co najważniejsze, to działa.
-
7:57 - 7:59Pozostawiliśmy ponad 15 miliardów litrów wody
-
7:59 - 8:01w zdegradowanych ekosystemach.
-
8:01 - 8:03Połączyliśmy posiadaczy praw wodnych
-
8:03 - 8:05z browarami w Montanie,
-
8:05 - 8:08z hotelami i producentami herbaty w Oregonie
-
8:08 - 8:11oraz z przemysłem technologicznym na południowym zachodzie.
-
8:11 - 8:14A gdy utworzymy takie połączenia,
-
8:14 - 8:16możemy, a nawet już
-
8:16 - 8:19zmieniamy to w to.
-
8:20 - 8:22Dziękuję bardzo.
-
8:22 - 8:25(Aplauz)
- Title:
- Rob Harmon: Jak przemysł może powstrzymać wysuszanie strumieni
- Speaker:
- Rob Harmon
- Description:
-
W czasach wysuszonych przez człowieka rzek i strumieni, Rob Harmon wprowadza w życie niezwykły mechanizm rynkowy, który ogranicza naruszanie gospodarki wodnej. Farmerzy i kompanie piwowarskie odnajdują się w intrygującej historii strumienia Prickly Pear Creek.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 08:26