Cách chúng ta nói về cưỡng bức trên mạng

Chúng ta cần một cách tiếp cận quan tâm hơn tới việc sử dụng mạng xã hội cho công bằng xã hội, nhà văn và nhà hoạt động xã hội Ione Wells cho biết. Sau khi chị trở thành nạn nhân của một vụ cưỡng bức tại London, Wells đã đăng bức thư chị viết cho kẻ tấn công chị trên một tờ báo sinh viên và đã lan rộng thành một chiến dịch #KhôngCóTội chống lại bạo lực tình dục và đổ lỗi cho nạn nhân. Trong bài nói chuyện đầy cảm động, chị đã kể về câu chuyện của bản thân mình đã đem lại niềm hy vọng cho người khác và truyền tải một thông điệp mạnh mẽ của văn hóa xấu hổ trên mạng.

Đó là vào tháng 4 năm ngoái

khi tôi đang đi chơi tối với bạn

chúc mừng sinh nhật một người bạn.

Chúng tôi chưa gặp nhau khoảng
một vài tuần;

đó là một buổi tối hoàn hảo,
khi chúng tôi tụ tập lại với nhau.

Vào cuối buổi tối,

tôi bắt chuyến tàu ngầm cuối cùng
trở lại về phía bên kia thành phố London.

Chuyến đi diễn ra suôn sẻ.

Tôi trở lại nhà ga nơi tôi ở

và bắt đầu đi bộ 10 phút về nhà.

Khi đi đến khúc rẽ vào đường nhà tôi,

nhà ở ngay trước mắt tôi,

tôi nghe tiếng bước chân

ngay sau lưng và chúng đến từ nơi nào đó

và tiếng đó trở nên dồn dập.

Trước khi tôi kịp nhận ra điều gì,

một bàn tay đã bịt miệng tôi lại
để tôi không thể thở được,

và một thanh niên trẻ ngay sau tôi
kéo tôi xuống mặt đất,

đập đầu tôi nhiều lần xuống vỉa hè

cho đến khi mặt tôi bắt đầu chảy máu,

đá vào lưng, cổ

và hắn bắt đầu cưỡng hiếp tôi,

xé nát quần áo của tôi
và quát tôi "Im mồm,"

khi tôi đang cố khóc cầu cứu.

Với mỗi cái đập đầu vào nền bê tông,

một câu hỏi vang lên trong đầu tôi
mà tôi nhớ cho đến tận hôm nay:

"Đây sẽ cách tất cả sẽ kết thúc ư?"

Tôi đã không nhận ra rằng
mình bị theo dõi trên cả quãng đường

kể từ giây phút tôi rời nhà ga.

Và vài tiếng đồng hồ sau,

tôi đứng trước cửa đồn cảnh sát
không mặc áo và đi chân trần,

họ chụp ảnh tất cả những vết thương
và vết cắt trên cơ thể tôi

để làm chứng cứ trên tòa.

Hiện tại, tôi chỉ có vài từ để miêu tả
cảm giác

bất lực, xấu hổ, buồn bã và bất công
mà tôi đã trải qua

vào giây phút ấy và những tuần tiếp theo.

Nhưng rất muốn tìm được cách kiềm chế
những cảm xúc này

vào một cái gì đó để giúp tôi vượt qua,

tôi quyết định làm điều mà tôi
thấy thoải mái nhất:

tôi viết về nó.

Nó bắt đầu như một bài tập tẩy rửa.

Tôi viết thư cho người cưỡng bức tôi,

nhân cách hóa hắn ta là "bạn,"

để xác nhận hắn là một thành phần
của cộng đồng

mà hắn đã cưỡng bức hung bạo đêm đó.

Nhấn mạnh sự ảnh hưởng lớn
từ hành động của hắn,

tôi viết:

"Đã bao giờ bạn nghĩ về những người
trong cuộc đời bạn?"

Tôi không biết họ là ai.

Tôi cũng không biết gì về bạn.

Nhưng tôi chỉ biết điều này:

bạn không chỉ tấn công tôi vào đêm đó.

Tôi là con gái, là người bạn.

Tôi là người chị, là người học trò.

Tôi là chị họ, là cháu,

Tôi là một hàng xóm;

Tôi là một nhân viên phục vụ

trong một quán cà phê tại trạm tàu.

Và tất cả những người có quan hệ với tôi

tạo nên cộng đồng của tôi.

Và bạn đã cưỡng bức từng người trong họ.

Bạn đã xúc phạm sự thật rằng
tôi sẽ không bao giờ ngừng đấu

cho và vì tất cả những người đại diện:

rằng thế giới này có nhiều người tốt
hơn kẻ xấu."

Nhưng, để sự cố này
không làm tôi mất niềm tin

vào sự đoàn kết của cộng đồng tôi
và toàn thể nhân loại,

tôi nhớ lại sự kiện đánh bom khủng bố 7/7
vào tháng 7 năm 2005 tại giao thông London

và cách những lãnh đạo của London
thời điểm đó và cả bố mẹ tôi nữa,

đã khăng khăng rằng chúng tôi
sẽ trở lại đường ngầm hôm sau

chúng tôi nhất định không bị thay đổi

bởi những người làm ta thấy nguy hiểm.

Tôi bảo với kẻ tấn công mình,

"Bạn đã tấn công được tôi,

nhưng hiện tại tôi vẫn trở lại là mình.

Cộng đồng của tôi sẽ không cảm thấy
nguy hiểm đi bộ về nhà lúc tối.

Chúng tôi sẽ về nhà với tàu cuối,

và chúng tôi sẽ đi bộ một mình,

bởi vì chúng tôi sẽ không bị cái ý tưởng

chúng tôi tự đặt mình vào nguy hiểm
nếu làm thế.

Chúng tôi sẽ tiếp tục sát cánh,
như quân đội,

khi mà một thành viên trong cộng đồng
gặp nguy hiểm.

Và đây là cuộc chiến bạn sẽ không thắng."

Vào thời điểm viết lá thư này--

(Vỗ tay)

Cảm ơn mọi người!

(Vỗ tay)

Vào thời điểm viết lá thư này,

tôi đang học chuẩn bị thi tại Oxford,

và tôi đang làm cho một tờ báo sinh viên
ở đó.

Thay vì có đủ may mắn
khi có bạn bè và gia đình ủng hộ,

tôi vẫn thấy bị cô lập.

Tôi không hề biết ai đã trải qua việc này
trước đây;

ít nhất tôi không nghĩ tôi có.

Tôi đọc tin tức, thống kê và
biết việc cưỡng bức thường xuyên xảy ra,

nhưng tôi không thể nói tên được một người

mà nói ra được việc này trước đây.

Nên trong một quyết định khá tự phát,

tôi quyết định đăng bức thư của mình
lên tờ báo sinh viên,

với hy vọng tới những người ở Oxford

đã trải qua chuyện tương tự
và đồng cảm với tôi.

Ở cuối lá thư,

tôi có yêu cầu họ viết về chuyện của họ

với cái tag, "#KhôngCóTội,"

để nhấn mạnh rằng nạn nhân
của những vụ cưỡng bức có thể giải bày

mà không cảm thấy xấu hổ
hoặc tội lỗi vì những gì xảy ra với mình

và chứng minh rằng
chúng tôi có thể đứng lên.

Điều tôi không ngờ tới rằng
hầu như chỉ qua một đêm

bức thư được đăng đó lan truyền
như virus.

Ngay sau đó, chúng tôi nhận được
hàng trăm câu chuyện

từ nam nữ trên khắp thế giới,

và chúng tôi bắt đầu đăng
trên một trang web do tôi lập.

Và cái tag đã trở thành một chiến dịch.

Có một bà mẹ người Úc trong độ tuổi 40
đã miêu tả vào một buổi tối bên ngoài,

bà đã bị đi theo tới nhà vệ sinh

bởi một người đàn ông
liên tục chạm vào mông bà.

Có một người đàn ông ở Hà Lan

đã tả về việc anh bị người quen
cưỡng hiếp trong lần đi London

và đã không được ai coi trọng
khi anh trình báo vụ việc.

Tôi nhận được tin nhắn riêng trên facebook
từ nạn nhân ở Ấn Độ và Nam Mỹ,

rằng, làm thế nào để mang
thông điệp của chiến dịch tới đó?

Một trong những sự cống hiến đầu tiên
từ một người phụ nữ tên Nikki

người bị chính cha mình quấy rầy
lúc trưởng thành.

Và những người bạn đã mở lòng

về những trải nghiệm đã xảy ra
từ tuần trước

tới những gì xảy ra mấy năm trước,
mà tôi chưa từng biết đến.

Và càng nhiều những tin nhắn
chúng tôi nhận được,

càng nhiều những thông điệp niềm tin
đi theo đó --

mọi người cảm thấy mạnh mẽ
bởi lời nói của cộng đồng

đứng lên đấu lại cưỡng bức
và sự đổ lỗi cho nạn nhân.

Một phụ nữ tên Olivia,

sau khi kể câu chuyện bị tấn công,

bởi một người mà chị tin
và chăm sóc trong thời gian dài,

nói, "tôi đã đọc rất nhiều câu chuyện
đăng ở đây,

và tôi cảm thấy hy vọng rằng
nhiều phụ nữ đã tiếp tục sống,

thì tôi cũng có thể.

Được truyền cảm hứng,

tôi hy vọng một ngày
tôi có thể mạnh mẽ như họ.

Tôi chắc chắn tôi sẽ."

Mọi người trên thế giới bắt đầu
tweet cái hashtag này

và bức thư được đăng bởi báo chí quốc gia,

cũng như được dịch ra nhiều thứ tiếng
trên thế giới.

Nhưng một điều tôi lo
về sự chú ý của truyền thông

rằng lá thư này rất thu hút.

Để điều gì đó trở thành tin tức trang đầu,

như cái tên "tin tức" của nó,

chúng ta có thể coi đó là điều gì mới
hoặc điều bất ngờ.

Nhưng bạo lực tình dục không là
điều mới nữa.

Bạo lực tình dục,
cùng với những bất công khác,

luôn được đăng trên truyền thông.

Nhưng qua chiến dịch này,

những bất công
không chỉ là câu chuyện tin tức,

chúng là những trải nghiệm đầu tiên
đã ảnh hưởng tới người thực,

người đã tạo ra,
với sự ủng hộ của người khác,

điều họ cần mà trước đây họ chưa có:

một nơi để bày tỏ,

để chắc chắn họ không cô đơn
hoặc để đổ lỗi cho những gì xảy ra với họ

và mở lòng giúp giảm sự kỳ thị
xung quanh vấn đề này.

Tiếng nói của những người bị ảnh hưởng
trực tiếp ở ngay đầu câu chuyện --

không phải là lời nói của nhà báo hoặc
bình luận trên mạng xã hội.

Và đó là lý do câu chuyện là một tin tức.

Ta sống trong một thế giới
cực kỳ liên kết

với sự gia tăng của mạng xã hội,

đó chính là một nguồn tài nguyên tuyệt vời
cho thúc đẩy sự thay đổi xã hội.

Nhưng nó cũng giúp chúng ta
tăng cường phản ứng lại,

từ những phiền toái nhỏ nhất như
"Oh, tàu tôi bị chậm rồi,"

tới những bất công lớn của chiến tranh,
nạn diệt chủng, tấn công khủng bố.

Phản ứng mặc định của chúng ta
đã trở thành phản ứng với bất kỳ bất công

bằng cách tweet, lên facebook, hashtag --

bất cứ cách nào
cho thấy chúng ta cũng phản ứng lại.

Vấn đề với việc phản ứng
theo cách đại chúng này

là có thể đôi khi chúng ta không thực sự
phản ứng lại,

không theo nghĩa là thực sự làm gì,
làm cách nào đó.

Nó có thể làm chúng ta cảm thấy tốt hơn,

như chúng ta đã đóng góp
cho cộng đồng,

nhưng thực sự nó chẳng thay đổi điều gì.

Và một điều nữa,

đôi khi nó còn át đi tiếng nói

của người bị ảnh hưởng trực tiếp
bởi bất công

người cần được lắng nghe nhất.

Lo lắng cũng là một xu hướng phản ứng lại
những bất công

để xây nên nhiều bức tường hơn,

nhanh chóng chỉ tay với hy vọng
đưa ra được lời giải dễ dàng

cho vấn đề phức tạp.

Một tờ báo lá cải của Anh,
có đăng bức thư của tôi,

với một tiêu đề rằng

"Sinh viên Oxford lập chiến dịch online
để làm xấu mặt kẻ tấn công."

nhưng nó chưa thực sự bao giờ
để làm xấu mặt ai.

Nó để làm cho mọi người lên tiếng
và để làm người khác nghe.

Những lời đùa chia rẽ trên Twitter
đã nhanh chóng tạo ra nhiều bất công,

bình luận về sắc tộc và tầng lớp
của kể tấn công tôi

để thúc đẩy chính kiến của hộ.

Và một số thậm chí buộc tội tôi
đã bịa ra mọi chuyện

để thúc đẩy, và tôi trích nguyên văn,

"chương trình nữ quyền ghét đàn ông."

(Tiếng cười)

Tôi biết, đúng thế?

Như thể là tôi sẽ
"Này mọi người! Xin lỗi tôi không thể làm,

tôi đang bận cố ghét toàn bộ đàn ông

vào lúc tôi 30 tuổi."

(tiếng cười)

Bây giờ, tôi gần như chắc chắn

rằng những người này không hề nói
điều mà họ nghĩ.

Nhưng nó như thể là họ là người đứng sau

ngồi thoải mái trong căn nhà họ

khi trên mạng xã hội,

mọi người quên rằng họ đang làm
là một hành vi công khai

mà những người khác đọc
và bị ảnh hưởng.

Trở lại câu chuyện của tôi
về việc trở lại cuộc sống,

một điều mà tôi quan tâm khác về
vấn đề nổi lên

từ phản ứng trực tuyến với bất công

là nó dễ tạo cho chúng ta hình ảnh
như bên bị ảnh hưởng,

dẫn đến cảm giác bị đánh bại,

một loại rào cản tâm lý với việc nhìn thấy
cơ hội tích cực hoặc để thay đổi

sau một tình huống tiêu cực.

Một vài tháng trước khi chiến dịch bắt đầu

hoặc điều này xảy ra với tôi,

tôi đã đến một sự kiện TEDx ở Oxford

và tôi thấy Zelda la Grange phát biểu,

từng là thư ký riêng của Nelson Mandela.

Một chuyện cô ấy kể
thực sự làm tôi ấn tượng.

Cô ấy kể về khi Mandela bị đưa đến tòa án

bởi Hiệp hội Bóng bầu dục Nam Phi

sau khi ông ấy ra lệnh điều tra
các vấn đề thể thao.

Trên tòa,

ông ấy lên gặp luật sư
của Hiệp hội Bóng bầu dục Nam Phi,

bắt tay với họ

và nói chuyện với từng người
bằng tiếng của họ.

Và Zelda muốn phản đối rằng

họ không xứng
với sự tôn trọng của ông ấy

sau bất công này mà họ gây ra cho ông ấy.

Ông ấy đã quay sang cô này và nói,

"Mình không bao giờ được để
đối thủ xác định căn cớ cho trận đấu."

Thời điểm mà nghe được những lời này,

tôi thực không biết vì sao
chúng quan trọng

nhưng tôi cảm thấy chúng có,
và tôi đã viết lại vào quyển vở của mình.

Nhưng tôi đã nghĩ về lời này rất nhiều lần
kể từ đó.

Trả thù, hay biểu hiện của sự thù hận

hướng tới những kẻ đã bất công với ta

có thể giống như bản năng của con người
khi đối mặt với sai trái

nhưng ta cần phá vỡ những quy luật này

nếu chúng ta hy vọng biến
những điều tiêu cực của sự bất công

thành thay đổi tích cực của xã hội.

Làm ngược lại

tiếp tục để kẻ thù xác định căn cớ
cho trận chiến,

tạo ra hai thế cực,

mà ta người đã chịu đựng
trở thành người bị ảnh hưởng

đối đầu với họ, các thủ phạm.

Và như chúng ta đã trở lại lối cũ,

chúng ta không thể để nền tảng
của sự liên kết và cộng đồng

thành nơi chúng ta giải quyết sự thất bại.

Nhưng tôi không muốn ngăn cản
những phản ứng trên mạng xã hội,

bởi sự phát triển của chiến dịch
#KhôngCóTội

gần như toàn bộ với mạng xã hội.

Nhưng tôi muốn cổ vũ cách tiếp cận
quan tâm hơn

tới cách chúng ta
phản ứng với sự bất công.

Tôi nghĩ bắt đầu chúng ta
nên tự hỏi hai điều

Đầu tiên:
Tại sao ta lại cảm thấy bất công này?

Trong trường hợp của tôi,
có vài câu trả lời.

Người nào đó đã tổn thương tôi
và người tôi yêu,

với giả thuyết rằng
hắn không phải chịu tránh nhiệm

hoặc nhận ra tổn thương hắn đã gây ra.

Không chỉ vậy, ngàn người đàn ông
và phụ nữ chịu khổ mỗi ngày

từ bạo lực tình dục, trong im lặng,

nhưng vấn đề là chúng ta không chú ý đến
như những vấn đề khác.

Nó vẫn là một vấn đề nhiều người
đổ lỗi cho nạn nhân.

Tiếp theo, hãy tự hỏi:
Nhận ra những lý do này

làm thế nào ta có thể hoán đổi?

Với tôi, đó là bắt kẻ tấn công tôi
chịu tránh nhiệm -- và nhiều người khác.

Đó là bắt họ chịu tránh nhiệm
hậu quả họ đã gây ra.

Đó là đem sự chú ý
tới vấn nạn bạo lực tình dục,

trao đổi thoải mái giữa bạn bè,
gia đình, trên truyền thông

mà đã bị lơ là quá lâu

và nhấn mạnh rằng nạn nhân
không nên thấy có tội

vì những gì đã xảy ra với họ.

Ta vẫn còn một chặng đường dài
để giải quyết triệt để vấn đề này.

Nhưng bằng cách này,

Ta có thể sử dụng mạng xã hội
như công cụ tích cực vì công bằng xã hội

như công cụ để giáo dục,
để khuyến khích trò chuyện,

để cho những nhà chức trách
nhận thức được vấn đề

bằng cách lắng nghe
những người bị ảnh hưởng.

Bởi vì đôi khi những câu hỏi này
không có câu trả lời dễ dàng.

Trên thực tế, chúng hiếm khi có.

Nhưng không có nghĩa là
chúng ta không thể cho chúng phản hồi.

Trong những trường hợp
bạn không thể nghĩ ra

làm thế nào để đảo ngược cảm giác bất công

bạn vẫn có thể nghĩ,
có thể đó không là điều bạn có thể,

nhưng là điều bạn không thể.

Bạn không thể xây thêm bức tường bằng
cách đấu lại bất công với thành kiến hơn

thù hằn hơn.

Bạn không thể nói với những người
bị ảnh hưởng trực tiếp bằng sự bất công.

Và bạn không thể đáp trả với sự bất công,
chỉ với cách quên nó đi vào ngày hôm sau,

chỉ bởi vì Twitter đang chạy tiếp.

Đôi khi, không phản ứng ngay,
trớ trêu thay, lại là

hành động ngay lập tức tốt nhất
mà ta có thể làm.

Bởi vì chúng ta có thể tức giận, buồn bã,
và thúc đẩy bởi sự bất công,

nhưng hãy suy nghĩ đến
những phản ứng của ta.

Hãy để ta bắt họ chịu tránh nhiệm,
mà không giảm giá trị văn hóa

mà phát triển
từ chính sự xấu hổ và bất công của ta.

Hãy để ta nhớ rằng sự khác biệt,

đôi khi đã bị lãng quên
bởi người dùng mạng,

giữa chỉ trích và xúc phạm.

Hãy để ta không quên nghĩ trước khi nói,

chỉ bởi vì ta có màn hình trước mặt.

Và khi ta tạo tin nhiễu trên mạng xã hội.

đừng làm át những điều
mà người bị ảnh hưởng cần

mà thay vào đó
hãy làm tăng âm lượng giọng nói họ,

để mạng trở thành
nơi bạn không phải là cá biệt

nếu bạn nói về điều gì
đã thực sự xảy ra với bạn.

Tất cả những cách quan tâm này
tới bất công

gợi lên yếu tố chủ chốt
mà mạng được xây dựng nên:

để tạo mạng lưới, để có tín hiệu,
để kết nối --

tất cả những điều này ám chỉ
đem mọi người gần nhau

không phải đẩy họ ra xa.

Bởi vì nếu bạn tìm kiếm từ "công bằng"
trong từ điển,

trước sự trừng phạt,

trước sự thi hành pháp luật
hoặc cơ quan tư pháp,

bạn thấy:

"Sự duy trì điêu đúng đắn."

Và tôi nghĩ có ít thứ "đúng" hơn
trong thế giới này

hơn là đem con người lại gần nhau,

hơn là những sự hợp nhất.

Và nếu ta để mạng xã hội truyền tải
điều này,

và để nó truyền tải thực sự
một dạng công bằng mạnh mẽ.

Xin cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)